Hadriani T.T.S.Crysogoni S.R.E. presb. card. Botoien De sermone Latino, & modis Latinè loquendi liber nunc demum sua integritati & pristino nitori redditus. Eiusdem Venatio ad Ascanium cardinalem. Item Iter Iulij II pontificis Romani. Cum indice locu

발행: 1581년

분량: 325페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

inciperent, referrentque pedem. Ibidem: Dum pedem referunt, ne a tergo vulnerarentur. Ibidem: Primo resistute deinde referunt pedem. Ibidem : Dolo, non metu pedem retulit: Ibidem 1 4 um primum referri pedem apparuit. C aesar in Commentarijs: Pedem reserre , & loco excedere, non turpe putarem Ibidem: vulneribus defessi pedem referre. Ibidem: Paulatim modo pedem retulerunt. Ibidem: Permoti Barbari constiterunt, ac paulum modo pedem retulerunt.

Adferre pedem. . Catullus: Abite,unde malum pedem attulistis. Conferre pedem. Cicero pro planeor Non possum magis conferre peῆdem lut aiunt aut propius accedere. Userre perim. Plautus in Captiuis 1 Seruate istum sultis intus serui, nequoquam pedem efferat. Vii gilius: Metne efferre pedem genitor te posse, relicto, Sperasti Cicero ad Atti eum : Nune illum, qui pedem porta quoad hostis eis Euphratem fuit, non extulerit, honore au geri λ me in cuius exercitu spem illius exercitus habuit, idem non assequi,dedecus est nostrum.

E A C IN ORIS, ET SCELE-

OB seruandus & hie dicendi modus, quo Cieero ali

quando usus, posteros, ut id ali dem uterentur edo. cuit: eum facinoris crimen, eri is sceleris, crimen delicti quandoque posuit. Crimen enim quandoque pro quadam ouasi calumnia, siue accusatione, quandoque pro ipso delicto, interdum pro genere peccati: Facinus ero & scelus pro quadam specie vel forma definitur. CLcero M. Marcello: Primum ad se reuoearent maximi facinoris erimen. Ibidem: Cur non conprehenderint, cur non ipsius consessionem facinoris multorum oculis,denique Voce. tanti sceleris crimen expresserintὶ Idem pro Cornelio Balbo. Nam verius nihil est,quam quod hesterno die dixit ipse,ita L. Cornelium de fortunis omnibus dimicare,ut nullius in delicti crimen vocaretur, Virg.

Disce omnes. Idem ini Sere

142쪽

DE SERMO. LATINO.

sere crimina belli. Idem:

Crimen amor vestrum.

Cicero pro P. Sylla: Car in pari causa non paria fgna eriminis reperiuntur ZIbidem: Qui ab illis etiam in erimε vocantur. Ibidem: Et ex ea crimen aliquod in P.Syllam quaeris. Ibidem:Neque enim istorum facinorum tantorsi, tam atrocium crimen iudices P. Syllae persona suseipit. Idem pro QAinto Ligario: Nouum crimen C. Caesar, Mante hunc diem inauditum Ibidem: Ergo haee duo tem pora carent crimine Ibidem: Sceleris vero crimine latoris parricidij immunes sint.Idem pro Lucio Flacco: Maledictum omne,non modo crimen effugit.Idem pro domo sua: Cui ergo erimini respondere sine mea maxima laude non possum.

dines, non ita factus. x Actus ad unguem, factus ad libidines, non ita factus, A modi sum loquendi sce licis illius seculi elegantissimi. Horatius. Fonte ius ad unguem Factus homo: Cicero in verr.Rubrius quidam homo factus ad istius libidines. Idem in Bruto : Siue quod natura non esset ita factus.

AD EXEMPLUM, VEL AD

exemplar.

R D exemplum autem, vel ad exemplar, idem est quo Sad similitudinem.Plautus in Mereatore: Versi ad hoc

emplum nunquam ut nunc insanio.

Horatius.

Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi. AI phenus de conditionibus,t .in testamento .Vt monumentu ad exemplum eius, quod via salaria eget,fieret.

NE EA RES MIHI sIT

fraudi. fraus,' IE ea res mihi si frandi hie modus loquendi apud ve- teres id significat, quod, Ne ea res mihi adscribatur, vel ne noceat,neve vitio detur,unde poena aliqua prou niat.Antiqui enim frandem poenam vocabant. Vlpiaous Ee aedilitio edicto, l.Cum autem : Veteres fraudem propcena

143쪽

i. O HADRIA. CARDIN.

poena ponere solebant.Cicero pro L.Murena:Id erit eius vitrico fraudi ac crimini. Idem Attico. Fit gratia Bluti S. Consultum, ut neve Salaminis, neve qui eis dedisset, Daudi esser. I dem in ver. Statuunt illi, atque decernunt, ut lixtiterae, quibus existimatio C. Verris laederetur, remouerentur operaque daretur, ne ea res C. Verri fraudi esse

posset. Idem pro Sexto Roscio Amerino. Id erit ei maximae fraudi Idem in Philippi. Censeo ut ijs, qui in exerciatu Antonij sunt, ne sit ea res fraudi, si ante Calend. Februarij ab eo diseesserint Ibidem: Duos Gn. Pompeij summi ae singularis viri fratres, incolumes haberemus, quibus certὸ pietas fraudi esse non debet. Ibidem Eis Raudine sit,quod eum M. Antonio fuerint.Idem pro Cluentio: Quae res nemini unquam fraudi fuit. Idem Lent. Si quid ex ijs rebus, quas tibi fortuna largita est nonnullorum hominum perfidia detraxerit:id maiori illis fraudi, quam tibi futurum: Horatius nodis:

Tu separatis uvidis in iugis

Nodo coerces viperinci

Bistonidum sine fraude erines. Idem Cui per ardentem sine fraude Troiam, Castus Aeneas patriae supeistes

Liberum montuit iter daturus Plura relictis.

Vlpianus: Si quid in fraudem,l. si quid dolo Cognostit

praetor, & operam dat, ne ea re, fraudi sit.Titus Liuius ab urbe condita: iij metu, ne non venisse fraudi esset.ibidem: Ne cui fraudi est et conscisse milites. Ib: dim : Ne euitiati di esset secessio militum pli bi, que . ibidem: ut transitio sbi nec fraudi,nec honori st. Ibidem. Latum ad populum est. ne Seruitio si audi esset, quod patre vivo aedilis plebis fuisset. ibidem: Vt qui ciuis Campanus ante certudiem transisset sne fraude esset. ibidem : Sua omnia sine fraude Pecij deportant.idem de bello Punico. Vt sine fraude Punicum emitteretur praes diurn. idem ab vibe condita:

Militibus cauendum, ne fraudi seeessio sit ibidem: Tulit, ne cui fraudi secessio esset.ibidem:iudicibus ne fraudi eates sit, curare.

144쪽

DE SERMO. LATINO. IUGERMANUS.

Ermanus non solum frater, aut ex Germania oriundus,quod manifestum est, sed quandoque etiam gemmana patria germana lingua germanus Atti eus, & huiusmodi dicitur Α germine tamen omnia derivantur, quasi inde germinata sit ea res, de qua dicitur. Plautus in Captiuis: Nam illi quidem Theodoromedes fuit germano nominet idem in Rudente. Atque heras tuas quidem her--cle,atque ex germana Graecia Cicero de Oratore: Hane ego iudico formam submissi oratoi is, sed magni tamen,& germani Attici .ibide Hos germanos huius arris magistros. Idem in Rullum:Illi veteres, germanique Campani. Idem de Legibus: Quia si verum dicimus. hare est mea, & huius fratris mei sermana patria: hie enim orti stirpe antiquissima sumus. idem rHune locum idem ego te accipio dicere Arpinum, germanam patri am esse vestram .ide m in Verrem: Quantum inter hunc & illum Numidicum verum & germanum Metellum interesset. Idem de Offieijs Sed nos veri iuris germanaeque iustitiae solidam &expressam essetiem nullam tenemus. idem in Ac demicis.Erat quippe,si perpauca mutauisset, germani sitamus stoicis.

Eneratim & speciatim, antiqui illi Latinitatis eondi-Utores saepe in operibus suis seliptum reliquerunt. Posteri haec, ut optima quaeque deprauarunt : nam Gener liter & specialiter passim eorum loco posuete . videbunt ergo viti verae Latinitatis studiosi, autoritates quas pro re paucas notaui,& discrimen quod sit inter priscam La tinitatem, & introductam barbariem facile agnoscet Cicero de Oratore : Nulli fuerunt, qui illa artificiose dige-- sta, generatim componerent. Idem de reditu suo. Legem speetatim initio de salute mea promulgauit.

Generatim distite cultus. Vitruvius: Et ijs mixtionibus naturali temperatura figiiserantur omnium animalium in mundo generatim qualitates Idem: De parietibns,& apparitione generatim materiae eorum,quibus sint virtutibus Sc viiijs, que admodum

potui,exposui. Caesar in Commentarijs: Multa praeterea gene

145쪽

ΗADRIAN. CARDIN.

generatim ad auaritiam excogitabantur. GRAVATE. Rauate, adverbio veteres utebantur ridem est quod mole sic:quo loco ineptὸ dic ut, cum displicentia Plautus in Baechidibus:Quam grauat Epater dedit Tullius de Offiei js:Grauate illo primo.Titus Liuius ab urbe .codita: Haud grauare minis obeundo. Idem de bello Macedoni--:Id grauate concessum regi est.

GAUDERE IN SIN V.

Audere in sinu,modus loqnendi hie apud illos vete- Τ res significat aliquem tacite re & fortuna sua contentum vivere. Cicero in Tusculanis: Vt,in sinu gaudeant, gloriose loqui desinant. Ouidius. Qui sapit in Taeito gaudeat ille sinu.

GRATULARI HANC REM, HAC

re,& de hac re. G Ratulor tibi bane rem,& hae re,& de haere, a doetis saepenumero indiscret E dictum. Plautus in Captiuis: Eunt 'buiam, gratulanturque mihi eam rem. Caelius Ciceroni:Gratulor tibi affinitate viri med: us fidius optimi. In Verrem Appellat hominem, & ei voce in axima Victoriam gratulatur. Lentulo: Quod mihi de nostro statu, de Milonis familiaritate, de leuitate & imbecillitate Clodi j gratularis,minimξ miramur. ibidem: Quod mihi de filia, α de Crassipide gratulatis, agnosco humanitatem

tuam.

. HABERE HONOREM, HABE-

re honores.

OVam pauet observavere hune dicendi modum: habere nonorem,& habere honores : quo antiqui , α prope diuini illi vates utebantur. Est enim habete bonorem quod honorare, honoribus adficere, & ossicijs pro-- sequi Quandoaue habere honores, per translationem id significat quod honorare ad consequendos magistratus. Plautus in Aulularia: Coepi obseruare ecquid maiorem filius mihi honorem haberet, quam eius habu asset pater. Idem in Stiebo :Ncque ii Id eos honores mihi quos habuit, Ferdidit.Cicero pro L. Flacco: Cui nullus honos insta ciuitne habitus est unquam. Idem pro domo sua et

146쪽

Quare ne tibi hunc honorem a me habere forte mirere. Idem Atti eo:Huic habiti a me liotiores m: hi quide Brutem si debiti Idem Tironi: Ciuio m. si,ut medico honos haberetur. Idem in Verrem:Tu ex illius honore in eos ipsos qui honorem illi habuerant, supplicia quaerebas Idem meundem: Habuit honorem ut proditori, non ut amico fidem Idem Rufo:Si honos is fuit, maiorem tibi habere nopotu usi fides, maiorem tibi habui, quam pene ipse mihi. Idem in Antonium: Ex literis enim C. Pansae, A. Hircij Consulem, C Caesaris propraetoris de honore Dijs immortalibus habendo sententias diximus. Cato Ciceroni: scis enim quim attentὶ te audire soleam, te non tam res gestas quam mores,instituta, atque vitam Imperatorum spectare solere in habendis aut non habendis honoribus. Habere termonem. Habere sermonem,id est Leere verba, colloqui, commentari. Varro de re rustica:Narrasti quidem eidem, qui sermones sint habiti. Ibid ε . Referam 1ermones eos,quos de agricultura habuimus nuper.lbidem: Ad te misi hare, recordatus de ea re sermones, quos de villa perfecta habuissemus. Cicero Attico: Multum is meeum sermone habuit.& per humanum de discordijs multorum.

Habere ater. . . V

Habere iter, Idem est quod iter Aeere, sed modi ij diuersi, idem significantes,memoriae mandandi sunt. Ciceio Attico:Et ille in Sardiniam iter habebati

Habere fidem verbis idem dica si modus est quo multi inepte dicunt,Dare fidem verbis Cicero Consulibus, Tribunis plebis,Senatui,populoq; Romano: Cum essent nonnulli,qui ei r gi minorem fidem habendam putarent. Idε in Verrem,actione sexta: Fides huic defensioni no haberetur.Idem pro Cluentio Non solum sibi potestatem datam,verumetiam fidem habitam esse meminisse.

Hisbere Seuatum.

Cicero pro domo sua:cum in Capitolio Senatum duo Consules haberent.

HOMO ROMANUS, GRAECUS,

Omo Romanus, homo Graecus, homo adolescenti mo Italicus, homo consularis, homo alienigena, homo

147쪽

r HADRIA. CARDIN.

homo valens, modi sunt loquendi a diuina illa vetustate celebrati, a superuenienti vero balbarie neglecti. Varr de re rustica:Duo in primis videntur spectasse Italici homines. Cicero in Vatinium testem Tertium scies ex illo obsesso, atque afflicto Tribunatu, consularem autoritatem hominem esses dolescentem consecutum. Idem pro Marco Caelio: Aliquid adolascentem hominem habuisserationis. Idem de prouincijs Consularibus: Constabat . enim Graecum hominem ae leuem in ipsa prouincia quasi trium phasse. Idem pro lege Manilia: Quid tam nouum, quam homini pera dolescenti,eui a senatorio gradu qtas longὸ abesse imperium atque exercitum dari 3 Salustius in Catilina: D.elinquere homines adolescentuli per ambitionem. Cicero Attico: In quo magis reprehendendus sum,quod homo Romanus Pit ei seripserim. Eidem Regnum Romano homini. sed ne per se quidem cuiquam tolerabile. Idem in Philippicis : Dicam quod dignum est

Senatore,& homine Romano. Idem in oratione ante exilium Consulatis homo no minimis facultatibus usus. AD conius. Manci pes sunt publicanoro prinei pes,Romani homines qui Qvqstus sui eausa decimas redimiit,qui pastum aut pecora Publica, portorij aut Pecuarq,quoru ratio scriptura dicitur.

Homo nouus est, qui nullis maiorum suorum rebus praeelare ges is, sed a sua virtute clarere incipit. Ci-eero in Oratione ante exilium: No accusatur, quod Rempubl. oppugnarit,sed quod homo novus, perniciosum nobilium restrinxerit furorem. Idem de Oifieijs: Quod praeciare aedificasset in palatio,& plenam dignitatis domum, quaecum a vulgo viseretur, suffragata domino nouo homini ad Consulatum putabatur. Salustius in Iugurthino: Etiam homines noui, qui antea per virtutem soliti erant

nobilitatem anteuenire. Homo a nigena.

Cicero pro Rege Deiotaro Iisdem rebus est perturbatus homo longi nouus & alienigena.

HOMO VALENS.

am prope vulgarem Romanum sermonem &quam etiam nunc durat 3 Dicitur homo valens,

qui nihil aliud est quam homo, qui viribus magis qoam

148쪽

imilustria aut virtute aliqua valet praestatue. Cicero pro Aulo Cluentio : Cum Albio quodam colono homine valente qui simul esse solebat familiarius uteretur. Idem in Verreim:Sex lictores circuns stunt valentissimi, & ad pulsandos verberandosque homines exercitatissimi,

RATIONEM HABERE.

HAbere rationem , is dicendi modus frequens & notus est, id enim significat, quod illiterrati habere re

spectum dicunt,& genitivo iungitur. Habere aute rationem cum aliquo id est,quod inepte computu facere , aut computare dicunt Matio enim hie pro calculo accipitur, ut ratio accepti & expensi. Cie.de Senectute : Habent enim

rationem cum terra,quae nunquam recusat imperiu: varro de re Rustica Etenim tibi ratio cum Horto habetur, ubi non modo fructus est incertus,sed etia colentiu vita. Cie. Attico.Nunc vero quoniam quq putaui esse praeclara, expertus sum quam essent inania, cum omnibus Musis rationem habere cogito.

Habere rationem absentis, & si ab eo de significato dependet, non tamen id planu, & in campo posit si est. Cum enim ij aberant, qui vel sacerdotia vel magistratus patebant, aut ex illis decedebant alios honores peti turi : eorsi absentium ratio ita interdum habebatur , ut absentes secundum praesentes tractarentur: Quadoque factione aut odio aliquo intercedente, nulla absentium ratio habebatur. Quod in Cet saris causa factu est,qui cum perfecto decennio, Galliarum imperio Consulatum secundu peteret, ab Seatu obtineri non potuit, ut eius absentis, ratio haberetur. Vnde armis patriam adoratus, regnandi causa ius violauit. Sed quomodo haberetur ea ratio , primum dicamus:deinde, quomodo Caesari negat si fuerit. Cicero Bruto : Ciceronem nostru in vestru collegi u cooptari volo. Existimo omnium absentiu ratione sacerdotum Comi-tijs possit haberi, nam etiam factu est antea, C.enim Marius cum in Cappadocia esset, etiam lege Domitia factus est Augur, nec quo minias id postea liceret, ulla lex sanxit Etiam in lege Iulia, quae lex est de sacerdotijs proxima his verbis:Qui petit,cuiusque ratio habebitur, aperte iudicat posse rationem haberi etiam non prie sentis. Et fu b- ait: Sed quamuis liceat absentis rationem haberi, tamen

149쪽

1ις HADRIA. CARDIN

omnia sunt praesentibus faciliora. Idem in Philippieis

Duo tamen tempora inciderunt, quibus aliquid contra Cassarem Pompeio suaserim,ea velim reprehendas,si potates: Vnum,ne quinquenni J Imperium Caesari prorogaretur: Alterum ne pateretur fieri, ut absentis eius ratio haberetur:quorum si utrumuis persuasissem, in has miserias nunquam incidissemus.Idem Aulo Cecinnat: Ratione haberi absentis non tam pugnaui ut liceret, quam quando ipso Consule pugnate populus iusserat, haberetur. Idem Attico : Cur tantopere pugnatum est, ut de eius absentis ratione habenda decem Tribuni plebis ferrenti Ibidem: Idem etia tertio Consulatu, postquam esse defensor Rei publicae coepit, contendit, ut decem Tribuni plebis ferrent, ut absentis ratio haberetur , quod idem ipse sanxie lege quadam sua. Ibidem. A ut cum sui absentis ratio haberetur ferebamus. Idem Tironi: Ad Consulatus petitios nem se venturum, neque se iam velle absente ratione haberi suam, se praesentem Trinundinum petiturum.

Coo fine vulgari nostro est Habeo dictum,Habeo dicere:&, Habeo polliceri,sed elegantia plenum est. Plautus in Persa: satis iam habeo di ctum . Cicero in Antoniude Caesar satis dictum habeo. Idem pro Cornelio Balbor . Quid habemus igitur dicere de Gaditano foedere8 Idem de natura Deorum:Hqe sere dicere habui de natura Deorum.Idem de diuinatione: De nostris somnijs quid habemus dieereῖIde Leninio. De Alexadria. causaque Regia tantum habeo pollieeri, me tibi absent tuisque praesentibus eum utate satisfacturum Idem Attico: Eo minus habeo ne eesse seribere. Vlpianus in L Quoties,sf. si liberi. inge. ense dicatur,probare libertum suum necesse habet.

IAM INDE A PRINCIPIO.

IAminde a principio,iam inde usque a puero, iam a puero,a pueris,usque a pueris, & a puero, iam inde ab adolescentia, iam inde usque a pueritia: modi sunt loquendi, natiuo Latinitatis eandore respeetsi,no interpretis,sed studiosi imitatoris egentes. Apuero

150쪽

Plautus in Sticho: Iam inde a pusillo puero ridientus

fui. Cicero in Tusculanis: Homini praesertim docto a pii ro, institutis & artibus ingenuis erudito. Titus Liuius de bello Punico Iam inde a puero assuetus. Iam a pueris a pueris. Terentius in Heauton. Qui nos putat iam a pueris ili- eo nasci senes.Titus Liuius de bello Punico :Ita se a pueris assuetos.

VBue a pueris, ta iam inde sesque a

Terentius in, Adelphis : Vsque a pueris euraui ambos sedulo. Idem in Heautont. Nam mihi magna cum eo iam inde usque a pueritia semper fuit familiaritas. Iam inde a cuna tis, ta inde ab in

Varro de re Rustiea Iam inde aeunabulis.Titus Liuius ab urbe condita: Inde ab ineunabulis imbutus odio Tri

bunorum.

ram inde ab initis. Titus Liuius ab urbe eonditar lam inde ab initio prae parans animos. Ibide. Iam inde ab initio. Ibide. Iam inde ab initio Faustulo spes fuerat Regiam stirpe apud se educari. Ibidem. Vt institutum iam inde ab initio erat. Inde a principia, is iam inde a

principio.

Plautus in Baechidibus, Inde a principio iam impudens epistola est.Idem in Casina: ut vos in hi equos iam inde pricieipio drea icero pro Cornelio Balbo O iura prae- α ara,atque diuinitus iam inde a principio Romani nominis a maioribus nostris comparata. Titus Liuius de bello Punico: Iam inde a principi; s gentis maiores suos bella gessisse. Iam inde ab adoleste ra. ' Plautus in Bacchidibus. Hi senes nisi fuissent ni bit, iam inde ab adolescentia non hoc tantum flagitium facerent. Terentius in Adelphis: Is adeo dissimili stud; o est ab adolescentia. Iam ride a certaemaribus. Titus Liuius ab vibe condita: Iam inde a paternis cer-t mimbas itinis e

SEARCH

MENU NAVIGATION