장음표시 사용
451쪽
Mutua conspirant, spatiis nunc dissita longis Oo Quaeque suum servant diversa lege tenorem e
Haec si perpetua statione immota manerent, Non procul a fratris radiis serrugine vultum. Nunc Phoebe indueret, nunc fratrem admota subiret, Et trepidum si bitis tenebris confunderet orbem: os Nec Sol aestiferi modo torrida brachia Cancri Scanderet, imbriseros modo declinaret ad Austros, Nunc medio auratas eum limite versat habenas, A tenebris paribus lucem secerneret horis: . Nec variis rerum vicibus, quae terra pruinis Alo obruta, quae pigro torpebat frigore, laetis Frugibus ta blancio florum venaret amictu, Et coqueret mites in apricis collibus uvas: Nec Veneris jubar Oceano modo mane decoros Exsereret vultus, & praevia lumina Soli , 43 s Nunc praeluceret vespertinis Hymenaeis, Regia si coeli pigra atque immota maneret. Nec levior fuit in positu telluris &. undae Error eorundem, qui moenia celsa Crotonis incoluere Sophi Lacedaemoniumque Tarentum: Avo Quippe nihil toto naturae in corpore claudi Purius aut melius 3 vivaci semine flammae, omnibus unde ortus nascentibus, omnibus auctuSProgenitis, ' vigilisque ciens praecordia motus, Qui meat in lentos discusso frigore nervos, 4zr Insinuansque animam aeternam per membra caducR, Conciliat fluxis coelestia semina s rebus. Huic igitur multo visa est dignissima sedes Arcanum penetrale orbis mediique recessus: Unde adyto e sacro partes effundere in omnes 3o Se queat, ut si ita parvis componere magna Quod vegetat pigros cunctis animantibus artus Sanguinis & vitae fons cor, de pectoris antro Vitalem spargit per caetera membra Calorem. Proxima post ignem est illis sita terra: nec unam 3s Hanc statuere tamen, sed εc huic Antichthona terram Adversam aeternos circum ignem volvere gyrOS.
quod ex vultu contractum docet vossius Arist. lib. rv. cap. 33.s Risui) Editio is96, Comme δ.
452쪽
Haec procul a vera quantum ratione recedant, Percipe: nam gravibus Cum sit vis una movendi, Sponte sua ut fugiant coeli convexa, fluantque oo In medium muncii centrum: ut terra infima liciat
sponte sua, dc media mundi in statione necesse est Aere libratum vacuo se sngat in orbem. Nee minus id certis facile est cognoscere sigms: Si minus a porta tellus distaret Eoa , or Quam Tartessiaco, qui fessos accipit axes, Limite, jam Phoebus radiis insigne coruscis
Cum caput exsereret, majorem ostenderet orbem Mane oriens, rursus ventura nocte minorem.
Sidera quid memorem p vel quae labuntur eodem 4eo ' Limite perpetuo. veI quae non passibus aequis
Per liquidos coeli campos constanter obrarant . Cum propiora meant, maiori Corporis aucLIMe videbuntur nobis: cum longius absunt, Pro spatii faciem ostendent ratione minorem. As nunc a terra pariter distantia ab omni
Parte, pari semper se dant spectanda figura. I in Solem observa, coeli de Culmine recta Cum ferit AEthiopas radiorum cuspide, nulla Cum teneros laetus defendit pampinus umbra: 6o Si propior terris lucis moderator Eois Tunc regeret currus, major peragranda peracta Lucis parte foret, coeli & fastigia paucis Mane per adversum clivum Sol scanderet horis, Serus in occiduum spatio majore jugales 46s Conderet Oceanum. Contra si terra propinqua Hesperiae metae, lonse distaret Eoa, Mane diu Titan scanciens sublime cacumen AEtheris, Hesperias cito si praecipitaret in undas: Tempora nec lucis 7 ut nunc solet) aetheris cri
ΜS. ut .unc solet, ubi haec annotat er ditissimus Regius , Herbomana, Inqvit, editis inepte casereas bas. ωι bis. m alia in
ferrem , quia lamste modo praecessit. 1
Aa nunei In sola editione Minbur- Pom autographo ---ην gensi reperiuntur hi duo versus , quos enim easu, a indisserem es, qu omittendos censuit vir doctus : duriter dimensio e inique νη sahammibus is inum enim illi dictum videtur pars figura pro pede terram ferieban , quod mpari ma studine. Habentur iidem duo Seaturi. I Recte vir doctus . &Mu
453쪽
N E Alio spatiis medius secemeret aequis. Praeterea propior si'Sol sese exserat Indis, Quam cadit Hesperiis, umbras oriendo minores Horis ' er iceret paribus, quam littora Calpes
Cum petit in noctem quatiens declivis habenas. 7s Corpus enim ad lumen si proponatur opacum, Tam magis obscuras in longum porrigit umbras, Quam magis a denso removebis Corpore lumen. Nune Sol aequales spatiis aequalibus umbras Cum jaciat, spatiis ' terram undique F despicit aequis, Go Ex aequo occiduae, portaeque propinquus Eoae. Terrae orbis calidum sed nec declivis in Austrum Propendet, nec Maenaliam consurgit in Ursam, Sed medio interutrumque polum descrimine pendens. Circumfusum aequo distinguit limite coelum. 8s Nonne vides p blandi cum nuntia veris hirundo Admonet aequales cum lucibus esse tenebras, Aut cum Libra dies noctesque examine justo Temperat, & mites Muci aestus mitior uvas, Mane novo surgens roseo cum Phoebus Eoo so Fundit in humentes radiorum spicula terras, Turritaeque domus, armataque moenia pinnis, Et quae finitimis excludit jurgia limes Arbor agri rectos ad sera cubilia Phoebi Projicit umbrarum mucrones: rursus in undas 4ς Vespere discedens sero, cum condit anhelus Phoebus equos, roseos umbrarum cuspis in ortus Tenditur: at cum Sol pluvios declivis in Austros AEgocerota tenet, vel cum sublimis in Arcton Emicat, aequoreique accendit brachia Cancri,soo Nunc Noton obliqua, Boream nunc appetit umbra. Sed media mundi tellus statione relicta, Si se Parrhasiam magis acclinaret ad Arcton, omnis in algentem 1 se umbra extenderet Arcton: Sin magis humentes sese inclinaret in Austros,sos omnis in humentes sese umbra extenderet Austros: Et st transversa fluens tum vespertina secaret
s Horis proiiserre paribus J Αnd. Hart. Projiseret paribus boris. 3 Porri H ΜS. porriget, quod & magis araidet.
m. msspatiis eaelum indisve respirit aquis, Edin b. terram undisve diffugis equis. quod tolerari potest r nos eum viro docto legendum putamus des est.
a Es transieraJ Hi duo versus in Editiose Commel. de Is 94, desderantur.
454쪽
Porrectam Eois longe de montibus umbram. Sed neque si tellus medio non esset in axe Inter utrumque polum, subtracto lumine fratrissio Delia telluris subita ralleret ab umbra , Diviso quoties aequali limite corio, Objicit adversum radiis solaribus orbem. Nunc age, telluris quae sit mensura, quis illam
Ambitus in gyrum remeans circundet: ab imosis Linea quae luminas mundi penetraret ad oras, Quanta sit: & veterum quaenam solertia molem Sit dimensa, animo attentus percurre sagaci, Oblitusque humiles curas, paullum erige mentem, Et mecum ingentes coeli spatiare per φ orbes.sro Chaldaei proceres sic fama est prodita) vasti
Cum campi incolerent aequor, lateque pateret aetheris immensi partes prospectus in omnes, In numeros primi stellas & nomina certa. Disessere, suis signantes astra figuris. ras Illiciebat enim mentesque oculolque benigna. Temperies, aer tranquilla luce serenus
Semper, di testivi saei es innubila coeli. Erho propositi victrix industria, certis Finibus ec spatiis numerorum inclusit Olympum :s 3o Et qui vectorem Phryxi Libramque pererrat
Circulus, in partes divisit quattuor aequas. . Neve etiam exiguis spatiis mensura deesset, In novies denas visum est discerpere partes Quadrantem, & totidem partiri in 'i fragmina gyrum,s ues .ui spatiis utrumque polum discriminat aequis. Cumque foret terris homini jam notior aether, Turpe videbatur, qui tam longinqua sagaci Ingenio eruerat, propriam non nescere sedem 1 Quique velut patriam ipsum animo peragrasset Olympum,s 4o Degere natalis perefrinum in carcere glebae, Ignotum populis ignorandumque propinquis. Sed cum frigoribus torpens, aut torrida flammis, Aut insesta seris, squaleret maxima terra Portio, cum monstris etiam crudelior ipsis
455쪽
1 4s Barbara saevities hominum loca culta teneret, Prodiga nec vitae sitis insatiabilis auri Sarvo auderet adhuc vitam Committere ponto: Ipse animus velox, longum renuente laborem Corpore, mensuram spatrii velut hospes Olympi)
Assyriae peragrans decies cum sena viator, Ac bina adversiam transisset millia in Ursam, In quadrante poli quadrantem mensus alieno, Quem spatia extremas per limbi sectilis orassss in novies partitus erat dena instar Olympi Inde per angustae coelum sublime dioptrae Intuitus rimam, solito sublimius una Parte super 3 terras ' conscendere repperit Arctou. . F At rediens totidem sua per vestigia retrossio Miltia, parte una descendere pressius Arcton. Repperit, si in vetitas ceu se deflecteret undas. Hoc aliis saepe atque aliis tentantibus, idem Assuit eventus: sic experientia longa F didicit decies sex binaque millia passum s s Respondere uni coelesti e corpore parti . Hunc igitur ratio numerum per fragmina circi, Qui per utrumque polum productus limite recto Hinc atque hinc spatiis coelum 7 disterminat aequis, Multiplicans quantus ' terrai circulus orbem fra Ambiat, invenit. Cum terrae deinde rotundae Circuitum inventum tres dissecuisset in aequas Particulas, inter summum telluris & imum anta foret penetrans per centrum linea vidit. Nil adeo inculti montes, nil concita ventis AEquora, nil oculis densi impenetrabilis orbis Obstiterat moles animo, quin devia rerum Cerneret, & clara rationis lampade fietus, Panderet infernas immissa luce tenebras. Nec levior labor est coelo componere terram: s8o Ut collata simul cum sint ratione sagaci,
I Re viri Ita find. Ηari, alii omnes
v Invenis terra' ΜS. terra invenit.
l transcendere. s At rediens ΜS. Ae rediens. 6 In vetitas eeu se desecteret undast Coni mei. & Isy , a veturι em se reflectere
456쪽
Percipias rerum sit quantula portio, verbis Quam nos magnificis in regna superba secamus. Partimur ferro, mercamur, sanguine fuso Ducimus exi sua glebae de parte triumphos. 18s Illa etenim moles per se lectata seorsum, Magna quidem : u cum uellati tegmine coeli Componas, puncti instar erit, vel seminis, unde Concidit innumeros senior Gargetius orbes. Nam neque si terrae spatium vitreique profundisso Multiplices decies centena in millia passum, Atque iterum totidem, totidemque in millia ducas,
Mensus eris magno exiguam de corpore partem.
Nec labor & ratio poterit dependere terra Circuitum astriferi quota pars aequaverit orbis: ssis Non magis, Oceani quam si juvet edere quantam Urna brevis magno capiat de gurgite partem. Nec, i nisi terra foret puncti non lictilis instar, . Dimidum coeli semper siniret Horizon, a Signaque sex infra tenebris absconderet atris, oo Altera sex aequo praecidens limite coelum Contemplanda oculis semper daret obvia nostris. Nec vaga cum pleno turgescit Cynthia cornu, Surgeret Hesperium Phoebo subeunte profundum: Aut prono Hesperiis curru se tingeret undis, clos Phoebus ab Eois cum fluctibus exserit axem: Ni collata polo moles telluris & undae
Pene atomi exiguae speciemque modumque ' teneret:
Nec minus id geminae poterunt ollendere stellae, omnia persimiles, Iucem, faciemque modumque, 6io Dividit in partes haec Taurum, haec Scorpion aequas,
Has vigil observans castrorum ex aggere miles, Aut dum nocturnas rate navita dividit undas,
Vidit ut Eois quoties caput exserit undis Altera, o sub Mauris se fluctibus altera semper 6 is Condat, 7 & aequali dirimentes limite coelum Dimidium retegant oculis spectabile nostris, Dimidium celent: sic ut Finitor utramque Haz
457쪽
LIBER I, Hac atque hac mediam secet uno tempore stellam. Hic, si luminibus spatium telluris iniquaestio Ossiceret, coeli nobis spectanda pateret Pars minor: aut quoties in opacos ardua montes, Crescit humus, si prospectus quoque cresceret una, Jam media plus parte poli de montibus altis Cernere fas esset, tenebris occulta lateret. 62s Pars minor: at nunc seu spectes per plana iacentis Assyriae nitidum coeli remeabilis orbem ιSeu sit per aerii montis sublime cacumen, Dimidio coeli non plusve minusve videbis: Et Tartessiacis cum Taurus 4 mergitur undis, 63o Scorpius Eois oriens emergit ab undis, Inque vicem semper remeantes Passibus aequis Hic premit adversos, hic fluctibus exserit ignes. Nullum adeo montes ingestaque culmina celsis
Nubibus essicient momentum, totave terrae
63s Machina, cum magno si componatur Olympo. Non magis ac radiis volitantia corpora Solis Cum Tauri collata jugis, aut Alpibus, aut quae
Saxa Prometheis famam meruere catenis: Aut si componas late circumsona terrae
6 o AEquora cum tenero, qui pingit gramina, rore. Hunc etiam auricomum, qui prospicit omnia, Solem Adspice: qui quanto major sit corpore terrae, Post tibi perspicuis clarabimus argumentis. Is tam mole ingens, tam Claro lumine purus 6 s Cum nitet, & nulla nubis caput occulit umbra, Non multo apparet nobis pede longior uno. Ergo is tantillum cum sese ostendat, in axem I ple suum Phoebus si te super aethera tollat, Inque diem Phaethonteas tibi cedat habenas, 6so Quantula de coeli spectanti vertice celso Terra videretur T. AE si coeli e vertice terra Ulla videretur: jam quantula portio coeli
Ipse sui Sol est Z Solem quoque qui vehit orbis Quantulus est cum stelligero collatus Olympo 6ss Terra igitur cum sit multesima portio Solis; .Pars r Para minorJ Quinto post versu habes pars minor, omnia interiecta in Editia Commel. & anni I 94, desiderantur. 2 In opacos arduaJ WS. an summos ardua. 3 MergiturJ Pincier. Commel. & 1 9 mergit im4 D caeli e vertice terra Ulla videreturJ In praedictis Editt. haec desiderantur. s Multesimal Ita And. Hari, at Pinc. Commel. & alii, milesima.
458쪽
Pars orbis Sol parva sui; qui continet orbis Solem. stelligeri exilis sit portio coeli: Stelligero tellus si componatur Olympo,
Nulla queat numeris ratio comprendere, tellus 66o Pars quota sit vasti, qui continet omnia, mundi. Haec illa est hominum sedes, haec illa ferarum Et volucrum domus: hoc angusto e carcere quantum Surripit oceani terrae circumfluus humor Quique per Herculeae in umpens divortia metae,
66s Europam Libyeis late sejungit ab oris
Adde huc claustra Arabum, quaeque arctant aequora campos Hyrcanos: huc adde lacus laxasque paludes, Et quae praecipiti labefactant flumina montes Vortice, vel pigris stagnant immota lacunis 67o Dumque haec vi rapiunt, haec orbem gurgite mergunt sConditur exiguae sub aquis pars maxima terrae. Quod superest, magno velut insula parva profundo Innatat: haec etiam quantum vel squalet arenis pVel tumet in vastos sine fruge, sine arbore montes 6 s Vel nimiis ardet flammis p vel frigore torpet Uel iacet humano 3 indocilis mansitescere cultu 3 Vel foecunda malis animantum in funera iccis
o pudori o stolidi praeceps vesania votis Quantula pars rerum est, in qua se gloria ' jactat,
68o Ira fremit, metus exanimat, dolor urit, egestas Cogit opes; feno, insidiis, flamma atque veneno Cernitur & trepido servent humana tumultu. et Salliserat Editio Edinb. find. Hari,
addit & hunc versum, πιι qui selligno nuet altior orbis Olum x Hae etiam J And. Hati . & NS.brie etiam, quod aegre cum sequentibus . Au t. congruit. I Didocili And. Hart. & NS. inda in
elle alii manssuescere eiam. Vide notas viri
459쪽
GEORGII BUCHANANI SCOTIDE SPHAERA
J3M mihi. Timoleon, animo majora capaci
Concipe, nec terras semper mirare jacentes: Excute degeneres circum mortalia Curas, Et mecum ingentcs coeli spatiare per oras. Nec tibi Daecialiae temeraria vincula cerae
Nectere opus , volucresque i jugis frenare dracones , Montibus aut ' structis cumulare ad sidera montes: Auctor ego, audendi dux, dc per F trita viarum Ante seram gressus, qua primum cccliser Atlas Io Stravit iter, quaque Herculeae vestigia plantae Ire monent, si nec non Scythica de rupe Prometheus Pendulus, & volucer Perseus, & Latmius heros, Et Cepheus tota pariter cum gente, serasque Qui sectatur adhuc coelo venator Orion. Is Nonne vides ut nocte saces arx lucida coeli Proserat, dc tenebras flammarum lumine puro Discutiat, pandatque viam, seseque tuenti Osserat, ec quantum mortalia lumina fas est Templa Dcum spectare, & coelum immune senectae, Io Obvia sese oculis dent sidera cernere nostris pNec tamen iis ducibus nimium confide: tenebris Corporeis oculorum acies hebetata remotos Non satis ad certam trutinam coeli exigit orbes. At cognata polo I simul ac mens libera ' semisas Tollit humo sese, & penetrans immane coruscum, Paullatim tardos abstersa aerugine senius Ferre diem docet , abscedunt caliginis umbrae, Nudaque se nobis offert natura videndam.
460쪽
Quod si oculis fidas, rationis luce remota, Corporeis, quicquid nos circum nocte dieque Volvitur, esse unum credas improvidus orbem: At si coelestes flammas Tatione sagaci Observes, ut juncta meent nunc lumina, ut amplis Dissita nune spatiis liquidum per inane ferantur, '3s Haec terras propiora secent, illa ardua mundi Templa procul teneant: merito dubitabis, an unus Tam variis possit sedem dare motibus orbis. Nam neque fas credi, ceu pinnis dividit undas Squamigerum pecus, & volucris secat aera pennis, o Sponte animata suo se sidera volvere gyro.
Quicquid sponte sua atque anima vegetante cietur, Se vario exercet motu: nunc dextra capessit, Nunc abit in laevum: modo curvo limite in orbem Circum agitur, modo progreditur, retroque recedit: 4s Denique quo velox animi rapit impetus, omnes Essingit species motus faciesque, nec unum. Perpetuo servat Certa sub lege tenorem.
otia succedunt. At sidera passibus aequis
so Perpetuum circa terras volvuntur in orbem, Otia nec durum renovant alterna laborem.
Non igitur stellas animae vis vivida torquet, Quaeque suam motu impellens sine fine perenni, AEqualique tenore in partem semper eandem. ss Sed neque fortuna temere impellente seruntur Sidera: nam sortis quae vis temeraria volvit Cunque , nec aequali spatio , nec tempore Cert Constantes peragunt aeterna in secula motus: Sed saepe externis velocius incita caussis 6o Deproperant cursius , saepe indupedita quiescunt, Aut fingunt lentos magno molimine gyros. Usque adeo juncta est caecae inconstantia sorti.
Si daret, in ' nullam has ageret progressio partem: ες Quippe quibus natura dedit se impellere F prorsum . Apta ad nativum tribuit quoque membra meatum sCorporis ec speciem: stellarum si at corpora in orbem Cum