장음표시 사용
361쪽
ra so Gonet ilicum novo Generali illum saepe hortatus est ad To randum ut in Collegio Romano aliisque Gymnasiis Societatis I retur doctrina Anti-probabilitarum , quatenus docet neminem posse sequi sententiam minus tu
tam , nisi illa saltem sit probabilior sententia tutiorestante pro lege adversus libertatem ; dc novus Generalis promisit sitae Sanctitati vocaturum ex Hispania Proses.sorem Theologiae, qui eam dominam in Collegio Romano dictaret, M ita adimplevit anno sequenti, quo P. Josephum Alfarum ex Hispania adduxit ad legendam Theologiam in Collegio Romano. Ex his co stat quam serio & constanter Innocentius XI. desia deraverit ut in Societate plena esset libertas ad docendum licitum non esse sequi sententiam faventem libertati adversiis legem , nisi operans prius prudenter Zc probabiliter sibi persuaderet illam esse veram dc legi a
ternae non contrariam ; quam persuasionem habere num
ruam poterit, quin authoritate & ratione , Vel utraque mul lit ipsi clare verisimilius rem esse licitam & a lege
divina permissam. Praepositus ergo Generalis Societatis , ut satisfaceret
desiderio summi Pontificis Innocentii XI. & operibus ipsis ostenderet Decretum Congregationis XIII. non fuisse selum caeremoniam mere politicam ad pita candum animum Innocentii XI. qui aegre ferebat tantam conspirationem Jesultarum in defendendo usu pinionis minus tutae, posthabita tutiore , quae operanti ipsi apparero magis verisimilis , & vehementer optabat ut traderet do strinam securiorem ; dc ut Religionem sibi commissam purgaret a labe foeda , quam illi aD pergebat multorum persuasio quod Societas sibi vellet operibus ipsis , & in actu exercito, adaptare & pr priam lacere sentcntiam benigmam Probabilistarum, decrevit typis mandare tractatum suum de recto usu opinionum probabilium , qui est specimen quoddam operis grandis, eo argumento , ut facto tam illustri omnibus constaret non esse propriam Societatis sen
362쪽
Sueemcta Narratio. 3In hoe traehatu, ad claudenda ora laesemitarum, qui ut invidiam conflarent Societati ex laxitatis fama, tanquam propriam tribuunt sententiam probabilist, rum non selum conceptam sub terminis istis: liceat sequi sententiam probabιlem -- tutam , reiacra probabiliore is tutiora, seu in occursu probabilioris e, tutioris , sub quibus terminis est communis inter script res hujus saeculi qui rem hanc attigerunt ab anno 1677. ad annum I 688. paucis exceptis, sed etiam sub te minis invidiosis qui illam docti inam reddunt invidi sam, in eo scilicet sensu in quo eam defendunt recentes Probabilistae , qui cum Caramuele asserunt licitum esse unicuique sequi sententiam sibi minus probabilem seu minus verisimilem Sc minus tutam relicta tutiore resibi verisimiliore , id est licitum esse sequi sententiam
faventem libertati adversus legem naturalem, quamvis omnibus consideratis habeat maius fundamentum ad judicandum esse falsam M legi aeternae contrariam, quam ad judicandum esse veram de legi aeternae non
Inprimis manifeste probat illam sententiam non prodiisse ex Societate, & non nisi per calumniam a L dovico Montallio in Litteris Provincialibus, a Willielmo Wendrochio in notis ad eas Epistolas citari tanquam doctrinam Societatis, quia evidens est evidentia lacti, eam fuisse communem quando Doctores Societatis incoeperunt de hac controversia scribere , ut ostendit disseri. . deinde probat e Societate prodiisse primos hujus se tentiae impugnatores ; nam anno I 6o8. illam impugnavit P. Ferdinandus Rebellus in opere de Just. de Jure lib. S. Quaest. s. 8c anno I 6o9. Paul. Comitolus In Resp. Moral. lib. s. q. I. & fuse ac ex professo P. Andreas Blancus sub nomine Candidi Philalethi 16 2. de quo propterea Julius Mercorus & Joan. Bapt. Gonet ex sacri Praedicatorum familia testantur primum in Italia adversiis illam doctrinam calamum strinxisse,
di hujus nostri saeculi opinandi licentiam compressisse; quod ideo dixerunt quia primus illam doctrinam Probabilitarum ex professo impugnarit.
363쪽
Praeterea in hoc tractatu dissert. 3. probat Praepositus Generalis sententiam recentium Probabilitarum asserentium unicuique licitum esse sequi opinionem minus tutam, si sciat esse ab lute probabilem , quamvis & in actu primo appareat minus verisimilis quam opposita, non esse communem inter Theologos hujus saeculi , qui cum Bartholomaeo de Medina docuerunt licitum esse sequi sententiam probabilem minus tutam relicita probabiliori & tutiori : nam quamvis sub his terminis, Licet sequi vinionem magis tu tam relicta probabiliori turiori; vel sub istis , Licet siequi vianionem minus probabilem is innus tutam in concursu pr habilioris ac tutioris , vel aliis aequivalentibus, sit communis inter Theologos hujus saeculi, qui hanc quaestionem agitaverunt ab anno I 677. in quo Medina I. a. q. I9.art. 6. propositionem hanc & doctrinam primusThe logorum evulgavit , hanc statuens conclusionem contra jetanum, Sylvestrum, Scotum, dc alios antiquos, mihi videtur quod si opinio est probabilis, licet eam sequi , etsi opinio opposita sit probabilior, ad annum I 61 8. in quo suam Basim Theologiae edidit in lucem
P. Iul. Mercorus ex eadem familia, in qua eam Medime sententiam acriter impugnat, ut contrariam doctrinae D. Thomae , di omnium Theologorum ; ac proim de quamvis P. Franc. SuareZ tom. . de Religione pag. 34 . verissime pronunciarii juxta communem
sententiam, per se liccre sequi opinionem probabilem
circa honestatem actus resilia probabiliori , tamen neque P. Suarez neque ipse Medina loquuntur in sensu posteriori, quem amplectuntur recentiores cum Caramuele, & nos impugnamus, sed in priori, quem nos approbavimus. Solum quippe intendunt posse quemlibet licite exercere actionem quam ipse judicat esse honestam ob aliquod fundamentum rationis, vicujus illa pars repraesentata fuit ipsi verisimilior oppositae, quamvis sciat sententiam tutiorem esse probabiliorem , seu habere pro se plures dc graviores auth res ; ut enim , inquit Castropatus disp. 2. de Const. cap. I. num. h regulariter loquendo ea sententia pro
364쪽
trobabilior est judicanda quae a pluribus defenditur de a doctioribus: cum juxta Philosophum probabilia sint
quae videntur omnibus vel plurimis, vel maxime notis& illustribus ; unde in eo tractatu ostendit Praepositus generalis falso Jansienistas tribuere communi consensui Jesiuitarum sententiam benignam sumptam in sensu Odio , & intellectam de opinione minus tuta , quae ab
ipso operante judicetur falsa, vel prudenter possit judicari , eo quod opposita ratione dc authoritate appareat
illi verisimilior ; modumque tradit Jesiuitis , quo possunt explicare multos ex suis authoribus classicis, cosique liberare ab invidia quam illis conflant Jansenistae.
Pranerea in eo tractatu ostendit esse falsam doctrinam Jansmistarum de quorundam aliorum Theologorum nimis rigidorum , asserentium nullam opini nem probabilem rcipsa salsam 8c legi divin e contrariam a peccato coram Deo e Cusare. . . . probat enim
in eo tractatu polle dari ignorantiam invincibilem juris naturalis , quoad concIusiones remotas Sc valde distantes a primis principiis , quia inter Doctores s pientcs disputatur, an aliqua actio sit intrinsece ma- 'Ia , dc jum naturali prohibita ; & dantur opiniones Irobabiles oppolitae quarum altera necessario est faba. Unde contingere potest ut Doctor citra culpam doceat probabiliter licitam esse actionem quae re veraei h illicita ; A sicut hoc contingit , ita & contingere potest, ut operans , post diligentem veritatis inquisitionem citra passionem dc culpam judicet actionem elle licitam , quae in se est mala, Sc quod fundamenta Doctorum assirmantium visa ipsi sint urgentiora , tunc autem sequitur opinionem re ipsa falsam, quam tamen bona fide putabat esse veram ; unde quamvis reipsa agat contra legem, illa transgressio est materialis , dc non imputatur ipsi , quia habet ignorantiam probabilem dc in culpabilem , quie ipsum eincusat. Insuper contra Jansmistas , asserentes nullam opinioncm mere probabilem de honestate actionis su ficere ad licite agendum, sed requiri omnimodam certitudinem moralem.
365쪽
ma situs Generalis tota dissertatione I. late ostenddit sussicere opinionem mere probabilem , dummodo physice M subjective existat in mente operantis ; quia hoc ipso quod operans prudenter vel saltem inculpate judicat actionem esse honestam , quamvis hoc iudicium isit mere opinativum &. cum aliqua formidine partis oppositae, potest seper hoc judicium formare dictamen praeticum ultimum conscientiae , quo sine ulla formidine operans sibi persuadet sibi sc dc nunc licere exercere actionem, quam judicio mere opinativo judicat esse secundum se honestam vel saltem licitam. Rumsus loquendo de opinione aliena existente in libris vel in mente suorum authorum , dicitur licitum quidem esse sequi quamcunque opinionem mere probabilem ex iis quae affirmant aliquid esse licitum , dummodo illa
non concurrat cum opinione tutiore, quae operanti ipsi reoraesentatur in aetii primo ut magis verisimilis, . praesertim si talis appareat a fundamentis authoritatis ac rationis simul : quia nimirum operans agnoscit sente tiam tutiorem pro se habere plures & graviores auth
res , & eorum fundamenta ipsi videntur urgentiora. Item dummodo non concurrat cum opinione tutiore,
quae operanti repraesentatur ut aeque verisimilis ; siquidem opinio favens libertati adversus legem eatenus est probabilis practice respectia operantis , quatenus p test approbari ab ipso ut vera : non potest autem sic approbari, quando in actu primo magis apparet falsa quam vera , imo vel quando non appareat magis vera quam falsa , quia nequit homo licite assumere sibi tanquam rectam regulam operandi sensus hominum , nisi di quatenus libi persuadet illam esse conformem primae regulae, cui non conformatur nisi per veritatem , quia e nimirum proponit ut licitum quod lex aeterna permi tit, nam ii proponat ut licitum quod reprobat ut illicitum lex aeterna, non est conformis sed contraria legi
Quare dum probabilistae supponunt opinionem minus tutam manere ab lute probabilem respectu operantis,
etiamsi ipsi repraesentetur ut minus verisimilis quam opposita
366쪽
posita, supponunt quod erat ipsis probandum: selum ergo
stipponere debent opinionem minus tutam esse in se ab lute probabilem, quia defenditur ut vera a viris probis & doctis , dc aliunde rvrassentari ut verisimilem operanti: hoc autem non sumcit ut operans possit illam
licite sequi; siquidem cum hoc supponitur quM op
rans cognoscat illos authores deceptos , & esse falsam opinionem, quia in intellectu habet diversum statum ab eo quem habet vel habuit in mente suorum authorum, qui propterea illam probabiliter propugnarunt ut veram, quia post diligentem veritatis inquisitionem citra passionem dc culpam fundamenta ejus ipsi apparuerunt validiora quam fundamenta sententiae tutioris , dc peranti apparent validiora fundamenta sententiae oppinsitae; unde quamvis spmulative cognoscat illam sententiam esse a lute in se probabilem te posse esse pructice probabilem sibi, eam judicat esse falsam vel judicare prudenter potest, eo quod ejus fundamenta apparent ipsi minus verisimilia , quam fundamenta sentem tire oppositae. Nunquam enim est probabilis absolute respectu operantis opinio cujus fundamenta praeponderant fundamentis sententiae oppositae. Hinc Praepositus Generalis late observat in suo tractatu , in eo allucinari recentes probabilistas , qudd existimant opinionem probabilem de actus honestate esse regulam absolutam licite opinandi, cum tum sit regula respective ; esse regulam rectam pro omnibus, etiam pro illis qui judicant esse veram V legi aeternae conformem , M in quin rum intellectu habuerit eundem statum quem habuit in intellectu suorum authorum. Quare in hoc duntaxat sensu verum existimat licitum esse cuilibri sequi opinionem probabilem minus tam , nimirum si citra pallionem di culpam illam opinionem approbaret per assensum, sibi probabiliter perstiadendo illam esse veram Sc legi divinae conformem, ac proinde esse licitam actionem quam illa opinio lic, tam affirmat , sive illum asensum portet simpliciter 8chona fide credendo viro do sto, afferenti talem adtionem esse licitam , quamvis ei quicquam occurrat in contrarium
367쪽
36o De Thyrso Gon Ierium quo moveri possit ad dissentiendum, sive assensun
portet nixus fundamentis gravibus, quae pro parte benigna videt esse urgentiora quam pro parte severa: nemo enim prudenter judicarc potest actionem esse honestam, si omnibus consideratis invenit majus fundamentum ad judicandum esse turpem , praesertim si hoc fundamentum sit authoritatis de rationis simul , quia nimirum videt plures Zc graviores authorcs asserere illam actionem osse intrinsece malam, ipsorumque fundameuta ipsi
Ex hac relatione constat quam utilis sit ad consulendum honori Societatis Traitatus Praepositi Generalis, in quo declinans nimium rigorem et nimiam indulge tiam in usu opinionum probabilium, moderatum aum tradit , & probat maligne Janlenitas tribuere Societati sententiam Probabilistarum acceptam in secundo sensu invidio ue illam enim multi ex praecipuis oc gravi ribus non docuerunt in illo sensu, sed in priori, quem ipse Generalis approbat, idque selum docet tanquam Do-
ei Or particuiaris, non ut Generalis, nullum ex suis subditis ad ita docendum adfringens , sed omnibus plenam libertatem relinquens , ut in hac gravissima comtroversia eam partem defendant, quam post diligentem veritatis inquisitionem A accuratum studium, ex sinc 'ro desiderio non errandi, sententiam solidioribus nixam fundamentis deprehenderint. In hoc tractatu ostendit solidum dc fundatum modum quo Jesultae tueri possitnt licitum csse sequi opinionem probabilem omnino tutam, relicta tutiori id probabiliori, quamvis opponantur antiquis omnibus, de quibus vere dixit Perillus,
Quaest. 22. de Consc. num . . tom. 8. Antictui ad operandum exigunt ut quis sectetur sibi probabiliora, & eruditi T. P. Franc. micus tom. 3. Cursus Theol. Disp.
IO. num. 79. Vere pronunciavit , omnes fere anti,
qui Theologi negant licitum esse operari secundum sententiam minus tutam, quae minus probabilis judicatur, semperque exigunt ut illa operanti sit probabilior; dc Ant. de Cordova in suo Quaest. Theol. edito Iss6. Quaest. 3. assert. I. affirmat partem tutiorem esse te
368쪽
nendam , quando illa est probabilior. Et subdit, & in
hoc omnes Theologi consentiunt. Postini igitur multi ex antiquis commode exponi, dum dicunt dari obligationem sequendi opinionem tutiorem quando illa est probabilior, loquuntur de probabilitate res illive ad operantem. Ut nimirum operans teneatur 1equi sententiam tutiorem quando illi apparet probabilior, ac ver similior, solum velint quod illa Neranti sit probabilior seu verisimilior, non autem quod sit absolute probabilior in se, seu quω habeat pro se plures ac graviores autho-
Praecipua vero utilitas din ne advorsarii nostri cum sumdamento dicere possint Societatem fucum DCere, M verba solum dixisse, dum in Congregatione ultima declaravit Societatem non adscivisse ut propriam sententiam benignam de usu licito opinionis probabilis minuututae, Zc ipsi operanti minus probabilis seu minus verisimilis, & declarationem esse factis contrariam , dum nullus effectus illius Decreti post tot annos visus est,sed adhuc post incretum pergunt Jesultae eo modo quo anteat
illi insistere doctrinae, M insensos se ostende; e illis qur
illam impugnant. Id autem faciunt ex falla persuasione, quod omnes Doriores Societatis, ante Alcasandrum VII. excepto Paulo. Comitolo M P. Andrea Blanci illam propugnarint in sensu illo primo, quem sequent cycloderni cum Caramuele, ic in quo solum illam impugnat P. Generalis, cum tamen cssicaciter probat nec P. Suar Z nec alios multos authores classicos hujus ει culi , intra L extra Societatem, locutos fuisse de opinione minus tuta, quae ipsi operanti appareat in acta primo minus vcrisimilis quana opposita, seu magis fessa quam vera, speretque paucos fore in Societate, qui interrogati an liceat homines facere actionem de qua dis putatur an sit peccatum mortale, si judisatur plures defraviores authores assirmare esse peccatum mortale, ipsorum fundamenta ipsi videantur urgentiora quam fundamenta sentciatis oppositae , paucos, inquam, fore
369쪽
De Tryrso Gomiae ob hunc finem praecipue judicavit Praepositus G neralis suae. obligationis esse Religionem sibi commissam liberare a tam odiosa nota , typis mandando re ctatum succinctum, in quo illam doctrinam in eo secundo sensu acceptam ex proseo impugnaret,&ostenderet eam in eo sensu acceptam non esse communem
inter Doctores classicos Societatis, licet non pauci illam in eosnsii secuti sint. Vix autem P. P. Assistentes cognoverunt Patrem Generalem diligenter sub praelo habere tractatum in quo ex prolata impugnabat usum licitum opinionis probabilis minus tutae, nisi post diligentem veritatis inquis,tioncm in ama primo illa ap reat verisimilior quam opposita, dc idcirco ab ipso judicatur vera de legi divinae non contraria, cum in unum convenientes obtulerunt libellum supplicem P. Generali , cujus Conclusii erat, petere ut librum situm supprimat , sive ille non. dum typis mandatus sit, sive totus sive ex parte sit -- Pressus. ,
Praepositus Generalis respondit illis impense gratias uendo pro insigni Zelo quo ipsum admonebant, & prolumma vigilantia qua Societatis bunum prospiciebanr: addidit vero quoad impressionem impediendam jam
. nbn esse tempus, quia illa absque dubio tunc esset finiata, quod erat certum: nam illi obtulerunt suum libellum quarta die Novemb. M ad fincm Oct. finita fuerat. Hoc lupposito respondit I. se libenter hoc tribuere j dicio suorum Pa P. ut liber non prodeat nomine suo, dummodo prodeat nomine alicujus Τheologi Societatis saltem ii uenere. 1. quia intellexit illis specialiter displicuisse disiciet. 1. cujus index ad ipsos transmissus fuit, , exposuit illis in Tractatu reperin se errorem Tym- graphi vel Amanuensis, naem cum deberet sic apponi,
A Dissert. Σ. eontinens gravissimas rationes ob quas ,, expediens fuit ut Societas in ultima Congregationeri generali deClararct, non esse suam nec ad se attinere,, 1ententiam benignam de usu licito opinionis m, ,, nus pὶ obabilis & minus tutae in concursu probabilion ris di tutioris; sic est appositum , tantinens rationcs
370쪽
et Fa Narratis.,. nes ob quas ultima Congregatio declaravit quo mse gnificatur illas rationes expensas fuisse in Congre-- gatione quod crat manifeste lassium ; cum siu- quam j intellexisset hoc illis displicuiste, rem illis exposuit, &testatus est irrepsisse errorem in eum titulum. Sc ideo cum primum accepit quaternionem impressum. fuisse, jussit ut inter errata primo loco poneretur, addiditque id evidenter omnibus constitutum ex praefatio illius dissertationis, in quil expresse notabat, rationes illas esse eas quas ipse suis superioribus repraesentabat, ne permitterent illam doctrinam fieri propriam Societatis, 1icut scientiam mediam, ideoque illam Praetationem sie Glvisse: Hic appendam rationes quibus ad hoc
Insuper adjunxit se quidem securum esse nihil in illi.
rationibus tangi quod possit merito offendere: caeterum si illis lectis ot examinatis judicaretur oppositum, se να ratum esse totam illam dissertationem a reliquo opere libri extrahere, & loco illius aliam substituere, quae foret de magno honore Societatis, in qua scilicet probaretur quod quamvis Iesultae ut plurimum secuti esssent doctrinam communem in hoc saecula de usu licito opinionis probabilis minus tutae in occursu probabilioris & tuti vis, nullos tamen meteis limitasse illud principium & tra certos cancellos coarctasse quam Jesultae. Ad per tionem vero P. P. Assislantium respondit his formalibus verbis quae ipsis praebegit.... Quia jam publicum est me inter varia typis mandare Tractatum de rccto usu opinionis probabilis, omnino neces rium duxi ob rati nes gravissimas, quas habeo. ut antequam agatur de ii-hro publicando, vel non publicando, huc secreto asserantur duo exemplaria vel tria, ut V. V. R. . R. & S crotarius SoCietatis Circumspiciant, an contineat dcctrinam quae gloriae mi di honori Societati possit it commodare, &. tunc Cum plena libri cognitione mihi exponant rationes quae ipsis occurrerint pro publicando Uel supprimendo libro, ut illis attente consideratis ec ex. pensis ego determinem id quod in Domino judicis Q et . risu