장음표시 사용
761쪽
PARTIs I. AppENDIT. C A e. IV. 64 Nec mora; reparant classem valde laceram -- os I gli, immittunt in mare, confligunt denuo a. d. 13. Kalendas Septembris, sed Sc denuo victi dis.
Cesserunt. Ita coepit in melius mutari res Batava magnis passibus. At Gallicus in Germania sub Tureumo exercitus, occupata Alsaria, i Franconiam ferro dc igne pervastavit, quare Imperator, icto cum variis Principibus foedere, ut hostibus resisteret, exercitum misit, sed
sui hoc anno nihildum gessit, nisi quod eo jam eXeunte Batavis junctus oppugnationem IezBonna reddiderit expeditiorem. Acierant tum
cum suis quoque copiis Hispani, qui per idem tempus & ipsi palam contra Gallos arma sumpserunt. Nutare insuper incipiebant Foederati Gallorum Angitis ac uiscopi Germanici. ItaqVe metuens copiis suis, quae Batavicis incubabant urbibus, coepit illas sub finem anni huius I 6 3. relinquere, cum prius rapinis & GalEM tributis gravissimis exhausisset & munimenta quarundam disjecisset. Munitiora tamen Geia riade Transii laniae loca adusque anni sequentis mensem Aprilem retinuit. .
. Priusquam progrediamur, respicienda est et . 'Polonia, quae Rraviis mis turbis per haec tem- 'θ' pora fuit impIicita. Auctores earum praecipui erant Clerici, interque eos Archiepiscopus Ge- sensis, qui urgebat quam maxime, ut Rex se Scregno abdicaret & uxore, atque haec novo Regieligendo nuberet. Id tamen per Nobiles impeditum est, & Rex se utcunque tuebatur. Nec ab externo hoste interim quies erat ; instabant enim grandi cum exercitu Turci, qui Ca- mimicia Podolia occupata, Poloniam late populabantur. Quin ob intestinos tumultus,
anno 16 2. pacem cum Turcis Rex coactus
fuerat facere, sibi regnoque suo inhonestissimam, quae dc idcirco constans minime fuit. Anno siquidem sequenti iterum ad arma est itum,
& ipse Rex, lustrato eXercitu, in Turcos du-
762쪽
ei Iu cebat , sed subito tanta vi morbi est correptn
.d V, ut exercitum debuerit relinquere. Haud te vis suspicio fuit, datum ei a malevolis venenum , unde morbuS Originem traXerit, quem brevi mors secuta est, a. d. 4. Eidus Novem. bres, vitae 33. regni seculi 73. anno. P
stridie Johannes Sobies ius, summus belli prae-Mis..ι cum Turcis signa contulit, & de iis nobi p.l.,;. lissimam reportavit victoriam, quae ipsi viam
κ-- dein ad regnum munivit. Namque anno se-
cum Michaelis Rex electus est, regnoque per Iongum fatis tempus summa cum gloria praefuit. Hoc anno autem Turcos V ramam Vastantes repulit, Sc eX ea regione plane ejecit. Sed ad Batavos revertendum est, quorum
res quotidie, ut sic dicam, meliorem indue- ..ista bat faciem. Anglia enim Rex, quia ex belloria. cum illis nil nisi clades sibi & civium suorum
odia reportabat, maluit cum iis pacisci, telictis . . Gallis, factaque pax sub initium anni r67 ,- Secutus hoc exemplum Episcopus Monasterien-ri s. με qui cum a Gallis Bataviam relinquentibus. etiam se destitui videret, metuere sibi coepit, atque ideo lubentissime ad pacis conditio nes confugit, quae mense Aprili anni hujus I 674. coiit, quamque simul amplexus est Ar- Et citi- chiepiscopus Coloniensis. ita tribus his hostibus libctati Batavi, accessione insuper Electoris
Brandenburgici in foedus contra Gallos confirmati sunt. Scilicet invasione nupera in Franconiam Galli Brandenburgicorum ibi degentium terraS quoque violaverant.. Id aegre ferens Elector suas tum denique cum Caesaris & Imperii copiis conjunxit, praesertim cum hae jam ad Sinthemium & Ladenburgum, utrumque in Palatinatu situm, quem ferro & igne cum maXime vastabant hostes, haud satis aequo Mart pugnassent. Vel sic tamen a Brisiaci oppugnatioΠοrejecti Germani, ad Ensis hemium etiam Alsam, cedere Turenmo debuerunt. in Belgica vero cum Gallis
763쪽
PARTIs I. AppENDIN. CAP. I. 649Gastis a. d. 3. Eidus Sextiles cruentissimum A. ad Sensam, Brabantia vicum, dubio fere Marte commissum est praelium, nocte demum ' 'interveniente diremptum. Batavi inde ad Gravia obsidionem conversi, eam post operosam hiatIS oppugnationem tandem In tuam redege- m. 'runt ditionem. Sed pensarunt satis hoc damnum Galli, subacto Burgundia Comitatu, &recepta in deditionem Sicilia , quae rebellis contra suum & Hispanorum Regem ultro cervices Gallico submini jugo. Erexit etiam haud leviter eorum animos Rex Mecia. Is se induci ab illis erat passus, ut Electoris Branden- burgics terras invaderet, idque jam, sed malis profecto avibus, faciebat. Nam cum sub finem anni hujus I 6 4. Marcam Brandenburgicam intrasset ejus exercitus, & secure in ea, tanquam victor, ageret, absentibus quippe ad suω; a
Rhenum Electoris copiis, tum Vero maXimus Biisumis .
hic heros haud pasi is se impune lacessi, nec burgim opinantibus hostibus subito supervenit, eosque anno I 67s. mense Junio ad Ratienaviam, moX- . que graviori etiam clade ad Fehrbellinum victos, praecipites Marca sua eXegit penitus. Nec sua liberasse contentus , percusta cum Danis & Luneburgicis foedere, victis undi Que instabat. ipse Pomeramam Sue cicam sibi sumebat domandam, inque illa, capta Hosta- sto, victricia circumtulit arma. Danus Vi smariam cepit, Luneburgιcus autem cum Mona-
periensi Episcopo, qui nunc hostis etiam Galli
sociorumque ejus erat, Bremensim Ducatum infestis armis veXabant; Imperator praeter sisti; aea & Batavi Suecis, Gasiorum parteS jam du- Gὸνmliniadum sequentibus,bellum quoque denunciarunt. victi.
Illi interim simul in Belgica Limburgum ceperunt, & victos prius Germanos tota pene -- satia ejecerunt; sed reperito moX praelio, victoria penes hosce vicissim stetit, quum fortissimus Gallorum dux, Turenmus, in ipso con-
764쪽
6so RATIONARII TEMPORUM A. 16 r. flictu fuisset caesus. Inde Augusti Trevirorum 'h f. . Oppugnata quam dum liberare studet Crequius, victus fugatu1que ejus est exercitus. Ip1e tamen in urbem perrupit, eam defensurus, sed resistere diu non valuit, quin a. d. IJ. Kalendas
Octobres & se & illam arbitrio victorum permitteret. Idem fatum sequenti anno I676.)si ibi it Philippi castrum. Sed in Bel ica Histyani & Batavi Tr ectum ad Mosam subigere non potuerunt, diutinam ejus urbis, pace demum recipiendae, obsiaionem klvere coacti. Feliciora Foederatorum arma adversus Suecos se re. Brandenburgicus pleraque Pomerania occu-
- ,.. . p vir , Luveburgrct, ut alia taceam, Studum uis, . longa satis oppuSnatione domuerunt; Duni primo Gothiam insulam subegere, postea, juncta sibi Batavorum classe, Sueciam aggressi, eam idonea satis clade profligarunt, quam Victoriam plerarumque Scania urbium secuta est deditio. Inde Decembrι mense etiam terrestri, sed ancipiti ad Lundam decertatum est praelio. Eodem anno cum Gallis in Mediterraneo mari conflixit Batavorum classis, cujus praesectus.. fortistimus ille Rutertus, globo tormenti ictusia. ' gloriosa istic morte occubuit. Sequenti vero anno I677.) Galli arma sua feliciter satis in
Belgica circumtulerunt captis Valentιanis, Cameraco, & aliis oppidis. in Germania vero
Crequius, victis hostibus, sub finem anni H burgum, Brigovia oppidum, proditione praes dii in potestatem redegit. Sed Rheinfeldam, quam anno I 678. obsidebat, rejecto licet, qui
obsessis volebat opem ferre, Germanico eXe citu , occCpare non potuit. At in Belgica hoc Paes mο anno Gandavum & oram ad deditionem adegerunt. Siciliam tamen coacti penitus relinque-Te. Ceterum Batavi eodem anno pacem, doqua Neontagi agebatur, sibi cum Gallis coni fecerunt. Priusquam tamen illa promulgaretur, Princeps Araustiacus Gallos, nihil mi
765쪽
nus cogitantes, eX improviso prope e Montes A. Anaunonis adortus vicit, sed, superveniente pa' eis nuncio posita mox sunt arma. Secuti pau-- ''Io post Batavorum exemplum Hispani eam quoque, relicto Gallis Burgundico Comitatu &quibusdam Belgicis urbibus , acceperunt; Imperator item& Monasteriensis Episcopus atque βr '' Luneburgiιi. Soli ergo restabant Dani & Bran-denburgici, qui bellum hactenus felicissime con tinuaverant. Anno quippe I 6 7. Elector Stetinum, oppidum Vulgo inexpugnabile habitum, ab Luneburgicis adjutus, aristissima obsidione cinxit, & post quintum mensem armis suis submittere se coegit. Per idem tempus Dani, D
depulsis ab Christianstudii in Scania oppugna- 'tione Sueris, irrito Sc ipsi quidem luccessu
Malmoam tentarunt, quin moX prope Coroniam , in eadem inses a cum Suecis ancipiti Marte pugnarunt. At ini Nor vagia, fusis ibi Suecis, Bahusana praefecturae oppida sere cuncta subegerunt. Nec mari quies. M o jam mense, Danis pro gloria, Suecis pro salute pugnantibus, acerrimo praelio classes concurrerunt, donec tandem fortuna Danorum iterum praevaluit, fugatis maxima cum clade Suecis.
Nec felicior praelii, mense Julio repetiti, eventus, quin imo tot cladibus fracta adeo 8e debilitata est Suecorum res navalis, ut justam classem post id tempus vix unquam portubus suis emittere potuerint. Accessit Danis ad tot victoriarum palmas sub finem aΠ- .
ni.expugnatio Rugia insulae auspiciis ipsius Regis perpetrata. Et quanquam selertissimi M-nismar ii ductu suo initium anni sequentis
1678.) eam Sueci recuperaverint, interceptis etiam socio. Damcorum militum, cum omni apparatu bellico, vel sic tamen haud ita diu post
Danis iterum facile cessit, praesertim cum a Bran
denburgico illi Electore adjuvarentur, qui hoc ipso anno munitissimas urbes Strasndam M. Gripi
766쪽
ωψ valdam, atque ita universam Pomerais in potestatem suam redegit. Vindicaturi haec damna Sueci sub finem anni, duce ornio, ex Livonia in Borussam Brandenburgicam irruperunt, eamque infesto igne & ferro populabantur. Sed invictus ille Fredericus Guillelmus, non obstante nive aut glacie, imo, ut hostibus iuperveniret eo celerius, adju- Uante , maXima eos clade prostratos Borussia Pene priuS ejecit, quam se advenire sensissent. Ceterum, dura res erat, quam postulabant Sueri, quorum precibus inducti arma ceperant , Galli, cuncta ut victores victis r stituerent, atque ideo omni illi ope & modo reluctabantur. Sed Galiis Cliviam, A dam, Asarcanum Comitatum, itemque oldenbιιUM invadentibus, coacti sunt Brandenburg cus & paulo post Davus tanto sanguine lab
reque parta dimittere, ac Suecis omnia redis dere, pace tandem anno I 679. Saxone arbitro
facta, quae ita tunc toti orbi Christiano, sed infida tamen, oblisit. Inter Danos Sc Suecesca etiam arctiore vinculo est confirmata, R gis Danici serore Utrica Eteonora Sue corum Regi anno I 68o. in conjugium data. Eodem anno defunctus est Augusus Saxonicus, Administrator Archiepiscopatus Agagdeburgen sis, cujus morte illa regio vi pacis Hes halica ad Electorem Bracidenburgicum devenit.. Sequitur Evangelicorum in Hungaria &Gallia persecutio. Fruebantur Hugonota, ut dicebantur, in hoc regno vi Nannetensis A
dicti justa religionis suae libertate, sed quae
tamen labefactata iam variis erat modis. At coepta hoc tempore gravior persecutio, ademptae Reformatis schola , destructa templa, re legati concionatores, quin abrogatum tandem penitus , ut videbimus, Nanneten sie illud edictum. In Hungaria quoque ab longo jam tem pore durius in Protestantes consultum fuerat,
767쪽
PA R T I s I. A P r E N D I x. C A p. IV. 6Hquamobrem arma illi tandem anno I 678. A-y r. pro Religione dc libertate avita, duce Eme rico Te ello Comite, corripuerunt. Itaque Im- τι iaperator, ut animos Hungarorum rursus delita
niret, concilium Procerum anno I 68 I. con- ι H.
vocavit Sempronii, in quo de communi Republica ageretur , SI causae horum malorum tollerentur. Multa istic quidem iis promis,sa sunt, etiam in Religionis negotio, scd ne quid praestaretur, sedulo curaverunt Clerici, e . quorum id re non erat, quippe qui Ecclesiastica Protestantium ad se rapuerant bona. Indignis ergo veXati modis, malebant hosti potius Chri stiani nominis se submittere, quam tam iniqua a chra stianis pati. Hinc ortum tandem gravistimum cum Turcas bellum , de quo agemus postea. Per idem tempus dira pestilentia ex Hungaria in Austriam delata, 'mox per Bobemiam , Saxoniam , Sc quae circa sunt, sese explicuit, Sc multa hominum
In Polonia anno I 67 . novus ReX Joh.invesIII. nobilissimam de Turcιs retulit Victoriam, caesis eorum aliquot millibus, quam alia e tiam cumulavit, de Tartaris sub initium au- tumni anno sequente parta. Sic adacti ad Pacem Turci, quae paulo post coiit, Polonis sic fatis decora.
Pax itaque per totum terrarum orbem flo- Galli parere incipiebat, sed obstabat Regis Gallici in emi r finita dominandi libido, quominus ea integra & inviolata perstaret. Institueratis Bris
saci & . Metis Judicia, quae, sub futili prae
textu Dependentiarum & Reunionis , ut Vocabant . multa Alemannia loca Regno & Regi Gallia adjudicabant, cujus tum copiae ea statim , neglecta pace publiea, occupabant. Hinc multae querelae & turbae, quibus componendis anno I 68 . convenerunt Germanici & Gallici isgati, sed dum de pace ab iis agebatur, Galli interim nihil pensi habentes, subito ingenti cum
768쪽
634 RATIONARII ΤΕΜ po RUMchiivi Germania consternatione anno I 68 I. Argento ad 16 .s. ratum, amplissimam & liberam Alsatiae ad Rheanum urbem occuparunt. Quocirca ad bellum denuo omnia Vergebant , atque ad mutuam
pacisque Neomagensis defensionem Imperator, Hispanus, Suecus, Batavique foedus inierunt. At Galli, nihil eo retardati, Luxemburgum, quod laxa hactenus obsidione clausiam tenuerant, obsederunt & infestis ignibus terrue-In ucia runt, sequentique anno I684. in suam re- μ si μ. de erunt potestatem. Sed quia ob Turcicam μ' bellum Germani sua arma in illos vertere non audebant, nec Batavi volebant illis bellum facere soli, sic ergo hi, cum pacem non possent, inducias vicennales anno eodem I684. Gallos inter 8c Hisipanos Germanosque conciliarunt. Quia Vero Genuenses suas naves Hispanica classi adjunxerant, irritatus ea re Ludovicus X I v. classem misit, quae injectis tignibus eorum urbem gravissimis amixit ruinis. Quin δc justi insuper Ducem suum cum quatuor Senatoribus in Galliam mittere, & per eos delicti veniam supplices petere, quod licet durum praestare Regi debuerunt, viribus ejus impares. ιNunc ad Turcicum bellum, quod verbo su- Turrim' pra attigimus , temporum nos successio ducit. β i Scilicet Te elius & Hungari, excusso Casarii jugo, Turcis se submiserant, eorumque auxilio Casioviam aliaque oppida anno I 68 . c perant. Hinc metus gravissimi belli Impera. toris animo obortus , qui ut id averteret, om nia sedulo apud Turcos tentavit. Sed illis f-xum jam sedebat occasione uti. Quod ubi animadvertit Imperator, omnia egit & circumspexit, ut auxilia sibi compararet, & ita distraheret hostium vires. Proximus erat Au nia ReX, qui cum maxime bello contra Turcstierat implicitus. Accesserunt foederi Bavarn,
769쪽
PARTIs I. APPENDIX. CAP. IV.ctabantur Turci, quin anno I 683. collecto nu- A.
merosissimo exercitu ex muguria in Austriam Clixi ingressi, S ipsam Imperatoris sedem menta Rd io' 'nam adorti, arctistima eam obsidione cingebant. Sed illa constantissime acerrimos hostium insultus sustinuit, donec post toleratam duorum ' ν -' ' , mensium & quod excurrit gravissinam oppu- gnationem adventarent auxilio ipse Rex Poloniae , tum Electores Bavarus & Saxo, ac Dux Lotharingis cum exercitu Caesariano, denique ab circulis Germanicis missae auctu Valdeccen-sis Principis copiae. Hi, junctis castris animis. que, pridie Eidus Septembres castra Turcorum aggressi ab obsidione eos ingenti cum clade
rejecerunt & ex Germania eXegerunt. Pers quentes victoriam , mox eosdem in Hungaria ad oppidum Barcanum denuo superarunt, sucutaque victoriam cum Barcano Sc Noverado Striagonii, munitissimae ad Danubium civitatis, deditio. Coepto tam felicibus auspiciis bello, Imperator, Rex Polonia, Sc Veneta Respublica, quod
factum antea nunquam fuerat, arctissimum in- ter se foedus ineunt adversus Turcos, Quod vulgo Liga sacra nuncupatum. Papa etiam, quo magis Principes istos excitaret, laudabili exemplo magnas iis pecuniae summas ad sustinenda belli reas onera submisit. Hinc Foederati pro se quisque niti, ut, partis de hoste laureis, legibus initi foederis satisfacerent. Imperator, ut Hungaros a Turcis abduceret, anno I 684. promulgata amnestia, quam & complures receperunt, eos sibi conciliare studuit. Duce interim Lotharingo in Hungaria, Vice radum, Vacram, & Pestum e regione Budae subegit, ipsam tamen Budam, consumptis in irrita obsidione quatuor mensibus, multisque militibus amissis,eX pugnare non potuit. Similiter Polonia Rex, qui Coniniciam Po- dolia obsidebat, & ipse ab ea recessit. Feliciores' meneti fuere, qui Leucadiam insulam, vulgo Sagaurae dictam , solitum piratarum receptacu-
Ium, in potestatem suam redegerunt, mox dein
770쪽
ἡ Γ sinus oppidum est munitissimum.1ώ ι. Per idem tempuS In Septentrione novas turia H.histi. bas ciebat ReX Daniae. Simultates enim inter ipsum & Hosatis Ρxincipem eousque annoa 684. processerunt, ut hic fortunis omnibus eXutuS, per quinquennium suis sedibus extorris egerit. Sed tandem an. 1689. vi pactorum Aiatenaviensium, Holsato cuncta tamen cum sum ma potestate restituere debuit.: δμ Tandem etiam Alphonsus VI. Lusitania
quondam Rex, anno I 683. post I s. captivitatis annos ipsis Eidibus Septembris fatis cessit. Corpus ejus in Lusitaniam delatum est rigioque Mausoleo illatum. Ex eo temp. re' frater ejus Petrus II. qui hactenus Principi s Regentis, titulo usus fuerat, Regium nomen assumpsit, Vix mense post prioris mariti obitum exacto, secuta est eum Portugalitia Regina, relicta unica filia, quae & ipsa paucos post annos decessit. ipse In Hungaria Imperator anno I 68 . contra
Turcos bellum feliciter continuabat, jamque Neuhoelium obsidebat ; Turci igitur, ut eum
inde averterent, Strigonium & ipsi oppugnarunt. Sed expugnato Neuhoelio Turcos ille a Strigonio facile, nec tamen sine illata clade, depulit. Postea mperisim aliaeque urbes sub actae, sed & maximi nominis & operis Pons e ius exustus. Per idem tempus Heneti P
loponnesium victricibus armis, qua lubebat, per-Vaserunt, redacta etiam in potestatem Corona urbe. At Poloni Turcos Tartarosque Varii S praeliis fuderunt, sequentique anno 1686. Percus, so cum Moscis foedere, Valachiam subegere, caesis denuo, qui ejectum Principem restituere volebant, Tartaris. Eodem hoc anno Venerii in
Peloponneso sibi subjicienda feliciter pergebant,
captis Novarino, Agethone, & quae praecipua erat, Nauplia, vulgo Neapolis Romania dicta.