장음표시 사용
341쪽
sola P. Nic. Cauet inam de laedere cum Saracenis intuli, secutus divinae egis oracula di Ecclesiae decreta , omnis spiritui - DL vit Iesum, ait Apostolus, hic es Amicis sus. Hoc est
quo u facit Turca, non occasione sed professione; non impetu, sed animi destinatione, per tot secula Chris iano sanguine cruentatus. Deinde forinosum erat s etac lum, Christianissimum Regem cum Antichristo conjungi,
Contra secramentum inaugurationis dc unctionis lanci, talem , non commercio aliquo jure gentium comm ni ad aperienda maria mercesque connectendas , sed voluntatum, armorum, bonorum malorumque s i
tate, ipsum videlicet evocando & strenue adjuvando ad vastitatem Christianorum dc Ecclesiarum incendia. Quis haec sine horrore cogitare 3 Quis probare sine scelere possit Z Nihil hic minutum dicam , .nihil lac tum accersam. Totius Ecclesiae lumina decretales epia Es Joannis Papae VIII. publicis consignarunt m numentis fuisse penes Athanasium quemdam summam Regni Neapolitani, quod cum tueri propriis non posset
Virmus , conitituit cum Turcis amicitiam , ut eorum armis & opibus tegeretur. Disseminatus tam praeposteri facti rumor perculit Cluistianas aures, & Pontificem Laviter commovit, ciui cum Regem non potuissct quateris, qua verbis , a tam periculosa societate divellere, cogit Romae Concilium, ubi quaestione illa de foederibus armorum cum Saracenis acute & copiose desiputata, illi sunt anathemate percussi qui eam propugnarent,
di infelix Athanasius ab ecclesia ejectus & diris devotus est. Quid habet quod tanto rationum ponderi opponat
iniquitas 3 Non evocabat Turcas ut infestaret vicinos, ut demoliretur urbes , ut Christiana regna diriperet,
vitam tantum tueri, servare fortunas, regnum retinere
cupiebat. Res tamen illa tam mali exempli judicata est, ut a Patribus fuerit illi sacris interdictum. Et quidem
Navarrus noxa putat implicari mortifera, non tantum
qui Turcas ad taristiani soli vastitatem evocant, sed qui suis armis acciam gentem in eum statum redigeret , ut infidelium praedae pateat & injuriis. Si Romana non lassiciunt exempla, non egemus venaculis , 'u bu S
342쪽
Ad Mutium ritelestium ,hus nec debile robur est', nec vilis authoritas. Prem batur injustis donis, virmis atque direptionibus Carolus Simplex ue quibus ut occurreret, constituit Norman rum, qui nondum sacris essent imbuti Christiatus,auxi- qiares sibi copias adjungere; tum Julioremensis Archiepiscopus, doctrina & sanctitate celeberrimus, 3c quo totius Galliae clerus quasi oraculo uteretur, Regis se conatibus vigore sacerdotali interposuit, minatus nisi d sisteret, subditos obsequii sacramento Sc fide, solvendos, ipsumque telo feriendum excommunicationis: paruit tarolus : Κ dimicante caelo mortuus est eodem anno quem reformidabat infestus hostis. XXXIX. Nunc Paternitati vestrae judicandum relinquo , num Krave peccatum admiserim, qui tantam se.
cuius authoritatem, Regem ab eodem Scinore revocarim , sanioribus consiliis informatum p At vero non sum
sequutus vestigia Theologorum quos Rex constituerat. neque exempG antecesibrum meorum. Qui poteram ergo sequi praecedentes, aut quo pacto probare quae ne per tinnium quidem cogitaverant λ Nondum de Turca habita fuerat quaestio , horrori etiam erat mentibus ad audendum projectis. Ferrerius ille Cardinalis ant signancs in catholico statu, qui multas cum haereticis initas armorum Consectationes vaste potius quam acute defendit, k Turcarum societate mirum in modum abhorret, nec Galliae maculam hanc inuri patitur. Sed ut paucis rem absolvam, nihil in hac quaestione de foederibus cum Suissis 3c Hollandis aliud dixi , quam quod Sorbona, quod Patres nostri, quod universa Theolog
rum agnoscit Schola ; licere quidem uti illis in bello j
sto: ut equis Zc elephantis, servata conditione gemina. quam omnes, puta Suares , Vasques, Banes , Molina . canus, Lapvan & Bonacina constanter exquirunt, ut
res sine scandalo fiat dc Ecclesiae detrimento. His fundamentis nitebatur optimi conscientia Principis , qui tam impense commendabat ne diriperentur Ecclesiae, ne destrucrentur arae, ne quidpiam catholica damni pateretur respublica: nunc autem cum tot constet experimentis duas illas, quas expetunt Theologi, conditi
343쪽
Epistola P. Nic. Caul ines quas L llicite Rex requisivit, non tansum fuisse neglectas, sed barbaris lacinoribus concussas atque violatas , cum sit compertum omnibus solutos cisciplina milites, permissione flagitiorum invitatos ad Christiani Orbis direptionem, viginti ferme templorum millia solo aequata, dejectis aris corpus dc sanguinem Christi conculcatum , vagos secrarum Virginum gretas esumtae libidini petulanter objectos, & ea perpetrata csie scelera, quae nec lacrymis aequari possent nec percenseri vo-- luminibus. XL. Quaero ubi nunc moderator ille regiae conscientiae , qui cum tot immanes tragoedias mente conceperit , audeat poenitenti dicere, naec ab eo tuta fieri
posse conscientia, uti jure suo, sic iri Abellicas laureas & majorum decora Num hoc est Christi prodere sanguinem λ consternati orbis illudere lacrymis & -- placabiles in se concitare caelestium iras pXLI. Sed quia placuit antecessorum meorum renovare memoriam, dicam quod unius quidem pios manes, alterius commendet aestimationem. R. P. Mallianus cum tot horrenda ex moderatis nata sciret esse consiliis, tanto animi cruciatu assiciebatur ,ut sibi vitam acerbam clyse diceret; jamque incoeperat interpellare Regem dc liaberare conscientiam; ctim eum pene dejectum Cardinalis artibus & nutantem mors antevertit. Non latuere socios suspiria, nec graves gemitus, quos moriens e fudit, ictus terrore supremi fori in tanta vitae innocentia. R. P. Gordonus, qui vigorem mentis profunda λnectute obtuderat, sensit tamen acres conscientiae morsus, monitus arcanae manus religioso scripto, ut Regem de statu constanter admoneret; quod nisi faceret , impendere caelestem iram in caput. Itaque Cum paucis
post mensibus paralysi subita corruptus csset , schedam mihi tradidit, rogavitque ut ejus vice fungerer, quod intrepidus admisi, nec me exilii aut mortis terror ab eo
XLII. Nunc ad id venio 'quod gravissimum est , Mipsum fontem aperio e quo dolores mei redundarunt omnes. Dixi penes unum rerum Omnium iummam esse
344쪽
Ad Mutium ritetiscium, hon debere, inde videor affectasse Ministrorum mut tionem , quae res Galliae statum pervertisset. Heu duram nimis Confessariorum Principis conditionem . si omnes suspiciosissimi hominis conjecturae carcere sunt& exiliis eluendae. Testor te, sancta Veritas , ea me semper in Aula mente vixisse, ut quod mihi ex ossicio incumberet, animose de constanter agerem , ceteris implicari curis nullo modo patere. XLIII. Si me Deus in Aula dies status movendas venire voluisset. fecissem equidem, aut in ipsis conata me vis aut vita defecisset: sed longe mihi semper alia mens fuit. Sic enim judicavi propiorem illum esse Deo,
qui minus curaret quibus in manibus volveretur mundus ; versatilem honorum aleam dc reciprocantes for tunae cados immotus vidi, ratus satis magnum esse in eorum contemptu spectaculum. Ministros non attigi a
at si quid fuit quod conscientiam Regis spectaret, non
tacui, nec corum terroribus cessi, nec blanditiis. Angebar cum Principe de hoc luctuosissimo bello, pacem ad quam propendere coeperat urgebam : loquebar orci Theologorum, dicebam equidem bellum posse geri a thoritate Principis, mente bona, causa justa, s cd de ipsius j Oritia praecipere Doetores longam & accuratam haberi quaestionem, nec id ex hominis unius arbitrio pendere: non dubitare me quin Cardinalis mens acerrimo vigore praestaret , sed ejus prudentiam opinor lubenter primaria regni Capita in rebus ambiguis audituram . Quid hoc aequius p quid moderatius 8 num hoc lex divina praescribit ZD . itur, inquit,
non es consilium, ubi Coro flures constitarii, confirmantur. Num id ipsum cavent regnorum statutay num Consuetudines sanciunt 8 quid aliud ad firmandam in re tam seria Regis conscicntiam suadere poterat ipsilis moderator dc custos Inde tamen orta suspicio , moliri meres novas , & movere eum cardinem, quo totus hic
orbis vertitur: Quid sunt accusatores mei Z hocinis se me non audent dicere: assectasse λ ne istud quidem: Uidcrip hoc cli quod arguunt. O me infelicem, si per ictaeerba Ministri suspicatissimi cogitationibus immoleri
omnia illi in hoc fastigio suspecta sunt. Habet, ut sunt,
345쪽
dc pilus umbram suam, nihil est tam minutum in rebus humanis quod tantum non feriat apicem. Fingit intra
Zc extra mundum novos quotidie insidiatores, nova d cernit exilia, novas inducit poenas; ut omnia sint ei tuta, nihil vult a se tutum. ut potui ego non esse suo pectus homini, qui nimis eram amicus veritati' Moscilicet destruere volui Cardinalem. Nimis demisse delua sentit amplitudine, si credit: si non credit, contra innoceritiam meam decernit nimis inique. Ubi cum Aulucis agitata consilia λ ubi copulatae cum suspectis partibus amicitiae 3 ubi litterae λ ubi index ' ubi testis 3 occupata scrinia, interceptae epistolae, singuli apices curi sissimis inspecti oculis , nihil innocentius : pervestigaticum quibus agerem, cum quibus sermonem miscerem, nihil modestius: numerata omnia vestigia , Omnes notati congressus, nihil ordinatius: nulla nisi de caelo vox, nullum nisi a Deo consilium. Sed quo authoramentorem tantam, tam impeditum aggressus sum negotium promittebatur niihi Cardinalis purpura, nam & istud objiciunt a quo' num a summo Pontifice 'cui sit m Lgnotus, & quem sola sanctitatis veneratione novi. Numa Rege, a quo dari maxime oportuit ' sed quis putet illum ipsius conjurationis 'conscium, autorem , munerarium 8 An a Reginis p quibus nec libertas promittendi fuit, nec dandi facultas. Enimvero restabat hoc unum in tot funestis rebus ridiculum , ambire me purpuram, hominem mente; animo, vita, professione, ab omni semper honorum splendore alienum. Quis credat metam stupide ambitiosum, tam praepostere candidatum, ut illius ictus desiderio purpurae continuo non respexi C. sem Eminentissimum Cardinalem , patrem munirum, honorum omnium distributorem, totius gloriae arbitrum sne cujus nutu nullum cuiquam obtingere poterat in Gallia beneficium 3 Cum ad eum vota omnium suspirarent, cum illi ferme thura arderent, & caelestes cantarentur hymni, solus ego per calcatum Zc contemptum caeca mente perversis itineribus ad dignitatem amplissimam contendebam. Testem Deum invoco, cui cor omne patet di omnis lingua loquitur, cum unus ἡ regni
346쪽
Proetabus ejus Eminentiae addictissimus, me impense hortaretur ut essem Cardinali per omnia obsequentissimus , nec vererer ei Regis arcanos aperire sensus, tum si quae oborta esset inter utrumque dissensio , starem a partibus Cardinalis relicto Principe, qui mihi sine illo nec obesse poterat nec prodesse; ita futurum me quis quid vellem, nec eminentissimorum mihi defuturum npicem. Inhorrui ad hanc orationem , & dixi mr non capi honoribus, quibus renuntiastem, subiturum mep tius extrema quam ambirem: sed si occulta vis consiliorum Dei contra me aliud moliretur, iturum me in ordinem supremae voluntatis per decora potius quam ser crimina. Non est inter homines natus qui frigidae illius ambitionis in me ullum unquam deprehenderit vestigium: vixi in Societate purus, in Aula etiam religiosus, & tota illa fascinati o nugacitatis procul ab an, mo , procul a sensibus semper abfuit. Quod si qui cum me Ministris Cardinalis in exilium deportari viderent, dolendas rerum humanarum dixerint vices, quod Patri Josepho purpureus destinaretur galerus, qui esset Orbis Christiani cruore tinctus, mihi vero qui pro pace Ecclesiae caput devovissem catenas necti & duram omnino parari seriem, non eram in ore omnium ut querelas compescerem, dc eos ex decretis providentiae con
XLIV. Restat , quod sunt doctissimi Patres, inckdisse me in censuras quas quinta x septima Congrcgatio tulit, quod dissuaserim Regi ne per impium atque funestum foedus Saracenos ad Christianorum vastitatem evocaret. Hic enim expressis verbis notantur foedera rebella de quibus cum Rege sum locutus. Heu projectas in servitutem mentest heu propudio ς sensust Quod vix credideram posse mihi evenire, jam cum pudore quodam 8c dolore cogor tueri veritatem. Dum fratribus par co, dum imbecillitatis humanae miscteor, utinam jus Ecclesiae Zc Societatis aut legerent attentius aut sanct ius interpretarenturi essent in opinando cautiores, aut minus in damnando praecipites: declarat enim sitis CanonNLI. Congregationis septimae nullo modo vetari quar, P χ ad
347쪽
ad conscientiam directionemque Principum spectant'. sed quae natu in sua sunt omnino politica , qualia essent jura regnorum , foedera dc bella , quae nihil ad religi
nem attinerent: tum indicat qui censeantur canonis transegressbres. Si quis, inquit, publicis harum consiliis intere1set, aut tractandis iis operam impenderet, faceret contra statutum. Quaero nunc ab ipsis Patribus , an ceras sc sigilla Franciae tractaverim pan diplomatibus subscripserim pan privatis aut publicis interfuerim consiliis an Ministrum status egerim λ Dirigebam , Deo ita volante, optimi Principis conscientiam, qui saepe jubebat ne quid illum celarem, quod faceret ad salutem , cui posthaboret omnia.Videbam illum periculose circumventum , & ad Turci cum foedus sollicitari, creari inde animo labem , nomini dedecus , foedam Christianae genti calamitatem. Tum illi in hoc rerum articulo ob oculos posui timorem Numinis, decreta Ecclesiae , majorum laeta, sanct iis mi Rinis Ludovici, cujus se imitatorem
vellet, exempla, denique unctionem ejus & sacramcntum. Deinde magnum admin facinus, ta quidem censuris atque anati male profligandum, quod Deum timui, quod vera dixi, quod cervices pro domo Deiopposui. Liuita quidem dictu gravia imminere Chri iti Ecclesiae prospicio, summo Pontifici multa , nisi conatus imperiosos occulta vis ex alto eliserit. Quod si religiosae mentes tam molles ad serviendum , ad resistendum tam infirmae reperiantur, nec vita sine segnitie, nec mors poterit esse sine dedecore. Nimis urgeo, nimis evinco: pudet me Patros istos tam invicto premi rationis rob re; demus veniam timori, ignoscamus necessitati: satis magnum supplicium est contra veritatem stetisse. XLV. Dixi omnia sinceia fide, accurata , ut potui, brevitate: habet vestra Paternitas totam facinorum seriem, quibus expiandis in hoc angulo terrae defossus jaceo. Premor cquidem variis incommo lis, fracta valerudine, coelo gravi, victu aspero, oppressa libertate: domus mihi carcer est , discrimen publicum , insidiae s Cretae. Ultimum malorum Est, antequam moriaris exire devius, di tamen hoc egere persecutores mei, ut vi-
348쪽
vens ac spirans tumulum ingrederer , omni privatus suffragio, omni functione abdicata, superstes funeribus meis, vox erepta innocentiae patrono, quassus fractus calamus post tot vulsatos libros di pictam toties stilo meo virtutem, subjicior censuris & poenis, quibus adulteri de falsarii selent, quod impolluta mente, veraci ratione, pro Dei causa steti. Agitantur praeterea nova consilia de uno per tot mortes perdendo capite; quicquid malorum habent maria , quicquid desertae habent insulae, quicquid horribilis carcer , quicquid ferrum 8ccaetera tormenta, hoc irato Cardinali dicunt ciste timendum. Sed tutissima res, praeter Deum timere nihil: grande latium est Christo contigi cum univcrsb, dc in tam illustrem describi consetarum legionem, qui pro versetate sunt icti, pro veritate mortui. Hoc quod primum docemur 8c ultimum discimus, pati, faetum eis autore Deo gloriosum, non tantum poenis erigi, sed dc pasici juvat poenarum causam relegentem. Ille timendus
omnibus, coepit tamen a me non timeri, Domino vel
protegente vel adversa caelestibus sblatiis mitigante. Unum est quod me malis meis insultantem sepe afficit, saepe deprimit , filii matris mea pugnantes contra me. Quamquam tota prope Societas pro me in hac causa est, o quam dolenda sunt illa vulnera quae ab amica veniunt manu λ Inveni aliquid ferro M vinculis de irato Cardinali prius. O domus altrix & parens, tu me abjectum dein reliquisti, tu me derelictum furentibus inimicis tradidisti. Heu durum dictu, tu me in sinu innocentiae com fixisti. Non accusb pietatem tuam, sed doleo necessitatem: multa fuerunt imperanti, plurima minanti coris cedenda: jubebat ab Aula amoveri, parendum fuit; jubebat ab urbe, exeundum, jubebat in abditum relegari collegium, nec istud deprecandum; jubebat a te scribi contra me quicquid ira frementi dictaret, quicquid tua prudentia ignoravit, hoc honeste tu poteras denegare,& si urgeret, fortiter recusare. Habeat ille selus i vidiosit potentiae novum argumentum, quod innocen tiam damnare possit inauditam. Hoc aequitas tua non permittit, religio non sinit. Tu me per totam Europam
349쪽
Distola P. Nie. Causa ii liquis oppressum calumniis circularibus litteris tradu-diisti, tu famae vitam eripuisti, omnium fere quas hic
vivimus pretiosis limam, tu me eversi status, tu me comvulsi ordinis reum fecisti. Quo teste' quo judice persecutore meo. Tam carus tibi fuit , ut illi filium immolares, tam timendus, ut petenti nec crimen denegares. Post haec jubes in virtute sanctae .& tremendae obedientiae, tit iniquissimis contumeliis lacessitus de causae meae justitia & veritate conticeam. O mater, quid agis damnare vis & non vis audire 3 hoc ne Diocletianus fecit Non est hoc innocentiae tuae, non est prudentiae: loque-xis ore non tuo , sensit judicas alieno ue saeva necessitas quae hoc extorsit, misera virtus quae necessitati succu
XLVI. Unum a te peto, mi Pater , antequam m riar piacularis domo victima, tuam sequitatem appello, tuam paternitatem imploro, absens quidem corpore, mente praesens, ad tuum integerrimum de sata tissimum tribunal voces ultimas, meo si vis cruore obsignandas , fundo,Ec testor, me meis Hestiam, damnatum, pressum . nullius convictum criminis, nisi crimen est quod
ex ossieto Regi verba feci de pace Christiani orbis,de coniscordia regiae domus, de sublevando populorum jugo, de avertendis a direptione templorum & vastitate C tholicorum infidelium armis. Si haec injusta viro probo, temeraria seni, indigna moderatore Christiani Principis,
subeam poenas iniquitatis, amentiae, audaciae , non re- cuso: sed ii quae dixi in tam serio negotio, ut feci, pr bata sunt sapientibus, amica bonis, omnibus profutura, redde famam vivo; si non potes, redde aliquando mortuo. Ego quantum possum charitatis sensa omnibus qui mihi graves fuerunt ignosco: sed tamen audiant per tuas litteras omnia collegia. omnes domus, ad quas haeccir. Cularis pervenit epistola, de mente Societatis non fuisso scriptam, sed ex necessitate expunctam , vi extortam,
nullo me obstringi piaculo, nullis detineri censuus, fecisse me in hoc officio meo quod vir probus, integer confestarius, fortis ac germanus societatis filius facere potuit aut debuit.
350쪽
Ad Mutium Viteliscium. 3. 3Credat mihi vestra Paternitas , res magni momenti. est ut omnes intelligant nunquam esse calcatam in S cietate virtutem, nunquam Oppressam innocentiam. nullam esse tantam temporum caliginem quam praecelta mentis tuae fulgor non illuminet, nullas praestigias quasvis tua non dissipet , vim nullam cui tua succumbat
XLVIII. Cum vitia prosunt, ait ille , peccat qui re- Et e facit, quis se ruenti audaciae opponeret 'quis impi tati omnia temeranti si virtus accusatur a justis, punitur a sanctis innocentia, ubi ille magnarum vigor memtium , quibus haec Societas ad tantam gloriam crevit; si exiliis digna judicantur quae praemiis Christus prosequitur 3 Enimvero timendum est ne serviisse magis tempori videamur, quam probitati. Pone mihi Atmnasios, pone Basilios, pone Chrysostomos , si ad politicorum hominum, & quidem aliquot religiosorum sensum hodie judicandi sunt, omnes causa exCident, audient simplices, insipidi , audaces, temerarii, & quidvis aliud quam sancti: sed timendum ne caelestis ira feriat tam perverse judicantes, iacientes tam praepostere 3 timendum ne unde putatur assurgere, inde corruat domus iniquitatis, Zc per ipsa quae videntur ornamenta , feri
Sed nihil nobis est in Societate metuendum tam sapiente Praeposito, tam vigili Moderatore, Patre tam pio, a quo virtus tutelam nacta est, innocentia patrocinium, qui lucem obscuris, opem desertis, spem d
ploratis largiri, divinum putat, di facit suam hujus sacrificii salutem, protectioni fimam commendat Corosopiti Martii die 7. Anno Domini MDCXXXVIII. Servus 3c filius in Christo obsequentissimus