Antoni Neri Florentini, De arte vitraria libri septem, & in eosdem Christoph. Merretti med.D. & Societ. Regiæ Socii. Observationes & notæ. In quibus omne gemmarum artificialium, encaustorum & laccarum artificium explicatur.

271쪽

armoniacum multaque alia que inter

succos concretos numerantur et sed neque adamas, nec achates, Oculus

relis, iaspis, nec lapides pretiosi complures alii , nec marmor aliique plures lapides, quibus interior fornacum facies constat: uti nec Mercurius inter metalla , nec auripigmentum in ister medii generis mineralia liquescit: atque Ut ut maxima pars eorundem fundatur, sola tamen metalla ductilia sunt, idque tum demum , ubi ad magnum frigoris gradum pervenerunt: etenim ubi admodum incaluerunt, particulae eorundem non cohaerent nec vitri instar tenacia sunt, quod ubi probe incaluit, exiguo spiritu &stimando per cavitatem in qUamcunque figuram mutatur, quod nulli praedictorum corporum accidit. Praeterea metalla liquefacta diffluunt, &m plures globulos & frusta abeunt:

vitium autem coit in cumulum, et-sam tum ubi hactae in fornacibus ollae sant di & haec vitri ductilis & tenax

272쪽

r c N O Tnatura, mihi istiusmodi qualitas esse videtur, qua ab omnibus aliis corporibus essentialiter differt, etiam illis quibus vitri nomen obtigit, qualia

sunt vitrum antimonii, vitrum Moscoviticum, lateres aliique lapides vi- trificati, quae omnia istiusmodi exa men non sustinent, & denominationem suam , non tam ab intrinseca sua proprietate & natura, quam ab eo receperunt, quod translucent. sic vitriolum a vitro CCeterum ut huic comparationi finem imponamus, promprietates vitri hic subjiciemus, quibus a corporibus reliquis omnibus facile discerni potest. I. Concretum est ex sale & arena vel lapidibus.

r. Artificiale est. 3. Igne vehementi funditur.3. Fusum tenax est & cohaeret, . s. Igne non absumit Ur. Ultimus ignis effectus est. . Fusum ferro adhaeret.

Ubi bene incaluit, ductile est,

273쪽

N O T x p& quamcunque figuram assumite mallea bile non est, sed flatu in concavitatem format Ur. O. Cum tenuius est, citra anni hi lationem frangitur.

1 o. Ubi friget friabile est ; unde nostrum proveibium : aeque ut vim trum fragile. ii. Sive frigidum sit, sive calidum, .

translucet.

ir. Plexibile est. & in fila ductum habet motum rectitudinis.

praesertim si liquor salsus sit, & vitrum derepente calefiat.iq. Solo adamante X hiridescuia pitur. I s. aeque ut pretiosi lapides dia.phanum est & coloratum. I 6. Aqua forti, Regia & Mercurii non dissolvitur. i . Succi acidi, & res aliae qu quis, colorem, gustum vel qualitatem aliam ab eo non recipiUnt.1 Polituram recipit.

274쪽

1 8 N O T AE.is. Ponderi ejusdem a frequentissimo usu nihil decedit.

ro. Fusionem aliorum metallorum promovet, eademque teneriora facit.2I. Quemcunque colorem metallicum interne simul & externosuscipit, ideoque picturis magis aptum est, quam res alia quae vis. 22. Omnium 'Vae in toto orbe sunt maxime flexibile est , & quamcunque formam suscipit, & susceptam

servat.

23. Liquescit, non calci natur. a . Vitrum patens si aestatis tempore aqua repleatur, in externo latere guttas aquae colligit, idque ad eam altitudinem, ad quam aqua ascendit, & ab anima hominis manifeste hum

rs. Globuli vitrei, nucis magni tudine, si Mercurio adimpleantur, &in ignem conjiciantur, haud secus ac gutta vitri viridis quaquaversum, non sine sonoro & acuto strepitu dissiliunt. 26. Vi

275쪽

ris. Vini, cerevisiae, vel cujuscunque alterius liquoris saporem non recipit, neque colorem mutat, aut rumbiginem contrahit. et . Lapidum & metallorum instar caementari potest.28 Vitrum Rotorium,asfusa aqua, si digito circa marginem dextre fricetur , tonum musicum reddit, acu tum, vel gravem, pro aquae majore

vel minore copia, ipsumque liquorem subsilire facit

ruit, LANtiquitatem vitri quod attinet,

author noster illam deducit ex Tobi capite et 8. 1 , ubi sapientia aversu Is. ad ro .cum rebus selectissimis comparatur , & hoc versu i . dicitur: Aurum S vitrum non aequabitur ei. Ita author noster secutus vulgarem latinam translationem: ita septuaginta, nec non Hieronymus, Elias in

Nomenclatore, Pineda, Biblia Tig

276쪽

rina & Syriaca: sed Arabica transsatio habet macinthus. C stadus, ut habet Chaldaica translatio, nec non Xantes, Arias Montanus, Fors erus,& Hebraei, quos sequitur Nicetas, nec non Regia Hispanorum & Anglica translatio. Lapis pretiosor auro, ut Pagninus ex Rabino Levi Nimhi. Speculum, ut Thargum : forte quia tum temporis noviter inventa & in pretio erant specula , ut quae materia constarent pretiosa: atque ita Mun-χerus vertit. Vitrum crasia inum, ut Complutensi s. Eer rus, ut Varablun Adamas, ut Rabbi Abraham, Rabbi Mardocat, Pagninus, Caietanus, versio Italica, Hispanica, Gallica, Ger- , manica & Belgica. Dropus, vel Carbunculus, vel qua similas,elegans'pretiosa gemma, ut Pineda. Sed haec quidem nomina sunt unius ejusdemque

gemmae, quam noci u relucere credidit antiquitas, sed quam in rerum nam tura frustra quaeras. Recentioresiuius loco substituerunt Rubinum.

277쪽

Ratio differentiae inter Interpretes haec est, quod vox primitiva Zechu-chio descendit a radice Zacac quod est puri fare, emundare, lucere, assum transucidum e se. Eadem vox Incenso applicatur, Lxod so. rg. S , septuaginta interpretibus reddita est Pillucidum: ut jam manifesta sit ratio

varietatis in trans serendo textu: quia

enim vox illa in genere significat, quidquid pellucidi m est & speciosum, hinc Interpretibus licuit illam applicare istiusmodi rebus, quae inaestiri atione & pretio erant, ita requi .rente textu ; nec non pellucidis, ita

requirente vi vocis. Caeterum mihi non Adamas, nec Carbunculus, neque Hyacinthus denotari videtur. Horum enim lapidum mentio fit in pectorali Aaronis, Exod. 28. quo tamen capite vocem illam non reperias. Sed nec vitrum, neque crystallus: incongruum enim esset, res usque adeo exigui valoris in comparationem v

nire, cum illud materia constaret vere

278쪽

communi; hoc vero non esse vulgare. Praeterea probabile est, vocem hanc auro additam esse amplificandi gratia. Adde vitri in Vet Testamento nullam, in Novo apud paulum, Iacobum& in Apocalypsi frequentem fierimentionem. Et quis credat, rem tot

modis illustrationi & similitudini aptam silentio praeteriri a scriptura, elegantiarum in hoc dicendi genere plena, si in usu tum communi fuisset pQuare in ea sum sententia, ut putem vocem illam generaliter sumendam, neque restringendam esse ad hanc vel illam pretiosam & pellucidam rem vel gemmam, sed extendendam esse ad omne illud, quod utramque illam proprietatem habet. Sed nimis multa in aliena messe. Aristophanes primus eorum esse videtur , qui meminerint vocis

quam nunc interpretamur. Etenim in nubibus act. 2.scen. I. Sthrepsadem introducit illudentem Socrati, & docentem nom

279쪽

vam methodum solvendi debita a liquo, nimirum inter solem &scriptam dicam interponendo lapidem pulchrum & pellucidum, quem Un-. guentam vendebant & quo ignis accendebatur, Sol enim deleturus erat literas intentae dicae, qui lapis Socratie ad quq Scholiastes: meu-rom pretiosis ac madical Et veteribus x ut ide fuisses 'gnotum mi ici 'Omen, eidemque simul& Schosiastes ibidem testatur, dum permi si e vitrum nostrum his verbis de bit: m pro ri vitrum ita ure eum, quod ex herba usta igve tauarum extat, sed hyale, hyaloeis, pellucidus

si eadem in

deducit it hetymonueaucit ab utar, quod est pluere, id- confiss stram quoad consistentiam&pelluciditatem cum glacie

280쪽

aqua est: atque hoc sensu nonnulli a placierias deducunt. Aristoteles duo de vitro problemata habet; primo: Cur per vitrum os eamus ' Secundor

Cur flecti vitrum nequeat ' Haec promblemata, si Aristotelisssint, de quo eruditi dubitant, inter vetustissima

antiquitatis de vitro monumenta sunt et nulli bi enim apud antiquos Graecorum Poetas vel Oratores vitri, utut cum proposito eorum, ut supra dictum est, convenientissimi, mentionem factam invenies. Et nota ambiguitatem vocis hyalos: crystallus enim, ut supra Scholiabies & Hugo Grotius, eo nomine veniebat, permutatis

ob sit militudinem rei nominibus et &Gorraeus ait. certam succini flavi, &vitri instar pellucidam speciem,a nonnullis hyalum dictam esse. Primus ergo Graecorum, qui citra omne dubium vitri mentionem fecit Alexand. Aphrodiseus sust , qui hunc in modum: Vigor coloris F per vitrum con-oicia-