장음표시 사용
61쪽
s DE MORBOR vM DIGNOTI ONA. natur es ut ad curationem referuntur, partium a s ctarum naturam; subeunt, Vt non naturales causarum earum quas euidentes & procactarcticas Galenus vocat. Est igitur perfecta absolutaq; proposita a nobis dignotio morbi, quae haru quatuor rerum,quas tapius comemorauimus inuestigatione ontineatur & explicatione. QDd si quis de nuiusmodi cognitione subtilius disserens non solum haec quatuor,sed & pleraq; alia ad eam ipsam pertinere dicat, ei profecto responsum esse velim,haec comprehcndi sub illis quatuor,aut certe iisdem signis eademq; via ac methodo cum illis posse dignosci. Nunc superest ut generali morborum dignotioni praegnotionem eoru subiiciamus generale:quod quidem libro proximo, quem breui edemus in lucem (annuente Deo praestare decrevimus. FINIS.
62쪽
singulis captibus attingit author.
EX medicinae partibus aliae ad thoriam, aliae ad praxim
Partes medicinae addici ae praxi primum trifariam diuiduntur, deinceps varie sebdiuiduntur. Partes curatrices caeteris aliis tum adi theoriam tum ad pra xinspectantibus excellentiores esse dicuntur. Ex Hipocratis sententia sola curatione medicina definitur. Tria constituuntur morborum genera penes eorum finem. In tribus morborum generibus quid pristare medicum opporteat.
AEgri conualescere possunt citra medicum, citra medicianam non possunt. Remedia non prosunt nisi legitime usurpata. Iegitimus remediorum usus ignaro populo incognitus est, soli perito medico cognituS. se. I Morbus curari non potest legitime nisi prius cognit' fuerit In instituenda egitima curatione septenaesunt agendi scopi. Qui medicus sufficit ac cognoscendum, sufficit ad sanandu. Quod artis cqniecturata est id maxime in morboru cogni tione positum est qui via cognitisunt certo modo cur tionem iudicanicat CAP. 3 Notitia morborum ob id expetenda ut eorum curatio fiat. Medico morbum curare volenti primium omnium species eius consideranda venit.
63쪽
seeundo loco inuestigandae sunt morbi disserentiae. Tertio loco inquirendae sunt cauta morbi si1ue efficientes siue suscipientes. Causae morbi suscipientes partes affectae vulgo dicuntur. Vitimo loco tempora morbi co'sideranda sunt. CAP. Quibus lignis ex Galeno parada sit speciei morbi cognitio. Quibus signis dignoscendi sint morbi ex Hippocrate. Quatuor fiunt signorum prima genera constituta ab Argenterio ex quibus eruenda est morborum notitia. Species primi generis signorum.
Speeis secundi generis. HI Species tertii. Species quartu CAP s.
Species morbi dignoscitur ex ipsius forma, si illa ipsa sub
Species febrium ex propria forma fecundum Galenum di- gnoscendae sunt. Vulnera dignoscuntur ex propria formata Signa febris putridae, tertianis, quotidianis,& quartanis di
Signa luxationis generaliter acceptae singulis eius semis dignoscendis conducunta Differentiae dum morbu unum differre faciunt ab alio, eum
Vulnera partium internarum disterentiis dignoscuntur ad rectum M obliquum Nadpti,fundum attinentibus. Quia varii morbi, varias habent temporum circunstantias ideo ex obseruatione temporum morbi eiusdem species detegitur, Compositos morbos & implicitos ex partibus cognoscim' si modonomen partis attribuatur singulis morbis ex qui-bri illi componuntur di implicantur. Arenularum mictu calculus dignoscitur. Quibus
64쪽
CAP. 6 Quibus causis morborum materia generatur ac commouetur, iisdem ipsis morbi dignoscuntur. A causis iuuantibus & lydentibus paratur morboru notitia. Species morbi dignoscitur obseruatione causae quae materia a qua dicitur. Materia in qua, quae subiectum est morbi, annumeratur inter signa quibus dignoscitur morbus. CAP. T. Obseruatio laesionis actionum inuestigationem morborum facilem reddit. Apoplexia, paralysis, vertigo, tremor, conuulsio,eflepsia,& incubus dignoscuntur , obseruata motus & sensus laesionis differentia. Inteperies cordis innotescit laesionis pulsuu obseruatione. Multa signa pleuritidis pertinent adactionum laesionem. Species actionis lae specie morbi consequitur, & indicat. CAP. S. Obseruationeconsistentiae, quantitatis, qualitatis, & comtentorum urinae multorum morboru notitia coparatur.
Multarum partium morbis dignoscendis ex Fernelio urinae
Lyenteria,celiaca affectio, diarrhoea,haemorrnoides, & dysenteria dignoscuntur obseruatione eoru quae per aluum
Vulnera & ulcera dignoscuntur ab excretis . . retenta sunt contra naturam morborum dignotioruprosunt. CAP. y
Biliosa febris & synochos dignoscutur ab affectu corporis. yebris tabida vel populo innotescit, obseruatis corporis abfectibus. T
65쪽
vesquique hydropis species dignoscitur affectuum corpo
ris conlideratione. VPlerique morbi dignoscuntur a medicis inspectis corporis affectibus. Signa cuiuslibet hernis magna ex parte ad affectus corporisi referuntur. D CAP.
Ex Galeno similitudo magnam vim habet ad paranda morborum notitiam. Qimiles speciem aliquam febris inuestigam' obseruare debemus an ea ipsa tum temporis multi aegrotantes corripiantur,
Similitudo h syndrome posita empiricis & populo famia
Sola similitudine utuntur medici in dignoscendis morbis qui ligna ab authoribus conscripta solum referunt.
di paranda morborum cognitione a signis omnium maximis semper incipiendum. Vbi repertae sunt propriae, ac certissimae morborum notae superfluum est alia signa recensere. Signum unum proprium esse potest, certissimum unum vix
esse potest, sed duo vel plura propria simul juncta certio
In primo signoru genere propria signa passim reperiuntur, in secundo, & tertio aliquando, in quarto communia tam tum signa sunt. Enumerantur certissima signa freris ardentis , phrenitidis, pleuritidis, peripneumonice, phlegmones, & Cedmatis.
Cognitioni speciei morbi succedit cognitio differentiarum
66쪽
Quibus signis dignoscitur morbi species iisde morbus simplex & compositus dignosci debent. Morbi magni & parui signis his innotesculiquae ex quatuor
propositis fontibus hauriuntur. Cognitio exquisitorum morborum & nothorum paratur commemoratis quatuor signorum generibus. Notitia velocis & tardi morbi non aliunde quam ex propolitis q. signorum generibus eruitur.
Benigni morbi & maligni dignoscuntur a medicis signis his quae pertinent ad A. proposita genera.
CAP. I 3. Interiores causae morborum sua specie & forma dignoscuntur a medicis du vel arte, vel naturq vi foras propellutur. Causae euidentes & procartarcticae sua forma medicis in cognitionem VentUnt.
3 cauta intus morbos gignunt & fouent dignoscuntur causis his euidentibus a quibus generantur. Cauta morborumsue externae siue internae suis effectibus perspicuae fiunt. Cauta morbi obseruata similitudine sub cognitionem nostram cadunt. CAP. Tq.
Quibus signis partes affectae dignoscuntur ex Galeno , &quibus ex Argenterio. Partes affectas esse cognoscimus cum eorum temper1em, substantiam,conformatione magnitudinem, numerum,
positionem, unionem laesam esse sensu percipimus. A quibus caussis laeduntur corporis partes, ab ludem relas eas esse dignoscimus. CAP. Is Effectus tasionem partis concomitantes norata solent partis ipsius affectae. . .
67쪽
omnis actio laesa a quacunque parte fiat eam laesam esse ostendit. Non sola actionis ipso, sed etiam laesionis ipsius differentia
partem affectam esse detegit. i Dolor affectis partibus indicandis variis modis confert. Quae excernutur a corpore praeter naturam ea multis modis partes affectas esse indicant. Affectus corporis quintuplici genere distincti laesarum partium notas subministrant. , CAP. I S. Quot modis laeduntur partes per sympathiam. Partem laesam esse per sympathiam eius situs, connexio, genus, temperies & conformatio ostendit. Quae causae laesionem inducunt corporis nostri partibus eae affectionis earum per consensum factae notae sunt. Effectus laesionem partium consequentes per sympathiam eas affectas esse indicare possunt.
Similitudo cofert indieadis partibus per sympathia affectis.
Quibus signis tempora morbi dignoscuntur secudum Hip
rum morborum sensibus nostris perspicua forma est eorum tempora dignosti possunt ex illius inspectione. Causae morborum indicandis eorum teporibus utiles sunt. ESctus morborum eorum tempora indicare solent ex Argenterio.
Ex similitudine haurienda est temporum morbi dignotio.
In dignoscendis his omnibus quae ad dignotionem morbi Pertinet singulorum generum signorum singulae species perquirendae sunt, obseruata ea methodo quae cap. o. descripta est.
68쪽
CAP. Is Qui in curandis morbis indicationes admittunt, fatentur
quidem dignoscendu esse morbu ut eum curare possint. Si diueriorum morborum diuersa remedia sunt di notio morbi eiuldem curationi necessaria censenda est. Vt quis morbum aliquem legitime curare possit eius se ciem,ia1nerentia causas emcientes,affectas partes & tempora dignoscat oportet. cognouit speciem morbi, differentias eius, causasque efficientes & sulcipietes, ac tempora ea omnia de morbo cognouit quae ad eum curandum sufficiunt.
Pag. I. epistola, linea vit. lege incenduntur. Pag. 2. linea et s. lege facietis. Pag. I. praefationis,linea I 3.lege distantia. Pag. eade li. a T. lege crassitie. Nono carmine,lege inuenio. Pag. 3. Ii penultima, lege sanationi. Pag. q. li. Is . lege em pirici. Pag. 6. li. . lege quot. Pag. q. li. I o. lege sit, . Pag. I .li. Io. lege quotidianam, &in annotatione proxima, lege affectuum. Pag ead. li. 22. Iege aliis. Pag. I . li .s. lege quartanis. Pag ead. li. vlt. lege medicus. Pag. I P. Ii. I. legestetidam pr=fefert. Pag. ea d. li. 2. Iege sic.Pag. ead .li. 26. lege adferatque Pag.ead. li. 3 3. lege rudi &. Pag. 2 o. Ii. 8. lege nigricas. Pag. ead. li. I a. lege leucophlegmatiam. Pag. ead. li. I 6. lege conuertit. Pag.ead. li. 2I. lege hydropisis. Pag. I. li S. lege inediam. Pag et . li. Io. Iege indagandis. Pag. ead. li. 21. lege typothimia, Pag. 23. li. vlt. lege Haec. Pag. q. li. . lege Argenterii. Pag. ead. ii 26. lege comitantur. Pag et s. li s. lege primo. Pag. ead. li. s. lege quaedam. Pag. ead. li. 18. lege peruium. Pag. ead. li. 23. lege phlegmone. Pag. 26. Ii. 33. lege crebrior . Pag et . li. et s. lege praedita. Pag. 2s.li. 6. lege ita vi. Pag. 3 o. li. I 6.lege intermittentem.
69쪽
Pagi. eadem ii. vlti. lege sevio ra. Pag. 3 a. li. a. lege specie
Pag.ead. Ii.y. lege sunt, aestiuum. Pag. ead. ii 3I. legetempestivaque . Pag. 3 q. li. 3. lege delirium. Pag. ead. li. 2s.lege delatae. Pag. ead. li. 33. lege humorum. Pag. ead. li. 3 s. lege flatuum. Pag. 36. li. I I. lege frustum. Pag. ead. Ii. 22. Iege imminuta. Pag. 3T. li. a 8. lege coxendicem. Pag. ead. li. 1 v. lege palus res. Pag. ea d. li. 22. lege aliquod. Pag. ead. li. vlt. lege via. Pag. 38. li. penulti . lege actio. Pag 3 p. in annotatione lege toto. Pag. o. li. I s. lege Vulnus. Pag. ead. Ii. et s. lege apparent. Pag. I. li. 6. lege ceruicis. Pag. ead. li. 2'. lege tacibus. Pag. ead. li. 3I. lege excidat. Pag. 2.li. 3 3. lege lienis. Pag. 3. li. 8. lege disiecto. Pag. ead. li. Issi Iege affectae. Pag. qq. li. 2. lege vicinitatem. Pag. ead. Ii. g. lege impertitur. Pag. ead. li. s. lege delirio. Pag. ead. li. 26. Iege generis. Pag. s. li. IS . lege cauitates. Pag. ead. ii 2I. lege cephalalgiam. Pag. ead. li. 23. lege animi. Pag. ead. li. et q. lege menstruus. Pag. 6. li. I S. lege solet. Pag. 8.li. 3. lege summo. Pag. s. li. 6. lege color. Pag ead. li. 2 s. lege ichore. Pag ead. li. 2'. lege lippitudine. Pag s I. li. a. lege percurra dete. Pag. 3 2.li. 26. lege praescribere. Pag.ead .li. 3 s. lege fiat. pag. 3 3. li. q. lege simplex. Pag. ead. li. II. lege i di cantem. Pag. sq. li. I 3. lege prSnotionem. Pag. I. indicis.li. a. lege capitibus. Pag. ea d. li. q. lege theoriam. Pag. ead. li. 22. lege ad.