장음표시 사용
791쪽
quae ad meum omnino sensum prolata videri possint, quo adludentes veterum auctores fabularum, Pallada Iouis Θ evite prognatam commenti sint, id recte sapienterque intuentes imperatoriam maiestatem neque arma sine consis, neque consilia ne armis decesre suscipere, sed ante facta maturam insiluere deliberationem , huicque mox executionem siccedere debere. Quapropter Vlysii apud Homerum & Sophoclem, perpetua comes atque guber natrix in rebus omnibus additur Minerua, siue prudentia, cuius ut praeclare luculenterque Apuleius in libro de Genio Socratis explicat, proprium est ardua pericula & aduersa quaeque superare; ut non immerito Vlysses de se apud Ovidium in coirictione libita metam pro armis Achillis aduersus Aiacem suscepta, hoc solo prudentiae nomine se dignum esse qui illi praeferatur ostendat Itu'pe,Vt inquit,manu fortes neesunt tibi Marte se di Consiliijs csere meis, tibi dextera bello. Vtuis , ingenium est quod eget moderamine nostro. τι vires ne mente geris, mihi cura futuri est. Tu pugnare potes , pugnandi tempora mecum Eligit Asrides, tu ramum corpore prodes
quibus verbis , quid aliud Vlyssem sibi voluisse putes nisi quod
postea dixit Euripides ι παντου aseque υictoria en tota sita in bona consultatione: aut illud quod Iulius Caesar primus auctor fundatorque Romam: imperij, crebris fusurpare sermonibus solebat, non miuus esse Imperareris consilio *μ ς superare quam gladio. At vero quia eiusmodi celebrium virorum auctoritates imminui tamen ut humanae a quibusdam possent, en diuinam profero Ecclesiastis scilicet, cui non assentiri, nefas, refragari etiam piaculum est, hic vero disertis Verbis asserit melio' e,plie,. re esse sapientiam fortitudine S rursus ibidem in quit quod melioγeII iapientia, quam arma bellica. Proindeque Chartaginenses. tanti semper consilium fecerunt, Vt quemadmodum tr/dix VM tib , his ,
terrus Maximus, duces prauo conssio rem gorentes, etiam prospera fortuna subsecuta esset, cruci tamen fingerent, arbitrati quod bene gesserant Deorum immortalium adiutorio, quod male commiueranti orum culpae imputandum, nempe quia non modo in homines sed in deos peccat,qui illuc volens deuenit,unde absque deoi um
792쪽
auxilio mininad se explicare valet: tum etiam quia in rebus araduis, in ijs quae summim Reipublicae continent, in bello ipso
cuius parua saepe monas lata maximas rerum conuersiones inducunt,non licet bis eundem errorem committere. Sic enim Annia. bal si Malia. balis consilijs auscultasset,& 1 Cannesi pugna protinus exercitum moenibus urbis admouisset,actum erat de imperio Romano ,si Charthaginenses tempus arripuissent,quo magis dare pacem quam accipere poterant, fatum quod ipsis imminebat in hostium ceruices forsan auertissent; sit Samnites clausum ad furculas caudinas Romanorum exercitum, aut integrum sospiatemque Amisissent, aut internecione deleuissent,bella ex eo suisset in mul as aetates dilatum, sed mcns interdum laeua, & quomodo eorum qui fulmine tangi debent mentes hebetantur, sic in suam perniciem ruituras,consilia plerumque deficiunt. Opus est igitur in his ea prudentii, qua Milciades obtinuit, ut collegis omnibus,siuam in illum,quem sibi rei militaris peritia antecellere non dubitabant, auctoritatem conserentibus, solus bello quod tunc a Republica gerebatur praeesset,& gloriosam de Medis victoriam referret. Prudentiam vero cum dico tam clβουλίαν seu
congnium intelligo, quod a Cicerone secundo rhetoricorum definitur, allauid jaciendi oel non faciendi veri excogitata ratio, quam habitum ipsius prudeliae proprium, quae actiones com PQuit, respiciendo particulares ipsarum circumstantias, qua ruri . cimi natura aut inlitua inter se con ensio, vel discrepantia, certo
allignari nisi in ipso negotio non possint, accidit propterea vidissicillimum sit antequam res ipsa fiat, quid facto in ea opus sit
lib. ra. praeuidere quoniam consilia, ut inquit Liuius, magis res dant bo mimbus, quam homines rebus ; & bellum praesertim minime omnium ex decretis procedit, sed ipsum multa ex se inuenit, multa monet, quae priusquam appareant, nemo unquam arbitratustasset ita fieri, aut silccedere potuisse. Hanc ob rem igitur cum homines de singulis rebus statuere non possent, quasdam sententias uniuersales, seu pronunciata ponisu r,vui- e Xcogitarunt, quae postea facillimum sit unicuique, in rem pri sentem,cum opus est commodare, cuiusmodi sinat haec in arte ' militari,sidem esie seruandam ; foedera sancienda ; famae seruiem
dum , fugiendam securitatem ; inquirendum in omnia , callide
793쪽
agendum, nec minus secrete; hostem semper pramenienduit , cunctatione aliquoties frangendum , desperandum nunquam νcastra opportune metanda, non temere pugnandum, nec intem' pestiue, aut loco iniquo, & ordine inepto ', utendum occasione, victori cedendum; acriter successus urgendos; consilia ad rerum euentus flectenda; militem non frustra periculis obijciendum ;cohibendum a praeda, incitandum que praenisis, S id genus similia quorum explicationi non immoror, crim nobis ipsam praei uerint praeripuerintque scriptores politici fama celebres, eruditione conspicui,& quod omnes 1 simili conatu imposterum deterrere possit, numero propemodum infiniti: qui suis discursibus, aut proprio Marte,&sbero iudicio editis, aut in hunc vel illum a
ctorem concinnatis,nullum reliquorum industriae,in hac materia pertractanda, locum reliquere. Quare ne vel tua patientia abuti videar Ludovice Comes,vel me tibi alijsque lectoribus nasutis doridendum sistere, si rursus in hac communi literatorum meta desudarem , ab illis prorsus temperabo calamum & ex magno eius.
modi monitorum aceruo,tria tantummodo proponam, quorum
etsi duo priora maiorem in modum Duci necessaria sint, nescio tamen quomodo tot praestantium scriptorum diligetiam effugerint.Tertium vero Quod errore potiusquam iudicio in hominum mentesi rrepsisse certum est, procul a militari disciplina ablegandum esse,pro virili persuadere contendam. Primum igitur monitum,sive consilium quod hic exhibeo, il. 3. lud idem est, quod Leo Imperator ducibus suis seruanduin praecepit, nempe, ut ante res quascunque suscipiendas, maxime Vero ni ιμ--ν bellicas, consilium cum ijs praesertim haberent, quos continua rerum experientia, magis ad istud muneris idoneos secerat; etenim cum in zonsulta bellorum tractatione omnia statim in peius conuertantur, & maximum selicis militiae instrumentum aliud elle non possit, quam bonum consilium ; quis est obsec ro tam lyncaeus, ut omnia media, quae ad ipsum necessaria sunt, per se solus inuenire possit Θ quis adeo prudens,ut de praesentibus,ac suturis ex suo tantum sensu iudicare audeat ξ quemadmodum ergo
sapientissimus ille habendus est, cui quod opus sit, i psi sua sponte
veniat in mentem, ita ex Zenonis in uersione in secundo gradu consistit, qui alterius bene inuentis obtemperare non recusat,
794쪽
quoniam ut dicebat Philippus Cominaeus, nullum maius indicium bonae Mentis princeps potest ostendere, quam vi adiungat sibi familiariter viros υirtute celebres nam omnessatim iudicabunt talem
esse quales ν unt,qui apud ilia versantur. Unde Mamertinus Iuli num ab hac potissimum laude commendauit, omnibus,inguit, nugisremotis,optimum, O doctissimum qu ue requiris,siquisp IIuoistutibus bellicis ct laude militia in amicis habetur, intro ad am Iiaritatem vocatur . di Cassiodorus breuiter sed acute dixit ad ornamentum palati jPertinere aptos dignitatibus eligere imo vero plerumque contingit, ut quo aliquis sapientior est, eo minus propriae opinioni confidat, eamque aliorum sapientum iudicio lubentius submittat i, ita enim Augustus, qui in gerenda Republica parem habuit neminem,praeter Senatum, quem sexcentis Senatoribus compleuerat, sanctius consilium viginti virorum selegit, ac praeterea Meccenatem, & Agrippam sibi familiares, &amicos,quibus cum imperii arcana communicare solebat, quale fuit illud pacata post Actiacam victoriam Republica, utrum im- η , perio se abdicaret, liberamque ut antea potestatem S. P.. . r
linqueret; & ante illum Caesar Quintum Paedium, & Cornelium Balbum sibi delegerat ad quos occultis litteris pleraque de suis
rebus f o Sm seu arcana referret: hoc autem si magnae illae mentes; & caelestis particulae plenius compotes in i, rebus administrandis praestiterunt,quae partim ob leges iam antea de illis c5st i tutas, parti m etiam quod a voluntate ipsorum pendebant , mi' nus erant Fortun calibus obnoxiae,quanto magis bellorum Duces idem facere oportet, quorum actiones omnes adeo in praecipiti sunt constitutae, ut si vel paululum a ratione defleetant, poena statim errorein consequatur,& etiam si recte cum illa conueniat,
euentus tamen non semper pro voto respondeat. Enimuero cum non minus intersit quos in cosilium admittat,e. . . . ., quam quibus illud quod in consilio deliberatum fuerit exequen-juni Uri liιε. dum demandeta, nollem hic locum habere quorundam paedagogorum sententiam, quibus nihil in ore frequentius est, cum o de iiteratorum dignitate,& praestantia ad rauim usque declamat,
quam maximos orbis imperatores, hominum eruditorum, quos in comitatu secum habebant,consilijs adiatos, eas res summa cuorbis admiratione peregisse, quarum nusquam erit apud poste'
795쪽
ros obliuio, quod equidem ut veterum exemplis confirment, Ninum in primis cum praeceptore suo Zoroasrecomponunt; A
bacem cum B eleso philosopho Chaldaeo ; Cyrum,& Cambysem
cum Magis Alexandrum cum Ari tela, Anaxarcho, Cati Ihene: Dionysium cum Platone'; Periclem cum Anaxagora , Scipionem maiorem cum Ennio, de quo illud etiam. Claudiani circumserunt Haerebat doctus lateri ea bisque lebat
Omnibus in meatias Ennius ire tubas.
Minorem cum Polybio, & Panaetis: Paulum Aemilium cum Methrodoro: Lucullum cum Antonio Asalonis Ponipeium cum Theophane ; Augustum cum Ario Platonico, Nicolao Peripatetico, &Athenodoro Stoico ; Traianum cum Plutarcho , & quis recentiores alios enumeret tam principe quam philosophos,quos ipsi quotidie referunt cosilia de rebus grauissimis simul innuisse&locu fecisse vulgari Graecorii dicterio σοφοὶ τυωοοι τών πφώ σ--.αι princepssapiens sapientum commercis . At vero una, fateor , haec res est quam mecum saepe solitus sum mirari, quomodo tam confidenter istud asserere audeant, cum praeter Polybium quem diuino ut ad res omnes sic etiam ad bellicas ingenio fuisse,iatendum est, caeteri,quos tanta ambitione proserunt, homines fuerint er
diti,aut quod verius dixerim ignava opera philosopha sententia,
quos Duces illi partim in praeceptores habuerunt, partim Vt notos,& familiares, cum a curis vacui essent, ad colloquia sestiua ad miserunt, eo modo quo Mec nas Horatium. Quem tollere rhe Vellei iter faciens, ct cui concredere nugas Hoc genus, hora quota es I, rax es Gallina Bro par,
MMutina parum cautos iamfrigora mordent, Et quaerimosa bene deponuntur in aure .
partim denique sportula donarunt ad spledoris, S magnificentiae Opinionem, quam tot congiarijs,donatiuis, funeribus, ludis, publicis operibus, hortis , sepulchris., alijsque sumptibus sibi comparare studebant. Prosecto si antiqui illi literati tanta sapientia suerunt etiam in rebus bellicis, mirandum est certe,quo nostrorum abijt solertia, qui vix ad ciuiles di domesticas sussiciunt: mibrandum etiam cur nostri principes qui se beatos putant, cum
antiquiorum imitatione quicquam iaciunt,politici, sanctiorisque
796쪽
sui consili j valvas literatis hominibus non recludunt Cur Caeo ius Quintus non plus habuit fidei in bellorum suorum adminia stratione Augustino Nipho, quam Antonio Levi , atque ut ad
antiqua me reseram, cur Augustus non prius cum Horatio , dcteibus illis philosophis de ponendo diademate,quam cui Agrippa, & Mecoenate tractauit: sed dissicile est proprijs allectibus etia. cum dispedio veritatis non inseruire,& notu est illud en qui amant Abismnia gunt. Ego vero, qui non adeo me in vilium, & proletariorum hominum mores indui,ut veritati quod suum est, non
libenter concedam, Ulystes potius laudabo, Nestoras, Palamedes, Cyneas, Parmeniones, Perdiccas, ct horum similes non Iibrorum lectione, sed rerum gestarum usu peritos, ct acerrimi ingenii viros,quibus cum Duces de bellorii summa, si velint liqc
sibi ex animi sententia cedere, serinones quotidie conserant. nec e nim consiliorum caput tam in acumine verborum est,aut rati o-num,& sententiarum copia, qua se potisiimum iactant,& esteriit, homines illi eruditi,quam in certa quadam iudicii norma, que in rerum comprShensione,&ordinatione maxime elucet, & quam ut quisque accuratissime, & celerrime rebus tractandis adhibet Pita merito prudelissimus,& versalislimus in sua arte habedus est Porro illud etiam Imperator aduertere debet,ne ad ea eligeda τε iis crinia quq dubitationem asserunt , homines peritos tantum adhibeat. eorsique iudicio permulta sibi,aut statuella aut mutada intelligati, sed oportet prqterea ipsum ita de singuloru consiliis iudicare, ut melioribus se accomodet ,&ijs prete ertim qu. e suis nixa funda mentis, quantum fieri potest contra omnes casus sunt praemunita. Vacta enim quae res quasi immensas, complectuntur,&ad quas nec opes nec vita viaius hominis sufficiant, iure optimus il- Ie consiliarius Cyneas coram Pyrrho damnauit. Turbida & pa. ei ac quieti aduersa vir multum ex iudicii laude, & publicorum munerum dignitate quam summa cum integritate sustinuit comendatus Leonardus Aretinus, bis verbis proscripsit, quae vomprefatalita egregia omnino & a paucis,quod viderim,animaduersa,huc trai - Πη υ ἱς ferenda d uxi. Animaduerti nonnunquam,o Angeis te ad irari se
sere , meam ut ita dixerim,cunctationem, ac tarditatem quoties aut
de suscipiendo consultatur, aut de iis rebus, qua, bellum sit facilitersecuturum. Ego autem si quid es in me tale, illud volo scias non
797쪽
tam ex natura mibi prouenire, quam ex eo quia multa legisse mihi
videor,per quarum rerum memoriam atque exempla,concertationes
omnes atque pericula reformido. Nulla enim fuit unquam ciuitas, nsque tam aucta opibus ,neque tam rens, quae non ex paruis interdum erratis in maxima inciderispericulas alus fui,nonnullae etiam ex hoc ipso in extremam ruinam deuenerunt. Quare si cunctatoresct tardi, ydeniqtie timidi ac di dentes in huiusmodi rebus,aut tibi;
aut caeteris υ umus eam scias causam fuisse , quod exempla reuocant O, deterrent ab omni protinus dimicatione. Equidem esuitati beatae atque felici quietem maxime complectendam compura: O quo melius at, eo minus fortunam experiendam, quae mutabilitate gaudere dicitur : praeclara hercle, di digna suo auctore, viro sane optimo & prudentissimo sententia. Audacia quoque & velut in transcursu rapta non autem expensa consilia, tumultuaria plerumque sunt, & a leuitate, metu, temeritate, quare periculi in se multum habent, R in turpem exitum desinunt,quamuis primo aspectu maxime suis au Itoribus vulta fore videantur; nc inpetale fuit illud ut Christophorus Forstia erus optime ad Corneliu tib Tacitum notauit, quo de capite magni Pompei Aegyptius ille pro nuciauit mortuti non mordere tale & aliud quo Thais Alexandro persuasit ut Regiae totius orientis, v nde tot gentes iura petebant, patriae tot Regum, unico quondam Graecia terrori faces subderet; tali denique Mosca quidam Lambertus factionem illam tetram, S horribilem Guelphorum ac Gibellinorum concitauit,non minus in suae urbis,quam totius orbis perniciem,cum vulgari illo dicterio eos Latia capo ha, quo rem perpetratam caput habere Itali significat, Bitondet montium ob acceptam ini riam necandum suasisset. Callida & acuta propter exactissimam diueri mim rerum consensionem quam requirunt, haud raro,
exitu frustrantur aut infelicem illum habent, & plane instar horologii sunt, quod quanto subtilioribus rotis & funiculis agitur in destinatos horarum cursus, tanto facilius aut corrumpitur aut aberrat. Tarda & lenta magnis conatibus, aut pro de-
sentiones sceptis conueniunt, exemplo Fabii Maximi qui euumdo restituit rem e Periclis qui terram Areticam deuastantibus Lacedaemoniis, urbe clausa & sussicienti praesidio munit: e continuit. dcnique, & accelerata utilia sunt aliorum regna &
798쪽
prouincias inuadentibus, tum etiam cum res in praecipiti cori sitiunt, quia tunc nihil aeque nocet ac consiliorum mora. Reguvero fere hanc naturam eqse dicebat Livius,ut speciosa magis, qua solida consilia sequantur. EX omni bi autem maxime probanda sunt quae ab egregijs hominibus per tardiores verae& rec itae sapientiae motus,ac sensuum pondere grauiores proseruntur; sicut ex aduerso parum illis fidendum, quae extemporanea ingenii promptitudo, plerumque verae Prudentiae ct magnis negociis suffiecturae expers,suggerit; omnis enim illorum vis in lingua, omnis flos in verbis, cum mens interim nihil solidi habeat, aut prae sestinatione non possit longa illa sed tuta ratiocinatione ,penetrare in intima &quasi viscera negotiorum.
, s...hώ- Porro Ut primum istud monitum de consilijs fuit, sic alterum mistia υ. s. quod proxime subi jcio de legibus esse debet,non ijs quidem quaeri,ia . delicta aut priuilegia militum respiciunt, quales sunt quae ex iure a =rima in ciuili,Varijsque principum constitutionibus, quotidie aut a sum-
mo latrunculatore , aut ab alijs militarium controuersiarum iu -
dicibus in castris disturiuntur; etenim magis uniuersales sunt illae
quas in praesentia explicare meditor, nec auctoritatem suam repetunt ab uno aut altero principe, sed communi hominum
consensu firmatam illam obtinent, cui se nisi dux inter bellorum occasiones & momenta accomodet, is prosecto nec satis animo valere, nec praeclare suo munere deiungi, haud iniuria censeri possit. Prima ergo istarum legum est,ut quoties necessitas urgernon aliud eius effugium quaeratur,quam facere quod ipsa iubet: namque ut illud Euripidis in me transferam,illud est Lapientum dictum haud meum, nihil necessitate dira fortius proptereaque Dis S dicitur ab Horatio clauos adamantino, figere ; & Palladius in libris de agricultura, negat illa serias ullas habere,Grammaticoruetym onuenienter qui necessum ab eo deducunt quod non in eo cessandum; adeoque ipsa in leges omnes imperium obtinet, ut quoties suam profert reliquae protinus conticescant, ne frustra obnitendo praeualidis & ingrauescentibus malis, non tam medelam afferant, quam incrementum. Sic enim Romae cum a Vol. scis Romani sibi metuerent, omnes quicunque pervaletudinem poterant, munus vigiliarum per se ipsos obijsse,rese
lib. . tur a T. Liuio; μ ου δεν κλοι ira o Ammo Hid ωος ut inquit
799쪽
inquit Heliodorus 1, & Appianus refert quotiescunque periculi libro ρ. imminentis occasione, Senatui visum esset tumultum decerni, nullam tunc vacationum rationem habitam, nec in delectu habe 'do cuiusquam excusationem admissam suisse, unde tunc cessabat , Flaminum, Sacerdotum immunitas, ut notat Plutarchus in Camillo , non secus ac Annibale Romanos urgente Coloni Maritimi qui sacrosanctam vacationem habere dicebantur, nihilominus tamen dare milites coacti sunt & in summi quoties Romae nuciatum Helvetios,aut Gallos in armis esse, toties ibidem ex formula pronunciatu fuit υacationes ne υalerent, ut pluribus in locis apud Liuium,& Tacitum videre est . Quinimo Athenis cum belli in tus instaret,cessabant uilegia concessa familiae Aristogitonis ,&Harmodit,licet maxima in veneratione apud omnes essent;& Scipio Africanus quado plane opus fuit ut ad necessariu Reipii blice
usu pecunia ex aerario promeretur,nec illa sumere auderet Quaestores,quod se lege prohiberi affirmarent,claues ipse poposcit, Scerario recluso lege necessitati seruire coegiti, nimirum recte intelligebat vir prudentissimus,legum sanctiones ut remedia,quae corporibus adhibentur, leuiter inflecti debere, aut interdum etiam plane tolli, si id exigat suprema rerum omnium norma, & quae sola in causa suit ut leges ipsae conderentur necessitas. Hoc autem
quin tuto ac honeste fieri possit, nemini dubium esse potest, qui
vel minimum mentem aduerterit in eas Philosophorum praeceptiones, quibus ostendunt omnem actionum bonitatem, aut malitiam moralem, ab animo aestimandam esse, qui ubi rectus est &optimae rationi consentaneus,effectum prauum, aut inhonestum producere non potest , unde interest plurimum,ut ait D. Augustinus libro contra mendacium, qua causa,quo fine,qua intentione
aliquid fiat, quoniam ex D. Ambrosio allectus est, qui nomen operi imponit; & hac de causa inter non damnantur nautae, quoties igne in puluerem tormentarium coniecto,se ipsos simul cum hostibus occidunt, modo publica auctoritate muniti istud faciant, nullaque appareat spes victoriae, & papriae cui militant bonum potius spectent, quod in hostium clade, &intern cione consistit, quam malum quod in eorundem potestatem venientibus perserendum Dret. Et ex aduerso quae sceleris in se aut improbitatis aliquid habent, ne extrema quidem vi, aut necessitate
800쪽
cessitate coactis facienda sunt, ut moriendum potius sit, quam aliquid quod cum virtute,aut ossicio viri boni pu3net committere. Et vero , ut nulla alia ratio esset huius necem talis a malitia vindicandae, quam per exempla quae tum ex sacris, cum ex pr sanis auctoribus in eius confirmationem afferri possunt, ipsa certe tam illustria sunt, ut per se sola illud abunde, sussicienter que praestare possint; quis enim nescit damnatos ab omnibus fuissse Hebraeos quod indictae a diuino legislatore quietis intempestiua obseruatione, perierint; contra vero laudatos Dauidem, & Eze chiam , quod hic ad profanos hostes auertendos , pacemque ab ijs redimendam sacris cultibus deuotas opes, pretios anaque supellectilem conuerterit, indixit itaque Rex Assyriorum Ezechiae Regi
Iudae trecenta talenta argenti, ct triginta talenta auri. Deditque Ezechias omne argentum quod repertu m fuerat in domo Domini, o in the uris Regis. In tempore illo confregit Ezechias valua, templi
Domini, ct laminat auri quas ipse a xerat, O dedit eas ilexi '
oriorum ille vero panes propositionis qui ublatifuerant afacie Domini, quibus vesci nonni sit mystis licuit , cum extrema fame prem retur , nec laicos panes ad manum haberet, comederit. Sed quid etiam in hae aut simili rerum inclinatione non fecerunt Romani Θ post Carinensem pugnam, non modo seruos, atque praetextatos pueros ad a rha vocarunt, sed Imperante M. Iunio, qui tunc temporis Dictatoris munere fungebatur Olia boHium at a templis,infrumenta militiae futurae conuul sunt; & in bello Mithridatico quod Cornelio Syllae obuenerat,cum ob pecuniarum inopiauihil ei conferre postent, ex decreto statuere, quemadmodum refert Appianus, ut quaecumque Numa Pompilius ad Deorunia, sacra olim contulisset,ea venui exponerentur, quod rursum factum est C. Mario, &Cn. Carbone Consulibus bello ciuili cum Lucio Sylla dissidentibus, &nostris etiam temporibus Danorum ex Christi an P. Tertius clim in extrema pene rerum suarum conclamatione, materia illi deesse ex qua crassiores machinae c5- flarentur, aereas campanas in istud opus conuertit,appenso prius metallo, quod pol ea duplo pondere, & in elegantiorem formamessicio restituit, nec pi opterea a quoquam damnatus fuit, quia ut inquit D. A in brosius melius es seruare animas uiuentia, quam metallorum Nempe hae sunt necessitatis leges, quibus ducessa