Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemilij additi. Perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

201쪽

LUDOVICVs XII. REX is illa arescent breui, struescentque,haec uiuere desinesiam is que emorientur: ita ferepost Constantini magni tempo-

,, n quae uisacris rebus multu adiecere θlendoris σ Or- ,, namenti, ita moru cruriae sanctiate non parum ene ,, uarunt. Quoties a snodis habendis cessatum ess, toties,, uidimus diuinam stonsam astonsio ad tempus relictum.

,, vidimus Christum paululum in nauicula obdormietem. is vidimus uentorum rabiem,fumosiorum furorem in cunis dida ueritatis uela irruentem. Vidimus malus cupidita-- tes,dira auri atque habedi sitim. vidimus multos a deo is ad functione acras uocatos partim bella σsteretes cris alentes, partim deditos corporis gaudijs per luxum aliis ignauiam aetate agere. Vidimus,siumma homines solemis ti ingenium,quo neque aliud in natura mortalium me-- lius ampliusique, aut incultu atque socordia torpesceis resinere, aut prophanis curis, quum dominico gregi eseis sientpraepositi, inretos occupari. Vidimus perditum ma-- lorum auguriam,aduersin iura,authoritatem,male Ea-ia tem Ecclesiae saeuientem. Vidimus inquam,uim, rapinas, is adulteria,incestus,omnem denique sicelerum pestem, ita is sacra prophanaque miscere Omma,ita in sanctum naui -- giorum impetum facere,ut pene scelerum fluctibus illa laia tus dederit,ac prope mersa pessundata sit. Rusus cuia eo monentespiritu, i hodiesiupplicationes decretaesiunt, is patres ad Unodum confugerunt: quamprimum emen-- Luere composivereque omnia, uetu turbinibusis impe-- rauere: γ' quasi in tuti silmum portum delati,impetu nu-- tioni, iniuriam iustitiae, uitia uirtuti, tempestates ac -- xus serenitati tranquistitatique cedere compulerunt,b-- mnumque cecineresanctoliritui, pscatorum,mam, a - aquarum deo: Aquae multae haud potuere extingu Arnol. Femni Lib. IIII.

202쪽

LYDOVICVs xI . REY- resiaritatem. σ illum,Iam Dems transiit, imber abi f'm surge.Iacet enim stosa, ut eme rondes arbortu. Surgit, revirescitque Inodorum studio, ut oluae ueris temporem reuocato sole stondescunt ad solis redeuntis radios, cr- 'cundi θinant Zephdiri,σ laeta plantaria germinant. - Α γηοdorum lumen cr diuini spiritus flant aurae, σ- emortui Ecclesiae oculi reuiuisicunt, ac recipiut lucem,ubi - pars altera impletur onucul Iterumpusillum σuidebia

' - tis me: quod quidem nihil aliud sibi uult, nisi sanctissi

,. ritus lucem quae θnodis omisiis extinguitur, tuaequi ex-- e so e silice nouo igne iterum accendι cr recuperari

... in onodis. Fide plane deo placemus: haec labas fulcitur ... synodis, haec uerum cultum diuini numinis proponi sa-- crosanctaeque fidei fundamenta tuetur. Ex ea fide cranitate trinitatis, steriisque diuini firmonis mortalem hoc corpus induente sata e E ilia vinea, quam er futu-- num cecinere oracula, Cr praesente Euangelia indicaue-- N.Atiam perierat uinea: nam ut testatur David, illum,. aper de Olua depastus erat: illam tumor philosophiae

.. uastauerat. Arrius primum montem super culin vertices - consita erat vinea, auellere conatus ea, qui unitatem

.. disicerpsit. Sabellivsseecudum,quipersonas copudit Pho-- tinus tertium, qui partum uirgineum impura temeritateis labefactauit,tres ueluti impq gigantes, qui gloriae cupi-- ditate, Cy rerum nouarum studio caelestes montes loco in mouere ausibunt, ut uiam sibi facerent ad caelum oppu-- gnandum, rescindendumque. Et erant iam uoti compo-M res nam quae ipsiphilosephia persuadebant,armis ea re-- ripi principes imperabant. Philosophia nos argumentis is urgebat: arma collatis signis oppugnabant, illa praesti-- g s. Haec ut fidem euertere conabantas r illa inuenere

203쪽

M.quae credebantur. haec eos qui credebant, perdere con-- tendebant: illa in pietatem G' animas, haec in corpora

uitumque seviebant. Quid faceret diuina stonsa iam peritura quo se uerteret' quo confugeret cuius fidem, cu

ius opem,cuius auxilium imploraret Exhorrescebat tem pestas, nauicula mergebatur. Denique, ne multis morer,

nulla effugiendi, nulla euadendi inuenta uia ess, nisim Nicena Onodus Diuestro ad clauumsedenti Criam naufragium facienti adstitisset, ac statim diuinis fulmi- nibus re Dei montes restituisset, σgigantum temeriam tutem disiecisset, ubi deus erepta puella ignotos atque impudentes procos repudiauit ,Ieptamque liberali cum stodia adultam iam uirginem caste CT ab armatorum ., impetu defendit, edoctaque esi stonsa aduersis rebus... nullum omnino praesidium ad se uel tuendam firmius, M uel tiberandam accommodatius, uel uindicandam esse .. cacius habere,quam onodu: qua una sit ut nullae aquae M Ecclesiae charitatem extiVuant, utque diuinus stiritus M in nosti is animis mansionem efficiat, qui unicus uelut a- is quarum uictor tepestatumq; domitor fertur rese Mose,. atque excubat puper aquas. Iam uero quod deside dixi,

quae utique parua esset sinebnodis,idem ferme de iu*m tia,teperantia,sapientia, caeterris uirtutibus existimarim uelim. omnes enim desidia pro labore, ocium pro nego,, cio,voluptatem pro solicitudine expetimus: uerum cum

is animaduertimus quandos fore quod in i nodissio ut

is censius habeatur, ut morum cr uitae exploretur ratio,utis improbi deprehendantur, iudicentur,plectantur:contrari probi alliciantur,foueantur, attolgatur, incredibiles 'M muli appetendae uirtutis mi ciuntur, ut homines colligatis sese, ut meliora deliberent, ut ad uitia relinquenda, o Amol. Tereoni Lib. IIII.

204쪽

ni, tutem capessendam accendantur,nihilque non hone-- stu,nihil liberati homine indignum moliatur. Istud, istud - Dnodi discerniculum fuit unde ueluti ex equo Troiano .. tot clarissima ingeniorum lumina emicuere. Illa uirtutis is, approbatio,illa detestatio uitiorum Basilios, Ch ΡΗΟ- - mos, Damascenos, Cyrillis, Athanasios Graeciae: Hiero-- umos,Ambrosios, Augustinos, Gregorios Italia peperin in qui cum magna similium tu)ba quos libros,quae scripta, .. qua monumenta, quod disiciplinarum,quod doctrinarii, - quod diuini uel auri uel argenti genus in Chri hanum'.. denarium non congesserunt Rem praetereo, nisi tepuτ ob-- sisteret minime praetereundam, de Ecclesiarum rectori-- buae, depastoribus popularis, in quibin quidem uniuers- rei Christianae sita est ex summa a salus. Ut enim infe -

- rior hic mundus caeli tum motu tum lumine regitur: ita is Christianaegentes a rectoribussuis uelut a caelestibus pa

is storibus gubernantur: qui si boni futuri sint, necesse ea is ut m lumine disiciplinarum fulgentes alios doceant,

.. motum sanctarum actionum exercentes, quae docue

'M rint ipsi in primis cir maxime agendo praeeant.Haec duo insunt quae docuit pastorum princeps Christus cumis er lucernas ardentesgestare ad clare instituendum, σμ ad sancte agendum praecinctos esse iusiit: simul ipse miri-- fce exercui cum m lux mundi, o diuini patrissapie- M tia fuerit, sanctorum appellatus sit, quod probos o-

mnes vitae sanctimonia antecesserit,atque ob eas res pa-- storem se bonum dixerit. Quod uero ob utrunque bonum ., se dixerit,ie latar praeco diuinus, qui coepisse eumscribitis tum facercitum docere. Idem nobis enitendum, nisi tan- ,, tam dignitatem tabescere uetustate, mper socordi di-ia tibi uolumus: ea in re debemin animum maxime mer

205쪽

in cere, ut ex Io prius a nobis praeposito colantur boni mois res,cocordia Christiana in unu omnes coalescamus. Hum ius res,quae omnium longe maxima est,multa praecipua-- que semper fuit cura Unodis. Nam qui praestanti δε-- ct in unctum uitae institutum adiunxerint, a sanodo- is rumpatribus ex uniuerso terrarum orbe conquisiti,mo-- cati exornatis punisumma cum eligentiu laude, Eccle- ,, serumfrum,commodo,laetitia,plausu populam. Quia is illud omnium grauisiimum ac periculo Rimum loquar. - quod nemo tempestate nostra no deplorat, iniurias prinis cipum dicam,an militum legionu inconstantiam, armam torum minas Quid enim in serius ue audiri uel cogitariis potest, quam ut caeli terrarumque regina Ecclesia aut uiis feruire,aut manus dare,auignussantiu tela pertimescereis cogatur adeo strepit hoc tempore,ade) insevetit,adeo in- is ualescit, ut omnis illa Ecclesiae authoritas atque adeo trais dira libertas, euersa, pro ligata π ptine extincta essem uideatur. Quam ob rem caue Iuli secunde Pontifex ma cime, caue credia ullam mortalium quicquam melius μω lubriusique cogitasse unqua,quam ipsestiritusancto mo- is nente cogitaueris in Synodo instituenda; cuius quidem is nussi reges,nulli Caesares, nulli principes possunt uel δε- creta contemnere, uel iussa negligere, uel authoritatem is detrectare. Si qui enim forte potificem ipsum persee iner-- mem parui pendere ausisunt, Synodi authoritate,prin- . - cipumque nationum consensu ac studῆs in bructuri ,, metuere ac uereri consueuerunt. Nasi6nodorum resgeis stas repetamus,nihil illis potetius,nihil maius, nihil mu-ia nitius esse intelligemus. SInodo nanque in Ioanne Hia is stianiae, Alphonsium Lusitanum,Rodulphum impera-

is rorem desii gnatum Gregorius X. Martinus IIII. in P i, ol. Ferroni Lib. IIII.

206쪽

LYDOVICVs XII. REY- trum Aragonia animaduertit. nodo Alexander P. La- disidum exauctoratum fecit. Unodo molim Gregoria - ω' patrum memoria Eugenius Graeca ecclesiam latinae,, coniunxit. Quin in hac eadem aede omnium principe, si

is quae uinceresemper hostessolita est,uinci nunqua,no nisi Bnodo CT I I.Innocentius aduersarios deiecit, Cr III. - Alexander uictorem sociosique seuperauit: cr Innocen- ,. tius Othonem imperio submouit: Cr Martinus V. ho- is stilia brannorum arma dispavit: ne omnia perseem quangcquid lauri,quicquid gloria digni. a Melchiaduri aetate in Ecclesiagestum est,aut ad hostem arce dum, aut M ad rempublica componendam,id omne eonodis origineri seu sit, Cyproinde onodis acceptum ferendisi. unde ueis rerum decretis constitutum uidemus,ut quotannis bis ha,, beantur conuetus, docentiu in Ecclesiis, credo haud aliari ob caussam nisi ut C sordes abluantur, Cr ne si qua difri sensio orta est latius vagetur. Etsimulachrum huius mo-M ris retinentpasiim Ecclesiae, dum coueniunt quotanissinis gularisi Locasu acerdotes, ubi de moribus Crdoctri- ,, napauca, multa passim alia inculcantur, nullo ueterumis exemplo,qui hunccouentu ueluti morum aliam censurari instituere.Iam ueri quid aliud sancta Unodus nisi ma-M lorum metus,proborum Jes,errorum correctio eges C se restitutio uirtutusqua daemonum fallacia uincitur, in-M cebrae auferatur, ratio amissa arcem recipit, terris e caelois iussitia redditur. Redis quidem ad mortales deus. Nάia si dixerat,Vbi duo uel tres meo nomine conuenerint, ad , eos uenio,interque eossium: quanto huc lubentius se conis feret, quo non duo uel tres,sed tot Ecclesiae capita proseis cistuntur'Nam si angelos uocat Ioannes Ecclesiarum pais stores, quid est quod uel uotis petere, uel precibus a deo. ' consequi

207쪽

LvDOVICYs XII. REX sc η equi non positi tanta simiai frequentia angelorum'

Hic Eua ab exilio reuocatur, hic perpentis caput talo premitur puellae sanctioris: Abrahamus educitur e Chaldaeorum terris. Agar ancilia obtemperar heraefoedus iadeo rursus feritur, animorum circuncisio introducitur.

Hic scatam figens patriarcharum pater in caelum adiatum panditi deo iungitur in palaesti ae ludo,'audendo a deo accepit nomen. Hic populi ueluti insolitudine oppresii fame. diuinitus auxilium impetrant, caeli angelorumque panem recipiunt. π suauitate vescuntur I stium epularum. Hic cum hominum pes lora tanqua saxea euaserint, Mosis uirga perculsa aquarum fontes efficindunt. Hic thesaurus agro abditus effoditur, marga ritu emitur,lampades accenduntur, semen in agrum feretilem peritur, sinapis granum fugit in arborem. σ ρ-

nuci oleae oleaster in eritur. O beata itaque tempora ilia quae Unodossusceperunt: haecstulta si non agnouerint. miserasi omisierint. Et quando uetera Unodorum commoda strictim attigimus,nunc qua breuisiime nostila δε- libemus. Appello ergo te Iuli fecunde Pontifex maxime, Fummus ille te appellat deus,qui uam te gerere uicem tu

terris uoluit: qui e tanto iampria em senatu te unum δε-

legit, qui nonum usique in annum Ecclesiae suae te sponsum defendit,qui π bonam cogitando mentem magnam agendo facultatem dedit, quantum nulti maiorum unquam praestitit, utpraedones abigeres, uias pumgares,seditiones tolleres, dea templum omnium quae usequam uis siunt magnificet imum excitares,militiae amma Ecclesiae quod nemo antea aut potuit aut curauiumagnis Regi bis metu eda faceres: Vt denique imperium propagares, ut Ariminum, Rauennam, Fauentiam, σArnol. Tereoni Lib. IIII.

208쪽

LUDOVICVs XII. RET is alia permulta recuperares. Quae et si tibi eripere ho Evom tess, tamen primus pontificum haec gesseris, efficere,, non potest. Magnorum enim principum uirtus non casu ,, aut euentu ed ex consiliis atque actionibus cependaen. iis Nunc rebusgestis haec duo deerant,ut si nodum uocares,

,, ta' communi Christianorum hosii bellum indiceres: σω. quae renutio cogitasti popondisti,decreuisti,iam is deo,iam Christiano gregi, iam tuae praestes tum pietati, tum fidei. Acstias te bonos omnes in magnam strem ereri xisse,quippe qui bellorum'malorum temporum iniu- ,, ria ad haec disserenda quidem coactus fueris, ad negliis genia uero deserenda non minis, non telis, non cla-M ssibus adduci potueris,qui animum ea constantia 'ma- ε,, ris,uihi fluctus,bae aquae,hi turbines, hae procellae, qua-

,, quam multae mam tamen charitatem tuam extingue- re no potuerint. Ille itaque idem deus quipraeter haec o-M mnia quae ad animum exercendum enumeraui, immo is talia beneficia bis superioribus annis tum Romae tu B o-- noniae, cum etiam intra aedes tuas extinnus habereris,leis in uita reuocauit,'ad haec maxima opera gereda r

is struauit,ut Cr ipse deus extincto pontifici manifesti -

., mo mirabilique exemplo, π pontifex extinesiae Ecclesiae is sanctissimasnodo uitam restitueret, atque una cum re- ,, uiuissentepotisice, etiam Ecclesia moribus reuiuisceret. ,, Illi,inquam,deus petit mandatque,ut duo illa animo uσ

.. tia: instituas,aedifices,plantes moderationem,temperan-- tiamsanctimonium. Ad haec uero agenda cum alia per is multa tum praecipue amispus exercitus excitare nos δε-- bet: quod equidem diuina prouidentiafactum putem, --armis demum Ecclesiae'thalienis cederemus, ut ad nostra

209쪽

nostra redecites uinores evaderemus. Nostra aute arma is sunt, pietas, religio,probita3, Applicationes, uota Ioracam fidei, atq; arma lucis,ut ait Paulus. Ad quae si Unodi opem, raredibimus, ut armund nostris inferiores aliquo ho leis fuimus, ita nosti u erimus omni hoste superiores. Veniat

., quaeso in metem Mosis bellum quod aduersiis Amalechum regeresiit. Videbis populis deo charum gladiis fidentem

- hemper uincucontra precibussupplicatemsemper uince-- re. Iouein exercitum in praehu ducebat: Aaronus facem in dos cum Huro ac Moste montem ascendebant. Illi armato

M corpore ferebantur in hostem, hi demum purgato animo,. precabantur. In ensibus, hi uotis agebati. illi ferro,hi pie,, talepugnabat. Vidimus utras arma militiae ac religio- .. ngratiam quae no*nasiunt cognoscamus. Dum Moses,in- ., quis,manus attollebat, noster uincebat exercitus:du mari nin remittebat, exercitus inclinabat. Ac ne case id fallisiri pu*icemur, extremo siermone illo scribitur,aduersus A - is malechu,hoc est ecclesiae hoste dei manum ac bellum essem a generatione in generatione .quibus uerbis monet deus, ., utras generatione CP Mosis et Christi,militiae armis uinis es,pietatis studio uincere superari manu decertando, a-

cro faciendo uperare Audire ope pretium fuerit diu is nus uoces undis personantes undis snodu, pacem,sian ,, cta ista expeditione efflagitantes. in ando enim uita no,. 'nu mossior uado ambitio petulantior quido cupiditasia in matior uado peccandi licentia impudentior qua- is do audacia aduersus pietate loquendi, ὸissutandi, sic i-- bedi aut requentior aut securiorfuit quando in populis - reru sacram.quando'clauium σμη ctorum praece-- ptorii non modo negligentia ,sed contemptus maiori - qua do apertius relagio et ides ludibrio uel tenui pleb Arnol. Ferroni Lib. IIII. N

210쪽

xv Do VI CVs XII. REX., cuia fuit quando pro dolor siemones in ecclesia pereι-- ciosiores' quando hoJis potentior' quado exercitus truis culentior quado obiter mostra,portenta, prodigia tu caeis liminitantis, tum terrae expauestentis, aut crebriora autis horribiliora apparuere quando cheu fletus me impediua, caedes,quando clades uel prius Brixiana,uelpostea Ra-- uennate cruentior' quando inquam ullus inter infaustoris dies, quamsan Assima illa resurgetis Christi lux aut luctuosior aut calamitosior illuxit Quae quide omnia cnisi ferret humus quidni aliud quam caelitus missaesiunt uoces monentis Dei ac praecipientis ut Unodum habeas ut ,, ecclesiam emendes ut*onse tuae undis Iac irae,pacem M utrans restituas 'ut gladios auertas urbis eir I taliae iu- ,, gulis immineres ut nostra renes uiuendi licentia, eccle- ,, siae uiscera maioribus uulneribus feriente'No enim muru,, tum refert quantum agri psideamus, sed quam iusti, si, pii,s diuinarum reruμι dissimus: ut denis post tot mari D, tot incomoda,tot calamitates principe Christu audias.. Petra posteriss Unodu ostendente, ut unica Ommu ma- ., tim medicina,tutum periclitantis nauiculae portu, solam ., Reipublicae firmata rationem. Iubet enim Petro, con- ,, uersu aliquado confirmet=atres 2os. Audis Petres Au- .. dis Paule t Auditis augustisma semper capita, tutela ae., praesidium urbis Romae Auditis in que malorum cumulum ecclesia, Christi fundata singuine deducta sit videtis a-

,, cies utrinq; profligatas' uideris caedes uidetis clades' ui- ,. detis campos occisoru aceruis opertos' videtis terra hocis anno plus cruoris hausisse s pluuiae minus imbriu bibisseis s sanguinu videtis tantiu Christiani nominis,quatu fue-- rara dei hoste debella tu satis nihil nisi exitiu nihil ni, si intenti uperesse Ferresacris uestris ad deum precibus

opem