장음표시 사용
791쪽
invitat. κοινωνίαν 'Ιερουσαλὴμ Pecuniam conferre ad usus Pauperum ChriStianorum, qui sunt Hierosolymis. Κ Οινωνίαν τινα πο ιησασθαι, Latini veteres xeddunt: Collationem aliquam facere, eine Collecte machen. Κοινωνίαν ποιησασθαι, pro κοινωνεῖν, ut λογον ποιεισθαι Pro λέγειν, significat communicare, in commune conferre, Iargiri aliquid. Christiani Hierosolymitani prae ceteris vexationibus Iudaeorum expositi erant. Damnabantur a Synedrio, bonis spoliabantur, et alias graves calamitates sustinebant. Ideo Paulus sedulo curavit, ut in omnibus fere ecclesiis in usum eorum pe-eunia colligeretur.
27. Εὐδοκησαν - εἰσιν Placuit ipsis, inquam, εed et debent iis multa. Est in his verbis αναφορα, simul cum ἐπανορθώσει. Proprie debet, a quo in iuro aliquid exigi potest; improprie, ut hic, quem honesta aliqua ratio ad agendum impellit. εἰ γαρ-λειτουργῆσαι αὐτοχ Quum enim beneficiorum diuinorum Evangelii, quae proprie ad eos Iudaeos) pertinebant, participes faeti sint gentiles. aequum sane est, ut illos beneficiis
ad corpus pertinentibus adiuυent. Κοινωνεῖν τινι, in societatem rei venire. Τα πνευματικα, so. m ρωματα,
heneficia Evangelii, quae proprie ad Iudaeos pertine-hant, quippe quibus Messias proxime erat promissus. Σαρκικα νοοat, quae ad hane vitam sustentandam peritinent. Aa ιτουργῆσαι hic est in4erυire, nempe alicuius necessitatibus.
28. Τουτο ρυν ἐπιτελέσα o Ouo sacro os io μωtquam defunctus fuero. Verbum ἐπιτελεis inprimis deeMeinoniis saeris usurpari solet, Hebr. IX, 6. καὶ σφρα- τισαμενος αυτοῖς τον καρπὸν τοῖτον titumqua munerisso . ,
792쪽
mei inter gentiles fructum depoluero. ΣφραγIζειν, Obεignare, metonymice est tuto deponere; nam obsignari solent, quae deponuntur. Sio 2 Reg. XXII, 4. σφραγισον τὸ αργυριον. Porro καρπος fructum muneris Apostolici apud gentiles gesti denotat, nempe eiusmodi beneficia, quae ipso facto doeeant, quid Paulus institu. tione sua apud gentiles consecutus sit. δε ὐφῶν i. e. per urbem υestram, sicut: eamus ad ma , i. e.. l.
29. 'Εν πληρωματι ριστου Cum benesciis lummis Euangelii Christi. Πληρωμα, per Hebraismum, abundantia, s. copia maxima. Ευλογία est Omna id, quod liberariter in nos confertur, benescium. 'Κν. D1ρωματι ευλογίας igitur est Pro ἐν πολλη συλογία. Sperat Apostolus se multum prolaturum esse Romanis augendo et confirmando eorum scientiam religionis, ex hortando, monendo, consolando elo. Cons supra c. I, 11.
50. Δια τῆς αγαπηο r. πν. Per illam dilectionem, quam in nobis effecit Spiritus sanctus, nempe per dinotrinam Christi, vel etiam per amorem sanctum, natume doctrina Christi. συναγωνίσασθαι - Θεου Ut una mecum in precibus pro me ad Deum faciendis magnum 4tudium adhibeatis. Ἀγων Iζεσθαι dicitur Pror magno εtudio et contentione aliquid facere. Cf. Luo. XIII, 24. Bene de precibus id dicitur, qua doquidem et Latinia usitata est formar precibus con
geris in Iudaea. ab his qui resistunt evangelicae do
793쪽
IN EPISTOLAΜ AD ROMNOS. CAP. XVI. 78s
etrinae, ut eorum manus evadam. Praevidebat enim pericvium ex eorum saevitia, Act. XXI, 11. De eve, tu es Aot. XXI, 27. sqq. XXII, 22 - 24. XXIII. etc. I- διακονία - αγίοις Ut ministerium meum Hierosolymitanis destinatum Christianis illis gratum sit. Δια-νει autem h. L est pecunia sollecta, quam deportabat HierosoIyma. Optat ut Iudaeo-Christiani Christi nos ex genti hus ament, conspecta eorum in se beneficentia... , illa. 'Κν χαραγ Laetus tam bono operis successu. An Θεληματος Θεου Ηano oonditionem addidit in ea-dam caussa, Rom. I, 10. Neque tamen aliter nisi saptivus Romam venit. A M. XXIIl, 11. XXVIII, 14. συναναπαυσωμαι υμῖν Una Nobiscum animi Doluptatem c iam. Συναναπαυεσθαι est solatium dare et accipere. Supra o. I, 12. συμπαρακληθῆναι dixerat. II. Θεος τῆς εἰρηνηο γ Deus omnium horum henesi. ciorum auctor oui haec omnia debemus. Elpis P ,ν, omne honum. μετα παντων πιιωO Vobis adsit, faveat, opituletur.
x. - ἐν Κεφρεαῖς Videtur haeo Phoebeisisse in consortio aorum, quihus, coniunctim iter Romam facientinua, Paulus has litteras perserandas tradiderat. τὴν ἀδελφὸν μων, ob religionis societat6m
nobis coniuncti imam. ουσαν διακονον, i. e. ηπις ην
794쪽
Veteres vocarunt etiam Diaconinas taleyr mulieres. Omotum earum in eo erat positum, ut muliereέ BA , Eandas fontibus sacris mergerent, eateehumerias Memrent, aegrotas vel afflictas viserent et curarent, aliasque pluribus rebus operam darent, quas recenset'Bingh mus in Orig. Ecoles. II, 22. Fuerat 'Antem Phoebe Diaconissa σξο ἐκκ σίας σῆο ἐν Κεγχρεαῖς. De Tem chreis locus extat apud ApuIU. I, 10. , , Cenchreagpervado, quod oppidum adeunt quidem nobilissimae coloniae Corinthiensium, alluitur autem Aegeo et Saxonico mari, ubi portus etiam, tutissimum navium receptaculum, magnoque frequentatur populo. Coetus chAstianus in hac urbe pertinuisse videtur ad edet,siam Corinthiacam, ceu matrem.
2. Ινα αυτῆν-αγίων) in eam ob Christum eui fideliter inseruiit hospitio excipiatis, sicut Christi,
NOS decet. Iνα παραστῆra αυτν Ut eam adiuυetis. Μetaphora eIegantissima, petita a militibus, qui in acie sibi adstant, mutuoque sunt auxilio, unde παραστατο dicuntur, quo sensu est spud Iosephum P de B. I. It, I2. r. 'Εν ω - ηπράγuaeri in quacumque re induum rit Ope υratra. Πραγμα, res, negotium quodvis. 9ui caussam sorensem coram Caesare agendam intelligunt, statuunt id sine idonea ratione. καὶ γαρ αυτη--ου Nam et ipsa patrona multorum, meique ipsiυ -- titit. Glossar. parronυε, προστατης, πατριννs σου
795쪽
I, Γρίσκαν 'Aκυλαν Omnino legendum Πρω- ααν. non Πρωκι xv, quia priorem illam lectionem hahant Codd. 6...uucialibus, et plurimi minusculis litteris acripti, cum Aonialis Uerss. et Patrr. Sed Pri4sa ea- m est, quap. in . Aous Priεeilla dicitur. Sic sevilla, Secundilla, aertulla, pro Livia, Secunda, συνεργο - Adiutorra meos in tradenda doctrina Christi. Cf. Acti XUIIl, 2. 24 - 26. 1 cor
h. Oωνες-υπέθηκαν Qui υitam mihi cum pra sentiasimo υitae εuae periculo gemarunt. Est Proverbialis Iocutio . τράπηλον ὐποτιθέναι, quomodydare cervices et praebere cervices apud Ciceronem et Iuvenalem. Sio et caput obiicere periculis nequens locutio. Fortassis Corinthi apud Gallionem ProconsuIem pro Paulo se interposuerunt, Act. XVIII, 12-17. vel
Ephesi Aot. XIX, 30. IS. coli. XVIII, 18. 19.
5. τῆν-HED1σίαν δ Et coetum, qui in eorum aedibus conomine solet. Nain in aedihus privatis tum Christiani ad vultum divinum convenire solebant. Ea αι νενον - τῆς 'Aσtae ala Xριστον) Epaenetum, primm in Asia Christi iam. Alii Iegunt νῆι sed praeserenda videtur Iectio τῆς 'Λσεις, quam et optimi Codd. et Uerss. nonnullae ac Patres habent. Nam απαρχη Achaiae, non maenetus, sed Stephanas, 1
COR XUI, 16. Primitiae vocantur, qui in quaque gente primi crediderunt, similitudine ducta ab illis Ohlationibus, quae murin Ghraeis, αkaρkαὶ Helleniatis. '
796쪽
et. Καὶ Ιουνίαν Quae videtur fuisse uxor Andronici. Aliis Iunias est nomen viri, pro Iunius. Τουσσυγγενεις μου, g neriS propinquitate mihi coniunctos, nempe Iudaeo-Christianos. Συγγενεῖς h. l. videntur esse Popular , non cognati. καὶ συναιχμαλωτους Quanquam Acta Apostolorum de hac captivitate nihil habent, certum tamen est, Paulum, antequam hano ad Romanos EpistoIam seriueret, aliquoties in carcereseoniectum esse. 2 Cor. XI, 2I. ομνες - 'Aποστόλοις Qui etiam ceteris ApostoIta bene sunt cognitia νε- τονασιν ἐν Xριστῶ Christiani fuerunt. 'M Xριστε. εἶναι, in Christum credere.
8. Του αγαπητόν μου ἐν κυρίασὶ Qui rat amicu/meus, laque Christianus. Formulae ἐν κυρει. ἐν Xριστα habent vim definiendi, i. e. iudieandi quo gensu, qua que cum cautione accipiatur verbum oui adiungantur. s. Του συνεργον ἡψῶν ἐν Xριστῶ Commiritonem nostrum, nempe in Christi doctrina propaganda, o commilitonem christianum. Vid. v. 8.i 10. Τον δόκιμν ἐν Xριστω i. e. probatum Cis,stianum 3 qui magnis experimentis apparuit esse bona fide Christianus. νονο ἐκ των 'Αριστοβουλου so. οἰκιακωνεντας, domesticos veI familiares Mistobuli, qui tuno iam mortuus fuisse ridetur. i ... N
II. Tοώς ονταο ἐν κυρίιν Qui sunt Christiani. BPgo non omnes Narcissi familiares erant Christiani. Erat quidam Narcissus Claudii liuertus, hevius fit ineatis apud Sueton. in Claud. 28. Taeu. a. XII, 57.
797쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS. CAP. XVI etsa
la. Τον ἐκλεα roν ἐν κορω a Carum nobis propter Dominum, quia est Christianus. Nam electu/ Hebraismum vid tur simpliciter iudicare dilectum. carum. Καὶ σήν - ἐμου Rufi matrem natura. Pauli assectu, qu modo Μaria virgo mater Ioannia Apostoli. Terent. Adelph. I, 2, 46. Platura tu illi pater ea, comitiis ego.
14. Putant Origenes. et eum secuti Veterea. hune esse, qui graece seripsit librum Pastoria, quem h hemus latine, et fragmenta quaedam graeca apud Dena iam et Clementem. Sed notissimum fuisse inter Graecos Romanosque nomen, patet ex Grat. Insor t. Vid. indicem.
16. 'Ασπασασθa-άνω Exosculatio ista post Peractas preces p Iicas, ante celebrationem sacrae coenae usitata erat. Iustinus Μ. Apol. li. αλληλους φιληρ τι ἀσπαζόμεθα παυσαμενοι τῶν ευχῶν. Constituit. Apost. Lib. II. o. 67. ειτα καὶ ἀσπαζύσθωσαν αλλήλους οἰ απιδρε . και αλλήλας αἰ γυναῖkες. r. ἐν κυρει φίλημα. Ostem dabant eo modo Christiani, se omnes inter se Parea esse. Nam apud Persas et alios Orientis populo. pax os inter se iungehant, superiores darint manum Ogo Iandam inferioribus. ἄσπαύονται - Xριστοῖ Quaerunt interpretes, quomodo omnium e lesiarum nomine ε Intem seribere Paulas potuerit 7 Erasmus: Quoniam cognovit omnium erga Romanos studium, omniqm n
mine salutat. Sed per se intelligitur, Paulum salutare
798쪽
Romanos earem ecclesiarum nomina, quaa in itinere visere sibi eontigerat. Salutem dicere iis, qui nobis nonnisi ex fama noti sunt, solenne esse omnes ficiunt.
17. 'Aδελφοὶ Christiani. Non tantum presbyteri, quihus tradebatur epistola. sed et reliqui Christiani, quans omnibus commune est fratrum nomen, hio ia-telligi possunt. σκοπε, --- ποιούνeaeo in coeatu vobis afli hominibus rixas M aenigmata contra doctrinamhure i ntare aestis , excitantibus, quales multi Paeud, postoli passim haetenus extiterant. N σκανδα , vel praυae opiniones vel flagitia et scelera. κώ ἐκκλωara ἀπ αυτῶν, deolina a familiarem huiusmodi hominum eonviorum. CD 2 Thess. III, 6. Tit. III. 10.
κοιλία Sed Dentri suo imse iurit, quaestum ι Hotum, Himenta sibi parare si dent. Phil. III, 18. 19. Nimirum isti homines duo spectabant ei primum ut semet et alios Christianos liberarentv a'ostuee I nam Iudaeis uti antiquo permissa erat per imperium Romanum suas religionis Itherias, non item Christianisi deinde ea ratione Iudaeorum sibi ami- eitiam et inde utilitates parabant. Fortassis idem secerimi, quod tum facere solebant multi, qui erant e secta Pharisaeorum, Μatth. XXIII, 14. 15. videntur nemp. lucri mussa ditioribus persuasisse professionem chis fitianismi , ita tamen ut circumciderentur, et ritus in saleos ' ohaervarent Sio etiam Iaudem et praemia ab
spsis redaeis reportabant. Vid. Mehuelis ad h. I. MV d χρη,τολογίec Bἰah di verbis. Diu. Capitolinuo mPertinae . 13. Omnes, qui libam eonserinant. Isis Pertinacem loquebanturi chreatologum eum appeam
799쪽
IN EPISTOLAΜ AD ROMANOS. CAP. XVI. 7sI
tes, qui bene loqueretur et male facereti A. Victor. it. 14. blandus magis quam heneficus, unde eum Graeco nomine χρησro λογον appellavere. Mia εδε νειο) Ευλογία h. l. dicitur non hebraico, sed graeeo significatu, laus, celebratio alterius; nam graeco sta γεῖν, κυλέγειν significat laudare. 'Aκακος fere cooπη-nit cum nominis οἱ λουο significatione, et diuitur da homine ingenuae simplicitatis. qui nec ipse frauda .
utitur, neo aliis inesse susPicatur. . t
ls. 'Η ναρ - ἀφίκετο δ Nam vestra obedientis Evangelio Christi praestita ad omnes peruenit, i. p. omnibus innotuit. Sio apud Hippocratem in episti secti 8. Democritus ad Hippocratem dicit: πολυra σου τοκλέος τῆς ἐν δεντρικῆ σρφώe πεφοίτηκεν, καὶ ι e i μιασἀφυται, magno ἰα- tuae in arta medica ε te tiae emanaυit, et ad noε pervenit. Debetis igitur vestrae ipsorum famae et existimationi porro consulere.iσο ἐφ' i ED Istud ro abundat, ut Rom. XII, 18. IX, 5. Θέλω - κακον Tamen DeIim υos esse peritos ad bonum, aimplices Nero fimperitos ud madum; ita prodentes, ut non sulamini, ita honos,xi ut non fallatiαΜatth. X, 16. σοφός,'sapienε, Prudunt . in rebus diavinis et humanis. Ἀκέραιος, εimplam, imo , ab omniastinis et fraude arienuε. - . - a 20. 'O δὲ Θεος - ἐν τάχει Deus, Dacia Uel galutis auctor subiiciat Sotanam i pedibua Uratris, eumque confinget, vi sua privabit ; i. e. eripiet vos m itis, quibus xeligionis hostea vos nune assiciunti Verbo συντρίβειν utitur Apostolus, memor Arisasis Ioui Gen. BI, 15. Est etiam συντρίβειν concise dictum, probi πω
800쪽
τιθέναι τοῖς ποσι και συντρίβειν. Σ κ τ α ν α e hic denotat praecipua Satanae, omnium malorum auctoris instrumenta, e. o. Pravos doctores, qui coetus Christianorum
corrumpebant. Hos, inquit Paulus, Deus brevi ita deprimet, ut nocere vobis amplius non possint. Idquae ventus comprobavit, teste Euaebio, Hist. EooI. HI, 29. Potest etiam συντρωει sumi optatiυer Compescat Deus eos, qui dissensionem serunt et offendicula, v. 17. iχα ρι di hoc quod dixi, Christus υobis faveat, et opituitetur. Hio iterum finire proposuerat Paulus, sed tempore dato, pauca adii oit et ipse et scriba eius, ut solat subter epistolas fieri.
21. Dizoθεος tuno eum Paulo Corinthum venerat. Acti XX, 4. Λούκιοe Huno Lucam esse nonnulli existimant, qui isto tempore cum Paulo fuit, Aeti XX, s. Secundum alios est Lucius Cyrenaeus, cuius fit mentio Aet. XIlI, 2: Omnia incerta.
22. 'gγὼ Ἀρ-e, ο γρο αραe σκεν ἐπι ντολήν nempodiotatam a Paeso. Paulus itaque hano epistolam non seripsit propria manu ' sed, ut saepe, auriba est usus, et salutandi tantum formulam manu propria addidit, 2 Thess. III. 17. 1 Cor. XVI, 21. Cia. IU, I 8. 'Εν κυρω, reser ad ασπαύομαι, salutem Nobis impertio animo uera Christiano. ,
23. Huno postea suisse episeopum eo'olesiae Thessalonioensis ait ex traditione origines. D tini scribebant Caius, pronunciabant Gai a. ls cai totius Melesiae hospes nominari ridetur, quia e res tua Christianorum habiti sunt in illius aedibus. . ωM'