Commentaria in libros Hippocratis de Ratione victus in morbis acutis

21쪽

DE RATIO NAEV ICTU s.

illius temporis.quoniam ergo non capiebant alitiqui illi disterentias morborum,undeoportiebat,sed undecuque ex quocuque scilicet ac lcidente)faciebant plures morbos, quam reuera sint,atque ita, ut narrat Galenus, dicebant iege bilis morbos septem,vesica duodecim,r numquatuor,strangurie quatuor,murbiregii gna quatuoriscamus in non esse tot Proinde dicit, eos dixitae multoa modos in singulis morboru hoc est in singulis speciebus modos multos,quis pecies diuersa no constitueret, numeros amem eorum,s udum scilicet eorum veras species,non dixisse exacte. Reddit causam qua deuenerit,dicens,non enim faci

te numeratustis qui estimet egrotantiu mox hu,qubdalius ab alio aliqua redisserat. Idest

die ex aegrotantium morbum eundem noesse .uuod alius ab alio aliqua re qualicunquet disterat, etiam ii ea non sit legitima morbi differentia,atque ob tales differentias diuet is nomina tribuat ac deinde non videantur eodem morbus esse, nisi idem nomen habeantula dieis,quia,etsi, ob accidentia quae leunque,diuersa nomina tribue ent, si nihilo sminus intellivrensimulta mala habere diuet i ta nomina,& esse eundem morbum vis vel bigratia aliud nomen dedissent tertianae sti eulo Maliud stis experti0 manus peccarent: '

22쪽

aceidentarias diuersa nomina tribuebant, le non putabant eundem morbum esse nisi idehabetent nomen itaque illi male distingustant morbos,& male curabant, maximam curationis partem victusscilicet ratione)--

mittebant. His di*s,infiipit Hippocrates di ιcere,quid ipse vellir, quorsum incipiat stri' ibis rbete. Mihi autem,inquir,placet, in tota arte mentem adhibere:etenim quaecunque opera Ndocet bene omnia oportet facere etiam recte hoe est oportet animum aduertere in rota a E

te,atque eligere ex quacunque secta quod bene docetiomniaque,quae bene docetur, bene exequi,& nihil eorum quae necessaria sint om mittere, quaecunqueopera celeriter,celeri- ter. Nimirum praecipua pars curationis est in eaptanda occasione, quae praeceps est neque tamen proin e sunt agenda omnia celeriter, sed Marseeleriter iubet ruere,celeriter,que lente lente. Modus tenendus hac in re est, ut celeritas cinationis morbi cuiusque naturali eonstitutioniillius aptetur,ut acuti celeriter, longi lentε curentur,festineturque cuicunquc malo currere,pro ratione urgentiae Addit, , quaecunq; pure,puce: Pure curare arbitror dici, gratis medicamentis uti minime horre

23쪽

tiris olestia,aegris inferatur. Nam ali critatem :ccmparant vigorem virtutes omnes nostri corporis,placide, pure tractatae: contra im puritate,sorditie,&molestia,languescuΠQua in re peccant vulgares medici,neq; lineam tu nicam mutare,neque lecti syndone,neq; ma-

. Unus faciem, labar neque quidquam aliud quod ad mundiciem spectet,suis aegrotis per smutentes , ne si longus quidem moibus sit 'uasi magni rei rat vor ari suis sordi i

bus,aut quasi non augeathoc omnem putreste iam. Hippocrates certe consulit ut aegrotan -

tibus gratiae praestentur,ad quod etiam genus pertinet quod addit, quaecunquesne d

lore exerceri omitet,quam maximὸ fieri pos sit fine dolore facere omnia sane postulant ris sine dolore fiere, di in partem aliquam causa, aut excitandi,re' flori se uocandi vae Uimum, dolor consulto infertur i dis cavera n quibus fluxione laboratur, ut quae inflammata sunt: aut in quibus fluxio timetur l νς ' Vt vulnerata confracta, au luxata, maxime si ii a nodolore traetari postulant: nam praere com . munem doloris noxam, ilia facultare debili

ι antiir. ipse dolor in talibus praecipua naorbi causario: nihil enim est, quod magiis fluxio oo conuocet. tauuans haec Omma materra

24쪽

stasse verere medicos , dicit, Misi huiuimodi facere oportere, aliorum modum in melius mutantes, hoc est, mutantes in melius modum cura di quo ali medici curabantiniqui cum multum retarat,quocunque' 'in morbo haec omnia melius exequi quam eteresan ximo autem inquit laudauerimine 'dicum,qui in acutis morbis, qui plurimos ho mines occidunt, in

quid ab aliis, id est in his praestandis quae di-oa sunt differat liquid ab alijs medicis in

melius, idest,quod ipse melius ea praestet Explicat deinde, cui une acuti qui plurimos occidunt, dicens, sunt autem hi acyr i,ctum; vocant antiqui , pleuritidem et perineum

sint,ut instammatis hepaxis, emam aut vi eri omnes scilicet,quorum ebris semper murtinua existentes cidunt. Probat eindo

morbos plurimos occidere his ver Cum enim non pestilentis alicuius morbi duet aliquis grassatus sueri ed sparsinesin morbi, i n miles, ab his morbis motiuntur plures , quam ab aliis omnibus Pestilens constitutio est, cum vesca aliqua mordi specio populariter grassaiux , d plurimos occidit, ut in cranon carbunculi . simo aux μ

25쪽

plarimi egrotant,suntque multi m orbi,& no simile visi alij phrenitide, alij pleuritide, alij lethargo teneantur,tempestas est morbosia sed non pestilens: morbi,non Epidemiales sed sparsi dicuntur. dicit ergo plures homines amori ab acuti cu contiuuis febribus, spadi, sis,cuiusmodi sunt omnes quoru essentia eist in acutis febribus,aut internis inflammationi

bus,quam ab alijsmo sanὸ,quod aliquis sparsorum plures tollat quam pestisma est in ipsa pestis definitione, ut plurimos occidat, se quia pestis raro grassiarur spatii verbmorbi semper,plus aut minus,fit ut multo plures ah

humori,Mur,quam a peste.Ita igitur eius ver

ba audire e mus,ac si dicereticu enim non ieemlςntis licuius morbi modus aliquis gras . stat' ruerinvrcerte grassari- oler, sed spa si fuerint morbi, non similes, ut lentiam spe fere,abhis morbis moriuntur plures, qui ab alijsomnibus. Haec itaquε est causa,qua abacuses cum continua febre,& sparisis,moriun itur plures,quam a peste.eadem est ratio alio irum acutorum quiline febre sunt esse enim etiam hos ac uios,non nego, cum sint breu

periculos ut poplexia,ca chus,& carus: hi enim etiam moroi cari se atqui constat, ctu poplexia fortis curari non poisit,vix ulluc se acutum morbum a quopauciores morian

26쪽

tui Itaque merit,maiori laude digni sunt medici,qui in horum morborum curatione alijs praestant medicis, quam qui in alijs morbis Accedit,qubd haec maxime ab dicitis,& imperitis medicis,ignorantur. Idiotae igitur in vinnon valde agnoscuut,e qui in his differunt ab aliis,aliaruque magis curationum laudatores existunt, vituperatores:hoc est,quivis laudar,vituperarque,quam lubet curationem,nequaquam dignoscens bonam simalae didit deinde signu quoddaa, huius partis medicinae ignorantissimi sint vulgares,utpote ad quam non satis est empylia,sed quam studio

consequi oportet.nam quanto res uni rariores,tantominus ad eas est satis Empyria, ac tanto magis ratiotinatione indigentimagis ergo opusest studio ad consequendum sparibrum curationes,quam popularium Signu verbest hoe: ubd qui medici non sunt, voluntque se medicos fingere,in his morbis maxime id faciunt,in hisque minime a vulgaribus deprehenduntur,idoue faciunt facile:quia facile est nomina discere,quet consueuerur proferri a medicis,apud ita aegrotantes. Si enim nominet quis piissanae cremorem,aut tota piissanam aut vinum,tale,aut tale,'tiligophoru,

aut generosum:aut multam,aut Oxymei,certe

vulgaribus haec eadem videtur dIcere,& me s liores

27쪽

DE RATIONE VICTU s.

liores Ddeteriores medici eadeque facere, ae proinde videntur eis omnes eodem modo curate.Verum non inquit ita habent, sed in bis valde mulium differunt alsi ab alijs:na etsi faciant eadem,&itantur eisdem, tempesti lue tamcn,aut intempestiue facere,autvtiimul itum interest,& in acutis quam in longis, lato plus,quanto discrime est maius, occaso rapidior:& in sparsis qua popularibus,quato ma toti studio ad eos opus est, Empyria minus sufficit. Igitur nam huc tendunt haec omnia, dignissima sunt quae scribatur,haec quae perti inent advietum,&reliquam curatione morbo tu acutorum sparsoru,qui sunt ou febre conti inua. Nam videtur inquit)mihi dignissima es: se quae scribatur quecuq ignorantur maxime a medicis,cum iii oportuna in ut sciantur,id

est talia unt,ut ea sciri multum resterat,&que icuq magnas utilitates affertit,aut magnas es: sones. Facit dein de propositionem eoru quae hoc opere sunt disputanda. Sunt verb quaeda dubitationes,quaru decissio pedet,ex optima.

victus instituendi ratione. Quae igitur inquit

maxime ignoraRtur,haec sunt. Cur in acutis morbis quida medici tota vitam erui, piissalnas dante no colatas.&existimat se recte cu: rarMQuidam autem omnino faciunt , thor-ld eu nullula bibat aegrotus,magna enim lessio:

28쪽

nem putant esse,sed colantes per linteum,trita buunt: quidam autem iptarum,nem a neptici sanam crassam tribuunt,neque cremorem: Sal aliivsque da septima attingat aegrotus, alij a i rem, ad finem usq; donec morbus iudica tussit.Huiusmodi inquir quaestiones ne proponere quidem medici consueuerunt,fortas. re autem,neque si proponantur , coperiantur earumdisI Iutiones: na pendent ex exacta notitia rationis victus in morbis acutis, quam illi non erant assequuti.hanc ob causam,dicit calumniam habere arte apud populares , adeo ut quibusdam videatur,ne esse quidem omnino medicina,sed figmentum aliquod aut illusiionem Te:alisveto dicant,eam non arte, sed diuinadi,aut augurum eoru qui ex auibus, aut harusprcum,qui ex animalium extis,diuinant,arti simile.haec sane verba audimus,ue quoque frequenter medicos nihil habere certi, sed illudere, aut divinando quaedam facere , quia in omnibus , praecipue vero in acutissimis morbis , adeo videntur discrepare, ur vix ulla de re eodem modo videantur sentire , sed quae alius vituperat , alius commendet. Verum haec dicteria populam ritim sunt, de viris sapientibus indigna non enim adeo dissentiunt medici periti: Tamet

si enim non eadem fieri iubeant i tamen

29쪽

in eundem scopum intueantur,nullatenus dirascrepare cestendi sunt. Quod autem vere di sentiant,& ut dicitur,secundum diamettum dissideant, non atris,sed artificum culpa est, il lubd de morbi essentia,aut caesa,aut loco a life sto,non eandem habeant sententiam aut tetiam si de his sentiant eadem,de ratione cu is randi, diuersis autoribus, diuersas imbue rint opiniones.sunt enim in hac,vt in alis etia liartibus,de quibusdam rebus practicis contra lxiae sententiae. Quid igitur ob hae viro sapie lti faciendumἐcerte ars commendada, ac ma lximi facienda nam vir sapiens non aborrebit ab ea teligendus tame medicus petitissimus h in optimis autoribus versatissimus con icludit tandem Hippocrates hoc prooemium PuIcherrima commedatione speeulationis de ratione victus,daces, dico autem pulcherrima esse hanc speculationem, germanam pluri limis in arte, maxime opportunis,idestri co iunctam cum auxilij plurimis,& maxime seira tu necessarijs quibus utim ut Lilla enim nihil liProderunt,nisi interim tecte uictiis institua fi . Etenim inquit)aegrotantibus ad salutem imagnum quiddam potest.& sanis ad securi ltatem ,hoc est ad sanitatem tuendam,& ijs qui exercentur,ad bonum habitum 4 in id

quod quisque vellit:hoc est qui siue aegro I

30쪽

tus,siustianos sinvadere poterit ex actu,quod velit aegrotus enim abono victu sanus evadit: sanus,si solum vult sanitatem seruare, victa praecipue id faciet,si etiam velit se robustum reddere, Mad labores comparare, ut athletae&gladiatores,id ovoque praestare potest recte institurus. Non tamen eadem victus ratio tenenda his omnibus est,neque eadem praecepta instituendi vicatum aegrotisvi sanis, neque ijs qui ad inediocres vires se comparant, athletismam neque idem scopus est,sed aegrotis vires mediocriter debilitatas conseruare, quatenus durare possint,donec motbus coco ouatur:sanis,non debilitatasse armathletis, roborare. Ergo aegrotis tenuis sanis medio,.

cris:athletis crassus debet esse victus: Nei men crassus pro robore morbos afferat,opor tet pariter exerceri:quia,ut primo dedieta dicitur,homo comedens, non laborans non potest esse sanus.Sed haec alterius loci iam incipiunt eue,hic finem habet prooemium,quo multis rationibus indicatum est, tractatione de ratione vietus in morbis acutis cum continua febre, sparsis, csse dissicilimam pariter&necessariam,ac proinde scriptu dignisiima: hanc praelatas opus continebit.