장음표시 사용
751쪽
PARTIs I. APPENDIX. CAP. III. 63 Polonorum armis sua junxerat, atque ita in cau--iI ' sa quodammodo fuerat , ut Polomi eo hone- Σ,,
stiorem a Suecis pacem impetraverint. In Germania mortalitatis fatum subiit Im- μνῶ-perator Ferdinandus III. a. d. 4. Nonas Apri- η η
Iis, anno 16SI. n perii 2I. aetatis Ay. Ouia filium suum natu majorem, quem luccessb- ista'.
rem sibi curaverat designari, vivus jam extule- Levstido. Tat, Imperium per I S. menses vacavit, post
quod tempus, habitis Comitiis, a. d. 8. Eidus Julias, electus est Imperator, alter Elius Ferdinandi III. Leopolos I. 8c paulo post solenniter inauguratuS.
Hoc eodem anno Cromvellus, qui jam pridem Hispanis erat infensus, cum Gallιs contra eos foedus pepigit Sc bellum paravit, quod sequenti anno magnis utrinque animis est gestum, capta conjunctis Viribus Dunherha, cui adjecerunt Gallι oram, Gravelimgam, & varia alia oppida, caesis etiam aliquoties Hispanis. Hi ergo, tantis se viribus suum impares esse cernerent, de pace serio cogitabant, quae etiam cum Gallo in Pyrenais montibus tandem coiit sub finem anni I 639. novaque a vinitate insuia per est confirmata, qua Ludovicus X I V. matrimonio sibi junxit filiam Philini IV. δώ-xiam Thersam. Nec Anglia huic paci multum intercedere poterat, intestinis Reip. suae
turbis interim satis UeXata. Cromvellus nam- cremistique, Reip. Anglicana Protector, parta ingenti μ gloria & potentia, qualem inter Anglos vix una quam Rex quispiam habuit, & cum maxime in summo ejus apice constitutus, a. d. 3. Eidus Septembris anni I 638. diem obierat supremum Successorem ille in eadem digni rate habuit fi lium suum Ricbardum Cromvestum , sed ' qui ne per annum quidem eam tueri potuit. Primum enim Fleedvoodus ab exercitu in ejus I cum summus copiarum dux est constitutus;
dein Partamentum quoque eo ipsum adegit,
752쪽
R, TIONARI I ΤΕ Μpo I 3M , ut titulo Protectoris & regimine 'Auseta se abadicaret, ejusque fiatrem Drro ex Hiberrita, quam gubernabat, revocavit. Laborabat ira quietem sibi asserere Anglia, silidam tamen eam acquirere non potuit. Miles enim dominabatur-etiamnum, cujus justii Partamentum est dissolutum, suffecto in elus locum silio status ut vocant , quod interim Rem . administraret. 'Ceterum cum omnia sic in in certo fluctuarent, coiit magna hominuiti muluti udo, quae pro restitutione Carola II. arma cepit. O Sed hic levis tantum conatus suit. Verum anno sequenti I66o. Monsi is se Scottia carum copiarum dux, & assecla modisseruti, curii exercitu suo Londinum' venit se pr&s-dio, ut ajebat, futurus novoASc liberrimo 'Pariamento. Sed id jam congregarum coetagit postea decreto suo Reipublicae formam abo Alere, regni restituere, imo Carolum s I. Resem renunciare, & legatos mittere, qui eum reducerent: Missi illi Carolum Breda' invenerunt' eique mandata sua exposuerunt. Hic ieis mox in 'liam trajecit paternum regnum adiuturus , Batavisique, magno cum honore eum deducentibus, amicitiam suam& favorent pro
lixe promisit quidem, sed promissis non diu
stetit. In Auliam ut appulit, magnificebique exceptus & in regnum solenniter immi*sus est. Asertores autem contrariae parila, &maxime ii, qui Caroli I. judicio praefuerant, magno numero mox ad supplicium rapti, adeo Ut ne a mortuis quidem ultio abstinuerit , Cromvello, ejusque genero Iretono, item Trail.
shuso, dicti judicii quondam praeside, ex se pulchro suo protractis & sub cruce sepultis,capitibus insuper palo infixis. Interim mo us Rex inducias cum Hispanis fecit, qui proin
undique nunc otiosi, adversias Lusitanos omnes suas VireS converterunt, cum antea contra eos
753쪽
Pa tu August a', V lim Badagyx , obsidentes, Christi 'sud a qua urbe satisi magna cum clade per ῆd Ιβ7 . fuerunt depulsi. At hi e contrario, cum Elvam obsidione premerent, praclio victicqisereti multis suorum desideratis. Rependerunt tamen hoc damnum Lusitanis anno I 639. CaeHR eorum ampliu4 4ooo. multisque captis,
atquei ix4 bellum isatis filiciter etiam aequenti
uia is Ra quo minus illud gaudium solidum TW-
, Turci obstiterunt. Bello, nuperrime in V - Hlouesa gesto, Raeolteius , T Uisamia Prin- Psi, i Ieammiscuerat, i& cum Carolo Guarmai junXerat. Verum hoc in Damam Amtes caesus a Palonis pacem ,: sed ab his p Mscriptam, iaccipere debuit.: i,Turci autem uidignissime illud RVotrii factum tulerunt , dc Transi viras, qui tum in clientela fere Tur osum erant, Ragotetio rejecto alium Principem sufficere junerunt. Hi vero, cum Tuuis non saxi.facerent, bello ab eis petiti sunt anno 166o. in quo mox Ragotous Victus occubuit. Substitutus ei per Turcos Barsu us, sed
754쪽
ad iis=2. mOX occiso datuS iterum a furcis successor Abassus. Imperator tandem his turbis quo et a M que est implicitus, & res anno I 663. in apertum erupit bellum, quo Turci, fusis ci orianis, Neuhoelium, aliaque ceperunt oppida, sed quorum quaedam sequenti anno sunt recuperata, victis saepius Turcis cum alibi, tum praecipue ad S. Gothardi fanum , quo praelio ingentem illi acceperunt cladem. Sic tactum, ut paucos post dies induciae in ro. annos fuerint compositae indignantibus valde Hungaris, quia tam selici armorum suc-
cessu Neuhusilium tamen istis pactis Turco
M.k, In Gallia anno Isci. fatis & invidiae tan-Moraria dem cesse Cardinalis Maetarinius, ipse Eiduum Martiarum die denatus. Ex eo tempore
regni curam, quod hactenus Cardinalis iste administraverat, ipse suscepit Ludovicus XIV. Hunc autem sequenti anno gravissime offendit Tu bis Papa, Violata Crequii legati Gallici, dignitate, Galli qui idcirca Roma discessit, & ad Regem suum
t- rediit. Ille vero, ut ulcisceretur istam injuriam, Aventonensem urbem & Comitatum invasit & Papae ademit. Imo, magis ei aegre faceret, tutelam Parmen sis Ducis suscepit, qui Castrensem Ducatum repetebat, quem
ille sibi dudum vindicaverat. Sed anno I 664. coactus fuit Papa legatum in Galliam mittere , qui suo nomine injuriam illatam submississimis precibus deprecaretur. Sic pax restituta est, redditaque Pontifici Menio, sed qui
e contrario promittere debuit restituturum se Armensi Castri Ducatum , quod tamen nunquam praestitit. s. . Nec Batavis solida pax erat per idem tem- ω iam in puS, turbante eos Episcopo Monasteriensi, Ber-M ste- nardo Christophoro Galenio, inquietissimi in- - si, genii homine. Borheloum is repetebat a BAEta
755쪽
PARTII I. APPENDIX. CAP. III. 641 .vis , &, qui sub eorum tutela eam tenebant, A. ἔν- Comitibus de Styrum, cumque verbis nihil Chx sti Proficeret, anno I 66ς. Vim Sc arma iis intenta 'qk 7 tabat. Et profecto mas num proprio jumento malum arcessuisset sibi importunus Sacerdos, nisi eodem tempore Auglιε Rex Batavos adortus fui siet. Itaque audaciam ejus dignis modis retundere haud ita facile potuerunt. Sequenti tamen anno metuere sibi coepit, pace facta, omnia, quae Iapuerat, reddidit. . . Ceterum, ut dixi, simultates, quae dolose cineri suppositae, quieverant hactenus utcunque anno 1663. in apertam belli inter Carolum ΙΙ.& Batavos flammam erueerant. Mox etiam
pugnatum est, eX quo praelio Anglii, duce R gis fratre Jacobo, qui postea Rex evasiit, superiores discessere. Seci paulo post, classem Batavorum ex India redeuntem in nobilis imo tu Norvegia portu Bergen se invadentes, magna cum Hade repulsi sunt. Quin etiam accessit gravissima, sed manu Dei inflicta, clades, pe- stilentia, quae brevi spatio ad Iooooo. hominum in Anglia abripuit. Hoc tamen non obstante, bellum sequenti anno acriter repetitum est,& mense Junio per quatriduum magnis ani- 'mis viribusque concursum, sed ingenti Anglorum cum damno. Unde audaciores facti iam Batavi anno, qui sequebatur, I667.) duce fortissimo illo Ruterio, in ipsa regni Anglici viscera per Tamesin fluvium penetrarunt, &, incensis quam plurimis navibus, incredibile
damnum hostibus intulerunt. Id vero urbem f. Londinensem, atque adeo totum regnum, ta to terrore perculit , ut ReX cum illis pa--a iacem facere fuerit coactus, quae, conciliantibus dar itu.
ecis, brevi post Breda sancita fuit. Memo- m. rabile est incendium, quod durante bello, anno 1666. Londinum corripuit, quo ad tredeiacim aedificiorum millia absumpta traduntur.
Sed ea urbs sequenti tempore ex cineribus su is Peravit Ration. I p. Tom. L Ss muti
756쪽
641 RATIONARII TE MPORUM'. 76 9- multo, quam fuerat ante, pulchrior & niti
Hispani anno 166s. cum Lusitanis bellum etiamnum gerebant, sed haud satis favente fortuna. Licet enim Lusitani agros rapinisse incendiis exhausistent, duas tamen & gravi L simas mox clades ad Villam Vitiosam, quam ob- idebant, accepexunt. Mortuus praeterea est a. Morshμ d. I . Kalendas Octobres ipse Rex Hispania, pii H Philippus IV. vitae circiter 6o. regni ψ . anno, succestorem relinquens filium vix quadri-Ynum, Carolum i I. cujus sororem Margareth Thersam anno sequenti I666.) matrimonio sibi junxit Leopolos Imperator. Ceterum n vo Regi bellica fortuna neutiquam arrisit, i. Lusitanis Hispaniam hoc ipso & sequenti anc.- , no ferro flammaque miserandum in modum deis Eud,sta Vastantibus. Accessit & aliud malum. δε--sXIm vicus XIV. uxoris nomine post excessum g η'. Philippi Belgicas regiones sibi, contra , quam 'V lennissim p juraverat, postulabat dedi; quod huum recusarent Hispani, vi eas subjicere sibi. - statUit. . Itaque anno 1667. ingentos in μά- . . istam copias misit, Sc imparatis quippe ad resistendum Hispanis, quam olurimas occupavit urbes. Dein, sub initium sequentis, totum etiam Burgundiae Comitatum in suam potestatem ph).m redegit. Quocirca Regina Hispaniae, quae in Hi staαἰ puberis filii nomine regnum gubernatiat, pa- fyςiμης cem tandem cum Lusitanis fecit mense Febra zz, rio anni 1iH8. & jure suo in eos cessit. Pau- saeti. 7lo post etiam cum GPιs, quibus Hispani pleraque, quae in Flandria occuparant, reliquere, Burgundicum tamen Comitatum receperunt. Ferociores futuri haud dubie Galli fuissent, nisi Angli, Meci, Sc Batavi ad defendendam communibus viribus Belgicami foedus iniissent, quod sub nomine Diplicis Foederis est notissimum. Scilicet praevidebant facile Barvi
mi, Utussi se sortem subituros, ut, subacta, quae
757쪽
P A R T I s I. A P p E N D I X. C A P. III. 6 3 Hispanis paret, Belgica, ipsi devorarentur eX-ρ tremi. Itaque mature ambitioni Gastica occur- 2rendum censebant, quo salva sibi constaret j. tantis sumptibus & sanguine parta libertaS. ε Sed quam aegre id tulerit, & alta reposuerit
mente, Ludovicus X LV. videbimus postea. At Romana sedes mortibus Paparum per iisdem tempus mutatam subinde vidit aulam. Anno enim I 667. Pontificatus I a. mortuus lexander VII. successorem habuit Clementem
IX. sed qui vix per biennium sedem obtinuit. Mortuo suffectus est anno I 6 o. sed decessore
diuturnior futurus, Clemens X. Annus autem
I 668. abdicatione duorum Regum , Lusitania,& Polonia, insignis est. Iste erat A bonsus VI. qui regno Eerendo in idoneus plane, a ProceribusM onasterio primum est inclusus, dein
de vero, ne turbulenti homines eum inde eriperent, & in regnum restituere conarentur, in Flandricarum, ut Vocant , Insularum praecia Puam, quae Tertiaria dicitur, deportatus. R
gnum simul & uxor ejus data sunt Alphonsi
fratri Petro, qui tamen, dum vixit ille, non Regem se, sed Regentem Portuastia Principem
dici voluit. Rex Polonia erat Johannes Ca- comisis smirus, ex Suecorum stirpe ultimus, qui, cum sese intestinis turbis nec finem nec modum ali- με. ε quem se Rege futurum cerneret', regno se 'abdicare maluit, Quam cum istis diutiuS conia fictari. Electus est in ejus locum anno I 669. Michael Visniovicius, a Mrιbuto, Pagellonis , quondam fratre oriundus, qui & ipse vexatum multis turbis regnum deinceps tenuit. Johania' nes Casmirus vero, relicta penitus Polonia, in Galliam habitatum concellit, ubi anno 1672. in Monasterio S. Germani vitam finivit. f. .
Hoc ipso anno I669. in Turci post operosis. e tausimam multorum annorum obsidionem tandem pinuatisti
urbe Candia in Creta potiti sunt , Venetis adia mpta , quo perpetrato pax confestim inter S s a utroia
758쪽
64 RATIONARII TEΜPORUM A io s. utrosque facta est, relicta Turcis maxima istius Christi parte. Sequenti I 6 o a. d. Eidus Februarias . obiit Rex Fredericus III. cum annos regnasset a 2. vixisset 6 I. adjunxisset etiam an- . te triennium regno suo oldenburgensiem dc Deia
menhis sanum Comitatum, qui jure haereditatis
obiiciiquε post mortem ultimi Comitum Antonii Gumsu ρ it triri ad cum reciderat. Successorem habuit fi- .rsέ - litina amisianum V.
C A p U T I V. De rebus toto orbe gestis ab anno 16 2. usque ad
D Evenimus ita ad ea tempora, quibus unita
versa ferme Europa bellis continuis coepit permisceri. AEgerrime, ut Vidimus, ferebat Rex Gallia,'ambitioni suae repa uia Triplicis tistius Foederis esse objecta,atque idcirco non prius quievit , quant nexum eum distolvistet Omnes imprimis intendit vires, ut Anglia Regem a Baiat avorum secietate aVerteret, quod& feliciter ei cessit. Tum vero ut hos maioFe cum vi jam ais ah istisi doriretur, in partes suas pertraxit non modo tu inserunti lum Regem , sed &Haesules Coloniensem neque' ac Monasteriensem, Facem Sc Turbonem sui staculi. His sociis, & innumerabilibus pene copiis, instructus, bellum intulit Batavis, tantum non exitiale futurum. Primam ejus vim varia ad Rhenum oppida Germanico in solo sensere, Batavorum praesidiis munita, quae ineunte Junio coepta invadi, momento capta sunt. si pl.=ὰ- Inde in ipsam Rempublicam arma convertit. u. Longum foret, Urbes occupataS enumerare, ἶ- nec enim stetit damnum in paucis, universae
imo regiones subigebantur. Vix fidem apud posteros inveniet, sesqui mensis spatio Cliviam , Geldriam , Transsalaniam , . Ultro
759쪽
PARTIs I. AppENDIX. CAP. IV. 643jectum, magno munitarum urbium numero di. θ' refertas partem denique Gronivgam & Hollan- .ii 'ii dici agri in potestatem hostium concessisse. Jamque trepidabat ipsum Reipublicae caput Amiselodamum, sub cujus sere moenia deve
nerant, cum immissae agris aquae progrestius laostiles stiterunt. Unicum rebus trepidis solamen fuit parta de Gallorum & Anglorum classibus nobilis victoria a. d. 7. Eidus 3 unias, ductu fortissimi Ruterit. Ceterum haud parum Hostandia& ipsa ab interitu abfuit. Plebs siouidem, tanto hostium silccestu consternata, culpam rei male gestae Magistratibus imputabat. Hinc furere ubique coepit, & tumultibus omnia permiscere, adeo ut haud exigua hosti data fuerit occasio, istis turbis in rem suam abutendi M ..
& totam pene evertendi Rempublicam. Tan- cui Guiadem ergo Magistratus Arausiacum Principem 'norarbellicae rei jam praesectum, cliam, sed abrogata prius lege, qua id prohibebantur, Guberna .c , torem Rei p. constituerunt, qui etiam mox, su-cepta provincia, minus faventes sibi, aut plebi invisos, Proceres loco dignitate mOΥit. Sed vero necdum vel sic satiatus ruit plebis Q ror': victima publicae tranquillitati, an invidiae, debebatur illustrissimum par fratrum, Or- μιπα. velius & Johannes Vittit, qui a. d. eto. Augusι si diris modis Haga sunt obtruncati. Interim hostis ex propinquo imminebat, quem tamen
repelli poste & vinci, primus docuit fortissimus Rabenbaupuus. Curae eius & fidei concredita erat urbs Gyoningana, quam omnibus Viribus suscepit defendendam. Itaque cum reli- si 'ia qua Groningant agri loca jam essent occupata,''v' ab Episcopo Monasteriensi obsessus est summa opum vi. Sed cum hostes prohibere nullo modo possent, quin subinde de milites dc
commeatus obsessis submitterentur, post seXi circiter hebdomadarum obsidionem irritam, turpiter eam coacti sunt relinquere. Ne ur-.
760쪽
ε s RATIONARII ΤΕΜ PORUM es hil bem eam defendisse contentus Rabenhau- ag i. ι,. piisss , sub finem anni novas meditabatur υ. E. palmas, quas & feliciter retulit, recepta perruvia. subitam impressionem Ovordιa, arce in me
diis paludibus sita, quae ideo inexpugnabilis ferme olim fuit habita.
Exinde mutari quodammodo rerum facies coepit. Hispani bellum quidem nondum gerebant cum Gallo, satis tamen, quo ista Vergerent, perspicientes, militaribus mox copiis praesto fuerunt Batavis. Imperator etiam &Brandenburgicus Elector justum in Germania exercitum colligebant, quo etsi nihil magnae rei praestiterint, distraxerunt tamen Gallicas vires,profecto contra eos ex Belgica cum parte cO- a piarum Turennio. Per idem tempus de pace caeptum est agi, cui componendae arbitros se offerebant Sueci; legati etiam sub initium sequentis anni Coloniis utrinque missi. Sed irritus iste conatus fuit, discedentibus tandem ob captum a Caesarianis Fursenbergium legatis anno I 674. - Interim belli vis a Batavis aliquantulum ain Traj in versa fuit. Scilicet intactum reliquerant Galli μή με' Trajectum ad Mosam, urbem, ut munitissimam, ita quoque instructi itimam, quae valde lacessebat & turbabat istie res Gallicas. Dignam itaque judicavit Ludovicus XIV. quam sito ipse ductu obsideret. Coepta oppugnari ea urbs ineunte Jumto I 6 3. acerrimos hostium insultus fortissime sustinuit, sed sub initium Fulii debuit se, honestissimis tamen conditionibus, dedere. Aquior Batavis Neptunus denuo fuit. Occupaverant mare amplisiimae classes, hinc Batava, inde conjuncta cum Gallis Anglica, duae a. d. 7. Eidus Junias acerrimo praelioecertarunt, cujus vilioriam ancipitem fui L se liquet, quia utraque pars sibi eam vindicavit , quod tamen potiori jure fecerunt Batavi. Sed mox collisis iterum a. d. 18. Kalendas Sextiles classibus, Batavi, sine controversia tum