장음표시 사용
761쪽
captiuum detinebant, numerauit prius expeditos vernaculos suos i Ceaec trecentos decem, ct octo quorum ope victoriam consecutus est.Seci Romanorum in hac re procuranda, mirabilis omnino erat solis .citudo , bello siquidem denunciato , ct creato Imperatore,prOXimum apud illos erat,vi militu delectus haberetur, seu ille coniura tione fieret, ut in Italico vel Gallico tumultu, cum propter mali praesentiam,sestinato remedio opus erati,& ductor exercitus pi o- latis e Capitolio duobus vexillis, uno roseo quo pedites euocabat, altero vero ceruleo quod erat equitum, alta voce clamabat, qui vult Rempublicam saluia esse me quarumseu euocation tun pei di 'versa loca diuersi quos Liuius conquisitores vocat, ad cogendam mittebantur exercitum: seu deniquefacramento, ut in legitimia,
militia, cum singuli iurabant se pro Republica pugnaturos, mecdiscedebant nisi stipendi js completis,hi enim sunt tre4 modi,quo, Seruius ad viij. Aeneidos scribit,Romanis in libero militum delectu obseruari solitos;praeter quos alius fuit violenIRS,curi exem plum cum in alijs Italiae necessitatibus , 'im vero praesertim bello Punico secundo editum suit, quando Senatus ex eo quod Consules ob inopiam iuniorum aegre delectum conficiet ant, I rium uiros binos creari iussit,alterum qui citra,alterum qui Vltra quin- kquagesimum lapidem in plateis, forisque &in concisi his om-, nium copiam ingenuorum inspicerent, ac inter eos qui roboris satis ad arma gestanda habere viderentur, ad populum deterret, Vt qui minores septem & decem annis sacramentum dixistent, ijs perinde stipendia procederent, ac si septem& viginti annorum aut maiores,milites facti essent. Ad euocatione vero potius quam ad hunc posteriorem, & violentum dele 'um pertinebat Tyronum indictio, ut ex Symmacho patet,scribente ad Nicomachi h- lik Legati ordinis nosti ex osti actis omnibus reuerterunt, nam ct epist se ioronum conquieuit indictis, O argenti nobis gratia acta est . quae postrema verba ut intelligantur,aduertendum est quod amplissimus ordo de quo hic agere videtur Summachus, nonnunquam Principe post ulabat, ut pro Tyronum indictorum corporibus pretium acciperet potius quemadmodum constat ex lege xiii. Sxiv.C.Th.de Tyronibus,taque beneficij loco concedebatur nam praebitio militarium virorum adeo necessaria Republicae censebatur,ut neque domum Principis, neque Vllam personam excmii saret,
762쪽
sareliqueadmodum post editas nouellas Theodosij non est quod
quisquam de ea re dubitare possit. Adeo vero semper acerbus fili epopulis eiusmodi delectus, ut nonnunquam parum abessent 1 periculo conquisiitores quibus eius habendi, aut potius illud mciendi de quo Poeta conqueritur
v ndique cogunt Auxilia, O latos vacuant cultoribus agros,
id, ii cura 1 Republica committebatur: unde Liuius refert duos populos delectus acerbitate consternatos,metum desectionis secisse; MCiuilis cum ad rebellionem Batavos inuita inter alias causas hacas ri insare delamm,quo liberi isparentibus,fratres afratribus,velut supremum dividantur. Quinimo tanta fuit reliquarum nati num in cogendo milite seueritas, ut ad immanitatem propemodum accederet , nam Galli quoties arma pro communi salute accipiebant, qui omnium nouissimus accesti si et,eum reserente , belli Caesare diris cruciatibus assecium necabant Darius vero roganti
Oebazo seni,vi uni ex tribus filijs suis,militiae vacationem concoderet , omnes se relicturum spopondit& occisos in conspectum exercitus proijci iussit,ut Herodotus affirmat: neque minori etiae rudelitate Xerces in hospitem suum Lydum suisiecensendus est, cum unum ex quinque filiis suis iam antea militiae ascriptis,quem sibi ad inclinantis vitae solatium relinqui postulabat, medio diffectum,utrimque ad viam proiici iussit,ut inter partes illas transiens exercit us,strali hoc lustro,Dus,deabusque instris sacraretur. Nepe turbae illae & copiae inconditae quas secum Barbari Reges trahebant , ratibus exemplis opus habuere, non modo ut in ordines reserrentur , sed ne i elati, quotidie aufugerent, claberenturque. Exercitus ergo modis omnibus parandus est, ei qui bellu . N--- aliquod gerendum siticipit,sed quo numero, quave copiarur -ii. I multitudine,non ita certum est apud omnes, nec ita quidem facit ποῦ la definiri potest,quoniam magnum in hac re statuenda momen--πι multi. tum sibi vendicant ipsa tempora, regionum, ac locorum situs,&hostium copiae quae sust1nendae, vel lacessente sunt, quibus omnibus ita se prudenter accommodare debet Imperator, ut si pauciores milites secum duxerit, non obruatur maiori hostium numero, non irrito conatu multa tentet& aggrediatur, aut a transfugis vel inualidis militibus inter pericula deseratur; si vero an
763쪽
pliores copias conscripserit, cauendum pariter ne rei frumentariae,aut aquationis dissicultate laboret; ne moras quae ex impedimentis in itinere angusto obseptoque,aut fluminibus transeundis opinione citius accidunt, reformidet non sugae aut accelerati reditus confusionem incurran, nec alijs casibus se exponat, qui maiores plerumque solent exercitus fatigare,veteres tame, ut inquit,
Vegetius,qui remedia i cultarum experimenti, didicerant, on ta lib. I. e. r. numeroseos.quam eruditos armis exercitus habere voluerunt, uomaut recte Synesius ου διττή αλιυω,e-ονομά-ναλλών manibus epist. 9.opus eii in bello,non multis κominibus , cum turba vires non habeat sed pondus,& maiori sit impedimento quam auxilio,quia ut concludit Tacitus in maximis etiam pugnis pauci unt, quipralia pro-sigant 1, multique magni exercitus, ut notat Thucidides in Phor- uoto , mionis cocione, a minoribus,alias propter imperitiam, alias propter timiditatem deleti sunt.Et re vera sit quis aciem Macedonuae intueatur, qua fretus Alexander totum Orientem,& animo concepit generosE,& strenuὰ sortiterque imperio adiecit,multum illa Persarum ingetibus copijs dispar erat equis, risue Vt Curtim libro 3. asserit auro non discolori in Hebe erro atque arefulgentibus agmen O IIare paratum Osequi, nec turba ne arcinis aegraue, tentum 2 ad Ducis non/gnum modo sed nutam; ct cainis locus, ct exercitus commeatus uppetebant: unde cum haec triginta quatuor peditum,& q ua tuor equit una millibus tantum constaret, nihilominus tamen ad Granicum amnem sexcenta millia Persarum d Ibsum cetum triginta millia ; &ad Gangamela iterum fugato Dario, quadraginta millia penitus deuicit,ac profligauit: nempe Alexandro in tam exiguo sed audaci, & bene munito veteranorum lacertis, Sconsiliis exercitu, miles nunquam defuit, Darius vero tantae
multitudinis Rex, locorum, in quibus pugnabat angustijs, redactus est ad paucitatem,quam in hoste contempserati, non secus ac Tigranes Armenis Rex,& Mithridatis,gener cu exercitu CC. MFeditum,& equitum L. M. contra Lucullum princisces, in cuius cxiguas copias, ita referente Xiphilino, ludere solebat, Vt diceret. ἡ . in Legati veniunt Romani nimis multi unt, sestes nimii patiet, ab 'exiguo tamen illo exercitu, semel iterumque profligatus est.
Quamobrem sapientius Galli in Alexia obsidione 1 Iulio Caesare premeretur, non omnes ci Vercingetorix statuerat,qui arm; serre
764쪽
sere poterant, sed certum numerum cuique ciuitati imperan dum duxerunt, ne tanta multitudine confusa, nec moderar nec .
discernere suos, nec frumentationem habere possent; quo etiam consilio, Annibal in Italiam mouens, septem milliat hominum fac ramento absoluit ; permisitque suas Vt in domos redirent, istimans scilicet eiusnodi milites, quos ipse grauari non nihil mi- .liti 1 senserat, plus consiliis suis detrimenti quam commodi esse
allaturos. At vero quodnam istiusce rei argumentum praestantius quam ab Romanorum consuetudine , S recepto more haberi posset, quorum imperij magnitudo licet talis fuerit amplitudine prouinciarum, potentia bellica tam terrestri quam mari tim1, ct incredibili signatae pecuniae copia, ut innumeros exercutus facili negotio conscribere potuerint, ipsa tamen summa rei militaris experienti, ducti, in leuioribus bellis unam Legionem
mixtis auxilks, hoc est decem millia multum duo millia equitum erediderunt posses cere, quemadmcdum inquit Vegetius,quem nihilominus ut Sepuluedam quoque S alios qui ipsum sequuti sunt, in his quae postea subiungit, de duobus iustis exercitibus, xtroque scilicet ex peditum viginti & equitum quatuor millibus
composito , qui binis ducibus tradebantur,. si quandoinfinita multitudo ex gentibus pugnacissimis rebellasset, non mediocri ter lapsos fuisse constat, siquidem Romanorum exercitus, non solum quatuor illis legionibus, quarum singuli Consules binas duceret, componebatur,sed plures alias obtinebat, quae a Praesidibus, Proconsulibus, Praetoribus, alijsque eiusmodi ducibus pendebant; nam bello Punico secundo duodeuiginti legionibus bellum geri placuit, quamquam, ut testatur Liuius binas ta- tum exipsis Consules sibi sumpsere singui reliquae autem inseriorum ducum fidei cucreditae,variis in partibus militarint quinctia narrat Plinius;quod nuciato Gallico tumultu L.Papo & A tilio Regulo Coss. 1bla Italia sine externis ullis auxiliis , atque etiam sis e transpadanis,equitum octoginta, peditum vero septii penta millia armauit . Iam vero per bella ciuilia quae copiae Appianus, auctorcst, soli Octauiano Caesari fuisse quadraginta Legiones, cum bellum pararet in Antonium, & ne quis istud nouum atque insolens tuisse existimet, solebant Patres statim post creatos consides & Praetores,cum de eorum pro' inchs delibera-
765쪽
tio in senatu ploponeretur,simul statuere , quot legionibus Re. spublica sequente anno administranda esset, id quini Liuius in historia singulorum annorum diligenter interdum notat, ut libro vigesimo septimo , una, ct viginti legionibus defensum Romanum Imperium ea ; & initio trigesimi, viginti omnino legi noui ct CLX. nauibus longis res Romana eo anno geria ac iterum libro sequente , sex legionibus Romanis eo anno v Respublica
erat. Ita ut certum sit pro varia conditione temporum, non
unum etiam ac determinatuna fuisse apud Romanos legionum numerum. Quare clari Polybius S Vegetius asserunt, quatuor dumtaxat legiones solitas conscribi, recte monet Casaubonus, hoc ad antiquum Pop.Rom. institutum pertinere, quod multo ante obtinuit quani ex Italia pedem esserrent Romani, & a quo illud etiam retinuerunt, ut crescente eorum imperio,licet mai res copias conscriberent, adijcere tamen illas veteri exercitui consulari viderentur,cuius semper verus,& legitimus modus fuit
duarum legionum ; sicut in leuioribus bellis putabant satis esse
exercitum conscribere, qui ex una legione cum admixtis auxilijs constaret; hincque Vulpianus exercitui praeesse eum dixit qui vel uni legioni cum auxilijs praeest ,& Liuius etiam in octo
millibus speciem ponit iusti exercitus, nec immerito sane quandoquidem Romani eo solo numero freti , occasionem Catoni dederunt ut apud Salustium diceret paucorum ciuium egre gia virtus praelara quaeque semperpatrauit, haud secus ac in Pelopidae vita, qui paucis amicis stipatus patriam libertati assruerat, Valerius Probus notat quod magnae saepe res non ita magnis cophi sunt gesti. Sed non Romae modo , aut in Graecia temporibusque antiquis experientia comprobatum svit,ignavorum hominum quamlibet multitudinem, sortium virorum iusto exercitui minime parem , sed nedum pertimescendam fore, nam ut Hecdicium omittam, quem Sidonius Apollinaris ex eo summopere laudat, quod ingentem vim hostium fuderit profligaritque ,rtim illi non daret tot pugna ocios quot mensa conuiuas, quis vii quam sibi persuadeat Carolum Pipini nothum, cui a viri-.bus Marsjs Martiati cognomentum inditum est, cum in Th ronibus ad agrum S. Martini, Sarrecenorum qui ab Eudone , Aquitaniae duce in Galliam euocati iuerant, incredibilem stra-genh
766쪽
gem edidit, pares cum illorum exercitu, qur ad quadringenta millia hominum accedebat, copias habuisse: aut potius quis nescit Greetiam Casiriotum Scan Mechum Epiri principem, niti quam auctas. ad extremum copijs, maius militiae robur,qu m sena equitum ternaque peditum expeditorum millia, vel Amur thi, vel eius filio Machomeri , aut septem Othomanici nominis clarissios ducibus e purpuratorum Bassarum ordine aduersus ipsum delectis opposuisse. Hincque reierunt multi auctores,nul. la potiori ratione inductum naisse Baiaetetem primum ut reluctatibus atque inuitis suis ducibus, in praeli marcum Tameriano descenderet, quam quod illi nequaquam possibile videbatur, tantam hominum colluuiem, quantam ipse Scytharum imperator ad cetum myriadas peditum, S equitum secum ducebat,absque maxima confusione cogi in aciem posse; quod equidem etsi se cus acciderit, non propterea tamen iudicandum est, Baiaretem non optima ratione fretum, ita apud se de huius praelii euentu constituisse, quum Mithridatis , Tygranis arsi, Cimbrorum, Abdomarae, reliquorumque principum qui innumerabiles copias duxerunt exempla relegenti, euideter constare possit nimia copiosis exercitus magis propria multitudine qutam hesium virtute fuisse depressos ut praeclare monet Vegetius . Quare paucis fidendum,sed legitimis probatisque militibus, atque ut ita dicam vere Martis pullis, qui ex proprijs subditis, aut externis delecti in spem victoriet formentur omni armorum exercitis,usuque castrorum, & uno verbo disciplin1 militari: istis enim prout nune sunt res & tempora, ad tres aut quatuor myriadas conscriptis, ordinatisque sub Imperatore quodam sagacillimo qui opportune castra metari, & pugnare, aut quiescere, hostesque lacessere, ac omnia demum tunc cum maxime opus est facere norit, nullum ego existimo exercitum alium obiici posse, quantum libet copiis aut armis sormidabilem, cuius vim omnem ac c onatum facili negotio eludere, & frustrari non possit, quoniam visapienter ab Horatio dictum est. Vis taus iij expers mole ruit sua Vim temperatam Dij quoque prouehunt
767쪽
sedibus auulsas secum trahit, quocunque tandem locorum con
sistat,expertem esse consilii & serme dicam rationis,propter incommoda locorum, ordinis,pabulationis quae etiam si ab hoste, cauto sic prudenti,quibusvis artibus non iniicerentur,ipsa tamen sponte sese ostem ni ; cum e contra nihil quicquam horum iii mediocri, ct probe commensurato exercitu reformidandum sit, . qui ct expedite progredi, &tuto consistere, &certoi di nera pugnare, de sestinare quando opus est, ac opperiri tempus, &Occasiones. sine tumultu , nec in menses tantum, sed in annos cuin stipendio ct commeatu lusscienti, durare possit. Porro ud maximos illos S minime sui compotes. exercitus reiiciendos, a usu militiae censeo, sic nuli tenus probare possum quorundani ducum inconsultam audaciam, qui cum paucis militibus illuc se inierunt, unde postea pedem sine damno referre non possint, scutinam Leonidae exemplum,quit rccetos aut ad summum quingentos Lacedaemonios,in decies centena Periarum millia praecipites impulit, laudesque quasi illi,& militibus suis conserunt Ctesias in Persicis, Herodotus Diodorus, Iustinus, Valerius, e Poetae graeci in Anthologia,& Simonides qui illis Epithaphi uni lib. . duobus gretcis versibus composui totidem postea numeris a CL Tuscul.
. - . Die hospes Spartae nos te hic vidisse iacentes, Dum anctispatriae legibus obsequimur. Vtinam linquam; haec encomta & exempla, non multos quoti die impellerent, ut insanos eiusmodi conatus; tam nullo suo honore; quana certa & euidenti pernicie , tentarent; neque enim milites,sunt tanquam Rhodii illi Trasones,de quibus prouerbiuin eos fertur qui nimium suis viribus tribuunt stali ροδοι νηες, quasi vero decem homines opponi decem nauibus legiti- me possint, aut quingenti,centum myriadas superare debeant.. nec etiam ducisoptimi officium est, suo arbitratu deuouere se; audiuos milites in apertam mortem,quasi in Erebi fauces praeci pilare,nisi certissimis rationibus constet,quaniu inde emolumeti ad principem suum , vel damni. in e us hostes redire possit sed amabo quam Imperatori suo gloriam, quam hostibus iniuriam caeca eorum temeritas aikrre potest,quibus istud sempera
768쪽
moriamur, di in media arma ruamus
. At si nescis miles inconsulte tam in culpa est apud principem , mori quam fugere, si utrumque absque modo aut ratione facis; nec ipse te conducit ut moriaris tuo modo, sed suo ', nec quoties tibi visum erit , s ed quando illi opus est, imo vero te saluum vult te incolumem, te viribus vigentem S animo, ut quam plurimos hostium sitorum caedere possis,aut te ipsum honeste ab illis defendere , & meliori occasioni seruare, si quando Martem iniquuexperiaris ,hoc vero ut facias non debes solus in omnes pugnare, nec quouis loco, aut tempore,nisi tuus Imperator ad hoc te ina. pellat, imo ducat; sed tunc culpa sua erit non tua, &ipse graui. ter in principem offendet, cuius copias sic ad caedem& laniena, ducit, non ad pugnam - - : Dil Ea an .iusia Enimuero quaeri etiam hic non incommodo potest,an seci, --Iem exercitum ex una tantum gente conscribere utilius sit, aut ex diuersis nationibus, quarum singulae suos mores habent di. uersos, suum sermonem, S quidni etiam uiuendi ac pugnandi
modum a caeteris distinctii ,itaut iucunda quadam vicistitudine
Vuam variae linguis, habitu tam vestis, ct armis cuiusmodi mul tas in exercitu Troianor uisse, docet T cyphio dorus in Ilii excidio dum copias illorum vocat πιννο ασων id est atixiliatorum non una sed diuersa lingua loquetium, quod non omnes essent Troiani Adaliunde alius aduenisset auxiliatum Troianis, unde paulo post eundem exercitum πολυξε νον dicit, quoniam constabat ex multo peregrino milite. Et sane arbitrari primum aliquis posset,utiliorem esse exercitum qui mi nus peregrinae gentis admixtum habet, eo quod facilius regi ab imperatore,& sermone duci in quamcunque partem voluerit, commodius potest verumtamen diuersarum quoque Gentium legiones non maldiciter se conuenire,& promptissimhetiari , obtemperare ducibus suis,memorabili exemplo Annibal docuit, qui tametsi exercitum non ciuilem, sed mixtum ex Numidis, Mauris , Chartaginensibus, Hispanisci Gallis , Italis, Graecis conscripsisset, quibus non mos, non singua, non vestis,aut arma communia erat, omnes nihilominus uno eodeque Trasi vinculo
769쪽
ita inter se coniunxit, ut victorias prorsus insignes illorum ope adeptus sit, nec totos quindecim annos, quibus illis summo imperio piaesuit,seditio ulla militum inter se, aut aliquorum a suis partibus deiecitio excitata est, nisi forsan equitum aliquot tum Hispanorum , tum & Numidarum, qui supra trecentos , tertio post pugnam Nolanam die, cum ad Marcellum transfugissent, Plutarchus ab indigno illo paucorum facinore, reliquorum si ' ' ςς' 'dem, S virtutem, simulque Annibalis solertiam commenda uit in hunc modum, is , inquit, tune primiam Annibali casus
obtigerat , qui ex tam diuersis, mulsiorijsque moribus in unum quidem , ct barbaricum congregatas gentes exercitum , unani mes tam diu conseruasset: quod pariter de Viriato testatum reliquit Appianus, breui hoc elogio, quod si non Duci, saltem proj- 'e ' ς' doni maximo, & fortissimo satis esse possit, hoc ut de deritim reliquit Viriatus,υir. υt inter Barbarori imperio digni mus,in adeundis periculis nulli posterior, in praeda diuidenda aequalitatis Litidio Isimus, nam ampliorem partem vel osserentibus amicis nunquam abstulit, ct eam isto ortibus υiris disribuebat, quo tu assecutus es ut quod di illimumfactu es, ct nescio an ali' Duci contigerit, ut cum
exercitum haberet ex diuersis gentibus consatum, tamen annis octo,
quibus bellum gessis, nullast filio in eius castris Onaso ted militem
suum habuerit ad omnia obequentem, O ad ubeunda perutila impia grum . Atque ut horum exemplum jequuti sunt Caelar, O Labienus,dum N umidarum ope in Gallia,& Gallorum in I talia v si sunt ita non desunt multae rationes,quibus istud nostra etiam aetate faciendum esse, praeclarissimi Duces suadere conati sunt, quasi nulla vi, aut admodum elangui sit exercitus, qui non componatur ex militibus ingenio, non minus quam lingua,& vitae consuetudine diuersis,etenim praeterquam ut amrmat Polybius, neque con-s pirare inter se facile variae gentes possunt,& mandatis Ducum facilius obtemperant,illud insuper commodi ex illis habetur, quod cum variae sint populorum ad varia munera & ossicia propensiones, ita ut alij quemadmodum Helvetij, & Gallorum cataphracti in pugna stataria meliores sint,alij vero ut Itali,& Hispani felicius in urbiu obsidione versetur,& singuli alij singulas dotes sibi proprias habeant; eam ob causam fit ut cum omnes simul in exerci- . tu stipendia merent, nihil tam arduum offerri possit, quod DuX. A a a habito
770쪽
habito prius militum delectu,summa eius facilitate non perficiat Imo vero contingit,ut in quavis militari actione , ubi discretus labor fortes, ignavosque distinguit, atque ipsa contentio decoris , animos inflammat,quemadmodum certe in militibus, qui magis assectibus, quam ratione ducuntur,frequenter euenit fit inquam ut adeo impatienter ferant singulae nationes, alias sibi priores h beri in omni palaestra honestae actionis, quod dum unaquaequein pro laude, & existimatione reti nenda,acerrime contendit, victoria interim in Ducis partes concedat. At una eademque natio si sola sit,& aemulis,qui suae virtuti calcar addant,destituatur,ubi res vel paululum labascere incipiunt, statim animum despondet an- quam communis ignauiae victima,& ad istud tandem consilijse reducit, quod licet turpissimum sit, intelligit tamen 1 praestatioribus alijs culpari non posse.Quae causa fuit meo iudicio, cur cu gus locum in sua Republicae aemulationi esse voluit;& Romani suom exercitu, non modo nationibus integris stimulum hunc addere voluerunt, sed inter equites, & pedites, interque diuersas I giones , & Qepius inter eiusdem legionis Principes,hastatos,triarios, perpetuo fouerunt generosas illas de gloria Concertationes,
quarum is demum fructius est uberrimus,ut virtus omni S.Clarior .
atque illustrior per ipsas redd.itur alis enim aemulatio ingenia, admodum inquit Velleius Paterculus,ernune inuidia, nunc aemu latio incitationeniarccendit, turaque quo ummos ludio petitum est
ascendita ummum . Et vero quam sapienter Romani istud recerint, vel unius Caesaris exemplo probari potest qui in magna c5- sternatione sui exercitus, ob Germanorum virtutem, qui prope diem magnis copijs adsuturi credebantur,. nihil praesentius habuit, quo perterritos milites,&tantunxnons Iutos fugientesque in officio contineret, quam obtestari decimae legionis fidem, ecaudaciam, qua sola,etiam si reliquae honori suo consultum nollet
omnes hostium conatus repraessurum se non dubitabat. Illud tamen incommodi secum habent variae nationes,quae in uno Cod que exercitu merent, quod sicut ob aemuliuionem & linguae mm rumque disse. etiam raro inter se contra Principemconueniunt
ita difficillimus labor est, utinquit Polybius, ea leni ad officium
reducere, quoties ab illo per seditionum nefas discesserint , cum luc neque mulcere quemquam, neque alicui legem aut modum impo-