장음표시 사용
81쪽
e festim in ora poni haeredem, qui acceptis deeem fundum dare et salset,& fructus reddere sine ulla interpellatione vel
si decem oblata accipere recusaret. l. 3. f. Stichus isde statu lib. virique enim pariter prouidetur aequo iure. nec a mea hac sententia abhorret quod Bart. ait de . l. euictis. F. te fur .ubi conuenerat sub conditione si agri venditi euincerentur, ut venditor pretium restituere N. nihil de usuris expressum tamen hae
una cum pretio refunduntur emptori fructibus agrorum exuto per dominum veriorem . quamquam ind. l. euictis non de
contrahenda emptione sub conditione,sed de resolueda quaeritur: tamen eadem quabilitas locum habet etiam si culpa sua emptor pretium amiserit.l. si fundus. versic. sed quod .ff de lege commiis. Sed ego dum diuertia coepto tramite purgationis orae, tantam oram fecisse mihi videor, quantam vix purgare,
leam. Itaque non poenitet dixit se oram purgari post diei prς- scriptilapsum si modico tempore debitor offerat rem ipsam,moao nondum creditoris intersit. l .etsi post. T si quis cauti. l. sita qui s. .Seia de verb. oblig. Vbi addit tertium Accursius. ne lis sit cont&lata scilicet contra debitorem . . si insulam. T. eoi de qua paulo post dicemus si prius disiuisierimus quamobrem in pacto legis commiliariae non liceat emptori purg
re Moram post diem: quando conuenit, Vt res foret inempta,
nisi emptor intra primas Calendas pretium aut residuam pretii partem inferret. nam venditor, si velit, illico post diem fundum vendicat ut dominus. sine traditione ex vi pacti de re sua non de aliena facti a principio.adeo finitur repente venditio. d. l. si fundus. l.post diem .sside lege commils Sed hoc admitti puto quoniam totum paci um in Venditoris fauorem aspicit,& emptorem arguit ut negligentem callidum Lutpote qui
moratus sit interim fructus fundi percipiens, cuius non pe soluit pretium. l. 2. l. lege. sse Od tamen ne quid taceam, in d. l. lege. liquet emptorem fructus cum fundo restituere propter Moram non soluti in totum pretit,aut quamuis retineat eos aliquando. hoc euenit,quia acerbe plectitur in eo quod partemptetij, si quam intulit,amittit.d l .fundus. eod.Vnde verius est
82쪽
ibiade Te oram ex die confectam.& simul ex poena dupliei
exaggeratam: una est,ut res inempta sit si, editori placeat non aliter: altera ut emptor pretium quod dederit amittat uti perspicue demonstratum est inde e .sat orae obstinatae purgatio. l. traiectitiae .sside actionib. g. s. Redeamus nunc hilares velut re bene gesta , ad oram quam fabricat dies legalis in iis quae facere quis promittit ut extruere insulam librum scribere: nec diem adiecit, unde lex diem praestituit intra quam verisimiliter opus extare queat, uquidem medioerem ne cursim promi .lor festinare teneatur, nec audiatur re lii testudineo. l. continuus. F. item qui F. de verbor. oblig.nam locus insulae aedificandae, in quo intersit stipulatoris eam poni exprimi debet. l. qui insulam. n. eod. tempus vero a lege utiliter det finitur.ita tamen ut purgari ora possit, si mox aedificet. sicuti, inquit Venuleius ind. . item qui . ille liberatur qui se daturum spopondit si quandoque tradiderit id est ut ego alibi explicui opportune priusquam inter-st actoris . . L. quibus moa .re contrah. oblig. l. rogo si quando die legat ced. yde huiusmodi purgatione orae quaeritur in . si insulam .isde verbor obligat ubi si insulam facere mihi spopondisti,&transierit tempus quo potuisti facere modo non um litem contestatus, te facientem liberari placet, postea non prode Te si aedifices. Inde Paulus 'uidam ali interpretes colligunt ad pu gandam Moram sat eis si ante litem contestatam promitsor facere incipiati quia Iurisconsultus ait facientem liberari in adhue subiungit non prodet se si post aedifices ergo ante proderit dificare incepit se.Sed hoc a sensu intimo legis alienum est .nam si non prodest tibi si lite contestata aedifices. igitu, a te inchoasse non iuuattiquia qui ante incepit postea pergit ac
etiamnum aediscat,ut consummet .Praeterea tantum abest , ut
incoepisse sufficiat ante litem iudiciariam ut qui tardius imeipit aedificare .adeo ut suspicatu facile sit sero insulam perfe-
.ctum iri, iam in ius conueniatur Morae ratione ante acceptum iudicium. l.stipulationes non . . fi .de verb.oblig. yd. l. continuus. 3.item qui .Adde,quod debitori praebita elset occasio e
83쪽
postorciqui opus coeptum identidem sisteret quod perquam
durum est. l. temper. . hoc interdicitum .s quod vi, aut clam. Ergo exponamus facientem opus pro eo qui fecit liberari. eo
magis quod si transeat tempus intra quod expedivit perfoctam elle insulam ora subsit nec fundamenta iecisse liberat . se exponitur faciens pro eo qui perfecit. l. si ita fuerit. U. de
manumis s. testam .sta remeantem in redeuntem, pro reuerso
legimus in l. s. in princ. ω . i. C. de sentent.palis morientem pro mortuo. 3.I.quib. in . ius patr potest. Uocirca faciens insulam promisiam ante litem institutam purgat oram nisi ereditoris intersit, inquit Accursus. l. si cum dies. g. fi .de recep. arbit Miam pupugi latus huius eΣceptionis superius per . . Sela. l. sata quis de verbor oblig. ubi de actore tractatur qui hortos se mandante emptos recepturus erat, si prascripta die
pretium refudisset. lui quidem demum oram purgat prius quam aduersari intersit multomagis reo id licebit:praesertim
ubi non dare, urillic,sed facere tenetur: nam in adiis non ita stridie cogitur cum in his succedat obligatio, ad id quod intiterest .d. l.stipulationes. Teod.
Yo Vnde Rariolus refellit hane Aecursi sententiam iniurganda Mora: ait enim faciendi obligationibus succedere aestimationem eius quod interes :quare cum promisso ante litem eontestatam celsasset in fabrica insulae, iam intereis suceesse Mnihilosecius Mora purgatur. nec quia aetoris interfuit Mo
ram purgari vetat. Verum iam Veteras animaduertunt intemeste dupliciter capi: altero modo proprie pro damno illato ex Mora vel lucrosublato ultra rem principale. I.i .de acti empr. l. si commissa. inem rat haberi tale intereis emergens non patitur oram purgari.quia Morae genitura & partus est ni fi praestetur commode cum re promissa principaliter secundo interesse comprehendit rem principalem vel aestimationem eius, ut in faciendi promissione, &in dandi circa contra Eius
84쪽
In nominatos .l.naturalis . . . ff.depraescript. verb. 8 generalis
ter alibi in quovis eontractu. g. alteri de inutilib. stipui. ωhuiusmodi interelli creditoris insulam expectantis non impedit Moram promissoris tempestiue purgari, dum omnia adhue integra esse dicuntur. L si in lege. 3.pe. T locat. l. illud. ff.de pericul.& commod. rei vendit nondum enim actoris ius f Etum est deterius ut ind.l.& si post.ssi si quis caution nempe post dies perpaucos & tempus modicum quae modicitas varie passim accipitur l. si debitori. f. de iudic ubi Accurcpraeterquam quod penumero retuli poni iudicis arbitrio tempus definiendum. l.I. isde iure delib. Ex quo insurgit acer Bari lus, cum videat ad litem usque contestatam Moram purgare
licere.& litem longe post Moram saepissime institui ne sine
Mora multorum dierum a vocatione in ius,in reo lentissime accedente ac tergiversante vias let nisi existimemus litem cito contestari oportuisse, ut ad eam usque,purgationi locus fuerit sicut vetus opinio habet it Ego arbitror in obligationibus faciendi in quibus laxius cum debitore agitur,permitti purgationem orae usque ad litem licet diu post contestatam: cum plerunque creditoris non intersit opus celeriter perfici, ut satis. ostendit differens rapere in tua promi sorem quem stimulate potuerat,vel ut opus cito
inciperet .d'. stipulationes non 3. fi de verb oblig. sic accipitur .d. l. si insulam. nec obest. l. etsi post tres squis cautionib. ubi modicum tempus duntaxat expectitur quia ibi dies &poena interfuerant & quidem ob sistendum in iudieio hominem.qua de re lis non atrii euit cotestari nam id genua faciendi aliam litem praeparat.Idem dicam de eo qui non sero facit, sed quod deterius est recte factum infringit paucis diebus te integra i si in lege. f.pe. T.locat .hic enim no ita purgabit M tam us que ad iudicium acceptum sed intra pauculos dies. Puto insuper non purgari oram post diesilam ab eo qui praemium est accepturus si aliquid fecerit quamuis in libertatis faria ore praemium verset uti l hais. f. si intra de fidei sommiscliber aliud enim est lucrum quaerere, aliud longe purgand
85쪽
, Vbi autem de danda numerandaque pecunia quaeritur,
vel alia re verisimiliter commoda omni tempore tunc non bcet Moram purgare ante litem contestatam nisi modico tempore postquam dari oportuitis c um nondum interfuit creditoris.d . si ita quis 3.Seia. l. si cum dies . . s.c im .seq.s de recep. arbitr. non ergo si diu protelata fuerit litis contestatio ante ipsa Mora purgabitur. 13 Ergo lis contestata non sinit Moram purgari ita intelligenda sunt quaecunque iura purgationi indulgent. l. si se
uum . . sequitur .de verb oblig. l. interdum. g. fi eod. si quid Recursio ibidem creditur cum enim reus neget tunc id, quod ab actore petitur. l. I.C.de litis contestat nam lis cum cofitente non est omnino pertinacis orae 3 in elui bilis culpa profitetur.triplici ratione: temporis lapsi stilicet, mox vocatione in ius.& tandem iudicio accepto , praeterquam quod vix praesumitur aliquis vocatus in ius. quin prius interpellatus amice extiterit ut satisfaceret. l. in fideicommissi. ff. de usur tandem
verb litem contestans & inficians dici non potest, quantum Moram roboret &aliquid plus ignauia moliatur. l. fi .fLde rei vendie.unde male sensit Bariolus a lite contestata quandoque Moram fundari. i md semper incipit vocatio in iudicium. .fi. de poena temer litigat.Sed prisci autores dixere etia a lite cotestata Morae purgandae locum esse si offeratur id quod petitur fieri vel dari secus si id quod interest petatur vel poena, eum offeratur id quod principaliter promtisum fuerit .led a- mabo. quid aliud sensit Aecursius quam purgationem Morae delitescere dum eminet litis contestatio & sicinum petitur, Maliud offertur: eum in eo qui offert quod petitur . lis pro prie non sit nee in costentem ullae sint partes iudicis. l. proinde. 3. fi .i adleg aquil . quia tunc actore volente reus purgat
Moram , si offert quod poscitur nec obest. l. sed & si alia. de
constit.peeu ubi offertur petitum. tamen non purgatur Mora post contestationem Veruria ibi hoe non dicitur , puta, litem c6ntestatam fui is contra reum qui obtulerit petitum:
nee Morae purgatio illi denegatur, sed actori qui oblatione te fastidita litem institui pastu fuerat, unde re perempta tam
86쪽
i Molo inuestigemus,cur fat, ne post litem contestatam libceat medicari Mora commissio chim Iustinianus in s.deperpet. tempor. action. admoneat. ut siquidem is cum quo actu est ante rem iudicatam satisfaciat actori officio iudicis conumniat eum absoluere licet inquit in ea causa fuerit iudicii ς i piendi temppre, ut condemnari deberet & hoc else,quod vultigo diceretur, omnia iudicia absolutoria esse. sicut quoque omnia dici queunt condemnatoria si forte lite coepta reus conue tus inceperit rem petitam tenere a. i. . inde scribit. ff. depos ,
plane illic Accursius subdit solutione principalem causan sublatam.& sic liberatum reum ab instaotia seu obseruatio noiudicij: cum . ut aitBartolus, id offertur Mobsignatur quod potitur non alias.Sed nemo mihi persuaserit soluendo re ipsa id quod petitur liberari reum qui Moram fecit ab eo quod actoritis interest dilatam fulis solutionem , vel ab usuris pecuniae petitae,vel a fructibus fundi ante bona fide possessi. l. f. E. de
condict. tritica r. l.certum. C.de rei Vedicat.quamuis non ignorem, si de accessionibus ciuilibus, vel sumptibus litis iudex in sententia nihil expressierit postea addi non posse alia sentetia ol. .C.deposit. l. terminato.de fructibus4 liti expens C. Caeterum infructibus adhuc iudex redintegra iudicium aduersus condemnatum ad restituendum. l.4 ex diuerso. 3 i. ff. de rei vendicat unde in d. f. f. de perpet actionib. videas licet
reum qui pervicaciter litem contestatus fuerat,mox ante sententiam obtulit se actori non modo rem petitam sed etiam, id quod eius interfuit propterMoram vel usuras pecunicae fumdi fruct. Ita verbo satisfactionis usus est Iustinianus non strictim pro satisdatione, ut l. .F.ait praetor. T. de re iud sed pro integra solutione rerum &accessionum quia satisfactio latae est significationis plerunque nec uno modo usurpatur. l. solutionis. fide verbor . signis. l. fideiussor. T. de doli excepti. qucd: si quis dicat,hoc modo etiam post sententiam purgari dilatic-anem.d. l. fideiussor fateor utique sed iudex ace iis statuetit, eum qui se condemnari passus fuerit,quani in eum qui prςu
87쪽
D mi R A est sententiam ocilatione:& ideo ibi dieitur Iudicem aestim, tutum de damnis actori illatis ex debitoris Mora. l. Papini nus . . memini in. F.de inomai ubi non de Mora sed de audiei frauae quaeritur negligentiam superante, ideo serum est re iudicata resipiscere vel intelligi po est Iustinianus de reo condemnando quidem sed qui litem in lituita .rus est tanquam iustus defensor non vana opinione, sic a Mora immunis l. si
quis solutioni. E. de sur multo magis tereditori ita satisfactum fuerit ut contentus videatur. ut in . satisfactio. T de s luti. non si fit sentiat. suc urrit t. si rem s. omnis. st de pig. acti. tune enim absoluat iu lex moratorem consentiente actore, dia tulicis partes sunt ratum habere quo a litigantes faciunt ad dirimendam eo atrouersiam pertinens, ubi delictum non
versatur. l. I . . inde quaeritur. Q.d operi noui nunciat.
is thue apparet post litem motam in iudicio purgari Moram d. s. q. s.cum .se .l. Tiudicat. l. quando stipulatori cautuest de re defendenta dato siletu sore S accidit non defendi, unie eontra filii sor in aeceptum est iudicium post tamen reus iusta defensione usurus auditur.sed hic nihil mirum quia unus Moram commisti se videbatur, hoe est fideiussio litem
eontestans ste negans,&alius cuius propius intererat nem
pereus principalis, purgabat Moram re ipsa commisam litα contestata. l .cum quaerebatur. .proinde. Teo l. die habet fideiu sor ex alterius persona,quod ex sua non haberet, ut inlia praetoria stipulatione. l. procurator. . I. Trem rat. haber.
Is i. l. hoa ediisto. F. te publican .dilutio perfacilis est cibi
namque publicanus . tui plu iusto exegit auditura lite contestata rellituras facinus purgans quoniam Iurisconsultus nodiei ipsum liberari ab intere sed damno illato, sed a poena dupli de qua in . . sequenti statim disceptat ergo poenitentia
delictum abolet ante sententiam .d. l.papinianus . . meminisse desino illa. testam . non in furto: aliis criminibus nomen celebre retinantibus. l. lui ea. T. de furt. verum publicanus fucumdat audaciae praetextu muneris liciti: nec tam furtum facit qua perfide versata .l. tres. Ede admi .iutor. l. si multi is de publiacan. 5 iis quae de euitanda poena legis restitutione natura rei
88쪽
R. A. que petitae diximus probe congruit i. si eum exceptione. s. i. p. de eo quod met. 1 Relabi nos deeet ad ea quae libata nobis iam extiterunt de dies poena adiecta promissionibus dandi vel faciendi Morae purgationem impediente, ut placuit iustiniano magnam veterum obscuritatem & litium occasionem , ipse glori
tur amputante. l. magnam.C.de contrah. stipui. quia memoria
tenere debeat quisque quae sub poena spopondit, non expectare ab alio admonitionem. accedit quod qui non terretur damno impendente ex poena adueniente die apposita censetur co-tumax aduersus legis minas unde augetur vindictae species.
nee consitat, quod quidam aiunt, ibi non impediri Moram purgari sed ostendi diei lapsu poenaeque appositione Moram
generari quod inane prortus est,cum constet sola die oram gigni sed purgatu facilem. l. si fundum .sLde verbor . oblig. l. si ita quis. .seia eod.sed poena inhibet purgatione: cum memoria recolere debuerit debitor diem imminentem, minacem poenam qua adiecta non quaeritur, an actoris intersit. l. s. de praetor.stipui. .alteri de inutii stipulat. cum vero sola dies adiponitur animaduertimus an intersit creditoris, ut Morae purgatio admittatur. d. .seia. 18 An non etiam idem Augustus in l. r. C. de iure emphyta memorat seueram sanctionem suam contra securos debitores, quae est in d .l. magna mi ut morantem emphyleutam ulciscatur, loco poenae pecunariae pacto adiiciendia poenam minatur
amittendae rei, si triennio cessauerita solutione pensionis . si molo dominus expelli desidem voluerit. neque enim cogitur uti iura suo ut in pacto legis commissoriae rem inemptam faeientis ipso iure si molo venditor voluerit, non aliter. l. 3. F. de lege commissi. qua in conuentione iam ostendimus duplice poenam videri additam , si sua die pretium non persoluatur: hoe est resoluti contractus Scamissionis preti l. l. si fundus. F. eoidane emphyte ut ecclesiae ceseri sitisfactione morae excibsationem consequetur iure pontificum: cap. potuit de locat. qui reeisius tempus illi concessium est celsandi a solutione pensionis,putabienniu. .scire .de ecclesiastic.titui col. I. kim
89쪽
D M. R A dulgentior est lex erga eum cui minus Jacium temporis a gitur ut patet in patrono clerico qui semel oblatum episcoso intra sex menses non potest reiicere, imo alius intra quatuor
cap. i.de iure patron. in .gloil ibidem. cap. cum autem eod.
adhuc indulgenter agit lex cum emphyleuta ciuili quem primo quoque anno non solutae pensionis tota poena non asscit, sed triplicem pensionem emuere permittit, antequam pro di ipsum expellat .secus in . i. F.f. Ede penu. legat sed considerauit lex durius esse propter modicas pensiones quas emphyleuta non tam in compensationem fructuum praestat, qua in superioris domini recognitionem praedio toto priuare, an-nci uno. ideo praestituit triennium,& tunc vetuit oram excusari iuxta d.l. magnam ad quam se retulit autor iustinianus.no modo quoad morae constitutionem trienni spacio metienda, ut quidam fals,autumant sed etiam quoad vetitam orae craeusatione quippe cum ut diximus,ut Mora deprehedatur non
ambitiose poena adiicienda veniat sola die ad id sufficiente. is Euidenter idem probatur in traiectitia pecunia data, voad diem et tam soluatur sub poena certae pecuniς apud durum Affricanum in i traiectitiae . . de actionib. diei enim ibi in principio expressia mentio est,& quidem certaed praefixae, ut in exemplis mox ibidem subiectis patet, bitri videlicet certa die dari iubentis strursus fundi lege committaria venditi&pacto inempti, si sua die pretium non in totum numeraretur, morante inplore. Addo ego Pauli responsum . qui in diuersiam sententiam exorari nequit de pecunia trans mare vehenda .loquens cum die &poena ubi dies ad certam pertinet, nec Moram patitur purgari. l. fi.st de nautic. nor .non magis
quam in t .ad diem. T. de verbor oblig. eodem Iurisconsulto Paulo autore sed hoc amplius grauabatMora in d .l.traiectitiae
seruus creditoris iugiter comitas debitorem, & praesentia sua vel voce compellans non quod pro huius operis maiores usuras debitor penderet. l. . g. nec pignora. T de nautic. foenor. io Ad eandem sententiam recta contendit Morae purgati
nem post diem cum poena prvbibens Vlpianus in . Celsus T de receptarbitiaeco luens id quod habetur in d. l.traiectitiae,
90쪽
D mi post diem ab arbitro ex compromiis designatum committi poenam ab eo,qui dare tui sus fuerit, si per eum steterit quom bnus intra diem daret: licet ibi poena a contrahentibus seu compromittentibus adiiceretur,dies vero ab arbitro iurisdictionis experte. nec obest. l. si cum dies. 3.si. Teod. ubi ante litem con- tellatam, si actoris non intersit Mora purgatura quia ibi erat poena per partes praescripta,sed non dies ab arbitro unde modi eum quoidam tempus parendi sententiae arbitri subintelligitur plane vagum incertumque non a lege praestitutum laxenim diem poenamque praefigens inflexibilis est l. r. C. de iure emphyt.ut patet in illo tempore modico, sic enim vocatur ibi quadrimestre dato iudicatis . si debitori. F.de iudici .l. 2. C.devsur. rei iudic. quamuis huic diei poena non haereat, sed suracentesima: quod si lex nihil temporis praefixerit ut in . Romae. . Flauius de verb. oblig.l. r.in princip. ffide penu eg. ωind. . f.l. si cudies. iam in iudicisarbitrio illud reliquit pro libito laxantis aut minuentis ex varietate rerum repersonarum vel ex
quantitate debiti. l. I. Tde iure delib.l. a.de re iudie. nisi lex e pretia indulgentior permittat diem a se datum per iudicem ex causa temperari. l.nonnunquam. T de iudic d .l. a.de re. iudi c. dii Itaque non est hic opus longa disputatione qua disquir, tur an in fraudem legis factum durius vindicetur retractetumve quam inflaudem hominis. l. si libertus minor. F. de iure patron.&andurius cum lege quam cum homine agatur maxime cum in d. l. si libertus. ubicunque legi fraus fiat, illic tu que homo fraudetur, id est patronus a liberto alienante sed hoe est per auios saltus vagari non trito progredi itinere vid dum namque est quaenam fuerit causa prohibendi legillatori. vi pote cum etiam in tempore lex se contemni patiatur a iudice. Sc reprehendat quod aegre perpetitur fieri, non puniat. LI.*.biduum. Fquando appell. sit. l. . 3.ad tempus. f. de interdict.& rel. yde hac re tempestiue plura commemorabo non eadem ubique legis est patientia, passim namque indignatur sibi intra tempus morem non geri .d.l. a.de,sur. rei iudic.C.l. si quis in suo .C.de nosset.test. dc in die cumulata poena appositione,quae praeuideri potuit,&debuit timeri, ne poena inc