Magnae Britanniae deliciae seu Insularum et regnorum quae magnae Britanniae nomine, & sereniss. regis Iacobi, &c. imperio hodie comprehenduntur, descriptio ex variis auctoribus collecta, & reliquarum Europa nationum iam ante editis deliciis addita

81쪽

syluestres Hibernici vocantur. Qui vero Le- Rum potestate ui sanctam habent, & iudicijsse sistunt, A netio Hibernici dicuntur , & eo rum regio The Englisti Pale: Anglice, naturaliter incorrupte loquuntur. ; Hibernace tamen norunt . propter quotidiana Comme

ciet. Η:bernici primarios quoidarn Tyrannos habent , quorum imperio plures tenentur:

sub Anglico iure & imperio, nisi simulare &quamdsu Angli milites eorum territoria de populantur, non Vivunt. Iudicia tamen pro p ter depraedationes freqtietes,& furta noctur na certis temporibus S locis constituunt. Illic reorum qui accusantur, proprium est:

Nego. i conuincantur,ad litem stimandum quosdam arbitros , quos illi Brehonios appellant ,adhibent. Illi sunt ex una familia

petoseminati, qui qua nitiis inteli gentiarn tuis iris non habeant,vulgo tamen pro p er arcanam quamdam scientiam amatoribus acceptam, quasi diuini habentur. Militia eorum partim equestris, partim pedest seit. Equites habent equos valde tractabiles, quos sine ullis adminiculis , etiam loricati ius h tint. Hastas bene ponderosas circa medium manibus praehenias supra capita in hostem vibrat Inter pedites quidam sunt sagati milites valde robusti, quos Galegalacios vocant,&tela pedalia securibus similia, eaque gemina, cultris tonsorijs acutiora longiusculis hastilibus affixa gerunt, & totius Hibernici belli fundamentum ac robur sunt. Secundum i

82쪽

HIBERNIAE cum obtinent Pedites leuis armaturae machaerophori,qui Xami dicuntur . e nemin Eoccisum putant nisi cari e truncatum. Tertio loco su ni cursores , quos Dalti nos vocant, qui inermes incedunt & ministros se praebent equitibus. Totus autem tam equitatus quam peditatus ,quoties ad manus venitur magna voce Pharro Pharro inclamat: tiabia utriculari loco tubar utitur . Caenitant Hibernici magnifice di opipare. Nam licet delicatis arto laganis minime abundent, nee etiam ulla urbana in epulis lautitia adhibe tur, mensas tamen habent,boue, porco, & a- Iijs cibarijs, prout temporum obseruatio CX-igit cumulatissime instructas. In epul1s accumbunt lectulis positis. Primus in mensae locus tribuitur matri familias, talari tunica& saepe crocota,bene manicata amultae. Sed de Hibernia satis.

CIRCA MAGNAM

BRITANN M

Nilarum omnium, quae scotiam Veluti coronant , rrcs sunt Vel classes,vel ordines, Occidentaleri Orcades, & Zeelandicae. Occi-uenta Ies

83쪽

oriente Cathanesiam conting t. Suther Iaa- da his omnibus ita interiectii est, ut omnibus sit finitima atque ab ahq ia regione coeli eas cotingat. Nam ab occidente stranauerniam, a meridie & orien re Rossa a Reptemtrione Cai hanesia habet obiecta. Cultores magis ex natura regionis pascuo qua aruodediti. N hil in ea memorabile nisi quod montes candidi marmoris hahet, raru in regionibus frigidis miraculum,& prope in nullos usus comparatum, Quod nondum eius affectatrix luxuria eo immigrarit. Cathanesia vltima ad Septemtrionem Scottae reg o est,qua in plaga ei Nauernia occurrit , haeque regiones Scotice latitudinem in frontem angustam contrahunt. In ea fronte tria'attolluntur promontoria Ritissimum in Nauernia, quod Ptolemaeo est Orcas, siue Taruedrum & Taruisium: reliqua duo nequaquam atque sublunia in Cathanesia sunt,Veruedrum, nunc Hoia,&Betubium, falso IIectori Boethio Dum eappellatum, nunc Dunis Bel vulgo dicitur, abi Duncans Bel vocant. Ex hoc nomine aliquot literis exemptis vox Dunis Bel ficta videtur. In hoc tractu Ptolemaeus collocat Cor nauios,cuius nominis adhuc vestigia qua dam restant. Arcem enim Comitum Cathanesiae vulgo Gernico vocant. Nam qui Ptolemaeo,& exteris Cornauij sunt, Britannis Xernici fuisse videntur. Nam cum non in hoc tractu modo, ted in diuersissima insulae par- nauis.

xe, nempe in Cornouallia Cornauios ponat.

eosdem

84쪽

eosdem , qui vetustum sermonem Britanianicum retinent, adhuc Κernicos Vocant. Reitat nunc ut de insulis aliquid dicamus. Recentiores insularum omnium , quae Scodia am vel ut coronant tres fecerunt vel classes vel ordines. Occidentales , Orcadas, & ZNIandicas. Occidentales appellantur quae ab Hibernia paene ad Orcades in mari Deucaledonia lateri occidentali protenduntur. Has

alij Hebri des. ali j Maeuanias, alij Beteoricas

appellarunt. Orcades in mari partim Deuc Iedonio, partim Germanico,ad Septemtrionalem Scotiar pari em sparsae sunt. Harum de nomine inter Scriptores veteres & rec tiores satis conuenit, sed qui eas primi tenu-.erint, non satis constat. Omnes Germanicae. originis eos fuisse tradunt: at C qua natione Germanorum aduenerint, id non proditur. Si e sermone coniecturam faciemus, & olim& nunc quoque vetere Gothica lingua utuntur. Sunt qui Pictos eos fuisse arbitrantur, hoc maxime argumento, quod fretum eos a Cathanesia diuidens,P icticu cognominaturr

Pictosque ipsos generis Saxonici fuisse existimat, Claudiani carmine maxime freti: Maduerunt Saxone fuse Orcades, incaluit Pictorum sanguine Thule: Gotarum tumulos euitglacialis Ieme. Sed quum de his infra in Britannicaru insulam descriptione acturi simus, haec paucula sufficient,ut Scotiae finem imponamus. Hibernia Insula sequitur, Orpheo, Aria

85쪽

a DELICIA Estoteli & Claudiano Ierna, Iuvenali & Melae

Iuuerna, Diodoro Siculo Iris, Eustachio Vernia &Bernia, incolis Erin , Britannis Y uer . dhon, Anglis Irelanis . Unde haec profluxerInt nomina variar ut in re obscura subinde enatae sunt opiniones . Hiberniam alia abnibema Hibero Duce Hispano,qui primus magna ho de dim. minu coacta multitudine,ea occupauit dicta voluti ab Ibero fluuio alij,quod illius accolet

primi insulam habitauerint ι' alij ab hiberno tempore, quia ad occidentem vergit,Eulogi3 author ab Irnalpho Duce. Hibernia &Iuuerna,proculdubio ab Orphei & Aristotelis Ierua dimanarunt,Ierua autem illa, Iris Iverdhon,& Ireland, ab incolarum Erin. Ab Erin ergo gentis vocabulo etymon petendum. Hic Camdenus quid opinione augura. xi possit se habere negatmisi forsan , inquit, si ab Hiere Hibernica voce illis occasum,siue plagam occidentalem sonante, unde Erin quasi Occidentalis Regio deducta videatur. Prortenditur haec Insula ab Austro in Aquilonem,forma lenticulari, siue ovali, noviginti dierum nauigatione , ut Philaemon apud Ptolemaeum tradidit, sed CCCC. tan tum mill .pas Latitudine vix CC. implet. Ab ortu habet Britanniam,a qua Mari Ιiiberni- Co&unius tantum diei nauigatione discluditur. Ab Occidente vastum Oceanum . ASeptemtrione, qua Oceanus Deucaledonius, quem Ptolemaeus vocat Hyperborcum , irrumpit, habet Isiandiam: ab Austro respicit Nispaniam. Aer huius Insulae est saluberrimus,

86쪽

mus,eoelum mite, clemens, blandum . nam neque aestiuo calore incolae ad umbras & lo. ea opaca impelluntur neque frigore ad focos;semina tamen ob Autumni humiditatem rarius maturescunt. Hinc Mela scribit, coolum ad maturanda semina iniquum habere. Salubri'ate tam e& serenitate aeris multum Britanniae praestat. Terraemotus hic numquam,vix semel in anno tonitru audie3. Re Hib.-Iogio gleba praepingui,Vberique frugum pro- feriilii ventu felix est:pascuis tamen quam frugibus,gramine quam grano foecundior.Trit bci namque grana sunt hic contracta & minutam vix alicuius vanni beneficio purganda. Quod ver gignit,aestas nutrit, vix in messo pluuialis aquositas colligi permittit. Aeolicis namque flatibus,& pluuialibus inund tionibus prae alijs terris haec exuberat . Vcrum ut inquit Mela adeo luxuriosa herbis non laetis modo,sed etiam dulc us, ut si exigua diei parte pecora se impleant, & nisi pabulo prohibeatur,diutius pasta dissiliant.

Quod etiam Solinus de hac Infula testatur. Hinc pecorum infinita multitudo, prima' &praecipuae Incolarum opes,ouium etiam greges plurimi, quas quotannis bis tondent.

Equi item optimi Hobies vocantur quibus non idem qui carceris in cursu gradus , sed mollis alterno crurum explicatu glomera tio. Nullum ibi reptile degit, nullus serpens, priuilegio cum Creta communi :saepe etiam illuc de Britannia allati serpentes , MOX Vt

87쪽

proximantes terris odorem aeris illius attraxerunt, intereunt . Beda testis est, vidisse se, quibusdam a serpente percunsis rasa folia codicum ex Hibernia asportatorum propinata esse , & continuo totam Vim grassantis veneni, tumoremque in fiati corporis recessis e. Falcones praeterea, accipitres & nises, prae alijs regionibus copiose producit. Aquilarum quoque rota minor hic

copia, qua alibi miluorum.Tanta vero multitudine te grues ingeriit,ut uno in grege ce- tu frequenter reperias. In Boreali plaga Cyg ni etiam abundant, Ciconiae Vero per Universam Insulam rarisiimae sunt,&illae nigrs: Perdices,Phasiani, Picae & Philomelae deesse

dicuntur. Apum tanta multitudo , Ut non solum in alvearijs, sed etiam in arboru truncis & terrae cauernis reperiantur.Scribit etiam Giraldus de auibus prae caeteris hoc memorabile, elignis quibusdam in mari temere natantibus,gummi primum effluerer hoc gumini postea in crusta indurescere , intus nasci animalcula, quae primu vita,postea ro- si ra, pennas,alas concipiant, quousque vel in aere volitent, vel aquis innatent, neque aliter generari hoc animal. Sylvester G1raldus quem dixi, testatur se istiusmodi aves permultas vidisse semiformatas ,rostro ex t

stulis pendentes,quae si perfecti fuisset, reliquarum more volitassent. Sunt & aues, eodeteste,biformis naturBquas Aurifrisios v cant,plurimariaquila quidem minores,accu

pitre

88쪽

pitre maiores, quibus alterum pedem unguibus armatum,apertum & rapacem, alterum vero clausiam & pacificum solique natatui idoneum, naturae ludentis opera cim' tulit ad Diranda Sunt& at quas Martinetas vocant,meruda minores, in modum coturnicum curtae, sed alborventre nigroque.

dorso degenerant. Mirum de his auiculis, quia si mortua in loco sicco seruentur , pu- trestere nesciti ni : de inter vestes aliasue res

locatae, eas indemnes a tinea conseruant. Et

quad longe stupol e dignius est, mortuae quoque in sicco suspensa , rediuiua plumarum

renouatione singulis annis immutantur. Ferarum quoque Omnia fere genera continet Habet enim Ceruos, qui .prae nimia pingue dine parum ad cursum apti sunt:& quanto minores sunt corporum quantitate , tanto Praecellentius efferuntur cornuum dignitate. Aprorum magnacopia est,Sunt & Lepores multi. Sed omnium animalium ferarum

ze auium corpora, hic quam alibi minora. Estae Taxus, Mustela. Sed caret Capris, Danais,& Ericijs. Talpae nullae vel rarissimae: sed Mures infiniti. Lupum item, & Vulpem habet. Sed de his satis, ad alia transeo . Hibernia quondam multos Regulo5 habuit, nunc autem sub Anglorum regimine & per Proregem quem Dominu deputatum vocat, administratur Hibernia vero sub dominio Regis Anglorum in ciuit circiter annum ii 7s. qu Rodericus Connaciat Rex, se Regem uniuersae Hiberoiae nominauit, qui cum totam

insulam

89쪽

insulam subiugare contenderet , bellum Continuum cum caeterii Regulis gercbat, ex cuius quidem seditione factum est, ut at ii Reguli se sponte,ac sine ulla se guinis effusio. ne Anglorum Regi Henrico secundo dederim in inde omnes H berniae Domini dicti sunt usque ad Henricum octauum , qui Rex Hiberniae ab insulae ordinibus & Proceribus declaratus fuit, quia quibusdam seditio sis Domini nomen erat iuvisum. atuor in hac ciuitates praecipuae, Diablinia totius Hi- herniat Metropolis, Sedes Regia & Archue. piscopalis, Comitatusque titulo exornata. Secundas partes tenet UVaterfortia , tertias Lim miricum,quartas Corcagia. Sunt & alia 1bi oppida ac municipia satis magna. de quibus in particularibus descriptionibus alii susius. Lacus quoq; plurimos haec terra habet, inter quos Iacus est in Hultonia ab Erno lacu xv. mili. distans , de quo ali 7 fusius. Super Armacum urbem stagrium est haud amaplum, in quod si hastam defixam aliquot me ses relinquas,pars ea quae luto Inhq sit ferrea, quae aquae immersa saxea, exstans lignea fu--lesiis a tur & Erno lacus,qui xxx. mill . pass. in longitudine,xv. in latitudine diffunditur, sylvis opacis coronatus,& adeo pistolus, ut piscatores nimiam frequentius piscium copiam,retiumque rup ruras potius quam desectus conquerantnr. Fluminibus item egi Ggijs scinditur&rigatur insula e quorum no.

90쪽

HIBERN Ap. ' fBoandus per Mediam, Baiana per Vltoniam:

per Connaciam, Linnus,& Moadus, per Κenelcunilliam,Sticheiam,&Samairam : Mo. darus vero & Furnus per Κeneleo uiam,& a. Ita plurima. Inter omnia vero flumina Hiberniae no immerito principatu Synneus obistinet, tam quantitatis suae maiestate longisque terrarum excursibus, quam foecundi Lyma piscositate. Caeterum flumina Sr Lacus suis sibi innatis foecunda sunt piscibus.Terraina qualis est &montosa , mollis &aquosa.

In summis montium verticibus stigna repe ries & plaudes.Pecore montes,neae ora feris

abundant. De mari quod Hiberniam & Britanniam interluit sic scribit Solinias : Mare quod inter Hiberniam & Britanniam inter Iuit, undosum & inquietum toto in anno, nonnisi aestiuis pauculis diebus est nauigabile. Sed errat. Satis enim tranquillum est , nisi

ventorum vi agitetur. Et non solum aestate,

sed etiam summa hyeme, vectores vltro citroque nani gant. Marinis autem piscibus per omnia latera maritima,satis abundat. Habet Hibernia in uniuersum Comites triginta tres. Archiepiscopos quatuor: Armachi ensem totius Hiberniae Primarem r Dublinensem Hiberniae Primatem : Cassiliensem , MI Oa mensem. Et hi quatuor viginti nouem suffraganeos habent. I Lbernia ex incolarum moribus in duas partes d1stribuitur. Qui enim legibus teneri recusant & incultius vi