Francisci Robortelli Vtinensis, In librum Aristotelis de arte poëtica, explicationes. Qui ab eodem ex manuscriptis libris, multis in locis emendatus fuit, ... Cum indice rerum & uerborum locupletissimo

발행: 1555년

분량: 377페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

instructa fuit Ptolemaeum Egyptioru rFem accepimus olim,cum sitam illam ornare cuperet bibliotlaecam, petiiste ab Atheniensibus, ut sibilicoret Sophoclis, at*Euripidis tragoedias ex ipsorum' met manuscriptis ibbris,quos accurate, uigilanter , publice asseruabant Athenienses. describere: cum , id regi pernegassent, aliquot annis post illum ita Athenienses, ut magna erat annons caritas in Attica regione:cum* ex AEgypto exportare uellent frumentu, id illis no concessit Ptolemanis: sic illi inopia frumenti ac prope esurie copulsi libros duorum illorum poetam αυVωςγους ad regem miserunt: tunc is Atheniensibus permisit, ut sine portorio frumentu exportarent: ex qua re facile inter igi potest, quantum antiquis. manuin optimo tu librarioru scriptis libris sit tribuendum: quantopere blaudandi maiores tui, qui tanto studio eos ubi conquisiverui, ut omni bus bonatu artium studiosis prodessent. Quid Taceam ne LEONEM X. ac cLENENTEM Uit, e Medicara familia P o N T τ . Μ Α π X. quos digni/tatis causa nomino quid uter non egit ille in semina tranciuillitate to/tius orbis hic in maxima rerum omnium confisione, quamlibet occupa.tissimus,ut in Italiam, arcem* imperiss sui Romam bonas artes revoca ret. Vtercp eruditis hominibus maxima de dignitatis, d pecuniae proiia proposuit. LEo etiam suis sumptibus, ingeniosos adoleuentes aliquot rudiri iussit e Graecia Marcum Musurum, Ioanne Lascarem, alios* do/ctissimos uiros euocauit: Academiam Florentiae instituit, magna est omnes bonos 5 doctos liberalitate prosecutus: sic factum est, ut tum primu bonae reuixerint attes, pristinum , aliqua ex parte nitore receperint. Tu quoque M Am. DUX, maioru tuorum uesti a secutus incredibili studio dinstos uiros omnes prosequeris, propositis V pr ηs amplissimis iuue/tutem ad bonam artium studia excitas, inopes . tuo sumptu alis, ac sub/leuas ad scientiam dc uirtutem mihil. non facis,ut in summo octo Academia hsc tua Pisana uigeat,soreat* omni scientiam genere. Memini ego, ac sane iuuat meministe quotiescunm enim eius temporis occurrit mihi recordatio, toties mihi in mentem uenit diuinae tuae uirtutis maximam illam rerum turbulentiam. Quis enim non audiuit eo ipso anno, quo Academ ia restituisti, maximas classes aedificari,atin ornari et Quis no uidit immanissimosChristiani nominis hostes a nostris regibus huc evocatos,ut siriosius ac intemperantius in nos seu irentc Quis non eoru impetu exti niuit cum se in proxima inudissent litora, cum facibus, serro , agros ut depopularenturioppida igni absumeret, armenta.& greges abigeret,ho/mines aut cata crent, aut in seruitutera rent. Italiam mehercle mihi tum exaudire eiulante uidebar,ac proscisso capillo misere assileta,quasi alum/nam ac matre, e cuius sinu dulcissima sortissimoru uiroru soboles, quam ipsa sibi procrearat, at* educarat, a crudelissimis hostibus ad uerbera, ad

caedem ad disturnam Nicterrimam seruitutem. quae omni morte peior

est existimanda,in longinquas maxime regiones abducebatur. Adde scedum illud prauium, in quo tam multi occubuere: mitto urbiu obsidiones,

agrorum

12쪽

desiderata fuit. Huc accedunt miscrorum hominum, qui aut filios in prae lio amiserant,aut paternos agros eiecti ab hostibus,dc orbitas, εc luctus, S calamitas. Horrificum sane quoddam, ac nclarium omni odio imbutubellum, acre,& magnum terra,marii, concitatum illud suit: commotum ab uno, confirmatum ab alio, a potentissimis Regibus coniunctu, ab agi/tatis nationibus rcnouatum, a magnis ducibus administratum. Nec con/uerti sane tantarum lcrum orbis minore cum exitio poterat.Tunc uero,

ne in summo quidem metu, ac tumultu nobis unquam in hac Academia summum desiit ocium, ac maxime tranquillum a te suppcditatum, cuius

tanta asperrimis illis temporibus extitit animi sortitudo, dc sapidita, ut de procul ab imperiss tui finibus bellum propulsaris, de missis quamprimum equitibus,ac peditibus selectis in Insubriam, ubi res gerebatur, post cla/dem illam maximam amictas opes c AEs ARIs magna ex parte releua ris. D 3 modo consilia tua fortunent, refc, omnes ita secundent,ut in summo octo dc tranquillitate bonas artes perpetuo fovere,ac tueri possis: perte cnim, cum in antiquissimam di nobilissimam totius Hetruriae urbem e toto orbe conuocatae, magnis. praemiis adductae colonae ueluti no habitatum uenerint: habebunt quoin firmissimam sedem, firmiorem si, Φullo in loco ante, liberae ab omni metu uberrimos edent eruditoria ho/minum foetus, sobolem , innumerabilem posteritati propagabunt. Vorum de his hactenus. De me uero sic habeto ad A m. dc o P T. DVN. Ego, cum me in citcntclam tuam, pro tua singulari humanitate receperis, asci/ueris. in num crum corum, qui in Academia tua Pisana ingenuas artes, ac scientias profitentur,atin maximo tuo beneficio cumularis,ac ornaris:

spondeo me tibi,donec uiuam, deuinctissimum Are,daturum , operam ut intelligas, me in eo munere,quod impositu a te est, exequendo diligentem esse, nullum tempus bonarum literarum studiosos, qui huc se com serent, iuuandi praetermittere: ac nihil malle,quam tibi,quacunque repo/tero, satissicere.Te illud unum in presentia oratum uelim, ut librum liue nostrum, uel tuum potius, quem in octo a te mihi liberaliter de perhonorifice suppeditato scripst,foueas: ut cum caeteri intelligent tibi non ingrata fuisse,libentius legant, existiment , a te sapientissimo Prim cipe fuerit probatus: uel ob hoc ipsum non esse conmtemnendum. Vale, Pisis, Calend.Iuniis.

n. D. M LVIII.

13쪽

oniam semperinsita fuit in omnium animissententia, Mbrum hunc Aristotelis de arte Boetica obfarrissimum esse adeo ut ullo pos emitu intelligi:veritus aliquandosum,

dum explicationes has comentabar, scribeba, ne malam de me homines opinione imbiberet, quod, quaeali reiecerat propter obsisuntur,ea ego illus ure me osse confidere: cu infrumprae vio carere interpretus alicuius lumine. Navisine negocij esse videturlibrua urint pretari, quem alis mouerint interpretati: nam etiamsi priores interpretes la sunt ahquando:adiuuant tamenso errore, Er labῖ cite ros, monenti, ut diligentius sibi caueant,'accuratius omnra perspiciant. Ideo ri t. ait, multu e uetieribus philosophis, quavis ut scriberint sobere:occasione enim a verut indagandi inueniendae veritatis. . Me

quod qui libros explicat ab alijs ante expositos: uidet quo loco plurimusibi sit laboranditer insistenda, ac rursis quae leuiter attingenda. Habet pro

tere excogitatas quaestiones tam eas apte ingere, ac constituere maximi eri iudiw,cum pepericu laione inanes vlleuiores,minus,adrede qua

a tur, pertinere uideaturialiundes enasii, sex authoris pro sto. Asremo libri totius,omnium, dissutationu partitione, memirifice illustrant omniat abent in promptu, qua quantur,ut ad ei norma veluti quandato tam methodi rependere ρ me. Cum contra se, qui prioris abcuius inter pretis vesti a no habent,qua sequatur, maximus litum in partiendo libro, tum in perpendenda methodopryositus labor. Has em,multas, alias in

comitates omnes voram, antep libra hunc a Vrederer interpretari, nemunquamprudentem,ignarum, tanto pericuArct hocprouinciam mesu

sepisse dicam.Sed quia rem no respersi exi,quam perspexisse omnino mihi uidebam nihil enim nisi quod certissimiuerissimum,putaui,protuli.Si erravi,no difficultatis ignoratio sed iudicio plane erraui: ais id ingenis fiteor, malo enim in reperspiciendaρata ingeniosius, s infusipienda audax, er imprudens videriinam in eo me rure reprehendere tantum dotapoterat: in hoe

etia indoctis,malevolis, nugari,atis obtrectare licuisset, quodiam non lice bit, quia coguntur locu monstrare, in quo fuerim L fus, stratione explica re, cur L sis,ne temere loqui videantur. QMd libellus hic ristotelis dissicilis ex obscurussit, id in primis mihi videtvresseis causa: Ait ab eo vi ro consumptus, quicumposset omnia apertissime proferre, malvit tamen ita scribere,uttardos desides' homines αβorsi libroru lectione deterreret,de

figare reisceret, retund .Ingeniosos autem acutos magis oblectaret, inuitaret, incitaret, exacueret. Odi curitatem adiget uetudo earum rerum, quae olim usit aromae erant apud veteres in pangendo, Cr recitando omni poematu genere, quae enim nos Onoramus,ea veluti passim cognita profere. Aristoc . accedit huc, quodin szucotyirmandi spraeceptionibus multae ratex vetustiri is portis,quaes extarent,multu in re tota praespicienda ad iuuaremur. Ge,quod liber hic habebat ante multas di bones Idristiorii

culpa deprauatas,quae qui ibi uellent ista legeres, onsatis intelligeresse

immutare

14쪽

-Mara velles, no auderens interpretari cuperes,verenduerat,ne μώρα prudeterproferret umqua exo, in literispraesertint,in ta magnopere fugiendacensio.Illud quo spermagnsieri. Iacuit liber hic neglictus, ad nostra fere bov j reponit, nep vllus eum, arui ex Latinis, aut ex Graecis conatus egistiis interpretationibus illustrare. Vnus uermes paucula quaedascriesit, quae No nes magnopere laudare neq; reprehendere satis posum sint Gn perpera in Attinil ver in Cr . risoLobsera loca no illas L Busire liber hicin Latinsic resus α Georgio I allaprimu uiro docto er bene perito totius antiquitatis. Vera ei coluit, quodglaciem perambulantibus contingere leti corti lubricitates elapsu e l. Sublevavit homine aliquando lexander Paccius, qui ruriis latinti fecit libra huc. Sed ille dum lae umsublevat elabitur,dignissimus certe vires, non venia modo, sedet Ialavrdeno enim inepericulo eo ,quiprimu iter pertentat dura, o alijs viast monstrant, aditus ad dissicilia loca patefieri potVLNes ego usii qui polliceri aucta me nun fialmum.Lamos ego eos ostendam multis in locis, labarer ipsi. Vtina non defit,qui mihi pare gratia aliquando referat, o placide laesu iblevet. Sciebam equidem tanta rensi obseuritate homine inprimu opus esse agace,ac bene navo, quinusadormitaret,oia diligenter fer scrutaretur, ubodoraretur, perquireret: methodu . r DAqua in hoc libro 'fribendoseruauissedulo of eruaret:. liqvitate omne teneret 'nicam procraim, diligenter lectitaret,aut lectitasset potius, omnia vetera poetarsi scripta Et puis ingenis mei imbecillitate optime nossem, conatus tamesim quicquid uigilantia, er lasore potui assiduo as iis uetera lectione, in quano inscior me multos annos versatu, id totu in messi Ame. Si quo loco ex antiqvis avssoribus loca citantur,perquisiui diligeteri ac multasane inueni. alijs Pginvenire nopotui: is paucasunt,ex nodissimilibus luce addere conatus sum. Loca depravata Plurima correxi uti mihi videori ex mansscriptorti librarisi lectione, retentia doctM. aut hora, qui de eadem re siri Grunt.Ἐatuor enim ego usi sum libris,tribus manuscriptis:quo duosiune in Asedica a bibliotheca alter quidem Politiani munu descriptus: adter vero multo vetustio lurimu aut tribuendu est illi puto, propter Robtiamsingulare doctrinier acre iudicia, viri mehercle cum antiquis conferendi praeter hos duos magnil mihi adiumentupraebuit perantiquus tiber in m raniis de scriptus de quo mihi libresi sicuti de alijs multis accomodauit Paulus Laecisus 'ronensis, vita cara,latinarum, literari etiam Hebraearupe

rit simus. . ccc bis quartus, pressis ille quide, sed ex vetustorii libro

rufide multis in locis emendatus: in eo appositae stat lectionis varietates ab accurato,doctoj homine, his notis V. C. F.L.quibus vetusti codice, et Florentina lection significariputo:multa enim csi Medicuris quae coueniunt, habet. cu vnihavi alteriquefanare nopotui,si aut veluti actu, em tans ulcerosum religandustulavi,vt ignoscatur. Pris ego rationib. adiumentus, Gus i in hoc ristotelis libro explicando:nam quin integer sit,plane nihil dubito, quatenus ad Methodi,dissutationum,stri pertinet: qui fuerint assecutus, docti iudicabutinam ego praetersummam diligentiam, er vigilan tiaminibit mihi armogabo unquam.

15쪽

τ ii Io. Firmi F. Carmen. I liber, er morsiugenuini despice dentis.

Oris viperei nulli uenena time. endes multos, pii te lacerare pani unt: Et laudes cupient carpere petuas:

Sed te quando panui magnus .ffindere Κώων,

Serpentum metuas ne riale malum.

16쪽

FRANCISCI ROBOR

inscribitur de Poetica.

N T E C. A ra coninium aggrediore llian Esne i buuius, uidetur es necesserium, ut perquiramus, Quesis silpoeticas, cultas, Crqitim habeat uim: non in propositum: Quam ritateriem subitat ex qua opus suum confriat: Atq; hocpost u priomo loco nam tm commodius co equentur. Subiicitur tanquiri materies poetice facultati oratio, cuti Cralijs omnibus, quae circa orationem uersantur. Eae autem finiquinq; numero, Demonstrat riu sic enim λη si clidis licet appellare)diale lice,nctorice,Ραpbistic poetice nam degrammatice,quae minutiora quaedam constidera non estis animo quidpiam dicere. Omnes bifui ctam sibi habent oratione Verum, quoniam oratio diuersam accipit vim,erymum,tum ex genererer quas tractat: tam ab eo, qui ipsa utitur ad aliquid edisserendum, cyprobandum: ideo diuersam quos omnium oportet esse orationem:Orationis maximeproprium, er genuinum munus est,prosere id, quod uerum est,erquia aritersiese habere nonpotest, neces aulam. Qitantum autem orationis quoq; genus a utro recedit, tanto

rens uerum seu probabile quod uidetur. Ex hu quaelibet facultis unum arripit genus. Demonstratoria uearum. Dialecticeprobabile. Rhetorios riti. Sophistice id, quodprobabilis, sed uerisimilis babet θeci ZB Poetice umbra sabulosum. Talem igitur orationem suscipi poetice: Quod si riosus ea, quae a me dicta sunt,colubes cesseris Cr uerum addemGratoriamsolamspectat . Reliquae uero Cr necessarii paraticipes quidemskn aliae magi aliae minus.Dialectice maxime omnium, nam proxime abcsta demon' aistoria. Rhetorice aliquantia minus,quam dialecti cernam longius abesta demonstratoria.Sophi Sice perpausa quidpiam, nam crposteriorestinetorice,Crmaiore distat interuallo amari: aueritatis. Poetice vero minime omnium, ac nihil prorsus, nam inueluti alterum extremum prorsus primo disimile. Diale ctice medium obtinet locum inter demon lautorium, ex rhetoricen. Rhetorice medium intres bii Picen, dialecticemsopbillice medium occupauit inter poeticen hetoricen. Et quoniam demonstratoria o ptimet quod uerum est,c it,acdignoscit: idia occulitifima dici potest Dialectice non tam procul prospiciti. Rhetorice minus oculata, quam dialictim sopbistice luscissa est,cr parum comiti Poetice lippos habet oculos,mprorsus caeca est imis uero ocutissimae omnes sed praeter demouisatorium,quae docet tunistrum:dialectice decipit, ludificaturres, qui non longi fimeproiciunt. Metorice deludit minus ocula res: sopbiit resiliti iones non persticiunt , qui minimum cerauni: Poetice eos decipit, qui prorsus coeci sunt. Hinc estis Aristotele dictum in p. κνισμικρὰ πι κὰρ δαυαμλίοις Grmae flaλω n msi ς ψεύδουρφυσις.ta in me ad Theodecten libro primo, se 'πιά-αις taeeae πιαροῖου ί oti πολλῶν σωσίαν,ἀδε λογίζεθαι. Quoniam ureb femonis duo sunt genera: Alterum quod in ore diis ccciturnus .AIterum, quod inimis gesturcordis, animipenetralibus brasmagis libet Graecis nominibus uti quibus Philoponus utituriviterum me, γωον Alterum διὰ tyr Demonstratoria arripit suam ατπδειμνει ἐνδια του : nihil enim nisi meditatum,cr cogitatum prostri. Rcliquae omnes fuatum epicheremat tum embmemata, tumsophi ala tum abutis,ta me, ocim. Vndepoliti lime, σε nio ime est ab Ari totela interprete, quamuis Arabs fueriti dictum. Rhetoribus, qui εκ λίσγουsuas deducunt argumentationes idia perdendiis sui sto praescriptum dicendi spatium: nam nunquam latrest conuenirent,nes nem dicendi acerent, quia medicγειν ορλ I perconfit arida imo modo potest C ut ipsius utar uerbi multas recipit instantias. Id in uerbas at Aristot. lib. primo N υ ρων /αλυῖαῶν, cum ait: ου γ' mερώαν Uab λογονήὰτπδQιe, uena περ πιν τῶ

17쪽

, FRAN. ROBOR T. ENPLICAT.γκ ἄδε. bis omni&.s,opinrar, iam sitis patet pialem quaeq; faciam mitionem Labeat bisubin m traq-x materiem, qualemq; ipsi pollice. cum igitur potiue subiectam sei habeat pro materse orationem

fit et fabulosi patet ad unc pertiuere, ut sebularit,et mensicium apte cor aut nutrivis est caxius artis proprium nra,s esecimendacia comministi, quam huius. Homerum, a quo omnis poetice tria ita est,testatur Aristotelis primum docuisse, qua ratu ne esset moliticium apte dicendum. nihil uobboc essὶ alia quim paralogi sinum, de quo plura illic nos quos opportuniore loco explicabimus. Summatim aurulem ut dicam in poeticis mendaciis principias se pro ucris assumunturias exbst uerae eliciuntur concula foncs: Neque crura est, quod qui quam patet omnes abutis ad poeticei licitare. Nam poetice loquitur de hs tan: ura rebus, ut quae sunt uit quae esse possint. t quas uetus est apud homines opinio,esse. Indiuidua Mia,qu rei si non existunt teque confingit:neque nomina iis imponit nam cum imitari poetice studeat

inprimis . ni si id quod e cragit aliquid, imitari nullo pacto potest. QMds uses mili cerberum tricipiarent tri yrmem chimaeram π reliqua in reorummo seu objciat . iam me dictum est poeticen etiam ea

resere,quae opinantur homines e diibilo i minus in b. uam uim obtinere, quam fleu tractaret,qmeaea refundi. Iam satis cuti puto) declaratum est qualem habeat sibi subiectam materiem poetica facultas: orationem scilicet fissum, seu fabulosam,Cr mendaciorum plenam. Satis quoque expositum, qau ratione la poetis mendacia confinguntur,er quae abulosa siquantur,c qu uitent. Nunc illud consequi uidetur, quod unal rea fuerat a me propo tum* d fine facultatis huius aliquid dicamus. Poetice, si quis diligenter attendat,

omnem suam uim constri ad oblectandum, G siprodest quoque. Nulla uero biter homines maior uoluptu. quae quidem liberali homine digna sit, quam quae mente, excogitatione percipituri imo saepe cotum,it, ut quae borrorem, Cr terrorem incutiunt hominibus, dum in propria natura unt, extra naturam posita in quapiam similitudine, in re notamur,multum oblectenti. rvum os leonis cornu frientem taurum, repentem chel Idrum nemo sine horrorespectat. At eadem aut oratione expressa: olyxo, Croe efficta, aut coloribus picta magna cum uoluptate1pectamur: Neque alia ratione marmoria, craria, pictura, erpoetice,omnis sermone, qui in descriptionibus versitur,somines utuntur. Quem igitur alium sinem poetices facultatis esse dicemus, quam oblecta reper repraesciitationem, descriptionem, Crimitationem omnia

actionam humanarum, omnium motionum, omnium rerum tum animatam tum inanimatarum Et quo

niam imitatis,c repraesentatio hec perorationem' dicimus in poeticonem esse emonem imitantem, sicut in rhetorice fici voti persuadentem. Hanc a Cicerone praeclare de comoedia dictum fuit, quod tamen ad totam poeticen reseri poten, eum esse imitationem uitae,1peculum consi erudinis, im ginem ueritatis. Quod autem orario reprae lationem rerum eiciat rurationefatis patre, quae ueri ima est cormimma. Rerum imagines cogitatio recipit. Cogitationκ imagines exprimit oratio, Cruox, quare cossigi potest ab orationes scripta, seu prolata repraesentationem omnium rerum feri. oratio autem poetica non re praestentia quidem interiores habitus aut uirtutum, tuitiorumm actionα ipsas, quae ex quolibet habitu proficiscuntur. cum enim babitus in ip s unimis delitescit, neque oculis cernatur, non alia potest ratione repraesentari,quam peractione quae ex cernier dijudicari ab omnibus possunt. Repraetentatio autem Granium poetica est, sed et histrionica: disserunt tamen inter R. nam histri orici habent acultatem, ex imitandi, Cy repraesentandi mom motiones,personas, actiones hominum accomodate ad Mem,Crperis sua onem audientiam,Crspectantium Poeta uero uim suam omium tantum exercet hi significandis, Cr describendis moribus hominum ut bis muram faciat ueluti quandam reprae tutionem is oratione positam: ille loquentem, rexprimentem, uoce,ore, uult uaestu idipsum,q dest repraesentandum. Et si histrioniaca sicuti patre portices ministra est.Vtraque autem in eo uersi rhae ut animi legentium: illa ut animi audientium aptisant ad imaginem eius rei recipiendam, quam repraesentare conantur. Reprontatio eanim ex actio Scenica cimicingit, nescio quo modo,cum cogitatione, Cr phantista hominum imaginem recquae repraesentatu Cragittar qua rem ipsam cum sensu.Nagnum autem habet uim huiusmodi repromistatio in commouendis, Crinctam undis hominum animi tum ad iram, riurorem tum ad mansuetudianem reuocandi cremolliendus, tum concitandis ad commiserationem,ui fletum Iachomas: tum ad ria sum, Cr lutitiam. Quamuis autem poetice nullis egeat adiumentis,ut suam apte cvnsciat imitatione, aliunt depentis velut bonis,cantilenti ne ris gestu,uultu, reliquis iremibus,quae theatralia dici possunt. Adhibet tamen aliquando Cr sonos,Crpersonas, e gestor inultus alia: quoniam adiumenti non parum a carunt ad in cicendum in animos hominum lectionis, perturbationis omnemas. Ideo est ab Aristotele praeclare dictum: sonos mira, cetera iunci s esse partem quandam, sta instrumentum poeticae faculis te s. Atque id a merita contingit Os enim ex quibus artes omnes constans, Craugentin partum ei noili unt, ut necessabiae dici debeant partim ei mi ut quamis ne his ars est positi. si tarum accepit s

18쪽

ipsi multo fiat amor, accumulatior iure suum cor odius ex at. Verum reseo ad repraesenta tionem,queperorationem': Eam inducere in mentem auditorum non cuiusuu est hominis. nam cum nia hil ii discilius factu, qui in ut homines aliquid audientes ita cogitatione idi sium complectantur cfii Gualis remerent. Hoc ipsum illi doctus, apiens acutus,er ingeniosus praestare nemo potest, qui alienos mores

ipse induat, π diuersorum hominum personam fusiliat, quali fuimet ipsus oblitus. Hinc puto factum, ut

diceret Plato in libro de furore Poetico, poetis non arte ulla in15 ut fetasatu Apollinis C musarum imis pessi, neque poetas tantum, sed etiam recitatores,er interpretes poetarum,non siccus ac magnete cathenati uli trahi blent cum ipsa primum moueat usque ad extremum: Extremam uero anulum Plato ait esse in aterpretem primum ipsum Deum, qui ut, medium autem poetam neque quicquam canere posse poetam,

priusquiri Dei plenus sit, cramente prorsus alienatus sua. Idem de Maratho Dracusano testatum reliquit Aristoteles in Problematibus: eum iu scribendis uersibus mente ita abalienari solitum, ut non uosed Dei ore alicuius loqui uideretur, quod ipsium satis cogii ci potest ex carcini poetae interitu, de quoidem Ariastoteles in Ethicis meminit: nam idum Millotelis interpres Eulseatius scribit, cum nimis attente butari, requam erutfcripturus. editaretur, serpente praemorsum inter sic attent fima igitur optimor zpoeta cetarum meditatione satis licet cognoscere, discissimum esse alienos mores praesertim tam diuerses imitari, ac repraesenta C. ne speci: omnino esse it fuis exuti alienos induunt sensius. Recitationes autem,er imitationes poeticae ut sunt multiplices, ita multiplicem aserunt hominibus utilitatem: Namsi recitatio, atque in latio uirtutumst cr laudum praeclari alicuius uiri incitantur homines ad uirtutem: Si rursus uitia representantur, ab his homines multum deterrentur: maiore s quadam ui repelluntur,quam alia quavis bonatione utaris. Quod si horribilium rerum, periculorum imitatio, recitatio inscena fui: comminuitur

hominum amens auocia,Cr temeritas. Sin autem commiseranda fuerint acta,eorum,qui audiret mentes ad mansactudinem,Cr commistrationem inflectuntur. Quid multis imitose omnis,c recitatio poetica cum actione coniuncta hominum animos pervellit, emollit,urget,incitat, stangit, in laminat: Ideo Strabo libro

primo, ubi multa disserit contra Eratosthenem, qui poetas delectare quidem, ut non prod4pe Uirmabat,

poetas ait se uitae magisti os cir correctores,appellatossolim ueteribus σωφρονις re. Illud unum cera

testis constat poeticam olim fuisse quandam philosophiam, que homines uis fabulis paulatim Iacta recer enutriret, donec aptiores essent ad percipienda ea, quae in philosophia asscissima habebantur nam aisa spera, dura cum essent facit ι tam lati datostudio homines deterreri potuissent. Hoc ipsum copiose feriabit Maximus larius in ea oratione, in qua poeticen laudat: ercum philosi phia comparat, atque eandem esse climat:ipsu ,quae tunc extabat antiquiorem: Et sanἡ multo ante folutam orationem extitisse metiae satis explicat Strabo libro primo quam Aristoteles quoque ἐκ M twἶχεδιασμάτων ortam rostri quod te ferret ea agrestium mortalinin aetas, qui nondum artificiose quippiam aut dicerent, aut aetarent. Sed mihi non est in praesentia animus, neque enim huius est Iochaut temporis,laudes poetices uiginistis persequi illud unum ceteris lucem terre potest, quod scribit cicero. orationem rhetorum ad uasti sensium esse scriptam: poemata autem poetarum paucorum iudicio censem de Antimachum illam DE ctifimum poetam uno auditore Platone se contentum esse dixisse accepimus: cum caeteri eum recitante reis

liquissent. Si qui uero sunt qui poeticen inc sunt id firme omnes faciunt austoritate Platonis adducti: qui

poetis,ta omnem poeticen, quae imit furesua rep.rijci iubet .sed de hac re alias copiosius. Nune breuiter

colligo ea, quae me dicta sunt. Explicatum fuit a nobis: qualis fit poetica facultas, cr quam habeat uis: quems sibi propositum finem. Atque qualis illi sit subiecta materies: multas alia interim exposita. Rilia lquum est ut exponamus qualisit usus Aristoteles methodo in hac poetica cultate describenti: sed privi lbreuiter coni derandum fit liber hic integer, necne. Vititur autem non esse integeri quod probari potest tribus rationibus. Poricetur ab initio se dicturum de Tragoedia, Epopoei comoedia, Cr reliquis partibus poetice. De agas loquitur: cr Epopaeis, de cim. CT alijsne verbum quidem. Altera ratio fumipo test ex libro tertio Rhet ad Theod.uit enim illic ub finem, ubi loquitur πα. γε Miων sede his in poeistice pertractasse copiosius, cum tamen nihil extet de ea rescriptum ex quo cognoscas librum alterum deis esse credo bile enim est Arielotes tractassὸ et s. γελ&iωμ,ubi loquebatur de comoedi nam ad eam in primis 1hectant,er haec nos impulit ratis,ut distulationem de salibus alijss poeticis distulationibus addereismus.Tertia ratio est haec testatur Laertius duos libros de facultate poetica ab Arijstotele conscriptos. nec tamen extat alter.Nunc qualis tinet diis cutor enim Graeco uerbo ad rem facilius explicandam perspiaciamus ed primum exponendum est quid itinetbodus,er cur inuentu. iloponus libro II Post Aristotidit μεθοδὶ re esse quiddam ἐννα ut νόν per quod mens bominum proprias uniuscuiusque rei quoiois cerasperripit. Inventae aut linurumstodi, ut essent ueluti uia quaedam menti cogitationi, hominum, a 2 utitia

19쪽

aliis μεθοδικῶ: non uenit ante tractaua necesse vitat inra Herst enit, methodo uteretur. oquior mafuissent confusicorasti. V thos igitur de rationes artificiose orditiale fcribendiuisiumniatim iis, a quatuor iter quas paratur ααλ ι ιδασκstix, νὴ Me σιρ . haec enim untis se uerba Di ς - μνι ta sici se ordine habent: n5 qui se,ut ex eo dignita , praestantia it udicanda sed qualisusus,qux nata ipsi rum prius, quae posterius quae deinceps nobis praeat in rebus scriben 'ac cognoscend -κλυζκή, Διαρεἶ ,eet τι , AN 'AEM , quas ita latine nominare licea.Metbo rubluens, dividens, Deus, monstrans. Duae sunt tanqprunariae. Dux Erit aliqui fecundariccrpedisequae. instruiunt ruprioribus.Videndum dat quid quaelibetis si rapo iceature ciuis Resoluens me: bodus proa

copangens acii sum definitione. Demonstrans methodus definitione arripit tanquamsu, o facit suam demon Dation ex quibusparet, duas essetanet millistras: M,Iueniam Aidente. Definientia esse ut Graeciuocat: t ipsam persee αὐῖτελῶ quia rerum naturam, substantiam replicat: adiuuat idemonstrana ' rem ipsi medium, qua utatur, ubministrans. Duruate illae inseruiunt bis cuti πριτι, Δ ctiam hoc uti turexemplo Philop. videmus insimilae χιτεέθνικα. με Miκω Συσο si1ῶβbministrantes ita Iuniateriam aptam, ex qua opus seu conpciunt. Cum igitur ita fest habeant methodi. applicemus ea, si dicta fiunt,adrem Erat Aristotelipertractanda poetice ordinatim, ac musικι Cno poterat autem ita pertractar nisi mira Iet -- τί re, assata Osinitione. Et quoniam definitio no erat satis nota fuit illi inuestiganda,eo plane modo,quo ipsie docet libro Posteriemum I LPrimu enim exquirit rem .dein edisistrentias,rami nitio sine bis constare non potest. Exquirere aut Asenus non poterat, nisi permet istam αμαλυζέω quae ut diximus progreditura similariotri, ad unum uniue uti commune omnibus: exquisiuit igiturgenus c. opcria, Tragoedia, comoedia, I poesis, MIetice, Citharistice imitatur. Ergo poesis babet genus, imitationem.Inuentogenere restitientem methodum erat ipsum tranfinittendum ad druidentem.Quae distinguens ipsumgenus,si enuis aptum reddit Huarias partium ipsi uisis , nitiones. Habet igitur Aristo in hoc bello irre mul methodos: soluente diuidentem, finieme, quae

in imo liberi contextu scissime possunt perspici.

ra De poetica, eiusw pcneribus quam facultate singula habeant,& quo xi pacto, ut recte poesisse habeat,coponi fabulas oporteat: ex quot etiam, ii quibusq; partibus constet, de omnibus item, qua cuncp ad hanc uiamae

o, rationem portinent, dicamus.

De Poetica ipsius steneribus. Nulla utitur exordio, de more uo Arist.quod tanti estpondera, ut uel ex hoc uno mulit udacumini ipsi uti os, et asperuerint lib. Pine advio. esse φ.ob hoci in ea tiam,quia prolixit habet prooemissi quavis exui s multis aiecta resona peposimus Asromotis antiqui Metoris esse de quo sepememinit .Quintil. ocmij est loco, utitur dicendo propositione. quae huai nodi est. ilicet pela tur; de Poetica, de iis inpartibus gillatim quomodo, ni fabula constia tuendae, ex quot,qualibusspartibus costet qMelibet me spraeteriqu)dproponit docet etia, quo orara dine in tradenda bacarte uti uelit, cuait Incipientes primu primis cutietia in pissicis tradensu Huc ratione,Crordine, quo uellet ut exposuit. Uberbis unus,quem habemus de Poetice, modi imὸ mihi uia detur ii partes treisdiuidim P. Primu enim inutiligat desinitione poetices: inuento genere, Cresstincto perdiderentiasωpost applicari ad gulam paeniti metiere definitione. Deinde agit de Tragoedia: σei partibus GDνla, in primis,num C de eo copiose loquitur,postremὸ de Epopoeia: Cr comparat bacca Trago aratruscilicetprotantior t. dis Vanest babet libri diuisio Inpropositione aut eoru,tiquibus tractanta est no temere est appositu bi esse dicenda etiam de filuia constitutum quia fabula est fratcri veluti quaeda ex qua opus suu conficit poeta erine ibuti cura postice petis posit. est ueluti

ira Irritatura singularibus ad ea, quae uocantur a Graecis c. 'νκα πατα nobst ultimae species uocari pose

furit, abi spollea adgenera ὀυάανλασφ deinceps: semper aposterioribusadpriora, qua si per inductione quandam. Diuidens methodus accipit genera ut Philop. estos o me διαφοραις, e fabricatur ipsa apta a Iomia definitionis. Definiens enera excipit. illa a te inter st

20쪽

IN ARIST. DE POETIcΑ sA trairi .mod remo constiti ita uerit abuti, muliupeccatur in toto pestitate. mio inde omnismor pro Icitur. Ne mlba adduci est ἐκ ποίων, υπισων μοeAp.ra infabuti confido turpartes, Crparticii latum ex qualitate, tum ex qu insitate. Partes tragoediare ditate desumptaeab Arist. postea

numerotrurbae. Mores, Dino,Sententia, Apparum elotia. quatustate autem desumpta hae. B.,Epi foditam Exodus, ci oricum. nes nimii prolixum inuadmodum breuem decet esse filiam: quod etiam docuit Hora in poctice.

Initio secundum naturam sumpto, primum a primis,

ordinem ratu in dicendo pollicet uvestruaturum. eamus igitur ilis hic fit ordo:Duplexsine in omnibus rebus tractandis est ordo: Alter qui simplicioribus ad magis confusi, o concreta progrediutur. Alter,quia mago conlu',σconcretis is inpliciora perducit.Verba Aristo in cotextusunt. Acpri ramum aprinus Acundum ordinem naturae. itur e loco dubitatio non leuR. Vult Aristoteles inuestiga/ a re definitionem artR poetis utiturinetbodo resoluente. Resoluens progreditura singularibus ad commu Ine aliquos, uniuersaleperinductionem. c. Epopoeia, Mad. mcxLDitisnimitanturi erg'omnis Ipoetice imita ripatet hoc Guerum sed cum dicit se uelle uti ordine naturae primum a primis sibi repuis , gna nam resbiciens non incipit primst iuxta ordinem naturae, ut patet. Exemplum resoluentu est indoanio aedificanda proponit bi aliquRedificandam domu, utitur reselatione buccausa cursit aedificanda domus e ut frigus positi arcere,imbrem,aestum opus est igitur tecto. tectum consistere non pote laeparietibus,m laquearibus, baec non consistunt ne Andament R. Ergo haec primum iacienda.Sic est facta refoti tis.lam uero ubi cellatrestiatio bi incipite nasci compositio e iaciuntur undamenta disi norparicis res laqueari tellum,quibus extructis omnibus arcetur stilus, imber, Um. Haec est igitur dubitatio, qui exposuimus.sed tolli stapotest Arist et utitur resoluente methodo Abest tume alia methodus, quae in primisproposita illi est, finiemsed quoniam definiens non potest progredi ne compositione,quaeretrogrado progreditur ordine de resoluens postquam resoluente usus est rub dum utitur, simul clam actibet componentem ad inueniendum genus. At componens i simplicioribus σpris secundum naturum, progreditur.Ηubita igitur ratione definitionis quam inuestiga,am uolebat componere: ideo dixit uellest ordinetiaturae siqui genus enim is desinitione est quiddam marime simplex. Non poterat autem inuestigares nus in desinitioncns per resolutionem,quae progreditura particularibus ad uniuersale. igitur resoluente tantummodo uteretur,esset falso illud dictum: PRIM.a primR siccundum ordinem naturae. Verum quia utitur resoluente ut ea substruiat componenti: per quam componat definitionem poetices, ideo rem est, erueri me ab Aristot dinum, uellese ordine natu sequi, qui est ut primum apris.ordiamuri nam componens methodus primum a primi, progreditur. ut paret. Rem totam hanc uidetur docte σbreuiter expli re ea rePhiloponus lib. I.Pis corum, cum ait: c UBI UNIVERSALE 'rationi,crintellectui notius: ce ex notioribus rediendum est, ex bifice enim uniuersalibus principium doctrinae. Porro Metores primum redisserunt de communibus rerum capitibus,abhwssim tinitium deinde hoc modo proprijs uniuscuis .eius pecuitructant 1acilaenim excommunibus propria comprehendimus. Haec ire. Definitio debet=eri

perpriora, ta notiora:nam eam adhibemus, urrem inuolutam explicemus,e notiorem efficiamus: cognoscimus enim non ex quibus sed ex notioribus tantum: notiora autem alia hominibus alia naturae dicunis itur. Notius naturae est liquod estprius posteriore.ut punctum linea: G sincussi perficis. uperficies bis Edo, uelut elamentum I acta Hominibus autem aliquando Rus accidit: nam percipiunt ea, quae mam cadunts sensium usolidum magis quam superficiem,m bracmam quam punctu.itio uero, ALIQUANDO apposuit Aristin p. quia homines bene eruditi, o qui secunda mente cui ipse aio praeditisunt, ac ingenio subtili acilius percipiunt ea, quae a sensu remota sim π nota naturae: uulgus autem, σmustu do ea tantum cognita habet, cr perspecta, quae sensu percipi possunt. cum igitur ita misera dicantur, definitio. exiisses contingit ut aliquanto ex prioribus,σnotioribus naturae conficiaturi aliquando expoα perioribus,ta ijs,quae nobis cognistasen Aliquando ex prioribus quid edijs, quae aeque nota nobissimi,

ac ipsi naturae. Si ex Pys, quae naturamagis nouit deducatur definitio, ea quidem recte sese habet, sed nobis non est decommodata. Si ex posterioribus: apte fortasse eiusmodi dici potest esse conficta definitio, si rudia

hominum, indoctorum habeatur ratio.&u autem ad scientiae uiam, Crevictam cognitionem respicias: ea quidem non erit probanda nam cum unius rei una tantum sit natura, unam quoque esse definitionem oportetium uero ex Posterioribus conficiatur, uidebis continuo existere eiusdem naturae, rei uarias definiationes, nam hoc erit huic homini, i adulteri magis notum perspicuam, neque enim omnes homines ru

a 3 des

SEARCH

MENU NAVIGATION