장음표시 사용
351쪽
NARRATI OEorum quae P. THYRSUS GOΝ-ZALES gessi in Hispania apud Su
periores suos er apud=mmum Ponti cem Innocentium XL.ad cohibendum opinionum probabilium abusum , cum . brevi explicatione rationum ob quas anno 1691. eidit tractatum succinctum de hoc argumento, H cu ratum quae circa ejus publicationem
P Thyrsus Gonetales, nunc Praepositus generalis S . cietatis Jesu, postquam per decem annos Theologiam Scholasticam docuerat Salmanticae, vocatus a Deo renunciavit Cathedrae anno I 66s. ut missionariiamnus per Hispaniae provincias exerceret. Dum in his missionibus versaretur , quasi manibus ipsis contrectavit quam pemiciosa in quibusdam confessariis daretur laxitas in usu opinionum probabilium, & quam1me limitatione uterentur illo principio , inter Theologos seculi hujus tam familiari, quM nimiriim licitum lit sequi opinionem probabilem minus tutam, rolicta probabiliore & tutiore : nulla namque habita ratione de veritate opinionum, satis illis erat scire dari
opinionem probabilem de eo quod res liceat , ut statim
352쪽
Suecincta Narratis . 3 stim licita reputaretur ; nec examinabatur an opinio contraria haberet pro se νaviores Authores dc urgenti ra fundamenta, sed vel sine hoc praevio examine procedebatur ad praxim operandi ; vel quamvis sciretur dari opinionem magis probabilem , magisque fundatam de eo quod res sit illicita, putabatur hoc non obstare , sed posse quamlibet sequi opinionem probab,
lem , faventem suae libertati, quamvis ipse cognosceret opinionem Contrariam esse authoritati & rationi verisimiliorem. Mutatus fuerat in hac doctrina quae tuno erat communis , nec illam in dubium revocavit usique ad annum I 67 o. in quo se serio & accurate applicuit studio hujss celebris controversite ; & postquam diligenter evolvit quidquid pro una & altera parte ali
Rabatur , deprehendit atque recognovit sententiam benignam , asserentem licitum esse sequi sententiam minus probabilem A minus tutam, relicta prvibilioridi tutiori, seu licitum esse sequi opinionem minus probabilem & minus tutam in concursu probabilioris αtutioris, duplicem habeae sensum legitimum , deprehendi que in uno sensu esse veram & in altero falsam ;esse.quidem veram, si intelligatur de opinione minus tuta, vere in se abselute probabili, quia defenditur ut vera a viris probis ec sapientibus post accuratum totius quaestionis studium, quae tamen communiter liabetur pro minus probabili , quia pro se pauciores numerat Authores: hanc enim operans po: est licite sequi , si citra pasctionem dc culpam, judicio opinativo ab lute
censeat illam es le veram & legi divinae consormem, quod pro illa invenit rationem sortem praeponderantem rationibus sententiae contrariae. Nam in illius ratione opinio illa , quae communiter habetur pro minus probabili, ipsi operanti est magis vcrisimilis. dc idcirco approbatur ab ipsis ut vera , ic in hoc sensu exilΗ-mat locutos fuisse multos authores cla os hujus se culi, praesertim Patrem Silare , cum tom . de Relig
Iag. s o , dixit juxta Communem sententiam per se icere sequi opinionem probabilem circa honestatem
actus relicta probabiliori: cum enim juxta Aristotelem P s I. Moria
353쪽
1. Mor. cap. I. probab1lia sint quae videntur omnibus vel plerisque, vel apientibus, atque iis vel omnibus vel plerisque, vel maxime notis ac claris, sane regulariter Icciuendo , ut sapienter inquit Castropatus tom. r.
disput a. de conscientia cap. l. num. 8. ea sententia
erobabilior est judicanda, quae a pluribus defenditur de
a doctioribus ue & e contra sententia minus probabilis est judicanda,quae a paucioribus 8c minus claris defenditur. At similiter deprehendit sententiam illam benignam,
si intelligatur de opinione minus tuta, quae ipsi operanti in actu primo magis apparet falsa quam vera , eo quod pro contraria videantur sare non selum plures tagraviores authores, sed validiora fur amenta rationis, quia nimirum experitur se vehementius impelli ad insensum per iundamenta rationis tutioris , quam perfundamenta sententiae minus tutae; deprehendit , inquam, illam sententiam benignam sic intellectam essentiam & expositam laxitatibus peraiCiosis , quas contingens foret aliquando damnari a Sede Apostolica, sicut reipsa damnavit Innocentius XI. sex vel septem annis phst, de recognovit in hoc sensu accipi a modernis probabilistis post Caramuelem , ac proinde ut secure posset conscientiam proximorum suorum dirigere decrevit illam doctrinam recentium probabilistarum ex pr festi, impugnare, ideoque tribus annis continuis , tempore aestivo , quanco necessirium erat ab exercitio missionum, in quo verabatur, per tres menseS vacare, tractarum Theologicum composuit de recto usu opinionum probabilium sub hoc titulo, Fundamenttim Theologia moralis, id est, Tractatus Theologicus, in quo ostend, tur non probabilitatem quae communis es sententiis o positis, sed d taxat veritatem saltem ut creditam , prudenter existinatam, esse rectam regulam morum; proindeque nunquam esse irritum sequι sententiam minus turam is concursu tutioris, nisti illa praemineat si quoad prolabilitatem seu tersimilitudinem in existimatione , perantis. Et quia videbat doctrinam huic oppositam ita jam esse in Societate communem , ut timeri posset intra paucos annin fore in ea sicut scientiam mediam, nili
354쪽
nisi prodirent aut res qui aperta fronte & non dissimulato nomine religionis eam impugnarent, voluit hunc tractatum dedicare R. P. Joan. Olivae tunc Praeposito Generali, ut hoc argumento manifeste indicaret Socistatem non adscripsisse sibi ut propriam sentcntiam benignam Probabilistarum; quod manifestum fieret si e S cietate prodiret liber dicatus Generali Praeposito, qui illam ex professo impugnaret, illumque misit Romam
anno 167s. sed tra&tus Romae examinatus a Revisoribus genetistiter approbatus non est, dc negata est lice
tia illum edendi in lucem, quia judicatum est doctrinam
benignam, quam Jesultae communiter tenent, esse ain tiorem ad dirigencsas conscientias proximorum de faciliorem reddendam viam salutis. In eo tractatu tanquam rem praecipue intentam ad
cohibendum opinionum probabilium abusum latissimi
omni genere argumentorum ostendit, liCitum non esse sequi opinionem minus tutam in conCursu tutioris, quando haec, tum ab authoritate , tum a ratione a paret operanti, ut manifeste verisimilior : di acriter
invectus est in illam eandem propositionem de ussi licito opinionis minus probabilis , quam damna vir I nocentius XI. ostendens illam doctrinam esse perniciosam & ingentem afferre posse morum corruptionem, nec aliquid esse in moribus securum , si illa doctrina serpat. Post autem ostendit licitum non esse sequi opianionem minus tutam in concursu tutioris, quando haec omnibus consideratis , apparet ab lute M siinpliciter operanti verisimilior. Tertio nec licitum esse sequi minus tutam, quando omnibus hinc inde consideratis opinio tutior apparet in actu primo aeque verisimilis, quia ubi fundamenta pro utraque parte contradictionis sunt omnino aequalia in dimovendo M trahendo ad assensum, mutuo se elidunt, & intellectus fluctuat dc manet suspensus 8c dubius, nesciens in qua parte sit veritas , quam naturaliter quaerit ε, in dubiis autem tutior pars est eligenda. HinC ad usum licitum opinionis munus tutae seu faventis libertati contra praeceptum Omnino necessarium censet, ut post diligentem veritatis
355쪽
3 8 - THrlo Gmea Ie exquisitionem , ex sincero desiderio non offendendi Deum susceptam, pars favens libertati citra passionem culpam appareat operanti in actu primo simpliciter 2 ab lute verisimilior , & ob hanc majorem verisimilitudinem directe pars illa judicetur absolute vera judicio determinato , quo intellectus 11bi persuadeat actionem honestam 8c legi aeternae conformem , Vel saltem non malam , M a lege aeterna permisam, ita ut aliter non possit sequi licite partem faventem libet tali & relinquete partem faventem praecepto, nisi ex prudenti persuasione quod illa sit vera & haec sit falsa. Arque adeo ipsius sententia duobus nititur principiis: primum est, neminem posse sequi opinionem faventem libertati adversus legem , quin prius sine piaecipitatione 3c passione, atque adeo prudenter, judicet, saltem judicio opinativo vel cum aliqua so
midine , esse veram 8c legi aeternae conformem. Secundum est, neminem posse hoc judicium ferre , nisi post sussicientem veritatis inquisitionem funda memta illius partis apud se praeponderarent simpliciter, sensibiliter Sc clare fundamentis partis oppositae , ita
Di operans manifeste experiatur se vehementius impelli ad assensum per 'fundamenta sententiae faventis libertati , quam per fundamenta sentcntiae stantis pro lege. Postqv m obtinere non potuit facultatem edendi tractarum illum , postulavit a R. P. Generali anno 1679. ut saltem sibi liceret inserere quarto tomo
Theologiae Scholasticae squi tunc sub praelo erat) substantiam illius doctrinae in duobus vel tribus para- graphis, in quibus per propositiones aliquas brevissime prolatas suam mentem aperiret : sed nec hoc in
Petrare potuit. Piopolitiones autem erant sequentes.
x. Nemini lic et in praxi sequi opinionem faventem libertati adversus legem, quando ipse judicat esse falsam dc legi divinae contrariam in sensu composito, ta- lis judicii praecipue intenta ad cohibendum opinionum prodabilivim abusum
356쪽
Succincta Narratio 1. Nemo potest sequi licite opinionem faventem libertati adversus legem, quando habet fundamentum videnter majus ad credendum illam esse fallam 8c legi divinae contrariam, quam ad credendum esse veram delegi divinae non contrariam.
3. Nemo potest licite sequi opinionem faventem lubertati adversus legem , quando ab lute habet fundamentum majus ad judicandum illam esse falsam, quam ad judicandum esse veram ue eo quod in actu apparet ei verisimilis. . Nemo potest licite sequi opinionem faventem lubertati adversus legem, quando non habet fundamentum majus ad judicandum esse veram, quam ad judicandum esse falsam , eo quod experitur aequalem vim movendi in fundamentis partis oppositae, ac proinde utraque opinio sit illi seque verisimilis. Licitum est sequi opinionem seventem libertati adversus legem, quando post diligentem veritatis inquisitionem citra pastionem Zc culpam habet majus fun-camentum ad credendum esse veram , quam ad credendum esse falsiam . quia tunc inculpate potest juducare illam esse veram, & legi divinae conformem. 6. Quamvis opinio favens libertati adversus legem sit specificative in se probabilis minus , quia habet pro se pauciores authores graves , si tamen sit in se certe probabilis quia defenditur ut vera ab authoribus classicis , quorum opinio habetur communiter pro probabili, & operanti ipsi post diligentem veritatis inquisitionem citra Omnem passionem dc culpam repraesentatur ut magis verisimilis quam opposita , potest eam licite sequi , quia tunc inculpate potest judicare illam esse
7. Fundamenta Doctorum asserentium licitum esse sequi opinionem probabilem minus tutam, relicta prinhabiliori &. tutiori . si intelligantur de opinione tutiori, quae solum in se specificative dc materialiter & communi aestimatione est probabilior . sunt satis emcacia: si autem intelligantur de opinione tutiori, quae nin1 so
357쪽
De Nyrso Ganrace in se est probabilior, sed etiam ipsi operanti verisimilior apparet, sunt inessicacia. S. Multi Doctores hujus saeculi asserentes licitum lesie sequi opinionem probabilem minus tutam relicta probabiliori & tutiori , conciliari possunt gum multis antiquorum , qui ad usum licitum operationis minus tutae exigunt quod saltem sit probabilior tutiore , dbcendo istos solum exigere quod opinio minus tuta sit operanti ipsi probabilior, id est verisimilior: illos vero solis asserere licitum esse sequi opinionem minus tu. tam , quae in se di communi existimatione est minus probabilis, si ab ipsis operante inculpate judicatur vera, quia ob fundamentum rationis in actu primo visa est ei verisimilior. Sed Praepositus Generalis ex judicio Reviserum ge neralium judicavit non expedire ut propositiones illa adhuc sub illa brevitate typis mandarentur : tunc auin tem satis cognovit Pater Hyrsus suum tractatum de usu opinionum probabilium praecipue fuisse improb tum propter ipsam substantiam do sinae , quam in illo ex profesta statuebat, & Superiores velle, ut sensim se tentia benigna de usu licito opinionis minus probab iis & minus tutae in concursu tutioris & operanti ipsi . verisimilioris in Societare pi valeret, & imperium p cifice pollideret, quia iudicabant illam esse aptiorem ad dirigendas conscienias in spiritu dulcedinis Zc subvitatis ue mani sestim est enim hanc doctrinam amplexos fuisse non stium sapientia, sed & virtute & pi
tate insignes , non ex studio placendi hominibus 8c Dnimos omnium sibi conciliandi, ut malitiose calumniantur Jansmistae cum Lud. Montest. Epist. s. sed ex sincero desiderio consulendi proximorum saluti , ad quam promovendam magis aptam censebant hanc benignam d strinam, quam oppositam paulo securio
Septem annis postquam P. Thyrsus hunc tractatum confecerat, prodiit Bulla Innocentii XI. in qua confixit anno I 679. sexaginta quinque propositiones , dc qua declaravit ad usum minimum opinionis minus
358쪽
utae non sussicere quod illa sit utique probabilis in scii
ejus probabilitas comparata cum probabilitate senten. tiae tutioris sit tenuis di exigua. Occasione hujus publicationis in Hi ania per litteras sui Nuncii restivit summus Pontifex Religiosum e Societate Jesh ante , liquos annos confecisse tractatum, in quo late de nervo- se impugnabat illam propositionem dc alias quas damnaverat , dc in quo late sententiam probabilitarum . quae in Societate erat communis , rejiciebat, & oppositam Antiprobabilitarum doctrinam, in quam sua Sam. O itas magis inclinabat, late statuebat. Gavisus est tabctus Pontifex, jussit illum examinandum 8c revisem dum tradi duobus viris valde peritis , qui illum maxime probaverunt Zclaudaverunt , licet unus ex eis majorem in eo desideraverit severitatem & rigorem : alter
enim illorum in sud censura dixit tractatum illum esse moribus Christianorum formandis apprime utilem , atque iisdem hae tempestate reformandis praesentaneum fore. Alter vero diserte pronunciavit nihil suo judicio circa propositum argumentum prodiisse ex officina Societatis Jesu ipso tractatu solidius : addit voeo quod ut tuto possit commendari, optandum esset ut nonnulla quae illic tantum obiter notantur , ex profes se cui dicitur) tractarentur. Itaque operae pretium, inquit, esset, conditiones opinionis probabilioris quam sequi liceat, etsi minus tuta sit, traitare , & copiofius explicare , inculcando praecipue tantam esse debere ibiam probabilioritatem, ut omnibus inspectis unice probabilis sit, & post diligentem veritatis inquisitionem nihil appareat in contrarium ad persuadendum rem illam esse illicitam. Atque ideo Revis ribus Pontificiis visus, est tractatus illius minus severus , quia P. Thyrsus exigebat ad usum licitum opinionis minus tutae, ut illa in actu primo citra passionem & culpam ain pareret operanti simpliciter & absolute verisimilior,
uam opposita , re ob hanc majorem verisimilit inem ab ipse judicatur vera, licet hoc judicium sit Opinativum Ze cum aliqua formidine partis oppositae. At uni ex Revisoribus Pontificiis vittas est tractatus
359쪽
De Thyrso Gontale ille in hac parte minus severus, quia existimabat ad uia
sum licitum minus tutae non sufficere quod operans judicio opinati vo censeat actionem esse hone: iam vel licitam , sed requiri quod formet judicium moraliter certum de honesiate actionis , ceu judicium excludens omnem formidinem partis oppositae circa malitiam aetiis oppositi. P. Thyrsus , cui firma haerebat determinatio non edendi hunc tractatum sine facultate ordinaria Rel gionis , timens ne forsan Pontifex imprimi ficeret sine licentia Societatis, si semel Revi res a sua Sanctitate designandi illum approbarent, ut praecaveret hOC periculum, dedit litteras lammo Pontifici die hs. De- .cembris i 68 I. in haec formalia verba. Quamvisis doctrina mei tractatus probetur a Revisoribus desiis gnatis vel designandis a vestra Sanctitate , dc ab illisis deducatur utilem fore, non expedit ut tractatus imis primatur ut jacet. Cum enim illum compossierim ,, dum versarer in missionibus, & post magis ventilata se sit haec materia . nunc necesse est illum magis loco-- pletari; licet enim pro missionario foret sufficiens, is pro cathedratico erimario Salmanticensi est diminu- is tus, oportet fusius impugnari per illum , qui postis illum tractatum compolitum , tomum edidit deis regula morum. Hoc dixit quia anno 1676. jussus fuerat a suis Superioribus dimittere officium missionarii, & ex designatione Regis Catholici praesemis fit
rat cathedrae primariae Universitatis Salmanticensis. It que Pontifex hujus libri editionem valde optabat lc ur iebat, authorisque enixis precibus aegre tribuit, ut resisterretur donec maturescerent quaedam. Venit P. Thyrsus anno i 687. tanquam Procurator
provinciae Castellanae ad Congregationem generalem XIII.& summus Pontifex signa manifesta dedit desideriiquet flagrabat ut eligeretur in Praemlitum Generalem, sperans fore ut factus Genet alis cohiberet nimiam licentiam opinandi, de qua accusabatur Societas, ut aper,
ret januam doctrinae secui toti Anti piobabilistarum, in quam inclinabatur magis Sedus Apostolica. Doletat .
360쪽
uincia Narratio. 3 s 3 quippe Pontifex Sc conquerebatur de tanta conform tale, & quasi conjuratione Jesultarum , in defendenda minori probabilitate, tanquam regula securae conscientiae : videbat quotidie ex ossicina Societatis prodire libros, qui quasi pro aris dc socis pugnabant pro usu licito opinionis minus probabilis δc minus tutae, eosque recipi cum plausu a Jesultis ; nullum autem prodire qui aperta fronte , & non dissimulato authoris & Religionis nomine , dominam illam impugnaret ; insi per audiebat in Societate male audire apud Superiores
qui doctrinam probabilitarum sibi displicere significaret , & stre nullum esse qui palam auderet impugnare, imo M aliquos molestias non paucas patas esse ob hanc
causam. Hinc inferebat tantam uniHrmitatem tantamque conspirationem in defendendo suo Probabilismo, in Religione in qua est tanta opinandi libertas, ut est Societas, non videri casialem , sed potius provenire ex consilio Religionis , volentis serium ec in actii exercito adaptare sibi δc facere propriam Religionis sententiam de usu licito opinionis minus probabilis. Probe Crgo cognoscens magnus ille Pontifex quantum posset bonis moribus nocere , quod Orbis Christianus
sibi persirideret Religiosos Societatis sibi adscripsisse ut Propriam sententiam Probabilistarum, & pro Religione
eam defendere licitum esse sequi istentiam minus tutam in concursu tutioris , dc ipsi operanti probabili ris dc verisimilioris , hoc malum totis viribus imp dire eli conatus , suaviter tamen Zc 1me stropitu. M diante ergo Emin. Cardinali Cibo Secret. status significavit Congregationi generali cupere se dc desiderare , ut in doctrina de opinione probabili licitum esset Theologis Societatis tenere , atque libris publicis, si vellent, tueri, quod in concursu opinionis magis pro babilis magisque tutae non liceret tequi minus tutam minusque probabilem. Congregatio vero desiderio Pontificis cupiens satisfacere , condidit Decretum XVIII. in quo declaravit Societatem non prohibuisse nec prohibere quo minus sententiam illam tueri possent