장음표시 사용
801쪽
pius quam Vellent obtemperare coacti, deuota sacris ritibus capita,bellorum tumultibus implicant, exu ibus,ac omni scelerum nequitia contamina sis,veniam indulgent; subditos nouis quotidie vectigalibus flagellant 1, ct multa id genus committunt, quae Virecte monet Valerius Maximus Operse assiciantur aliquid ruboris babeant,sin autem admotis necessitatis viribus ponderentur , uitia
temporis conuenientia praegidia υideantur.
Ut autem neces itas primae huic legi militari occasionem dedit, ita ius belli secundam intulit, quae in eo potissimum versatur,ut quid quantumque in bello aduersus hostes liceat & quibus modis, explicen,q ua de re quoniam libri ferme in finiti 1 iurisc si
sultis editi circumieruntur,non hic Penelopes telam retexam, sed breui eorum enumeratione quae bostibus in boHes licent, mate riam hanc nullo serme ambitu circumscriptam, ad certa capita reuocabo ; si prius tamen monuerim, quod vox ipsa licere,non hic su- mi debet pro eo quod ex omni parte pili iustumque est,etiamsi sorte aliud quid fieri laudabilius positi, quomodo licet matrimo
nium contraheren ad secundas nuptias conuolare, etiam si laudabilior sit ex pio proposito coelebs castitas, aut vita,quem admindum loquitur Iabolen sine duitate peracta,nam ut censet D. Augustinus, utrumque quidem pariter licitum inser iusitiam, quae coram Domino es, ideo nihil borum probibet Dominus, sed rin utru
que expedit. Alio igitur modo licere aliquid dicitur, non quod 1alua pietate,& officiorum regulis fieri potest, sed quod apud homines poenae non subiacet, quo sensu dicebat Tullius adiudices in causa Rabirii Posthumi, quid deceat vos, non quantum liceat vo bis apectare debetis Genim quod liceat quaeritis ; potestis tollere Θ Ouitate quem vultis: & eadem de causa apud populos multos omtari,apud Lacedaemonios etiam & Aegyptiosfurari licebat. atque hac significatione concludit vir magnus, usurpari debere vocem licere,in quaestione quid hosti in hostem liceat, multa enim in illuIicent quae ex iure belli nullis poenis subiacent, licet pietati, ac humanitati penitus aduersa. unde hoc iure fretus Scipio Carthaginensibus audacter respondebat, si quid humanitatis a se experirentur id debere ipsis mirum, & praeter consuetum videri,quoniam ita se habent iura belli, ut per ipsa saeuire omnibus modis in hostes liceat,eorumque castra,portus, ciuitates, villas, ues, fru-C c c ictus
802쪽
ctus, sata serro flammis populationibus devastare, aliaque his similia sacere quibus ut vires propriae confirmari, sic aduers mora pessundari maxime possint& huic quidem sententiae fidem asi
Liuius lib.16 rit Marcellus, cum apud Syracusanos quos eiusmodi calamitatibus pessime multauerat ita se tuetur, ut etiam dicat,non tam quid ip h fecerit in disquisitionem venire, quem quicquid in bombuss eis iura bella defendunt, quam quid Syracusani pati debuerint adeo enim acerbae temper victorum in vilatos leges fuerunt,uteriam in triumphis pedibus ipsorum subiicerentur, quota ait ad vili ut nihil humilius, nihil ad extremam miseriae significatione aptius excogitari unquam potuit. Hoc vero tanquam ex antiquo, & solemni ritu usurpatum apud antiquos suisse, non unius modo , aut alterius auctoris testimonio patet , sed omnium veluti firma consensitone, morem hunc ita semper obtinuisse constat ,. sic enim . . trist;um Ouidiu, ab eruditissimo Thoma Dempstero laudatus. P Sut, i . Et ducis inuictis pede marsa sed ι - 'ξῆ sic Claudianus de quarto consulatu Honorij colla triumphati proculcet Honorius Uri . Sic Prudentius libro primo in Symmachuma colla Trannorum media Lemus ini Urbe . atque ita in equestribus quoque statuis domitae gentes: equorum subiectae pedibus videbantur, unde Statius inequo maximo Do-
Aenea captiui crinem tegis Mngula Ment.. Nimirum sicut lege naturali vim vi repellere licet, &eum qui alterius vitae insidias struit,retortis in eu ii potest dolis interficere , ita dubium non est quin iure gentium, quo maxime in bellis utimur, unicuique concessum sit,hostes lacessentes occidere,victos que in vinculis habere, ac bonis omnibus exutos dimittere: cmius rei quanquam communis haec, & vesci conueniens ratio as serri possit, quod ex lege talionis,qua poena victi mutetandos esse victores censebant, eadem victoribus in victos animaduertere Iiaceata, aliam tamen milii persuadeo asserri posse, quae non minus ipse probabilitatis habet,neque etiam si nostrae nobis iniuriae exe-plo Christi magno animo sere sut,protinus eae quae Republica violant, damnaque communi omnium saluti illata, itidem negligenda P .
803쪽
genda sunt; interest enim publicae regnorum tranquillitatis, qua Deus in primis saluam esse cupit, ut nemo inlpune ipsam violare audeat: quo fit ut vindicta quae poenas ab illis repostit, qui pace gentium , aut quietem interturbant, pars esse & quidem magna iustitiae censeatur ; Mag. stratibusque & belli Aucibus ac quicu-que publicae rerum administrationi praeficiuntur, tam diuino, quam humano iure concessum sit, iniurias in te illatas rite vindicare, non irae priuatae,odioue indulgentibus, sed eum dignitas, Ut inquit Gellius ex Tauro Philosopho auctoritasque eius in quem eIt peccatum, tuenda ea, ne praetermissa animaduerso contemptum eius pariat,oe honorem leuet. Caeterum via minoribus damnis quae sibi mutuo hostes inseruntad grauiora sensim deueniam,certe bonorum putatio,seu de Iraedatio, ut omnium prima, sic &leuissima censeri debet inuandoquidem res in illa integrae manent, nec uruntur,vastanturque Ut in populatione, sed Dominos tantum mutant, & intortioris potestatem concedunt,ex iure belli, quod explicans Cicero nouesse contra natura poliare eum quem honesumes necare, dixin, ac
propterea idem contra Rullum scribit Mytilenas populi Romani iactas belli lege,ac iure victoris, nempe quia Plato inter genera
ris flexi ; quemadmc dum eius aequalis Atticus Xenophon dixit quodIex e diem te tanterlomines apta loHium urbe, eoru-dem res atque pecunias mictori cedere: quain re conuenit cum illis Clemens Alexandrinus, & eius in sacris etiam codicibus toties occurrunt empla,ut dubitare nemo debeat,quin iure fieri possit,maxime cum Deus in lege sua,hunc in modum, de Ciuitate post pacem repudiatam expugnata,praecipiat, omnia eiusspolia
diripies tibi, me is praeri holium quam tibi Deus dederit. Qua-obremvic leganti quadam insinuatione idem ostenti rei Virgilius, Graecos fingit, Troia expugnata, praedam quantamcunque potuerant ex incensa Vrbeconvasasse, sic enim ille Aeneide secunda
Es iam porticibus vacuis Iunonis asto
custodes lecti Phoenix, ct dirui Vt syra
804쪽
Incenses erepta adytis, mensque deorum, Crateresque aurosolidi, captiua e vesis Congeritur. Pueri pauida longo ordine matres
ae ne illud modo verum fuisse putes de priuatorum locis, non autem de Regnis quae toties a P. R. in Prouinciae formam redacta sunt, iacit omnino T. Liuius, apud quem Scipio ex hoc gentium iure cum Masinissa tractat hphax Populi Romani a pi- σι victus, captusque est, itaque irae coniux , regπum , ager , ορ-pida bomines, qui incolunt, quicquid denique Siphacis fuit, prae Potiti Romani en; ac proinde non audiendos moneo tam Lucanum, quam Senecam huius patronum, ceu iniquos iuris belli Censores , cum alter Alexandrum Magnum orbis praedonem, alter vero latronem appellat, nec cum Hercule ulla ratione conserendum dicit, quippe qui nihil sibi vicerit, sed orbem terrarum transierit non concupiscendo, sed vincendo. Depraedationi matio succedit,si non tempore, saltem Gui- . tiae modo, qui secum ignes, & serrum habet, sic enim apud LL- uium legimus quaedam belli iura quae oriacere ita patiis as : sata exuri , Hrtii recta , praedas hominum , pecorumque agi : αPolybius eodem serme modo iure belli compraebendi asserit, vemunitiones hostium,portus, urbes, Viri, naues, fiuctus,& si qua sunt similia, aut eripiantur aut corrumpantur, quemadmodum a Polynice iactum est, quem proprios agros populantem sic increpat Iocasta in Thebaidibus Senecae Petendo patriam perdis: in ima MVis esse nullam, quin tuae caugae nocet Ipsum boc, quod armis vertis infesti Molum. Segetesque adunas Hernis, O totosfugam
αuae corripi igne, quae meti gladio iubes
Porro huius populationis duplex causa inignari solet, quarum primam vir & dux bonus Brasidas in animo habuit, cum Acanthios in fide retinere non posset, illorum enim agros devastare ac populari agressus est,quo tandem illos proprijs damnis ed cios ac sapientioi es factos, ad obsequium ccmpellerete alteram
805쪽
vero suggerit Onosander, nimirum ut hosti dematur illud unde se sustentare,& vires accisas reficere possit hosium inquit ille posse vines funditus perdere, amburere, caedere, depopulari proderit damnos enim clades O opum fructuumque penuria, belligerandi vires illis adimet, quas abundantia fouebat, ac suppeditabas. Hac autem de causa tantum abest ut bellum alienis facultatibus parcat, quod ne proprias quidem conseruare debet, si vel in minimum commodum hosti cedere possint,notum est enim illud Uegetii ad obsessos praeceptum pabula equis praecipue tangerenda, erqua apportari nequiuerint exurenda. Sed ne mireris villas, horrea, segetes,& quicquid auferri tempore belli ex agris non possit flammis consumi ; nam ct oppida quoque ipsa cum teneri non posse videbantur sepe incenta suerunt; tum ab hostibus ipsis, ut de Corbulone narrat Tacitus quod Artaxatis igne immisit qui tteneri ne valido praesidio ob magnitudinem moenium, nec id virium erat quod firmando pro dis ct capessendo bello diuideretur, set integra ct incuso ita relinqueretur,nulla in eo utilitas aut gloria quia capta' est, Tum ab oppidanis in hostem per propria sua damna saeuientibus,ut Caesar de Novioduno ciuitateHaeduorum his verbis testat ur, oppidum quod abse teneri non posse iudicabant, ne esset ui Romanis, incenderunt, frumenti quod ubito tuerunt nauibus avexerunt, reliquum sumine atque incendio corruperunt: & ea dem de causa Bituriges ut idem alibi restri, uno die amplius viginti urbes sitas incenderunt, hac Vercingetorigis oratione permoti, quod si haec grauia aut acerba videantur, multo illa grauius aestimari debent liberos,coniuges in seruitutem abstrahi, ipsos interfici, quae tamen omnia necessum esset victis accidere. Scilicet populatione illa, ct solitudine ingenti per agros indu- ,hostes pabulationem facere prohibentur & praedas agere , quae duo bello ipsi continuam materiam, & perpetuum velut albmentum subministrant, essiciuntque ut in multos annos prore hatur , iuxta pronunciatum illud vulgare, quo bellum sibi ies expensas facere dicitur ; ut equidem dubium non est, quin pertrecentos annos, quibus Romanus miles nullum ex publico stupendium accepit, istud illi persuasum sol et & re ipsa compertum ; quemadmodum etiam Annibali qui tandiu in Italia &tam procul a Carthagine exercitum continuit; unde non iniu-
806쪽
61 M. Cato,redemptoribus vetitis frumentum solitis partitionibus cogere in futuros usus, illud potius ex ali nis agris, & hostiuexpensis procurandum dixit. Verum praeter eiusmodi causas populationis sine iniuria faciendae, superest tertia, quae non minus &ipsa legitima est , cum scilicet poenae loco & iustae ultionis causa ob factum aliquod iniquum irrogatur, quo modo accipi dum est stratagema excogitatum a Samiane vi P hilistinorum s getes combureret, expressum in libro iudicum ac demum etiam. Prudentio in his verssibuS. Tercentum vulpes Samson capit, ignibus armat, Pone faces caudis circumligat, in sata mittit. Et illud 'quod praecipit Deus variis deuteronomi ac exodi locis caue ne unquam cum habitatoribus terrae illius iungas amici.
tias, quae sunt tibi in ruinam, Dd aras eorum destrue, confringe statuas lucosque succide. - . At vero Fortunarum haec damna sunt, quibus longe grauiora. personis inieruntur ex seruitute,& morte ipsa,quanquam ut vita quae fundamentum est omnium bonorum temporalium, pluris quam libertas facienda est, sic captiuitas qua homo alteri mancipatur leuior sit internecione. Unde Deus pro beneficio imputat, quod non perdat homines , sed in seruitutem tradat, & alibi suadet per Prophetam Hebraeis, ut sese Chaldaeis in seruitutem dedat,ne fame ac peste moriantur: est autem seruitus constitutio iuris gentium, quaquis domino alieno contra naturam subi Riebatur, siue id fieret iure ciuili, cum scilicet liber homo maior viginti annis,ad pretium participandum sese venudari patiebatur, siue iure gentium, de quo dicebat Caius iurisconsultus libro secundo rerum quotidianarum item quae ex bosibus capiuntur iure gentium alim capientium sunt ,l adeo quidem vi ct liberi homines in seruitutem deducantur; illudque quam usitatum & communi usu receptum fuerit, patet ex Polubij sequentibus verbis, quid patiendum his es is iusta iudicia pendeant. dice orte aliquis vende dos cum liberas ct υxoribus, stuando armi, victi sunt: At haec in belli lege etiam illis ferenda sint oui nihil impj commiserunt unde cum hostes qui traditis armis deditionem facerem, sub iugum mitterentur , caeteri, qui nulla deditione facta in victorum potestatem concedebant, aut alia poena afficiebantur, aut quae frequentissima
807쪽
sima fuit sub corona venibant, ex ritu antiquo, cuius occasione dicebat Cato in libro quem composuit de re militari, ut populus sua opera potius ob rem bene gestam coronatus supplicatum eat,quam re male gesa coronatus veneat, solebant enim antiquitus mancipia iure belli capta,coronis induta venire, ut praeclare explicant Festus,& Agellius in noctibus Atticis,nec homines modo sed ci-- uitates etiam in seruit utcm redigebantur,cum adeptis aut immu- tatis legibus, eas omnino Populus Romanus, suis magistratibus qui quotannis a b vi be mittebantur parere voluit,& tributa quaedam ac vectigalia soluere, quo nominestipendiariae appellabatur non secus ac aliae immunes quibus nullum Onus erat imposit - - .. - ώ Iam vero quia ut inquit Seneca in Troadibus Dum iis iis
Euodcumque libuit facere victori licet.
mirum ni post ereptas opes, vastatos agros, populatas urbes, &incensas, ipsosque incolas in seru tutem adactos, ijsdem quo- ιaus fuit ρι-que mortem afferre licuisset,maxime cum tunc nullum sit in caede nefas, ut inquit Virgilius, & quod addit Statius in. Thabaid. Non querimur caesos, haec belli iura υirique
Vnde more Graecorum antiquo cum caede aliqua poIluti nec la uare, nec potum sumere, multoque minus sacra facere cum aliis possent, non tamen ea lege tenebantur qui hostem in bello occi- ijs
dissent, quia hoc omne quicquid in hostibus fit ius belli defendis ut inquit Marcellus apud T. Liuium, a quo etiam Alorcus sic ad
Saguntinos loquens introducitur. Sed haec patienda censeontius, in t dςς 4 3 quam trucidari corpora verira, rapi trahique ante ora ve a coniu- 1.,
gei ac liberos belli iure sinatis ; proptereaque Caesar Haeduis signi ficat inuo benemcio conseruatos quos iure belli inierficere potuisset: "ies ea lego quq Petrus Caballus magni nominis l.C. in hanc tirem habet, non possum toties non detestari hominum furorem Σμ' 'i' ct insaniam,qui ut bello suas leges seruent,nihil inter se sanetum, nihil tutum esse, ac inuiolabile permittunt. Hoc igitur modo homini occidisse hominem gloriosum est, & satis cause videtur esse, ut tam sacrum animal interficiatur,si victoris nomen acquiratur: modeste verosecise apud Ennium Scipio Uricanus censendus est, cum inquit, si quae laus eximimia hominibus debetur ob intersectos homines, eam sibi totam merito deberi.
808쪽
Si fas caedendo coele Aia scandere cuiquam, Mi soli Caeli maxima porta patet. nam quod ipse non sine quodam scrupulo S 'απρια dixit,hoc reliquis pro certo & indubitato fuit,unde Pompeius in delub. o Mineruae inscribi curauit, a se vicies semel centena octoginta millia hominum lasa, sugata, occisa, in deditionem accepta; & in summa, quasi in humana societate fastigium hoc amplissimae laudis
teneret multos occidisse , non Pompeius modo , sed Aurelianus imperator istud summae gloriae habuit, Onu Aa, ut refert Vopiscus ex Theoclio Caesarianorum temporum scriptore,sem Sasematico ου die quadraginta ct octo interfecisse, plurimis autem erdiuersis diebus vltra nongentos quinquaginta: ac omnes denique populi, quo magis hanc insanam caedis oepidinem in suis militi-lth 7 hus concitarent, varias de ea leges tulerunt. Etenim Aristoteles in libris politicorum,legem apud Macedonas suisse tradit,qua cautum erat eos homines capistro cingi, qui nullum hostem interemissenta, cum ex aduerso Carthaginenses pro expeditionum numero in quibus meruissent,tot gestarent annulos: Iberi autem gens admodum bellicosa, tot erigere obeliscos circa sepulchrum consueuerant, quot ex numero hostium necassent, similiterque apud Suthas illud decretum fuit, ut qui ex hostibus aliquot occidissent, hi tantum circulatam in celebri co uiuio pateram acciperent ', quinimo relatum est 1 Strabone neminem apud casemania populos uxorem posse ducere, nisi caput occisi hostis adde mongeat. ipsum Regem detuleri* S Snidi ex Damasceno quom quemquam sepeliunt, tum quot hones in visa occiderit, traidem pisces eius δε- pulcro incidum Icuis .is . Nςς quidem ab hac licentia exepti nam ut ait Seneca
Heth. . Lex nulla capio parcis,aut poenam impedit. in Τ o d. ex eoque Donatu eruos dictos arbitratur quiseruatiessent quum eos occidi oporteret iure belli, quanquam Pomponius I.C. nomen illud mitius & rectius interpretetur,quod imperatores captiuos ven. Pre, ac per baec seruare, nec occidere solent: nam seruitus & p testas illa dominorum absoluta in seruos, non aliam ob causam
introducta fuit, quam ut tot commodis deliniti captores, libenter abstinerent a summo illo rigore quo captos, & statim & post
moram interficere poterant, idque de consilio Horatii sta
809쪽
Vende e cum ρ D captiuum occidere noli.
Non sin fraa imma oentibus introducta haec iura suisse,exemplo best ratu ciuilium iure igi potest, in quibus, ut monet virci nitim cruditissimus qui unquam de iure belli jcripserint, ple--ς γ' riamque videmus captos interfectos , quia in seruitutem redigi non poterant.Sed haec in conflictu & in ipso pugnae ardore utcumque tolerabilia sunt; quam vero crudele captiuos ipsos nomodo suinplices, sed iam prope domesticos & familiares redditos,ad sepii
chra virorum fortium necare, quemadmodum Tertullianus i b, despi ctum olim fuisse asserit, & inde gladiatorum ludos originem habuisse Θ quam etiam inhumanus exercitum integros quibus a malis pepercisti, exarmatos iam nihilque tale sibi metuentes, quasi in publica laniena conficere, hoc enim modo quinque mill a captiuorum ab Annibale occisa sunt , hoc instituto Angli Appud A d- qui pro Lusitanis aduersus Ioannem Castili Regem pugnabat, antequam cum illo pugna experirentur, segem tulerunt propini ita capitis poena, ut qui captiuos haberent,illico necarent illos, ne dum ipta in reliquum exercitum pugnando occuparentur,isti
vinculis ex peditis arma repeterent,capti vero erant circiter mille, quos omnes, ut Frois lardus non sine commiseratione refert,
indignissima nex hausit: eadem etiam de causa Casinus iussu S lauiuslidis olymani in Austriam per Noricos montes excurres,captiuos quatuor millium numero,ne oneri sibi essent, a Germanis militibus circumuento, barbara seritate ad unum omnes interfecit ; simili denique ratione, antequam Tunetana arce excederet, consilium coeperat occidendi seruos omnes Christiani nominis, qui ad sex millia nudi,catenisque vincti in ea seruabantur, ne
commoti excitatique in spem libertatis a proximo & victore C roli quinti exercitu,tumultuarentur ipsi, urbemque simul & a
cem Occuparent, quemadmodum reserente Iovio possea euenit, cum Iudaeus Sinas istud illi facinus execrabile, sed tamenta, id, utile futurum,quemadmodum euentu patuit, multis rationibus Τ' dissuasistet ; S tamen has omnes strages licentia armorum per- mittit, & si non a culpa, saltem 1 poena ius belli vendicat,vivere locum hic habeat D. Cypriani locus omnino elegans ex epistola secunda, homicidium cum admittuntsinguli inimo es, vinus vocatur cum publici geritur: impunitatem sceleribus acquisis
810쪽
innocentiae ratio, sed saeuitiae magnitudo ; sed mirifice in rem facit quod postea sequitur, consensere iura peccatis, ct coepit esse licitam quod publicum es. Hactenus igitur visum fuit quid Imperatori nostro liceat, de quousque serrum in hostes distringere possit, ut lauden . hanc sibi acquirat, quam eius propria esse dicebat Themistius in
mmλείας δ. τ υπηκουεν cori ρύα ducis quid propria laus es hostis prosigare, at Regis ciuessio elices incere, ct beatos. Sequitur nucvt expendamus quibus modis istud facere debeat, dolo scilicet, atque ex insidijs, aut aperto Marte, dc sane cum praeter antiquorum omnium opinionem qui flue dolo seu vi manifesa, clamque palamque, ut inquit Homerus, damnum hostibus inseratur, parum interesse existimant, habetur quoque sciitentia praestatissimi Theologorum D. Augustini, tam aperta in hanc rem, nihil ut apertius esse possit, eum luctu inquit bellum fuscipitur, vi aperta Iugnet quis, aut ex in dur, nihil adiuIIitiam interes. Quare hoc
luculento testimonio contentus , non alia huc congeram ex
auctoribus diuersis qui messem hac ante me fecerunt, de quora diligentia, sic mihi omnem aditum praeclusitad ulteriorem conatum, ut mihi necessario in his duobus Ammiani,& Vegetii locis consistendum sit, in quorum priori dolus non improbatur, nullo discrimine virtutis, ac doli, prosperos omnes laudari debere bellorum euentus; in altero vero suadetur expressἡ, boni duces non aperto Marte bellum in quos commune periculum, sed ex occulto femper attentant, ut integris fuis quantos psent hoses interimant, vel ceria terreant. Seruandum tamen utique moneo ne fanctif-
um iEud humani pectoris bonum, sic enim fidem apppellat Seneca, ullo pacto violetur, quoniam hac sublata tollitur quod i ter homines est commercium, S nihil ipsi a feris differunt; secus enim cum aliquis in casses & pedicas incidit, cum arte decipiturciam imprudens dolum & fallacias non animaduertit, tunc non de rupta fide,sed de sua imprudentia & nimia facilitate conqueri debet. Porro cum Alexander Magnus suadentibus quibusdam amicis ut noctu ciuitatem aggrederetur, latrunculorum & surum solertiam esse dixerit, noctu de ex insidijs hostem adoriri, patetiam ex dictis quid de altera parte illius responsionisque as T inta