장음표시 사용
521쪽
LIARI U. DE SPHAERA SUPPLEMENTUM. 1ον
2s Portendit natura mali: timor omnis in hostes Ille ruat noli ros, & sortia pectora frangat. At vos mini animis veterum de more Quiritum Intrepida pugnate manu, Macedumque cohortes Et premite, dc pressas ultro citroque fugate: 3o Haud dubiam vobis promittunt numina Palmam. Dixerat haec Gallus, pressisque obmutuit ore. Ipsa fidem clades Macedum firmavit. Ab illo Tempore Romulidae nulla formidine fractis Spectavere animis Lunae Solisque labores.
I Macti ammis J Libri omnes macte, male. Vide supra ad lib. v. v. I.
OST Ioannem Pincierum . ad duos postremos Georgii R imi Bochanaui de Sphaera quos irae nunquam absolverat Iibros . Supplementa etiam scrip sit Adamus Regius
Scoriis. Ea cum pavuo accuratius hoc argumentum
tractare. S feliciore vena quam qua usus es Pincie-rus effusa viderentur, neutiquam omittenda censuimus. Et a quibusdam fortasP . Miseratibus praesertim , siacutam mereri exsimabimur, quod Pincieri potius quam Regii nostri carmina Buchananaeis proxima adjunxerimus. Sed, praeterquam quod haud magno discrimine referre arbitremur. quo ordine covocentur haec Supplementa. monendum quoque duximus Lectorem non hie nos carminis. sed temporis dantaxat habuisse rationem. Cum enim Pincterus Blithanani libros de Sphaera primus Isis eis aris, operamque haud paenitendam in Supplementis pertexendis primus posuerit, quae una cum omnibus fere ejus Iibri Editioni bus in publicum deinceps prodierunt, indignum utique videbatur . eum de loco. quem tamdiu tenuerat. d turbare. Caeterum, quod ad Regium nostrum attinet. is non modo sosteriorum libro rum lacunas explevit, sed integrum de Sphaera opus recensuit. E Iuculento admodum omnigenaeqne eruditionis cogia rejerto Com. . ' S s s 3 mentario
522쪽
rto LIBRI IV. DE SPHAERA mentario iuustravit; quae omnia boso volumine comprehensa, Ca roloque L Britanniarum Frincipi νψripta . Auctor ipse praeodesinasse videtur. Ebus libri exemplar nitidi sinum, S forte
unicum . in celebri Academiae Edinburgenae Bibtiotheca assema tur. Inius quidem ad Buchananum Sunumenta jampridem exissant in Deliciis Poetarum Scotorum editis Amst. I 637. at nos praeesue ad radicem maπuscriptum res eximus, cujus cum multis aliis instituto nostro summe necessariis) ex meractissima tua Bibtiotheca nobis benigne indultus es usus.
Libri quarti Sobarae a GEORGIO BUCHANANO
AD AMO REGIO SCOTO Auctore. Si C quibus est rectus signis surgentibus ortus,
Lentius & segni tanto magis aethere cursum Tarda trahunt, nectuntque moras, quo rectior illis Et magis acclivi deducitur orbita coelo.s Quae vero obliquo reserunt sua Iumi aurru, Quo magis inflexum peragunt iter, o us alto Prosiliunt, spatiisque suos brevioribus ortus Expediunt, celeri & claudunt sua tempora gyro. Nec dispar ratio occasus, qui rectus habetur uero Quum quam Signiferi plus 2Equatoris in undas Signa serunt, tardoque gradu tua sidera condunt: Quum minus, obliquus perhibetur: & ocyor astra Praecipitat coelo occubitus, quo obliquior: ut quo Rectior inclinat, sic tardius urget in aequor, is Et Tartessiacis immergit serius undis. Hos etiam stellarum obitus metimur dc ortus Segmento aequantis cycli, quod in ordine rector Signorum, vernum punctum, stellamque cadentem, Aut ascendentem dirimit: nec dispare sorma
523쪽
to Rectius his, illis obliquius aequora linquit.
Aut subit: has sensim remoratur, promovet illas :Et sua multiplici discrimine tempora mutat. Nec similem servat sphaera variante tenorem Seu signum, seu stella cadens, vel ab aequore surgens :2s Nam quibus aequatrix insistit linea, rectum Ad perpendiculum, cardoque videtur uterques
Signiferi aequantisque cycli distincta Coluris
Segmina quadrantum, paribus redeuntque abeuntque Integra momentis, aequataque tempora servant. o At non quadrantes alii, quocunque notentur Principio, partesve aliae quadrante minores, Sic ortus obitusque suos aequalibus unquam Arcubus absolvunt, aut tempora partibus aequant:
Quin hie Signiferi superet, superetur at illic
Portio, quem secum trahit, AEquatoris ab arcu , Ut nunquam paribus cum Finitore trigonum
Cruribus efficiant: mensura at dispare, semper Rectius Oceanum fugiant hae, obliquius illae
Aut repetant, varioque situ discrimina mutent.
4o Nam quo Signiferi partes propiore recessii Phryxaei pecoris, justaeque exordia Librae,
Discreta serie praeeunt, aut pone sequuntur: Hoc magis obliquo sexu, velocius undis Subducunt sese, vel condunt: rectius autem Et tardo magis ingressu, quo hinc inde remota Solstitia accedunt propius. Sic cardo propinquus Incitat, aut simili motum ratione retardat. Quae vero autumni verisque a limite partes Continua serie ad Cancrum Caprumque trahuntur,sa Obliquos: at quae a Cancro Caproque tenebras Lucibus aequatas attingunt perpete ductu, Exortus obeunt rectos: sed dispare norma.
Nam quae principiis distant magis, hoc minus ortu Obliquo recto ve indo de littore surgunt,ss Hesperiove cadunt; semperque prioribus addunt,
Aut adimunt sua quae succedunt tempora: toti Dum sese integris quadrantes arcubus aequent. Hic intervallis quaecunque a cardine eodem
Dissita iant paribus quadrantum segmina, normasio AEquali peragunt ortus: sic Carcinus ardens Ledaeos aequat statres. Astraea bilancem,lie J Ita MS at Editio Amstet. 037, Rum bis.
524쪽
Egoceros Chirona. Sr Pisces Ianitor anni, Par Tauro Nemees terror, vallusque Leoni Scorpius, liuic plena terras qui proluit urna. 6s Signa etiam adversis quae lese frontibus urgent, H uic subeunt legem : nec Cheli, portitor Helles Rectius assi argit, non Tauro Scorpius aequat L.edaeos fratres Chiron, Cancrumque calentem Egoceios; par est inensura Leonis & Urnae; ro Nec pecori aequoreo concedunt Uirginis ignes. Quin hic semisses etiam quaecunque Cyclorum Zodiaci, hicique umbras aequantis, iisdem Finibus inclutae, Eoo simul aequore totas Se tollunt, conduntque simul se littore Ibero. 7s Hoc demum cujusque licet deprendere signi Segmentive pares ortus obitusque, nec unquam Fingere dissi des in Finitore trigonos: Seu se Mygdoniis elata cubilibus Indo Margine promoveant , seu sortunata revicant 8o Hesperidum nemora, atque emenso Atlante residant. Ordine sic cerro, mundi quibus axis utrinque Radit Horizontem, retegi, rursusque recondi Signa vident, stellasque suas; semperque tenore Conltanti servare viccs & tempora motus.
8s Axe sed obliquo, quibus hic sublimior ex tar, Ille latet mundi polus, dc sua sidera celat,
Transiliunt circi, qui vitum terminat, oras Disparili norma stellaeque & signa: nec idem Surgendi modus est, aut par mensura cadendiso omnibus, a media mundi regione sub ipsos Usque polos. Nam qua tellus conclusa potari Arque aequante cyclo icue diffundit in orbem, Signi ser integris scerto quas limite finit Cum Chelis Aries tantum semissibus ortus ps occubitusque suos exaequat: caetera surgunt Disparibus segmenta modis, nisi cruribus aequis Efforment intra Tropicos si quando trigonos. Continuas autem paries leni si is in Arcton Inflexae, a primo redeuntis limine veris,too Virginis ad finem, celeri hic obliquius ortu Quam sphaera in rem semper se tollere cernes. Disjunctas vero propius quo a cardine verno Diuiterint, magis oblique, quo longius absunt,
I RevisamJ Sic legendum monet contextus: m. tamen & Amst. revisent.
525쪽
Rectius Eois emergeret fluctibus, usqueror Quo simul integris semisses arcubus exstent. Non idem alterius modus est semissis in Austrum Prolapsie: nam quas Chelarum a limite partes ordine connexas trahit ad confinia veris, Rectius hic, recti quam Finitoris in oris, ii o Attollit: discontinuas quo pondera Librae Attinsunt propiore situ, sic rectius, at quo Longius abscedunt. sic inclinatius undis Exserit, ut justis sua tempora partibus aequet. Hinc fit, ut a summa Phoebi declivis ad imam iis Semissis statione, atque ejus segmina qua vis,
Hic semper recta ascendant; acclivia vero A bruma ad Cancrum ouae signa trahuntur Olympo, Obliquo ostendant sese ec sua sidera flexu. Si porro hic segmenta notes a cardine utrovis,iro Qui lucem noctemque pares determinat, aequis Ante, retro spatiis distantia, semper eadem. Mensura, quamvis properent haec, illa morentur Exsertare suos deprendes aequore currus. At quae solstitio paribus junguntur utrinque Iis Arcubus alterutri, divisim tempora nunquam. At junctim exaequant rectis, tantumque reponit Tardius hinc, illinc ouantum velocius aufert. Quippe ortus rectos discrimine semper eodem Exsuperant, minuuntque suos, parilique reclinanti Io Secessu a media mundi statione: latentis Sive poli spectent flammis propioribus ignes 3 Sive Lycaoniis distent vicinius Ursis. Quin etiam adversis toto quae dissita coelo Occursant radiis, atque obvia lumina miscent, i 3r Non nisi juncta suos spatiis aequalibus ortus, Hic ut in extremo recti curvamine coeli, Conficiunt, numerantque pari sua tempora cursu. Sic tamen hic etiam seiuncta aequantur, ab undis Ut quanto alterutrum sese cffert tempore, eodemi o Se condat reliquum , similique tenore serantur Hoc oriens, illudque cadens. Hic denique normam Ascensus casusque sui pars una eademque Sic variat, tantoque vices discrimine mutat, Ut recto mundi si claustra latentia cursu
526쪽
r s Deserat, obliquo se mergat in aequora lapsu. Sin oritur celeri gyro, descehdat inerti , Et nunquam parili cedat redeatque tenore.' Legibus his, medio ictius a simite cinui . Qua paret Arctoi late ad coo linia circi, so Sidera se nobis te tegunt & s na, . caduntque, At quibus algentes sui' circumticcthfur Arctos Circulus insilist, dum circinat orbita Solis Undique prospectum, & coeli se terminat oris: Zodiaci senis quae se pars altera signis Iss Porr ait acclivem a Capro per limina vctis Ad Cancrum, sic tota simul convertitur uno Momento, ut secum 'hil AEquatoris 15 dido SubIevet, Hesperio quem totum litiose condh. Altera quae totidem a summo descendit ad Mum16o Solstitium signis per iustae examina Lilirae,
Lu nibus no stris si impetui a regna relinquat, Equintem Cyclum totum deducit ab undis: Sin ad cat, partem nullam trahit ejus in undas. Denique queis vertex erectus constitit interi 6s Signiferi mundique polos, ubi frigore pigro
Immitis terras Aquilo damnavit inertes: Proxima solstitium aestivum quae segmina utrinque Attingunt paribus spatiis, is cardine vcrtex Si minus Arctoo, numero majore, minore, i o Si magis insuerit, semper sublimia perstant, Hesperio nunquam tingi metuentia ponto: His adversa latent sub Finitore, nec unquam AEquore se tollunt Indo, metuuntque videri, Et Boreae selidis sua sidera credere flabris.1 s 'Caetera solstitiis distantia longius, ortus Alternant cibitusque vices, totumque reducunt.Αbducuntque cyclum aequantem: sed dispare forma. Nam quae prona jacent Chelis contermina, recto Ordine majorem illius surgentia partem 18o oceano educunt, conduntque relapsa minorem Crdine mutato: sed quae primordia veris Stant circum, de propius Nepheleia vellera spitiant, Inversa surgunt serie, tolluntque minorem AEquantis circi partem, rectaque recondunt
38s MMorem, similique modo discrimina semper
Permutant: donec vertex cum cardine mundi
Arctoo coeat, fiatque AEquator Horizon: Sena ubi petpetuos totis in stantia gyris
527쪽
Signa choros ducunt, pelagique immunia longariso Mensibus hic senis prichant solatia nocti.
Conspicuis nunquam hoc coelo sex altera flammis Pressa latent tenebris & opaca nocte: nec ullos Haec ortus, aut illa obitus in margine coeli Moliri, aut positas tentant transcendere metas.
Iss Quas porro leges, ortus quibus occubitusque Alternent, circi medium qui dividit orbem, Citra circuitum signis praefixit; ea em Ultra etiam dedit oppositis natura: parique Illa hinc, haee illinc norma, decedere ponto EOI Restituique iterum voluit: sic ordine solers
annuam dissimili, certo tamen. omnia coelo Digerit, atque adimit, vel reddit siderii terris. Jam quibus asstrorum cursus, variosque recur us. Observare fuit curae, penitusque renostosaos Coelorum felici ausu penetrare recellus: Naturae has latebras, & tantum pervia menti Claustra reclud tes, ubi Conspexere tenaci Temporaque & motum coiisse in isdem nexu, Inque vicem sese metiri; ut tempore moIum,
Mo Tempora sic motu definivere, suisque Distinxere annos spatiis, mensesque diesque:
Sive illos Phoebi quae ducitur orbita spiris,
Seu vaga palanti designet Cynthia curru :Tum quibus in terris, & cur Phoebeius axistis Alternis aeqtiet tenebris hic, augeat illic, Et rursus minuat vario discrimine luces:
Protrahat his umbras humilis, sublimior illis
Contrahat; aut lustret totas e vertice moles.
Scitieet ortiteret Titan sons luminis, ignes hio Undique vitales terris sparsurus, anhelis Signi strum permensus equis, cursuque peracto Quum redit unde abiit, quocunque in limite metam Pixerit, hoc totum gyro definiet annum rQui spatio semper sibi par claudetur codem, ais Principium s sidus erit; sin limen aprici
Veris, inaequali deducet tempora Circo.
Jam quos Sol menses, dum singula signa pererrat, Dii pescitque suum bis senis partibus annum, Ter denis finit gradibus, Latonia Phoebe 13o Non nisi decurio signorum terminat orbe: Aut ubi quam liquit metam jam contigit; ultra Aut ubi praegresti relegens vestigia Phoebi, Wit 2 Asse.
528쪽
A quitur stat rem, atque evanida Cornua condit.
Quoque semel spatio, pcrmenso Phoebus Olympo, 23 s Obliquum decurrit iter, soror illius orbem
Ter quater integrat, positosque recolligit ignes. Et proprium absolvit bis sex his mensibus annum. Hos annos ergo & menses dispensat utrumque Sidus. & imparili moderantur tempora motu.24o Ast uni Phoebo normam metamque diebus Praefinire datum, variataque legibu aequis Partiri terris discrimina lucis & umbrae. Nempe diem naturalem vertigine spirae Unius absolvit: vel primi simplice motus Circuitu, tanti protractu temporis aucto, Obliquo quantum interea Sol axe peregit. . Civilem vero, terras dum lampade lustrans Exstat Horironti, primo deducit ab ortu Littus ad occiduum, & praesenti lumine ubiquerso orditur finitque diem; noctem uue tenebris, Dum latet , dc fusco terras involvit amictu. Sic sugit alterna vel pellit luce tenebras, Permutatque vices, noctem ut vertigo diemque Una strat secum, nox illic una diesque 1 2ss Continuet plures decursu perpete gyros. .
Nec tamen alternis aequantur lucibus umbrae,
Mensurave pari, similique tenore vicissim
Incrementa loco quovis aut tempore mutant.
Namque ubi terrarum medii fastigia coeli 26O Occupat AEquator, nunquamque a vertice nutat, Phoebeas quoniam spiras Finitor utrinque Semisses recta semper partitur in aequas
Perpetuo noctique dies, noctestue diesque Inter se paribus spatiis aequantur , & aequisior Ut lux bis senis, sic nox traducitur horis. Hic Sol dum Boreae confinia lustrat & Austri,
Nunc Phryxaea suis perfundens vellera flammis, Pendula nunc justae inninans examina Librae,
Arduus e summo coelorum culmine, eodem arci Bis anno AE thiopum sitientes torret arenas:
Et versa in siese radiorum cuspide, rectas Arboribus negat & puteis illustribus umbras. Quas hinc digressus, seu se demittat in Ursias, Cornua seu Capri repetat, declivis utrinque
Us Hic dextras, illic media sub luce sinistras, Omninoque pares Tropico sub utroque, aliisque Pom-
529쪽
Porrigit e sanis, quorum inclinatio par est. Quin si vicino aestatem, brumamque remoto Axe trahit Titan, di dum propiore reflexos
18o Concursu cogit radios, acieve retusa Laxius incurvat; siccis nunc aestuat arvis,
Nunc sua frigoribus concedit tempora, blando Frigora nunc aestu, nunc frigore mitigat aestum. Bis idem hic gravidis annus canescet aristis,.18s Bis dabit arboribus frondes, his vitibus uvas, Mollibus 8c laetos pratis renovabit honores Flore novo. bis cana petu, pluviisque madescens, Alternas sibi bruina vices deposcet, inerti Squalebunt his arva situ, bis frigora Rivis aso Decutient frondes, di erunt sine floribus horti. At quoniam utrumvis Phoebus declinet in axem, Vix quater hic senis a vertice partibus unquam Abscedit, nec magno aestum discrimine mutat :Seu radios laxa, seu cuspide flectat acuta: etys Et metas coelique inter fastigia currens, Itque reditque brevi sua per vestigia gyro. Nullo hic biuma gelu, non ullis Solc remoto
Frigoribus riget, aut nemorum populatur honorem: Non nivibus canent, non horrent arva pruinis,3 oo Nec glacies incrustat aquas, nec turbidus unquam
insultat tectis lapidosae grandinis imber. Perpctui pratis flores, censisque perennes
Luxuriant silvis frondes, temperque recentem In segetem turgescit humus, sua germinat albos 3 os Poma ferens, totoque Parit vel parturit anno. Tanta beat stetas coeli indulsentia icrras.
Non illis censetur hiems, nisi Sole propinquo AEquora perfudit quum plurimus i er, & aestus Mitior a pluviis Eurique frequentibus auris
3 io Incubat, & glebas foecundo rore maritat. Nec certa niti nobis ratione videmur,
Qui velut in Tropicis, sic AEquatoris in ipso
Transcuisu, gemmis statuunt Titania sisti Lumina solstitiis: quae, cum sub vertice fiant, is Alia vocant, totidem quasi distinguantur ab imis. Nam quanquam in Cancro Phoebus Caproque morari Dicatur, seu quod retro flexurus habenas
Hos ultra fines neutrum transcendat in axem ,
Seu quia vix ullo jam tum discrimine lucearao Augeri minuive queat deprendere sensus:
530쪽
His tamen ex caussis aequanti adscribere cyclo lSoli littur' non jure licet: quem ultraque citraque
Phoebus agens currum . nusquam remoratur anhelos
Quadriiuges, metis nisi cum se flcctit in illis. 32 s Ericiat vero si par inensura dierum
Solstitium . hic toto Sol state videbitur anno. Nec si illic , summam quoniam tenet aetheris arcem, Altius ire ncquit, pronoque inclinet Olympo, Solstitium iaciet: nec enim tum sistit equorum
Procursum, aut verso relegi t vestigia curru, Donec in extremas promovit lampada metas:
Jamque parallelus quivis sic circulus alti Solstitii sci, statuit dum in vertice Phoebum. Ut par sit semina tantum statione morari 33s In Tropicis Solem, reliquis aut omnibus aeque Bis geminum adscribi spiris: nec solus ab alto Sol ilitio AEquator proprium sibi nomen habebit. Hic demum usque adeo pronis libratur utrinque
Verticibus nusquam terris acclivior axis,3 o Ut nullum dextro laevove sub aethere verset A strum immune maris: retegunt se cuncta caduntque S:dera. nec totas ducum illustria noctea. Quorum autem Arctoum vertex inflexus in orbem , AEquantem citra cyclum, sed Carcinon ultra; s Constitit, his Aries tantum Chelaeque tenebras
Lucibus exaequant: non aequas caetera mutant
Signa vices; verum miguo discriminea namque Hoc roto 'uacunque patet lux maxima tractu, Tres solas horae semisses detrahit umbris: Isa Nec plus nox adimit minimae longissima luci. Quin nec ubique pari trahitur lux maxima filo: Attilis at quibus aequoreis submovit ab undis Conspicuas Cynosura faces, his Phoebus liabenas Laxat, & ardentis complexus brachia Cancri 3rs Curriculo majore diem producit , ut Hirci
Sidera percurrens arcu breviore coarctat.
Hic quum spira, cui vertex insistit , utrinquet Signi ieium seriat, bis anno sistut eodem Vertice sub summo Solem, geminumque notabit 3 so Soliat sol litisJ Post hunc versum in Edi- suos ab Auctore e Lucani lib. IX. v. s r. tione hinsiel. hi sequuntur. in suis Commentariis citatos , oscitaniam' sum es bime esse lacum. Miser inrita tia librarii in textum transtulit. Mytim medum Dorum percum orbem.