D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 3. continens Acta Apostolorum et Epistolam Pauli ad Romanos post auctoris obitum curavit et praefatus est d. Ern. Frid. Car. Rosenmullerus, litterar. oo. in univers. Lips.

771쪽

tale christiana in alimentorum usu, de qua tamen unice h. I. sermo est, neque ad eius defensionem, neque ad lenitatem in serendis aliis, qui secus sentiunt et agunt. Spectatur igitur υita, qua ossiciis constat, eamque olim iudicium gequetur; mors vero, qua est initium conditionis post hanc vitam, praemia accipientis in utramque Partem. 8. 'Εαντε γαρ -- του κυρίου ἐσμὲν) Sive enim υD

a Domino pendemus. Continuatur id quod dictum

est F. T. et aliis verbis repetitur. Domino υmere dicimur eo Rensu, quo illi ita subesse dicimur, et ab eo ita pendere, ut eius legem, consilia, instituta faciamus normam statuendi agendique. Domino mori dicimur eo sensu, quod nos mortuos ita iudicabit tractabitque, proutin'rmam illam vel tenuimus vel negleximus. Ut D minus normam agendi definivit, ita lex praemiorum ab eodem finita est. Utrumque ab illo pendet. Est igitur necessitudo hominum cum Deo, quae pertinet ad omnem vitam, ad omnia genera factorum, in quibus Iocus est conscientiae sui, Proposito, caussis consiliisque, Per quae cum religione coniunguntur. Addit Apostolus: 9. Εἰς τουτο - κυριευσν In hunc enim fnem etiam Christus mors uua rat, et in Nitam rediit, et nouam coelestemque) υitam ingre ua eat, ut εupremum

dominium in mortuos Pariter ac υiυοδ exerceret.

Verba καὶ ἁ νέστη desunt in nonnullia Codiothus, Versionibus non paucis et Patribus, et a Istrariis ex 1 Theas. IV, 14. huc translata esse videntur. Confidi

772쪽

matur quod v. 7. et 8. dictum erat, nos vivos et mo tuos Domino gubesse. Deus nempe Christum constituit iudicem vivorum et mortuorum, cui rationem

xeddituri sumus. Aot. XVII. gr. 2 Cor. V, 10. Haec omnia autem eo consilio dicuntur, ut appareat, iudicium de huiusmodi factis. .quae deleotum ciborum concernunt, non Pertinere ad homines, sod ad Deum, Bd quem unum omnis religio resertur, et quicquid in hoc genere fiat, id ita iudicandum esse, prouti hos, quod fieri et omitti in non necessariis potest, ab eo, qui facit vel omittit, ad Deum reseratur, coniungaturque cum necessariis officiis, ne haec damnum capiant. Unde eoncluditur, uti iudicium ne nostrum quidem sit, sic lenitate erga alios opus esse. Quare sic pergit

Apostolus: l.

10. Σὐ δε τί κρίνεις τον ἀδελφου το , Nero, Christiane, Iegis ritus observans, quo iure damnaε fratrem tuum, eosdem Titus non observantem p cf. lCor. IV, 5. ἡ κού συ - αδελφον σου; a Aut quo ton' dem iure tu, Christiane, liberum te a ritibus credens, fratrem tuum, tanquam imperitum, contemnendum putas, quod ius illud a Christo datum, nondum salis intelligati παντερ-Xρι οὐ) Omnes enim adstabimu

tribunali Christi. Quid occupas Christi ossietum P li

1ius est, de occuItis iudicare. Solus novit, quantum cognitionis quisque acceperit, quantum ab eo pro tR Ienti sui modo exigi debeat. Hibunal Christo, ut is .dici, attribuitur etiam 2 Cor. V, 10. et stare sole i,

quorum caussa tractatur. Solent autem res divinae ε humanarum modum explicari.

773쪽

Iehova dicuntur, eadem ad Christum transfert Apostolus. G- Θεῖ Ita ego υmo, inquit Dominus, me

flexis genibus omneS Uenerabuntur, omnesque υOce sua Deum dominum profitebuntur. Uerba textus hebraici et LXX. interpretum paulo aliter sonant, sed sensus ab Apostolo recte expressus est. Agit Iocus le- - saiae de propagatione Iudaicae religionis inter gentes, et praedicitur, fore, ut omnes, I. e. Plerneque nStione agnoscant et colant Deum verum. Id ah Apostolo transfertur ad Christum, quem in illo iudicii die omnes homines pro guo Domino agnoscent, cui etiam rR-tionem reddituri sunt. Non esse in verbis Iesaiae va-iieinium de Christo, facile perspicitur

12. Αρα - ΘεωJ Ergo quisque Noatrum Uitae suae rationem Deo reddet, quippe omnium Domino, et iudici. Δ ωσει pro ἀποδα σει. II aρὶ ἐαυro P, de semetiyεo, num scilicet recte senserit nec ne, in illis, quae Dei caussa secit, T. 6.13. M κέτι ουν ἀλληλουe κρίνωμaν Non igitur amplius alterum damnemus. Periculosum enim id in rebus dubiis, quia, quale de alio iudicium tuleris, tale de te seretur, Matth. VII, 1. αλλα τουτο κρίνατε μαλ-λου Sed hoc potius aequum et iustum iudicate. In Verbis κρίνωμεν, κρίνα ra, est Antanaelagis. Nam priori membro κρίνειυ est inique iudicare de altero; posteriori autem statuere apud εe. ro μῆ- σκανδαλον θροε offendicinum Dei impedimentum aliquod fratri. hus obiiciatis. De voce σκανδαλον, vid. notata in Matth. V, 29. Aliam rationem assert Paulus, eur Ie-nitate sit utendum in diiudicandis aliis, delectum olbo niua III. 49

774쪽

rum probantibus vel improbantihus.. et cur nemo suam de hac re. sententiam aliis, ut necessariam omnibus, obtrudere debeat. Huiusmodi nempe iniquioribus iudiciis et agendi modis alios facile posse eo adduci, ut coni ria suae persua)ioni agant, et contra consciem

14. O - 'D1σου Equidem εcio et perεualuεεum per doctrinam Iesu Christi edoctus . 'Εν, per, ut Saepi8sime. Ora Ουὀἐυ κοινον δι ἐαυτου IsitIius cibi usum illicitum e se per se, i. e. natura. Κοινον. hebr. im rum , recibus quo υraci rat nefaa. Supponit autem, nullam esse de ea re gentinua Iegem datam ; et ab Iudaeis ablatam iam ante ostenderat. εἰ μν- κοινον Si iautem illicitum putaυeris, et tamen Fescaris, delinquis. Ouod PauIus dicit, cibos ἱis tantum impuros illicitosque esse, qui eos tales censeant, id non ita intelligendum est, ac si dudicium de sacto licito aut illicito ab opinionis temere aut speciose comoeptae lubitu pendeat. Nempe ο λογιζόμενος βρωμα κοινον non est is, qui arbitratum suum sequitur, et opinionem suam pro norma hahet, sed Iudaeus uIIus aliquis, cui propter auam Iegem patriamque religio nem adhuc persuasum est vitanda esse quaedam ciborum genera; aut paganus, ad christianam religionem traductus. sed in hac parte Iudaeis obtemperans, neo uti libertate christiana sustinens. Huiusmodi igitur Christianus sequi debet tam diu sententiam suam delibertate adstrictiore, quam diu eam nondum poteεi

abiicere, et contrariam tueri. i .

ι . . . . . t. . I .

775쪽

IN EPISTOLAΜ AD ROMANOS. CAP. XIV. eteti

vescendi Ileentiam tristitia assiciatur. i. e. si tuam Ithartatem ita defendas, ut ipsi imperitiam exprobres, qua exprobratione assiciatur tristitia. Alii: Si uero aDter per tuam,υescendi ricentiam miser reddatur, nempe dum tuo exemplo incitatus vescitur ipse, sicque in peccandi aerumnas et miseriam delabitur. Λυπεῖται. i. e. σκανδαλίοται. οὐκ, ετι - περιπατεῖ ) Non ita vivis. ut Iex de . diligendo proximo poscit. Nam dilectio non tantum vult tolerari eos, qui nondum omnia perspiciunt, sed etiam illorum hono libertatem nostram circumcidi. μὴ απέθανε b Perdimus autem, vel miserum reddimus fratrem, si eum ad Peccatum contra animi conscientiam committendum nostro exemplo seducimus.16. Mη- αγαθόν Cavete igitur, ne religio lihe las) Destra calumriitS Rdversariorum exponatur. T οανα Θeu h. L religionem christianam denotare videtur, η βασιλεία Θεου, ut mox dicitur. Chrysostomus et Theodoretus.νο ασα Θoν h. l. interPretantur, T ν πί-σουιν. Alii libertatem Chriatianam intelligunt Muβλασφημείσθιο, nempe 'Pud eos, qui lites vestras mutnas audiunt. Facile enim xeligio vestra in contem-ivin eis odium adduci POSset. k .. ἰ . . . . r ,

. at i 12. Ου γαρ-αγίω JNam in regno Dei creligionanhristiana non spectatur cibuε et yοι , εed υωωεια concordia, et ea mentia laetitia, quam Spiritui sancto sensui animoque christiano) debemus, Μ βασιλat α σου Θεου, coetuS Dei, coetus Christianorum, religio, quae in eo exexcetur et exerceri debet. Hic eoetus, et religio quae in eo exercetur, ουκ ἐσπιν βρω- mc-ποσις, non Q oritur, spectatur in eo cibus et

776쪽

polus. Similis phrasis est 1 Cor. IV, 20. Sensus est: Non quaeritur in religionis huius exeroitio, quid qui que potissimum edat et bibat, et quibus alimentis ab stineat. Spectatur et postulatur potius in religionis huius exereitio δν αιοσυνη, UNUS; mentis vitaeque Probitas; εἰρηνον, concordia,' quas nihil disceptat super illis cibis, neque secus agentea carpit aut resu sat serre, καὶ χαρὰ ἐν π νε υμανι ανίω, et laetitia per Spiritum stinetum effecta. t id sit πνὰ ἴμααγιον supra o. Vnt, dictum est. Nemps per dorer,

nam christianam sic consormantur animi eorum, qui illa recte utantur, ut ea sciant, sentiant, agant. unde laetitiae tranquillitatisque caussae quamplurimae suP- peditentur; spectatur hoc, ut iis religio sit sons uberrimus constantis certaeque Iaetitiae.

obedit, is est gratus Deo, et probatus hominibυε. σου roti: Per tales actus. harum virtutum exercitio. Δουλευων τω Xρι Wrs, colens Christum eiusque doctrinae obsequium praestans. Eiusmodi homo clasequentibiis dicit Apostiatis, Dei favorem sibi poli,ceri poterit, et laudem ab ho olibus pitu. His ita

quaerendis praestandisque colitur Christus i sentitur et vivitur acco nodate ad huius doctrinam. Deique favor et iliominum npprobatio tenetur; neque aleo, ubi eo exertatii summa suerit,' ibi quaeritur, quo quis potissimum genere alimentorum utaturi

19. Ἀρα-Ergo serDandae concordistoee promoDendae 'Messitatis mutuae studχsi almus Theodoretus o Hὲοδομην interpretatur

777쪽

LIροσηκει ἐμας -τῆς αλλήλων ωφaλείας ενεκα παντα ποιεῖν. τῆς οἰκοδομῆς, quae faciunt ad communem utilitatem et felicitatem.

20. Μη ἔνεκεν - τοῖ Θεου Noli propter cibum

impedire πυε Dei. Το ἔργον του Θεου h. l. est disinum comitium propagandae nunc 'religionis omnibus gentibus communis, quod Deus post reditum Christi in vitam exsequi voluerat, et ipso illo tem-POre exsequi Boeperat. Cf. o. XU, 5 -- 15. Hoc Dei consilium teneri non poterat, nisi dissepimento Mosaicae oeconomiae remoto Eph. II, 14. . Non igitur de-hehat huius oeconomiae necessitas ita urgeri, ut illi alteri consilio communis religionis propagandae Obsta-Tet. Hanc enim necessitatem qui acriter defendebat, is impediebat hoo opus Dei, i. e. efficiebui, ut haec reIigio nota omnibus communis fieret, vel tardius, vel ad pauciores propagaretur, vel his ad quos Pervenerat, non eos asserret fructus, quos et poterat et debe-hat. Uid. ΜOrua p. 221. sq. Παντα ιιὲν καθαραῖ ΠαMνα βρώματα, omneε cibi aurit Muri; usus eorum est licitus. Quum nempe natura cibi spectatur, praeter eius vim sanitati noxiam, de qua tamen nunc plane non est sermo, nihil vel cogitando intelligi potest, quare vetitis illicitisque rebus accensendus sit, eiusque .sua dici possit officio repugnare. 'Aλλα κακον - ἐσθίοντιὰ Sed malua cnoxius est cibus homini, qui eo

cum offerigione utitur. Κακev sc. το βραναα. Διαπροσκομματος, cum offenaione, s. Conscientiae suae.

Peccat, si contra, quam ei Persuasum est, agat, quiis nefas est, mente aliquid improbare. et tamen facere. Vid. infra m 23.

778쪽

21. Καλου) -Iius est. Positivus pro Comparativo, ut Matth. XVuI, 8. 9. Quicquid potius nobis austinendum est, quam ut facto nostro non necessario fratrem in ruinam impellamus. uriti ἐν α ὀ ἀδελφος σου προσκοπτε, J Neque quo alter impingit peccat . Supple . facere. Et ἐν ω valet per quod. ε σκανδαλίζεται, η ἀσθενε Aut ad peccatum incitatur, aut dubius redditur. Si importune instas, ut frater ex Iudaeis edat ethos lege vetitos, ve, exemplo tuot moves, ut edat, agitissa contra dictamen conscientiae suae, et tu ipsum ad peccandum adigis, vel animum eius dubium reddis.

22. Σὐ πιστιν i. e. εἰ συ πίστιν ἔχεις. II στις hic est persuasio ea, Per quam quis credit, sic, tum esse id, quod iacit; assensus conscientiae. κατὰ σεαυτον εχε ἐμπιον Θεου) Retine hanc persuasionem apud teipsum coram Deo, i. e. tuno utere, quum alium non habes testem, quem offendas. Cave, ne ea superbias in detrimentum aliorum, et quidem infirmiorum. μακάριος δοκιμίζει Felix, qui seipsum non damnat, in ea re quam praefert, i. e. quam agendam suscipit. Δοκι μά ζειν et κρίνειν opponuntur, ut probare et improbare, exprobrare tibi aliquid.

23. 'Ο δὲ διακρινομενος, ἐάν φάτν Qui autem

haelitat, quum Dracitur, so. cibis in lege Mosia vetitis, an nempe licitum sit iisdem vesci, vel minus. κατακέκριται i. e. ἁμαρτάνει, Peccat et reus fit. οτι μη ἐκ πιστεως So. hoc secit. Quia non cum firma per suasione vescitur, licitum esse quod facit. παν δὲ

ἁμαρτία ἐστὶν) Quicquid autem non se certa animi perauaεione. licitum id esse, vel conseientia adstipo

779쪽

iN EPISTOLAM AD ROMANOS. CΑΡ. XIV. 775

lante, peccatum est. Quisquid enim facit id, quod

mente improbat, is versatur in perpetuo, e sua quidem sententia, male agendi et contractae culpae sibi expro-hrandae periculo. Ηoo monitum Iudaeos, qui Christiani facti erant, spectat, ne aliorum exemplo id sacerent, quod ipsi aut licitum non putabant, aut de quoeerte valde dubitabant. Post haeo verba sequuntur commata tria c. XV L 25. 26. 2'. in cod. Alexandrino, hi in codicibus minutis litteris .mrIptis tantum non omnibus, in Lectionariis graecis, Syra poster. Arab

Theodoret. Damaso. Theophyl. Oecum. Theodul. Prae. terra , reliqua usque ad finem Epistolae cuncta dissW- cuit Marcion. Nec satis certum, an in exemplari epi stolae as Romanos ea Iegerit Tertullimus. Videtur Pati- Ius primum hic finire voluisse epistolam, sed postea aliquantδ plus, quam speraverat, nactus temporis, alia quaedam adiecisse. Semlerus existimat, ea, quae cap:XV, et XUL hodie efficiunt, nonnisi appendices esse, Esestolae huius latoribas s Ρaulo separa a in schedula seriptas, non ut partem epistolae ad Romanos, sed catalogum salutandorum , per iter. Hano schedami etsi ad Corinthios propter argumenti indolem pertineret, tamen propterea, quod olim cum Epistola ad Romanos a Paulo missa esseti finiente Seo. II 'quom ordo epissisurum omnium a Catholicis institueretur, eidem epistolae adieetam esse, ne interiret, quum ipsis commmdiori Iooo nullo collocari posse videretur. Cf. quae Io. Chr. Frid. Schulet si Bowyeri Conieci. in N. Τ

Pap. 385. sqq. contrae hanc sententiam monuit. Vii.

780쪽

qui ευ mua profectiores cini rerum diυinarum comistione, rudiOrea Datient.x ferre cet ad eorum im. becillitatem nos accommodare . Arctissime cohaeret hoc caput cum T. 22.. capitis superioris, neo ab eo a iungi debebat. Proprie οἱ δυνατοι sunt robusti, qui hene valent, et opponuntur τοῖς ἀσθενέσι, aegrotu, quod muItis locis probat meistentus. Nuno si quia pedibus aeger est, non ideo contemnimus ipsum et v, tuperamus, sed gestamus potius et adiuvamus. Si quis morbo decumbit, etiam consulimus ut a carnibus a stineat. Quid si animo aeger et infirmus ait p Annon tunc potius eius misereri et vicem eius dolere, eumque ferre iustum est 2 Sunt igitur οἰ δυνατοὶ intelligenti res, ἀδυνατοὶ vero imperitior . κα μὲν ἐαυτοῖο ἀρέσηκειν Nec nobis iMaia pIacere, iιa solito , ut fratres infirmiores contemnamus, et nos ipsos mPer eos esse. Tamus. σω εOllen una nichi tu viri einbilden. Ia- venal X, sit. Et . aibi conaul na placeat, curru μνυus portatur eodem. Petron. 26. Rogo, inqtiam, num quid illa, quae me amat, tu My Μuuum risit -- cilla - et nolo, inquit, tibi tam Laida placeat. 2. Εκαστος - οἰκοδομην ) Un quisqua.n ιrum alteri gratifcetur ita, ut eius commodum utilitatamque promoveat. 'Αρεσκέτω, i. e. δετεων ἀρέσκειν, de autem quia putet, in rebus omnibus, etiam non hinnestis, gratificandum esse proximo, addit Apostolus; το ἀγαθον, o. αυνοῖ. Οικοδομη, utilitas, ut altor melior evadat.

라틴어 텍스트