Vindiciae vulgatae latinae editionis bibliorum qua ecclesia romanocatholica utitur contra assertam hebraei et graeci textus hodierni absolutam authentiam authore Georgio Czuppon ... tomus 1 2 Tomus 1

591쪽

fidei, & religionis exprimendas, ut, quia z. gr. mortificare, prophetare, plasmare, Evangelizare, baptigare, ethnicis Latii incolis usitata non fue

runt,

extra se rapitur, sibique minus est praesens; in aerumnis apparet, omnem hominem esse mendacem h. e.

vanum, inessicacem, instabilem, sic mendaX saepe sumitur Hebr.) in quo frustra spes locatur, nam spes talis fallit, solus Deus hoc sensti verax, quia tibi semper constans, cli omnipotens: ita fallaces divitiae vocantur. Alii: ego Davia quando excessi patria fugiens a furore Saulis, & perfidia Absolomi, dixi,

inessicacem, & inconstantem esse omnem hominem in proximo adjuvando. Vulgo, sed non tam e X teX- tu , quam eX vero dicitur, Omnem hominem pronum esse ad mentiendum spestata natura corrupta, sicut pronus est ad iram, amorem, odium, voluptates, e quo non sequitur actu omnia agere eX ira, odio, &IOqui mendaciter. . Carrum, & carruca est currus, cartallus est cavea vel canistrum. Elata h. e. germina palmarum, a brevi voX Graeca Cant. 5. II. Consolare valet tileisci Deut. 82. 36. Isai. Io. 24. 2. Μach. T. 6.Ρs. I 34. I4. in servis suis deprecabitur h. e. Ηebr. bithnacthem eos consolabitur, iis se deprecabilem,eXOrabilem praestabit; paenitebit Deum super assistione servorum suorurn, adeoque eorum miserebitur. Prov. 2Ο. 26. incurvat Rex super impios fornicem non domus, sed ex Hebr. ophan, T . trochOS, cur Vaturam rotae, h. E. canthum. Nervus est cippus,

compedes Hung. Ealoda, Iob. I 3. 27. posuisti in nervo pedem meum. Hebr. besad, morbo impeditus Pedes nequibat movere, alioquin podagra laborans. Prophetis hoc genuε torturae ab impiis Regibus erat

ad abluendum sordes, ct vasa vocatur Iuter 3. Reg. . 27. 4. 4. Reg. I 6. I . Attilia Matth. 22. 4. non aves sunt, alites, sed pecora alita, quae saginavit pater ad nuptias filii sui, ut e Graeco stipa h. e. frugibus nutrita, patet. Necessitas. sicut Hung. &Germ. est miseria, pressurae, status amictus: de neeristatibus meis erue me. Dimmo h. e. bonam famam de ioso .

592쪽

runt, propterea haec vocabula Christianae religionis mysteriis consecrata repudiari debeant Anne ut Latiniores simus, cum Sebast. Castalione

Angelos in genios, idola in deafros, idem in 'duciam, lotolos, in legator, DPOcri

tus in hiytriones, baptismum in lotionem insolenti denophonia sermabimus h ut etiam Gradivum, Phoebum, & Apollinem impuros illos Deos in purillimum veri Dei verbum inveha

gla dispergo. Vοιο h. e amo, delector ipso, ex

ebr. enhπhetet, ct Hellenismo, adeoque accusativo jungitur I. Sam. I 8. 22. Ρs. 4I. I a. & I8. EO. Matth. . 27. 43. liberet nunc eum, si vult amat eum. Puer

cultor est, sive famulus Germ. diener.) in domo Davit pueri sui laudate pueri Dominum. furor ira

vehementior ob atrocitatem scelerum, non insania. a, seu ab eomparativum melius verteretur prae. Eccli.

24. 30. A mari abGndavit cogitatio ejus, S conf- lium ejus ab abso magna. h. e. Sapientiae Dei conceptus multipleX est prae multitudine aquarum maris,& consilium ejus prae abysib est immensurabile, quis eonsiliarius ejus y quis consilia Dei comprehendat Oriens h. e. Christus, germen, ex versione TO. Ana tole EZe. I6. 7. & I . Io. ubi additum agru, ut non sol, sed germen, planta, tetemachh Ηebr. intelligatur, quamquam Christus etiam sol Oriens est ex alto, ad illuminandos, qui in tenebris, & in umbra mortis sedent. Ρs. 05. 7. Asserte patriae h. e. familiae nominat. plur. non Dat. sing. gentium Domino gloriam, s honorem. VOR est Graeca, Hebr. mischyacthoth. Praeceptum Isai. II. I4. non mandatum, sed anticipatum, ut monet Corn. a Lap. Virg. Liv. Cicero ita sumunt, Cic. 3. Tusc. praeceptis h. e. antea pereeptis contentias. Sed LeXica non scribimus.

593쪽

Quinto.

Saepe per tales expressiones, & modos loquendi Latinis insuetos Vulgatus Interpres mirum in modum suam commendat fidelitatem, dum non equidem usque adeo superstitiose, ae nonnulli modernorum, quoad tamen fieri potuit, ipsam Hebraei, & Graeci sermonis, ut in fonte reperit, syntaxim transponit: iVerunt emere, in illo tempore, impletae sunt nuptiae discumbentium, judica nocenter me, dominantur eorum,

quod etiam in orationem Ecclesiae est illatum: Deus, qui vivorum dominaris simul, & mortuorum. &e. Graecis fontibus debentur haec omnia .Adi-keo injuria afficio, blatio quasi offendo, accusativum habent personae, uti etiam Plauto, & aliis Latinis vetustioribus nota. Genitivum loco Ablativi Poetae in praecipuis elegantiis ponunt non secus,

ac Vagantem per Omnes Orationis partes enalia- gela. avidus pugnare, e lorare hostes abiit. Abyttinet irarum, desine querelarum, integer vita, scelerisque Purus: gemmulas Horatio detraxisti, si haec sustuleris. Agrestum restna VieFVulorum: regnata populis urbs. Etiam 1Oluta Oratio admittit apud Curtium: majora Om-n Dm: replevit ollam denariorum. Vetus interpres, ut Albericus Gentilis observat. quo facilius probaret, se translationem suam de Hebraeo, GraecOVe teXtu probe confecisse, idcirco barbara

nonnulla, & soloeca intexuit, quod olim a summis viris factum. Lucullus in suis Historiis, quo Eas facilius probaret Romani hominis esse, barbara quaedam. & soloeca se adsperiisse dicebat. Permittenda igitur est, & nullo modo solicitanda Uulgatae lectio, nec quemquam neglectior ejus Latinitas offendere debet, cum haec ipsa sit

594쪽

indoles Scripturarum, styli elegantiam necquid . quam assectare. Ipse Spiritus S. in Fonte Graeco per viros Divino lumine illustratos ita loqui dignatus est, ut si cum Demosthene, Luciano, Aristophane, aliisque cultioris Graecitatis authoiaribus compares, ut caelum terra distare deprehendas; oportuit Scripturas non perstiasoriis humanae sapientiae verbis, ut ait Apost. I. Cor. 12. sed virtute Dei commendari, in quibus pedestris, & quotidianae similis oratio necessaria est, quae rem explicet, sensum edisserat, obscura manifestet, non quae verborum compositione frondescat; unde Hieronymus perquam belle in eos invehitur, qui non tam rem, quam Verborum veneres in Scripturis consectantur, & spumantia verba trutinant, dumque solos venanis

tur flosculos, fructus colligunt nullos , mihi cinquit fui te se loqui, ut intelligar, ut de

Scripturis di*utans Scripturarum imiter smplicitatem. Praef. ad Paul, & Eustoch. Dicit alibi: propter s liciores multum in dejiciendo sermone laboravimus. Nimirum, ut dicit Augustinus L. IU. de Doctr. Chr. C. II. Bonorum ingeniorum insignis es indoles, in verbis verum amare, non verba: quid enim prodest clauis aurea, s aperire quod volumus non potes in

aut quid obes lienea, s hoc potest Z quando

nihil quaerimus . ni si patere, quod clausum est. Cum verbis studetur, non rebus, judicante Bacone Verulamio umbrae captantur, res amittitur, & quia verba non sunt, nisi rerum imagines. verborum festari venustatem. idem est, aestatuam deperire anima carentem. Res magnae se ipsis ornatae sunt, non indigent Deo, ut

595쪽

Simplex reipsa est veritas, amat sine fuco nuda proponi: Seriptura S. sola omni ex parta λ veritas est , in qua dum elegantia quaeritur, Majestas perditur, in qua ornari res i a vetat contenta doceri. Castellio pag. 5 a. dum in versione Latina flosculos ambit, amatorculi nescio cujus suam depereuntis profana blandimenta, & putidiusculam mollitiem in Cantica infert: -Μea

columbula mea columbulat ostende mihi tuum vulticulum, fac, ut audiam tuam voculam, nam& voculam venustulam, & vulticulum habes lepidulum. Capite nobis vulpeculas parvas, vinearum Vastatriculas. ,, Nempe, quod judicium est Thuani ,, cum puriorem linguarum cognitionem ad Theologicam scientiam adjunxisse se putaret , impurissimas manus ad sacra traetanda adtulit; cum a rebus ad tantum opus necessariis, homo imparatissimus novam Bibliorum interpretationem insolenti temeritate molitus est. ,, Nouest Scriptura S. Coramis Muhammedanorum, ut ideo Divinam esse statuamus, quod sermonis Venustatem habet humano ingenici haud imitabilem. Guapropter hane elegantioris versionis asseetationem eleganter ludificat Melchior Canus L. 2. C. I 5. Sunt nonnulli, quibus , quoniam N. Tt antiqua verso parum elegans, re cuia ea Placeret maxime, ut illa submota, in illius locum Latinior succederet , scilicet artis coloribus Dei volunt sapientiam Pingere , Efqua si puellam Rhethorum isosculis exornare pi at illa modesta cum sit, non ambit ornatum , cum se gravis fucum ignorat, cum viriliS, mundo muliebri non cultur. Solide arguit

etiam Morinus in Exercitat. Bibl. - Quid igitur

i post 70. Interpretes, & post S. Hieronymum' se

596쪽

se emendaturos sperant scioli homunculi 2 quid i causae est, quod Graecae translationi non acquie- scunt, cui acquieverunt Apostoli, di universa Ecclesia Graeca, & Latina quare non versioni :Latinae, quam inculpatam, cum primum facta est, judicavit Ecclesia, judicavit etiam Synagoga , quamque inviolatam conservavit cum Eccle ita Romana annis Laoo. universus ' Oecidens