장음표시 사용
441쪽
5 Rom. XII. 18.e Immo apud. CLceri Epist.
436 LIBER III. CAPUT XXV. f. II- V.
geri, ni pax acquiratur. Ipse Aristoteles non semel aecusat gentes, quae bellicas actiones s quasi pro ultimo aa fine sibi proponerent. ' Ferinum quiddam vis est , quae in bello maxime eminet et quo diligentius curandum est ut ' humanitate temperetur, ne nimium feras imitando dedisseamus hominem. III. Pax ergo tuta satis haberi si potest, si ' Ω malefictorum, &damnorum , & sumtuum ' condonatione non male constat : ' praecipue inter Christianos , quibus pacem suam 7 Dominus legavit. Cujus 3 optimus β interpres nos vult, quantum fieri potest, quantum in nobis situm est, cum omnibus pacem quaerere. ' Viri honi est , initia belli invitum suscipere, extrema non libenter persequi et ut apud c Sallustium le
IU. Satis quidem ' hoc unum esse debet, ' sed & plerumque utilitas humana eodem trahit et primum eos, qui minus valent et ' quia periculosiam est longum cum valentiore certamen , & , ut in navi fit ,' ' jactura aliqua redimenda major calamitas , ' omissa ira, ac spe fallacibus , ut recte in Livius dixit, auctoribus. Hunc sensum b ' Aristoteles
ε,ντας αυως αὐτοῖς χια ισι, ἀπιδεά satius es his , qui plus tollent , aliquid rerim sum rem relinquere , quam bello victos cum rebus perire.
V. ' Sed & eos, qui validiores sunt: quia bonis suis rebus, ut idem ' Livius e non minus vere ait, ' ampla, ac speciosa dantibus pax est τ' ac melior , tutiorque , quam sperata victoria. Cogitandus enim
Mars communis e tabris . ait Aristoteles, σας - τας ιν πολεμω ως κ; παραλπω --roti tantam in bello, quam multae, quamque iugi vi
mutationes accidere Dieavi. In oratione quadam pro pace bb apud Dio
detrimenιο . bella utilior. Locus ARISTOTELIS reperitur in Rhetor. mi AI . Cap. 3. unde etiam petitus est alter , quem Auctor
adfert in paragrapho sequenti. I. B. JG x o M o v I L s Vins pro ultimo J Propter se expetendasqnae bellum gererent tantummodo, quia nihil praeclarius, quam bellum gerere, putarent. 6 D ma actorum J Et i. inli pro iniuriis , de damnis, & impensis parum satisfiat , non repudianda est. 7 Dominus legavit J Quasi testamento , Ω ultimis monitis, mandatisque reliquit. Ioanu. Xlv. a 7. g Optim, i ite mi es J Internuntiux, apostolus. 9 Iae luna redimenta J Uti tempestate orta jactis in mare mercibus inuribusque aliis te. atur navigium . & naufragium vitatur : secuncedendo aliquid potentiori exitium a bello
io Ampta, er speciosa J Polliint dictare , ae praescribere conditiones. quae ipss plus commodi , R gloriae adferunt. Vide loeum limitem A R i s To T E Li s , Rhetorie. Lib. I. Lap. 17. in fin. I. B. II IIara communis 3 Alea belli , quae saepe numna miscet imis.caa Aute Stagyritam, Praeceptor ipsius PLATO ixin id vituperaverat, loco insigni,
ubi honi Legislatoris esse ait . pacis caulla potius ea . quae pertinent ad hellum. qu1m negotia pacis helli catilla ordinare. Si ad belli eas rationes revocare : ου α, νομοθIra ς α- μβης , εἰ μη χαἰ is rκ π:λέμου 'M. terς
De Legib. Lib. I. pag. 6ag. E. Tom. II. Ed. II. Steph. I. B. bb Oratio illa erat eourea Parem , non pro Puce: nimirum Demagogi cuiusdam Athiniit ensis Cleophontis . qui ipse ges m ab albeniensibin magnitudinem extollebat , Ut vulgus
442쪽
magnitudinem extollunt, plane quasi non is mos esset Drat una belli prospera
vicibus largiri. ς Et maxime metuenda desperantium audacia . tanquam acerrimi 3 morte litium belluarum morsus.
VI. Quod si uterque ' pares sibi videantur, id vero , Caesare a ctore, ' Optimum tempus de pace agendi, dum sibi uterque confidit. VII. ' Pax autem facta ' qualibuscumque legibus , servanda omnino' ob eam, quam diximus , fidei janctimoniam , soliciteque cavenda ' non tantum perfidia , sed & quidquid animos exasperat. Nam quod de privatis amicitiis dixit . Cicero , ad has publicas non minus recte aptes z
quN cum omnes summa religione, ac fide tuendae , tum eae maxime,' quae ex inimicitiis revocatae sunt in gratiam.
VIII. Inseribat haec Deus ' qui solus hoc potest ) cordibus eorum,' quorum res Christiana in manu est, ' & iisdem mentem divini, humanique juris intelligentem duit, quaeque semper cogitet, ' lectam se mi- nil tram ad regendos Mi hominus, ' Deo carissimum animal.
vulgus ad hellum concitaret. Huius autem argumenti imbecillitatem prudenter ostendit Dion o Rus StCULUS, cujus ipsius verisba illa sunt . zσπιε τῆς rori: xc. Bibliot. Hist. Lih. XIII. cap. 63. pag. 7s9. G. Heur. Steph. Unde patet , Auctorem noli rum . me moriae vitio , aut festinantem , loco isto laudando lapsum esse. I. B. G x o T a I. e D maxime metuenda Moerantium audaria ἹΔrιναὶ γαρ νῶ κειται αποιχοu νοιο λώνro . Guippe timenda etiam morientis lustra leonis. Hune versum , qui veteris euiusdam Poetae esse videtur , noster habet a PLUTARCHO, in Vit. Marii, sub finem. pag. 47 a. c. m. I ch. ubi alio ordine leguntur duae voces.
eis. Haec tamen versio Auctoris nostri potest
defendi. Vide quae diximus in Notis Gallicis ad h. I. in Ad d. I. B. d Homines, Deo cerus um animaI J Sic ch, sostomin sermone de eleemosyna Torn. m.
pag. ya . Edit. SawL -το περισπώ-Lσον rc Θσοῦ. Addamus hominis Ethaniei testimonium. Is est S I M P L I c I U S, qui Hominem votat , non inhonoratam neque vi lem Dei possessionem , in απιυρν ων ἐιτελὲς τοῦ Θεοῦ κτῆμα Pag. 239. Mit. Lugd. B. Salm. Ubi PLATON is vestigia sequitur , qui statuit, Homines esse Π τῶν κροματαιντοῖς Θεοῖς. In P Η α D D N E, pag. 62. R. TO I. Edit. H. Steph. Diserte vero PHILO, Judaeus . Graece idem . quod heic Auctor noster Latinὶ : Ζωον το θti 2ιλέςtiro, ὀ Ἀνbeαιο - ede. De Somnus , pag. 38 . E. Eris.
Gao No VII. a Prospera vitam larriri J Parvo intervatilo , aut momento interposito variare, Se ex secundis adversas facere. y Morientium belluarum motam 3 raris a ,
I4 Animos exasperat I contra amicitiam est, ut loquitur 3 , 24. Q. Is mentem dimini, hutnanique I Fotum Trubetii apud Taciti Ranu. 3λ
443쪽
AUCTOR hoc capite oratorem agit. cum proprie tractavit, indeque t pus tuum S Coronidis loco causas asset t. qui. partem jurisprudentiae longe nobilissimam hos reges, fit aliae summae potestates a hel. . continere, dixit. Proteg. 3. II. V 32. . Io deterreti de anti, quae legi omnino in iacienda randamenta J Idem dixit rentur. Hoc saltem monendum duximus , ,. in Proteg. f. 39. n. si ustra Auctorem in s. r. iactare. se sun. 9uibin F quis velit superfruere speciokinradamenta circa iura belli, & pacis suppe- opera I ,, Id est , speciales jurisprudentiae ditasse; nam fragilia ea admodum esse . ex senaturalis partes; quod quomodo fieri pos- ipsa tractatione apparet. Econtrario vidi- , , sit, consilium suppeditat in proleg. g. mus , ex paucissimis positionibus nostris 32. Nos in ipso tractatu observavimus . niversum jus naturae per justas conclusiones ,, ex principiis Auctoris, nimirum ex iura adeo sequi, ut nullum caput tum belli , is sociati, ex iure laxiori, ex iure gentium tum pacis supersit. quod exinde deduci is voluntario, ex iure divino via taνιο, e non possit. ' ,, lege Gamelii , ex eoniectura voluntatumuitio. ,, haec enim sunt fundamenta a Grotiois Auctor finem hic imponit operi. & f. is laudara nullam obligationem humani I. commendat fidem tanquam vinculum is generis sequi. Probavimus, vana, & n ,, humani generis; in f 2. monet, pacem ,, va haec nomina esse jurium . quae vel non ,, semper objectum belli esse dehete, adeo ,, existunt, vel ad jutisprudentiae discipli.,,ut si pax tuta haberi possit. libenter con- Mnam non pertinent. is donari debeant levia damna f. 3. id- Mouita quadam bello quantum feri pol , , que consilium inprimis suppeditat minus 6ι declinando ad rei 3 is Viae L a. e. 24. valentibus, S. 4. quin etiam potentiori- , , per tot. bus, ut pacem tutam praeserre debeant in bello 3 o Ut nimirum bello ex nea speratae victoriae , cum hostes ad extrem celsaria, Se iusta causa suscepto. non l, , redacti aliquando in desperationem adiu , , tantum fides hosti data durante bello seris, , gantur. f. q. Caeterum . nullum, inquit vetur, sed & pacis causa hellum gera , , melius este tempus pacis faciendae, quam ,, tur. , , ubi vires sunt aequales . f. 6. Tandem ris bellum lis Me pax. & fides ad mo, monet, pacem, utut durRm , servandam is niendum bellum data temere violetur. ,, esse ob fidem datam S. r. Denique sub- Et furi quidem J ., In bello datae. M iungit votum, ut Deus hac inscribat ho- Tram propter alia I Rationem . cur na , , minum cordibus. f. 8. ritura fiὸes hosti data servanda sit, expo-
,, fuimus Dyra l. 2. e. II. S. I. l. 3. c. --,, 39. F. 1.
sed δ' major illa gentium societas J., Un-A D f. I. is de jus gentium voluntarium deducit :- quale non existere, diximus tu Priaeg. 1 Nos quod omnia dicta seu . qua diei is s. gr. Θ' L. r. c. I. f. I . poterane i , , Auctor enim jus naturae publi- Toltitur qtiod ruter ho-- ea commera
444쪽
rium I i, Absque fide non subsistit commetao cium inter homines; adeoque servanda
stua continet vitam 3 - I. e. Sine qua is homines tuto vivere non possunt. uuam tauto magri praestare debent summi bomiunm rectores 3 is Fidem reges in- primis decete, tum conscientiae, tum la- is mae causa. ait infra n. 3. Atque hinc sistatuit, regum fidem vim juramenti h tabere. l. 2. c. I 3. S. 22. Quanto cateris impunius peccant 3,, Quia , , superiorem non habent, qui ab iis poe-- nam sumat. suarum vim omnes exhorrem J Quiari promiscue in omnes saeuire solent.
Jusilia quidem in eate, is sisis partibus saepe habet aliquiit obscuri 3 - Quia uterque is litigantium justitiam causae sibi vindicateri solet. At Mei umcurum per se manifesum es JM Facile enim apparet, an aliquid contra, , id in quod consensum est, committatur. Ideo quoque usurpatur, ut de uegestis
mnis dematur obscuritas J A Ideo enim fi- , , des datur, ne dubium aliquod supersit. Primum conscientia 3 is Quia promitat se ipsa ratione naturali jus dat ei. cui pro. , mittitur, quod jus ei, cujus est , ex reis via naturae tribui debet, I. a. e. II. f. ri s. N l. 3 19. f. I. n. 2. V 3. Lor. qui ipsis factenuli arter insillam J,, I. e. ministros perfidiam suadentes. Non potes diu prodesse doctrina . qua hominem hominum insociabilem facit 3 , , Nam is etiam potentissimos aliorum ope indige. re , supra dixit. Prolet. f. 22.
Adde, U Deo invisum a se Omnis enim se perfidiae vindex est Deus. An s. II. NON potes securisc. f.' Deo fidens animus retineri J - l. e. cum pietate Pugnatis bellum.
Nisi semper in pacem prospectet J A Bellum
M enim geritur ut ius reparetur.& ex hac ν, sola necessitate licitum est; quae cessat si is per pacem iuris reparatio obtineri potest. Sapientes pacis caris bellum gerere I ,, Cois.
I . c. I. s. I. l. 3. c. I s. f. a. Proleg. f. 2s- iunct. I. I. c. a. s. 1. u. 6.F rivum quiddam vis est 3 , Vid. l. I. c., m T. S. I. u. q. item s. pracia. Humanitate tempmretur 3 ,, Quam Amis eloe passim in hellis commendat. Vid. t. D 3. c. 13. s. q. l. a. c. a. s. 6.
Ex malefactorum, id damnorum, Us nituum J ,, Bello enim agitur T. ad inju.
riae illatat, 2. ad damnorum bello datois D rum, I. ad impensarum culpa alietius se factarum reparationem. Condonatione non male conflas I is I. e. re-
se mitti potius debet injuria, quam bello M vindicati, si in posterum de secutitate ruis iis caveatur. Via. l. a. e. 24. s. a. seq. Praecipue inter Christianos, quibus pacem D.υn domin- legavit J - Et qui in eo peris sectissimum Christi imitantur exemplum, o qui pro nobis adhuc impiis mori voluit.
Viri boni es, initia belli inritum sus pere 3 se Uid. l. a. c. 24. S. 9.Ao S. IV. Hoc tintim J - Imitari exemplum se
Sed N plerumque utilitas humana eodem trafit 3 is Pax victori, ili victo utilis est. Quia periculosum est longum cum valeuri re certamen I., prudentiae ergo regula est , is tempori cedere, L 2. c. 24. S. 7. Dclara esloa redimenda major eriamitasJ Pars aliqua imperii cedi potest, & debet, ,, ut totum servetur, L 3. c. ZO. f. P t. M a. c. 24 s. s. Se 6. O missa ira, ac spe, fallacibus. Ue. aua ribuιI , Nam pax talis irrita per exceptio nem vis , & metus, reddi non potest. Aristoteles A enuntiat J ,, Latius hanc , , doctrinam exposuit Auctor I. R. c. 24.
is etiam validioribus utilis est. Livius ,,J Sunt verba Annibalis apud Limis L IO. c. I P. Similia vide apud eundem 23. c. 13. Tem. h.Ampla
445쪽
mirici de cicceii Commentarius, tae.
o Grou h. Unde alibi probavimus , paceis repudiata iustitiam causae in alteiam paria tem transire. Prol. S. 24. Ac meιior, tutiorque, quam ueram τι-
ama J o Utpote quae incerta adhuc est. An g. VI. P stas I is Scilicet viribus. O timum tempus de pace agendi I is Quod se latius exposuit Auctor stra l. a. c. 24.
ΡAx autem facti J , Hactenus Auctor si monita dedit, quae in bella valenti SNa, quuntur nunc monica , quae post bintim,, commendat. Add. supra S. L. n r. stuali seu ue legibus servanda omninoJ,, Adeo ut nunquam exceptio vis , & me istus, paci opponi possit. L. 3. c. I9. f. is I 2 l. a. c. 17. S. I9.
Ob eam , quam diximuι , fidei sanctimo. ariam J, Quia is, qui fidem dat, jus in alis,iterum qua hostem transfert, quod eiis tribuere debet. Neque vis illa iniusta di-
,, ci potest . quia alias posita perpetuum in- , , ter homines bellum solet. Non tantum perfula J Haec enim nun - quam in hullem , nedum in amicum lu, , cita est. HL I. I. c. I. s. 22. c. q. ,, f. 18 stua ex inimicitiis revocata sum m gra. tiam),, Ne refricentur vulnera antiqua , ,, incendiumque in majus excrescat.
An f. VIII. u i solis Me potea J,, A quo solo vera
se pax proficiscitur. Aug. de civ. Dei I. 3.
sttiorum res Chriyliam is mam es 4ri Reclorum populorum, qui nomen clari- , ,stianum profitentur. Et iisdem mentem divini, binamque juris intelligentem J Intelligit jus naturae. - Vid. supra proleg. , a. Vid. Gron. b. Lectum se nimbiram ad regendor bonu vis 3 - principes enim sunt vicarii summiis numinis, ejusque nomine, ac jure , h is minibus imperant. Deo charissimum animal J is cons. pr Hleg. S. 6.
Finis Librorum de Iure Belli, ac Pacis.
446쪽
4 r Ex vita S. LUDo vici Regis Francorum descripta a Jo inviilio cap. LXXXIX. U I in magno erant regis consilio, spe eum reprehendebant , quod tantum laboris sumeret ad pacem inter exteros reponendam ; mendo e eum facere quod non eos bellare sineret; aliquanto post fore ut rectius transigatur. Respondebat rex, non recte eos loqui. Si, inquit , principes, d nasta vicini regni mei viderent me facile perpeti, ut bella inter se gererent, dicerent inter se, Rex
Francorum dolo malo nos bellare patitur , atque inde s-dium in me conciperent , aliquando me incur arent , unde malum regno meo mentire posset. Praeterea feri posset ut Dei iram in me accerserem, cum dicat Deus, benedictos esse , qui operam dant ut ad pacem, concor- 'diam revocentur discordantes. A Srmare possum, Burgundiones Lotharingos conjecta regis bonitate justi tia tam ejus fuisse amantes, eique obsequentes, ut causas controversiarum inter ipsos ortarum apud ipsum agerent. Vidi eos sepe venientes modo Lutetiam , modo Remos , Melodunum , modo in loca alia, in quibus rex erat.
447쪽
Ex vita ejusdem iuxta Mandata S. LUDOVICI Regis data filio ex actis Collegii rationalium in urbe Parisiensi.
LI I qua controversia, aut actio in te moveatur, inquire in veritatem tam contra te, quam pro te. Si quid ali ni habere te animadvertas , quod aut te, aut ma res tuos
cepisse constet, fac illico restituatur. Cave sellum geras adυersus Christianum quemquam, nisi ex multorum com
sibo, 6 ita si bellum evitare non possis uod si bellum
habeas , abstine ab ecclesiasticis , 6 iis, qui tibi nihil no
cuere. Si inter jubditos tuos bellum , aut rixa oriantur , fac eos ad concordiam reducas quamprimum fieri potest.
Saepe necta quid Milivi, Praepoisti , s alii officiales tuis
ciant , is in eorum actus inquire , ut si quid corrigem dum sit, id corrigas. Fac mulum turpe peccatum re co
448쪽
De Jure, quod BATAVis competit ad Indicana
450쪽
ε 6 R R O R es non minui vetus , quam pestilens, quo multi mo
tales , ii autem maxime, qui plurimum vi, atque ossim valent, persuadent Abi, aut . quod verius puto . persuadere conantur . notam, atque injustam non suapte natura , sed hominum inani quadam opinione , atque consuetudine di ingui. Itaque illi Gr leges , ct aequitatis si ciens in hoc inventa existimant, ut eorum , qui in parendi conritione nati sunt. discnseones, atque tumultus coerceantur : ibis vero , qui in summa fortuna sunt collocati , jus omne afunt ex volunIate , voluntatem ex uorititate metundam. Hanc autem sententiam absurdam plane , atque natura contrariam auctoritatis sibι nonnihil conciliasse haud adeo mirum es , cum ad morbum communem humani generis , quo sicut vilia , ita mitiorum patrocinia sectamur , accesserint adulanlium anes , quibus omnis potes'. is obnoxia est. Sed conira exiiserum nulla non secuti viri liaberi . sapientes , rustis , qui fusam hanc persuasionem animis sim
plicium evellerent , caeteros autem cjus afensores impudemiae convinc rem. Deum quippe erse mon, babant condisorem , rectoremque uniυersi , primis auIem humanae natura paremem . quam ideo , nyn uti cate
ra auimantia, in Ipecies diversas, variaque discrimina si gregasset . saeuius esse gentris . una etiam appelLιione voluist contineri . dedisset insuper originem eandem , similem memirorum compagem , istimi r se ob νιfs , scrmonem quoque, ct aha communicandi Inse memta , ut in elligerent omnes , naturalem inter se socii triem esse, atque cognationem. Huic autem a se Diadaια avi domat , or civitati , sum-