Antonii Augustini archiepiscopi Tarraconensis Epistolae Latinae et Italicae nunc primum editae a Joanne Andresio

31쪽

a6tum. Itaque S. c. ex triumvirum relatione factum est, ut Easeolo liceret cum gratas latina conjungere. Atqui aut haec omnia longe ante annum i 545 contigisse, aut saltem privatam scholam ante illud tempus graecarum, latinarumque Iitterarum FasoIunx habuisse ex Augustini epistolis deprehendimus. Nam cum Augustinus anno sequenti paea Vinum gymnasium adiit, jam ibi tum Faseolus multos in utraque lingua discipulos habebat, quorum unus, qui multorum instar esse poterat, fuit Augustinus;& Bononiam anno I 538 reversus, sic Kalendis quintil. de Cornelio Musso Faseoli amico, qui Bononiae publice divinam humanamque philosophiam docebat, ad Faseolum scribit: qui Cornelius O mihi gratulatus est, quod te possem Prace plorem laudare, O tibi quod in utraque lingua multos hahcas, habiturusque sis discipulos σὶ. Faseolum in Italia natum, in patavina academia educatum, ab iisque insuper majoribus ortum ut domi semper habuerit quem imitaretur, posteriores aliae. ipsius Augustini litterae declarant ibin; M sane Bernardinus Scardeonius , Sc Antonius Ricco nus,. qui ejusdem patriae et aetatis er aut, eum Patavinum DP Pellant. Faseolum non cum Cornelio solum, Verum cum Romulo Amas eo, eumque aliis bononiensibus

32쪽

eruditis amicitia conjunctum, Bononiam ad amicos visendos, atque ad Matthaeum Curtium audiendum cogitasse ex aliis ad V. Kal. jun. scriptis novimus al; id tamen non praestitisse posteriores aliae epistolae

aperte indicant . . Anno I 5 a Simplicii latinam

versionem a Faseolo fuisse consectam, sed nondum editam, neque fortassis adhuc ad unguem pedi Politam , argumento nobis esse Poterunt, quae Postr- id. sept. Augustinus scribit Venetiis: Simplicium tuum cupio videre , ut Iacobo Mendoeta legato, qui peripateticorum scholis miro deditus est . osten. dam c). Edita vero est anno I 543; 8c tum MetelIusid. nov. ad Augustinum scribit: Faseolus item -- stem , qui te cum multα amoris testificatione salo

re jubet , in mandatis dedit, ut Mendoetae legato quod reliquum erat duobus exemplis Simplicii a se

conpersi reciderem. Quare ab Irienio adterum accipias, necessc est ae . Quid ilΙo de collega suo olim magistro , Lazaro Bonamico sentiret, quid ad Augustinum scripserit, nobis non patet; sed id tamen non obscure significat Augustinus, cumi ad um respondeat, Qua de Bonam ei negligerui scribis credo ; dederat enim eum iuhic era , maxima e jus rei Bernardinas Scardeonius canoni- σὶ Ep. 1α. bὶ Ep. r . x s. se Ep. 18. d Ep. 26i Ep. 'a

33쪽

23eus pavavinus, Faseoli ami cissimus, quem anno 156o juvenem adhuc appellat, cum in ejus laudes amiee excurrerit, haec subjungit: Is in prima Oo aetatis suae

tempore aggressus assciles Simplicii commentarios, Primus e gracis accurate latinos fecit, qui jam bis

prelo redditi ubique leguntur, et a doctis Uehementer probantur. Cum his autem et tres epistolas edidit cultissimas , quarum prima imperitos, et inelegantes interpretcs descrendos esse admonet; altera Dero arabas relinquendos Probam, tertia oero ad bonos Probatosque authores legendos studios os inoitae

Haec quidem utpote a juvene magna certe Dideri possunt; sed parνα quidem αd ea quae deinceps d et ina ejus in prooectiori aetate polliceri pidetur U . Verum praeter illam Simplicii versionem eique subjectas epistolas, Sc paucas alias ad Petrum Viet xium aliosque familiares litteras , nihil aliud a Faseolo Praestitum novimus. Circa finem anni I 57x diem suum obiisse ait Antonius Riccobonus, qui eum vocat Mirum sine dubio doctissimum O disertissimum , litterarumque gracarum et latinarum periticis 'uum sa). Carus erat multis Faseolus, habebatque discipulos sui amantissimos, quos inter Augustinus, atque Metellus nobilem Iocum obtinent,

34쪽

29 quod utrilisque quidem, sed Augustini praesertim litteras legentibus manifesto apparebit. De Ioanne Sora, deque Georgio Vaschio , MIoanne Angu jano, ad quos plures aliae sequntur e- Pistolae, paucis me expediam, cum eorumdem notistia non admodum ad rei litterariae incrementum, si ve ornamentum conferre queat. Multa concurrunt

simul & Augustini, 8c viri clarissimi Genesii SepuI-vedae testimonia, quae Ioannem Soram probum doctumque hominem , , maxime juris prudentem sapientemqne declarent. Ipsi quinetiam recentiorea sodales bononiensis S. Clementis Hispanorum collegii tu epistola ad Maiansium anno I 753 scripta honori sibi dueunt, quod Soram inter collegas suos referre valeant; atque ad collegii decus Soram, ingenuum illum quidem, & nobili patre , atque honesto loco natum , oed nullis familiae titulis, nulla publieae professionis doctrina, editorumve librorum

fama commendatum, suis tantummodo propriis m Titis clarum, conserunt cum Guevara, cum Sepes Veda, cum Augustino , cum Herreta, cum episcopi cum Hispaniae proceribus, eum Iaudatissimis seriaptoribus, crimque iis hominibus qnotum nomina ad honoris significationem proferuntur. Quare timem dum nobis non est, ne Iandum argumenta deessent,

si hominis domesticis publicisque moribus, celebristate fori, ερ magistratuum honoribus insionis lauda-

35쪽

3o tionem hoc loco instituere liceret. Sed nos haec s- Iiis praestanda relinquimus eaque tantum quae Ie- gentibus hasce litteras facem quodammodo praeserre valeant, leviter Persequemur. Ioannes Sora anno 1 Sio patre Ludovico Sora CaeSaraugustae natus, ibique litterarum studiis institutus, Bononiam venit ad uberiorem doctrinam hauriendam , M anno I 533 in eollegio S. Clementis ab hispanis sociis cooptatus scholas academicas frequentaVit, & jurisprudentiae laurea donatus in patriam remeavit. Gregorius Majansius, quem honoris Causa nomino, jurisconsultus doctissimus, rebus hispanicis illustrandis author eruditissimus, Soram dicit in bononiensi academia juris civilis Sc canonici scientiam professum fuisse, eitatque ad calcem Sepulvedae epistolam

XXXIV. 1ibri III. a) . Sed vereor ne Majansius in So-xae Iaudes merito liberalis nimis lata interpretatione Sepulvedae verba exponere voluerit. SepuIVeda enim in ea epistoIa Soram quidem muItis commendat laudibus, eumque ex bononiensi academia doctorem utriusquo juris in Patriam rediisse scribit,aed ejus scientiam professum fuisse nequaquam indicat. Neque Augustinus in tot epistolis, quibus sis Ve Soram aIloquitur, sive de Sora loquitur, de Psius publica professione verbum ullum facit, ne-

36쪽

3Ique cum tot ei amicos Bononiae degentes saepe commemoret, ullum unquam ejus discipulum appellat. Atque bic obiter notare liceat in anno sorani in patriam reditus signando typographorum errorem in editione Iucensi irrepsisse. Nam cum Majansius

in hispana vita Antonii Augustini dieat id quod v

Tissimum est, Soram nempe in patriam rediisse a no I 537, in ea editione Iegitur anno I 553. Verum ad nostram xem: Ioannem Soram adolescentem vixdum e bononiensi collegio in palliam regressum in hisce epistolis spectare licet. Hic enim videmus Sovam so ro impense deditum , elientibus circumventum , inultis negotiis & occupationibus 4 trictum, ea

fas agendo augere in dies rem familiarem, & pr. Pe esse ut jurisconsulti filiam uxorem centum Η. S. dotatam dneeret a ; imo A eam duxisse, M -- peltae filiam esse , alibi in epistola Bernardo Boleae nuntiat . Levia quidem haec sunt, sed quae tamen memorare juvat, cum ad uberiorem tanti viri notitiam pereipiendam eonferre valeant: illa gra Viora , 8c magia ad Sorae lavdem , enm vidclicet in gni ab Augustino habitum, eonsultumque de rebus d sua studia spectanti Α, adhibitumque in dialosa

de variis di illimisque rebus juris cipilis qui una eum Bernardo Bolea, & Ρetro Ruitio graviores judi

37쪽

saxisprudentiae quaestiolies dissolveret; tum justum

eum & sapientem hominum aestimatorem patari debere, qui adhuc adolescens magnum Alciatum , cum, a nonnullis despicatui, ab aliis etiam odio habere

tur, ipse semper magnifice praedicarit, laudibusque in coetu in extulerit su), atque in pragmaticis i juris quaestionibus vel ab Hispania ejus eonsilium exquisierit bὶ; quin & mutuo Soram ab Alciato fuisse aestimatum, cum ipsius causa aliqua praestiterit, quae . ab aliis rogatus non exegisset sc . Quibus ea ad extremum libet adjungere, quae de Sora narrat recen

tissimus aragoniensis bibliographus Felix de la Τassa , ipsum nempe gratum Prineipibus, gratum populo, ab omnibus propter eximiam probitatem atque prudentiam commendatum, pluribus, illustribusque magistratibus functum, ad supremam ara-.

goniensis consilii praefecturam Pervenisse, eamque summa integritate & justitia administrasse, gravioribusque negotiis conficiendis ad extremum usque vitae spiritum adhibitum, anno demum I 57o e vita excessisse. χ, Atque haec de Sora. Georgius vero Vasquius, & Ioannes Angujanus studiosi erant adolescentes hispani, qui Patavii stu diorum cursum peregerunt, atque Augustiui, dum a) Sp. xx. μ) Ep. xx. χά. cὶ Ep. 16.

38쪽

ibi egget, amicus imi contubernales. Quorum alter, Ioannes Angujanus Bononiam postea anno I 5 O migravit in collegium S Clementis ah hispanis sociis cooptandus, alter vero Georgius vasquius Romam , unde prius venerat, reversus eo vota sua intende ' hat. ut sedem in ro in ana rota litibus judicandis Oh-tineret, tactus no fuerit voti sui compos, haud scio. Amice, & familiariter cum eis in hisce litteris joc tue Rugustinus , liberiusque idcirco verius quae de praeceptoribus suis, aliisque sentit, proferre non veretur: quare judicia inibi prolata majorem a no

his fidem quodammodo merentur ι o.

Amplior nobis sese offert dicendi eampus in Hieronymi Osorii laudibus, cujus mutuas cum Augustino epistolas reeensendi hic locus est. Sed quid

opus est verbia ad Osorii memoriam conservan- tdam, cum extent et terantur manibus omnium, qui sapientiam eum eloquentia recte conjugendam existiment, egregia illius opera, atque ipsius pietatis, doctrinae, latini sermonis elegantiae, sapientialige eloquentiae singularis nunquam intermori tiara monumenta 8 Quid enim magis ad evangelieam sanctitatem, ad gravitatem Piatotiis, atque ad Tullii eloquentiam elaboratum posteriora saecula tulere,

quam praeclari ejus libri de nobilitate eloili O chri stianai de gloria I de regis institutiones Odiscipli na I de vera sapientia ι cie iustitiα eeuius, totque

39쪽

lii pietatem ubique, doctrinam, eruditionem, sermo. nis puritatem, suavitatemque redolentes ' Pleni sunt plerique ejus temporis, posteriorumque scriptorum libri honorifieentissimis testimoniis, quae o orium iuastra tollant, nosque ab ejus laudandi cura removeant. Id tantum breviter dicemus quod ad rem nostram sarcere potest. Osorius OlTsipone natus, Salmanticae la. tinis, graecisque litteri' ita excultus, ut jam tum vix

ineunte adolescentia multa graece satis eleganter scrippserit, Sc Ieremiae lamentationes graeco carmine .exν

presserit, juricivili patris jussu iucubuit, sed ita tamen, ut optimos quosque auctores graecos latinosquae manibus nunquam dimitteret. Parisiis deinde arbstutelicae philosophiae penitius cognoscendae operam dedit; atque inde Bonouiam se contulit, ubi theolo. giam, sacra Φ literas, ta hebraeam linguam toto pecturo hausit. Florebant ibi tum multi doctrinis graecis Sc latinis non mediocriter cruditi. Erat mihi, ait Osorius, magnus usu cum Romulo Ama Ναο viro in dicendo admirabili, O in omni uoctrinae νων rietate praestantissimo. Obserυabam praetereα achillem Bocchium equestris ordini Ornamentis atque singulari eruditionis laude florentem. L svicum tiam Bucc emeum omnium peripateticorum facile principem studiose audiebam, O alios item multos O doctos habebam, arctissima consuetudine deυin

40쪽

lium, cum quibus eram assidue, reseroabam; ex

quibus duos in primis ex Omili nobilitate, insigni

amore, O studio complexus sum. Alter er Anto nius Augustinus CaesarauguStanus, quem Propter mores suapissimos, O multiplicem eruditionem ocimaee amabant alter erat Ioannes Metellus. homo

singviari, modestia praeditus, qui cum diutissime vixi, atque conjunctissimeq- . Cum ergo Bononiae

aet, ec cuin hisce viris doctissimis versaretur, Ho-quentissimos illos libros, qui omnium linguis, & Ibteris praedicantur, de nobilitαte civili, O chri sti na ad Platonis, Tulliique exemplum commentatus est; nihilque habuit prius quam ut eos Metelli, et Augustini, quibus omnia sua consilia libenter eredebat, censorio judicio submitteret. Hinc primae illae epistolae quae inter Augustinum, et Osorium intercum sarunt. Atque inde fortasse factum est, ut Osorii libri, qui paullo contractiores videbantur. in majorem amplitudinem dueerentur, Nam Augustinus eum Censorium stilum in illos libros quoqnomodo adhibere vellet, ut amisae Osorii voluntati obsecum daret, nonnulla in eis notavit non quae demenda, aut mutanda, sed quae adjiei ina essent. Nimirum 6 exordia unicuique libro, O aliquot locis cum eodem illo ,' cui libri scribuntuae, sermones deesse existima- a De Glaria