장음표시 사용
571쪽
t go. annorum spatio elucubrata, obvium dabit I exemplum horroris non minus, quam servilis Μ m 4 ad '.
runt: Mentilabam , .al. veTabam. Uerosimile est Hieronymum novo, ct inusitato verbo emendane: Sco-rebam: nam ΜSS. pleraque se habent, licet in im-- pressis sit: scrutabar Spiritum meum: Ad Suniam & Fretellam scribit: Mosebam designare: sarculo sarriebam, h. e. fodi, inutiles herbas extirpando, forte a Graeco scopeo di verbum, di significationem est mutuatus: ocialis mensis intente consideravi conscientiam meam. Aug. legit: S scrutabar Spiritum metim: omnia haec idem sonant: excussi latebras cordis , feci examen conscientiae: dicunt alii a loco ereponi debere: scopabam, everrebam : scopo Bibliea vox est Lue. I 5. Isai. 14. q. proba, quia vulgaris, ct Hieronymiana.
Quos proximum, S quas fratrem meum hgberent eum) se complacebam mihi in eo) P . 34. I 4.
mihi complacebam in bono isto assestu erga meos inimicos, quasi erga fratrem: al. a pro e , sic eos complacabam. o. viralis versio nostrae mater hie obscurior, everesian complacebam. Hebr. clarior: che
hulavi h. e. conversabar cum iis; sensus ubique idem, di integer est : se lugubri veste, & jejunio ad Deum conversum, insultantibus hostibus amicum praebuisse , eosque velut amicos respexisse, reddendo honum Pro malo, di sic, quod a Deo petiit, fuisse consecutum. In loco pascua plagae, terrae, regionis) ita usuπat Tert. Apol. C. 22. At nob. vel quis alius in Ps. 22. statuens eis pastores, & pascuas h. e. Pascua. Nares habent, do non odorabunt. Ita Ovid. odorare aera Dmor quamvis sensu altero. In praesentiarum Nepotis, Taciti, Plauti &c. vox tutissima. Cel- Iarius Cur. poster. p. I 8. IOan. 8. 3 . Graecismus: non habet locum, non capit lociun sermo meus in vobis: vos ei capiendo non estis idonei. Ad Hebr. I . I 6. aliqui volunt: placatur multat. placetur Deo: sons habet: inarseitae ho Theos,
572쪽
ad verba Hebraei textus adhaesionis, prout ab Ario Montano emendata exstat in Polyglottis
quod bona. die expanso b. e. firmamentum
h. e. beneplacitum fit Deo, bene a itur Deus, de-ιectatur. Vel conciliatur talibus hostiis, operibus caritatis res fit Deo delectabilis. & placens; neque ut 'nomen meriti ex Scripturis atteramus, quod odiose quidam Catholicis aiunxerunt, talotis hostis promeretur Deias: seu: nos Deum nobis , ut gratiosus . sit, Promeremur: legimus, qui mercedis, & retribu- tionis non tantum rem, sed & ipsa vocabula in Originali textu frequenter habemus: sed quod & lectio vetustissima est, ct sensum apprime reddit, ut Bellarininus nihil repugnante Grotio explicat, quia pro- . Prie dicimus, unum apud alium mereri, quando quod ei valde placet, iacit. Profecto si Deus eleemosynis, aliisque piis operibus delectatur, & concili4tur nobis, igitur his eum nobis demeremur, seu favores ejus emeremur. Quod autem passive efferatur, nihil habet non probabile, cum mereo, emereo asti-- ve sonent perbelle, & vulgo dicatur: gratiam emeruit. Sed & Plinius non diobolaris Autor L. T. C.
. 38. ait: quae cannis merita porona P meritas dent PoenaS, qui versionem de peccatu tam leviusculo Griminantur. Beatius est magis dare, quam accipere. Αεh. Eo. mialto magis melitis, a modo, ex tunc Pro: abhinc, eX hoc tempore, aut Graeca sunt, aut Plautina, ut: Hoc certo magis certiias: magis multo facilitis: amicior magis e magis es dulci . Ρlau. Ualerius MaX. L. 3. uterque nostrum invidia magis, quam pecunia locupletior. Μogis majores nugas egerit. Memoror pro: recordor, ad normam Graecimniatariae dicere licuit juxta illud Horatii: G nova, s aqua nuper habebunt verba fidem, se Graea fonto
cadant, porce detorta. Τert. de fuga in pers. tit S.Iι-s commemoremur; ergo & Vulgatus Ps. 88. en inorare, quae mea es Absantia, seu subsistentia, α meum, h. e. recur re, dicere potuit.
573쪽
in medio aquarum, eae sit dividens inter aquas
' ad aquas. v. I9. reptificent aqua reptile animae viventiδ. C. a. q. hioe sunt generationes ccrti, terrae in creari ea: in die facere Dominus Deus terram, caelum. Et homo noni colen
dum terram. Ghavita Hevilath quod ibi aurum:
U aurum terrae illius bonum: - - In die comedere te ex ea carbore moriendo morieris. Et νocavit homo Adam) nomina omni animali.
Cadere Deie immisio Dominus soporem super
hominem. Ad hanc vocabitin huic dabitur nomen) virago, quia ex vi sun ta es. - - Et adhaerebit cum uxore sua. Et non tangetis in eam. C. 4. Dixit Deus ad Cain: Νonne si bene feceris, elevaris 8 infinit. seeth Hebr. U'si non bene feceris, ad itium peccatum Cu'banS , ad te appetitus ejus, G tu domina, - heris in eum. Et fuit in esse ipsos in agro , surrexit Cain ad Hebel. &c. Si Vulgata tam inficeto sermone, tamque densa obscuritate sorderet, dici non potest, quibus obtrectationum struicibus, & convitiorum plaustris in eam homines ad detrahendum Vetu
stati maximopere intenti inveherentur. Μm s Arias
τυ Haec quidem ad conservandam porro quoque eam, quae jam per Iz . annos in Ecclesia obtinet, Vulgatae autoritatem prolixius disputata sunt, ut in propatulo estet, novae alicujus versionis, quae in locum vulgatae succedat, & publica donetur autoritate, nul Iam esse in Ecclesia necessitatem. Duo tamen adUertas velim. I. Nunquam meam fuisse intentionem, laudabilem. eorum conatum aut morari, aut Vituperare, qui in variis nationum linguis usibus privatorum vel . versIOnem parant, vel Uulgatae elucidandae breves
notas adjiciunt, quod utinam ct prioribus seculis fulse
574쪽
Arias Montanus hanc versionem castigaturus maiagis depravavit , obscuravitque, ut in proverbium
cesset tentatum frequentius, ct hodie per eos, qui a rebus operi huic necestariis non sunt imparati, fieret diligentius. Sub hujus seculi medium Ρatrum Capu- cinorum collegium Ρarisiis coaluit, cujus scopus erat Scripturas, quales in Archetypis sunt, illustrare . ita
Benedicto XIV. & Clementi XIII. consilium istud
placuit, ut societas ista Clementina diceretur. Quis Houbigantii, Michaelis, aliorumque labores damnet δQuis editionem Bibliorum Ρ. Weitenauer non pro-het, dum ad Uulgatam velut teXtum Scripturae Obscuriores locos ex fontibus, ct versionibus antiquis compendiaria sensus notatione utiliter eXplanat δ eorum tantum conatus mihi minus placet, qui, sicut quondam funestissimarum turbarum autores Ariani novis in dies formulis fidem obscurare, & veritatem ιubricis nexibus declinare consueverunt, ita malefida Versionum suarum varietate antiquam Ecclesiae lectionem turbare, Venerandam verbi Dei gravitatem quaesitis humani sermonis flosculis, & pigmentis adscititiis, quibus non eget, eXornare volunt. & Propterea versionem in templis, scholisque, publicis usibus servituram meditantur. 2. Me profiteri, ita quaedam legi in Uulgata, ut melius, & clarius, majori cum. .mphasi, faciliori quoad sensum intellectu, magis nativa quoad proprietatem sermonis eΣpressione transponi in Latinum potuerint. Horum aliqua memini Die non abs re futurum puto. Ρs. 38. T. Ecce mens rabiles posuist dies meos s licet ex conteXtu, ae ipsa voce: mensurabilis, breves dies pronum sit intelligere, nihilominus clarior est versio Hieronymi: Ecce breves posuisti dies meos: Hebraeus enim ba- .het, prout ex interpretatione Symmachi postili S.
Chrysostomus: Eeee paImares Ηeb. tephachhoth unius tantum palmi, ' palmo mensurabiles posuisti dies meos. Ex immisso in o. quae primitus primor
habuit, errore propter assinitatem vocum Graecarum
' S. Aug. legit veteres S. Ambrosius salafras posuisti dies meos, quasi in TO. aut Fate1tras, aut Falaas, Pro
575쪽
eest t: glossa pejor textu: Ε. G. Gen. I 4. ΣΟ. antes habebat: ipse fuit pater inhabitantis teno
ut reipsa in editione Reineccii hodienum Iegitur, Distet positum, sed in dubie a palese: palmus, Pa- Iestaeas este oportet. Quod sequitur: Et substantia mea tamquam nihilum ante te: & passim loeo substantia melius poneretur sub sylentia. Ps. 68. a. hypostasis: infixus sum in limo profundi, & non est substantia
h. e. non postum subsistere, non est fundamentum subsistentiae. In imagine pertransit homo: Pagninus ob polysemiam vocis. tziel tem) in tenebris transit homo, quia nescit diem mortis: belgaelaein jithhallechisch: in umbram vadit homo, umbras captat, non realitates) malim tamen loco beth similimam Caphliteram legere, vel heth essentiae, aut similitudinis ca-Pere, tamquam umbra transit homo. Et peccatum meum contra md est semper Ps. so. et ii latine contra in Vulgata bellissime sonat eae adverso, e regione, luci dior tamen expressio Hebraei nagdi thamid, ex adverso mihi est, jugiter oculis meis obversatur. Ps. 48. 8. Frater non redimis, redimet homo: non dabit Deo placationem stiam. Cum interroga
tione legendum monet S. Basilius; frustra spem in divitiis, aut divitibus poni, nam dum irruunt adver D. nequidem frater eripit calamitatibus, & alter Hebr. vir ) homo extraneus redimet 3 nihil minus ἐVel suppressa per ellipsim repeti debet negatio, moriSenim est semel poni in prima parte negationem, in altera dein subintelligi, si e Ps. 48. 10. Et non reo oretro cor no strum. V non deeIinasi sivisti declinari non deest in Hebr.) semitas nostras a via tua a Hiero
nymus: Et non declina Derunt1emita nostra a via tua cssi non eXcludas, sensus esse poterit: Deum eorum semitas avertisse a via gratiae, nolentem tunc succur rere, quoniam humiliavit eos in loco amictionis. HebraeuS Ps. 48. 8. fert: frater non redisendo redimet, h. e. penitus utique non redimet, homo non dabit Deo placationem : geminum huic est tritum vetustate Arabum proverbium: Frater non es fratri suo nem
576쪽
torium, & peeudis. Arias reddidit: i visis pater sedentis tentorium, &. possessionis. Inter
Lu- in opibus, ubi tamen nec frater fratrem potest liberare, nec Deo pretium ejus redimendi potest offerre. Ps. Io8. 23. Genua mea infirmata sunt a Ie nio: S earo mea immutata es propter oleum. memittera varia denotat, hic potius ab oleo. Hebr. bescariChach hasch misthsuhaemeten. Caro mea mentita est
e. defecit ab oleo, seu pinguedine, oleum, & pinguedo, sicut in se idem sunt, ita in Hebraeo alternis Iermutantur; mentiri, sperato essediu frustrari Ha-ae. 3. mentietur opus olivae. Caro mea emaciata,& spoliata est omni piguedine; a statu pinguedinis
ad maciem transiit, & sic mutata est propter defe- Etiam 'olei h. e. propter amissam pinguedinem. Ρ1 9 I. 14. Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi: heme patientes erunt, ut annuncient, quoniam rectus Dominus. h. e. frustus ferent etiam in senecta, quae ipsis obtinget vegeta, succulenta, tiber, seu fructificans, viridis. Bene leni erunt, etiam si aetate senes, cor pore validi, ut etiam adversa perpeti, si occurrant, fossint. Hieronymus vertit: fructificabunt in sene- ute : pingues, ct frondentes. Nam a chenim h. e. pingues junxit sequenti strophae, To. vero jun erunt praecedenti. Graecum eupathein verbum de verbo exprimendo bene pati, significat ab alio assiet beneficio: in bonis rebus erunt, florebunt, prospere agent. U. II. Senectqs mea in misericordia aberi; eteor miser cordia, vel legentes, vel ita sonare audientes, mise- ieordiam interpretati sunt; vera Iemo est non pers simplex, sed per diphthongum, in oleo eopioso, uberi h. e Graece pioni, pingui. Hebr. senescere meum sve senemis mea in oleo, h. e. pinguedine recenti erit, si a balah inveterascere placet derivare; si, ut hodie punctatur. & immisso Dagesch gravatur, legas. vertitur: perfusus, delibutus sum oleo recenti,& vigore aetatis polleo, & in signum laetitiae me perungo; in contextu durabilis etiam vigore senii piorum felicitas eaducae, & instabili vitae impiorum op-
Ponitur. Suspicari licet Io. legisse loco beth: Caph
577쪽
Lutheranos Sebastianus . Schmidius Argentorati
P. annorum meditatione Latinam versionem,
simillimam literam: ehetiaehhi, quod citra dubium valet senium meum. Ρs Iog. II. Iam miserearis o Deus i Sionis, aedificari eam cultores tui desiderant, non fine commiseratione recogitant, eam in pulveres redactam, amictae recordantur, quoniari' placuerunt servis tuis lapides ejus, ideo. illi S terra ejus miserehuntiar: pii illi servi tui terrae Sionis tam amictae miserebuntur. Loeo terra, quod .st in casu gignendi, in Hebr.& o. est pulvis h. e. desolatus status. Ps. m. 5. nunquid Siou diere' homo, F homo natus es in ea: se ipse fundaνit eam altiysmus. Hebraeus habet: Sioni dicetur: vel de Sione narrabitur, si secundum pundia legas: Ie riuon beammer: si legas cum 7o.jGazer, orit dicet: & primum homo poteridreferri ad dicet: alterum ad natus es in ea: Sioni, seu de Sione horno quivis narrabit: quod, seu quia homo ille singularis Christus specialiter in ea est constitutus, eique natus. Et haec est vera interpunctio. - & lectio ait sellarminus: quod ego non puto; ΤΟ Γ sumit vir venerabilis pro zasn ,' melius homo, F homo. id est: plurimi, & diversi generis homines in ipsa, velut si in eadem nati fuissent, jure civitatis gaude hunt. Loco ν- o. he legisse putant nonnulli, nani ha est signum interrogationis ut Hungaris) nunquid
seu Graece: metist quae vera Io. viralis lectio est, error vero tardius in Graecum textum docente Hie-gonymo invectus meter. mater, Sion dicet: quasi
metropolis Sion dicet. de se ipsa) Error, sed, qui
sensum non immutat, tam universalis, ut teste Calmeis, in omnibus, qui supersunt, codicibus apud omnes Graecos, Latinosque Patres, vetustaque psalteria Syriaca, Arabica, AEthiopica, Latina legatur. Apollinaris psalterium Griseis Carminibus elucubra' tus canit. metera timedybn aner Siona kalesset. Μatrem honorabilem vir omnisJ Sionem vocitabit. Ps. III. Beatus vir, qui timet reveretur DOm num, in mandatis editis voIet nimis. Nimis non poni
578쪽
post mortem ejus an. 1697. Argenti editam adornavit, sed Ivox socienni obscuritatem, barba
tur in vitio. Ηebr. meyod valde. intensL Volee Hebr. haphetet voluptatem sentiet, mandatis ejus dei efflabitur, animi contentum, & voluptatem . in iis observandis constituit. voluntas namque, ct volun tarie, ac verbum volo, Vulgato ita usurpatur, ut sen-1um faciat oblectationis. Ρs. I. in lege Domini Vo.luntas ejus. Ghaephteto, deledditio. Sic Deus di etiatur non velle iniquitatem seu: non bene ad eam anfici, in eam non ferri. . Ps. II 8. IO4. a mandatis tuis infesteaei, aethbhdman. eruditus sum, Sapientiam eX eis didici. Longe cla
ΡL IIO. 2. mam sepera Domini, exquisis .in omnes voluntates erus Unus iste est Psalmus etiam se eundum hodiernum textum Hebraicam observante
etiam Hieronymo perfecte Acrostichus. seu Alphabeticus , singula enim hemist1chia, quasi jambiquidam Versiculi singulis ordine suo alphabeti Iiteris distinguuntur. Vulgatae sensus foret:. eXquisita, ct accomodata sunt opera Dei ad omnem Dei voluptatem, producta, seu essesta Dei talia sunt, ut ejus voluntati perfecto respondeant, digna, quibus Deus ipse delectetur. Μelius ex Hebraeo: exquiruntur, versantur animo ab iis , qui deles tantur illis. Uel: exquisibilia, F eognoscibilia sunt omnibus illis, qui metuntur iisdem. Nolo cum Rabbinis. punstarech haephtZaehem, sed chhophigehem, ut non substantivum sit, verum participetum praesens, seu Ben i eum Chaldaeo, & Syro ferentibus: magna opera Domini, eXquisita, animo versata omnibus. qui amant iIla. Confessione, seu laudum eneomiis dignum, & magnificum est omne ejus Dei opus, bonitas ejus aeternum Permanet. Stasilia fidelis omnia ejus
mandata, Omnes ejus dispositiones: opera manuum
ejus veritas, & judicium: quod facit ipse, rectula es, S stabile, ideoque) confitebor tibi Domine in
toto corde meo: toto corde laudabo te, laudem dicam tibi. Unam
579쪽
riem, ridiculam idiotismorum ex Hebrieo in Latinum transfusionem ipsi vitio dederunt. e. gr. Dum
Unam petii ae Domino, hanc requiram, Mi inhabitem in domo Domini omnibus diebus vita mea Ρs. 26. . haec satia es mihi, quia jusifcationes tuas exqui vi
praestabat neutro genere Vertere, cujuS Uices gerit Hebraeum lamaninum, cum neutro illi careant, ut &eeteri orientales, qui dialectis Hebraicae linguae utuntur, quod ipsum de Punica lingua Augustinus testatur. Sed verum est, hoc sponte a quovis intelligi, ae, Postquam a TO. genus retentum est, etiam in di Τto aniunt: Matth. 2I. 42. a Domino factum est istud,& est mirabile in oculis nostris; placuit in Graeco transferre: a Domino facta est 6la haut6, ct est mirabilis thaumaste in oculis nostris. Illud quoque forte Graece an in multis locis clarius utique poneretur, neque enim semper est dubitantis , sed afleverantis. Forte in cinere, & cili iopaenitentiam egissent, si in Sodomis factae fuissent virtutes, quae fa sunt in te, o Capharnaum i forte mansissent usque in hanc diem. an vel nihil addit, vel utique valet. Mansistent, vel; titique mansissent Quamquam Vulgati To forte non ad Dei cognitionem, quae cum conjectu falis elle nequeat, certissimum intuetur , sed ad indicandam arbitrii humani libertatem , & dissicii talem praestandi boni salutaris in obduratis, additum censeri queat. Si Moysi crederetis, crederetis forsitan & mihi. ille enim in lapis tot sacrificiorum de me scripsit. Ps. 4o. Bearus, qui intelligit super egenum, Spauperem: loco qui inteIIigit Hebraeus offert masti chiι, qui prudenter, ct scite se gerit, ut juxta Deum decet, circa attenuatum opibus) adeoque qui curat pauperem, practice sciens, & apprehendeus ejus sortem. Qui curat, ejusque miseretur, sicut Apollinaris canit: οIbios, hos pidehu peri edeta, eae peni- chria. Τo: in fuem ut o. habent clarius redderetur in nonnullis locis: in perpetuum, in aeternum; Nae-tZachi, polysemum inter alia valet aeternum, finem rursus, ac victoriam. Ps. 9. 7. . inimici id est: inimico
580쪽
Dum Gen. 3I. 3I. Ioeo: a me, ponit: a mecumi loco Vulgatae 4. Reg. 3. aQ. recessi Edom, ne
rum, casti gignendi) defecerunt frameae in Inens Hebr. la naetZach h, penitus, & in sempiternum, totaliter. v. I9. non in finem oblivio erit paveris, patientia pauperum non peribit in fnem. Solent Hebraei semel positam expresth inficialem particulam insequenti antisticho subaudire: & humilis aerumnarem perpessio, & animus aequabili constantia in adversis spe Divinae protectionis perseverans, non in aternum Hebr. hie layed, sine consolatione, & retributione erit. ΡΩ 43. 23. ne repeIlas in finem , sive semper. Ps. I 2. a. usquequo oblivi 1ceris me in finem γ adeo totaliter , ct penitus 7 destruet te in finem h. e. totali
Ut aliquid ex duobus Ρsalmis summδ impeditis,
quorum apertiore sensu hactenus caremus, ad seram: Ρs. 67. II. cujus translationem in vulgata a tot vitis etiam solide literatis reprehendi video, se dormiatis inter medios cieros ct cet. deserta, quia compendio exhiberi vix potest, literi, quam Calmetus ceteris felicius emit, solum indico sensum, aedificationi morum idoneum: in propaganda fide Dominus dabit Evangelium praedicantibus verba, qnibus per suadeant homines, potentia multa, & mirabili, ille Rex exercituum sui dilectissimi filii dabit Iseeiosis-gnae decore virtutum domui id est: Ecclesiae, ut coninsequatur, & dividat sibi ex gentibus spolia, eas aggregando in populum fidelem; sed hoc conditionate: s videlicet Gormiaeis: id est: pacifice, quiete habitens & commoremini intra terminos haereditatis vestrae; in hac vita, in qua caelestem intra, & terrenam haereditatem velut in medio constituti ex hac in illam tendimus. Si in hac vita vos Pastores, & fideles fine laesione aliorum in caritate vivatis, Ecclesia, quae columbae
comparatur Cant. 2.. IO. & 6. 8. erit tam ornatR morum candore, & velut auro circumdata earitate ardente, sicut columba mitis, & pacifica eoloris est albi in Palestina ) & argentei, cujus dein cauda definit in Pretiosislanum colorem rutilantis auri; dum alios in-