Vtilissimum dialecticae compendium non minus dilucidum quam succinctum, authore Iacobo Gisleno Thalassio

11쪽

fur,q de pluribias univoce dici possunt. praedicabi Illud vero quod graeci ovolant αγ-V --- cant, Sc si simplex quςda uox sit,attam EDdMi Qb praedicabilium definitione n5 continetur, ut hec Virtus,vel illa , De Iohane aute Petro, Paulo, eius y farinae multis, multi varia somniant, absurda quidem re ad rem nihilo minus spectantia nunc ia,nunc cola Vocitantes, Authorioti,qui nonnunqua illa plurative protulerunt,quapropter illius ratio hic explicanda Venit, a paucis digne tractata,multis vero obceratis quod aiunt auribus praeterita. Primum cuilibet rei, Adper eo plures eue appellationes nemo ignorat, Wilis naturales quide vulgo cognitas,aut fa martifici pietibus: reliquas ab arte profeAas, vel omnium ciuium arbitrio, aut quibus ea dem Palatia est, post remo rerum dos minis, Spes infimas quilibet discernit uir in litetis exercitatus, ut hominem vel leonem, Mam viso animali, recto,bi

pede Scim plumi, mox quid sit, non illu

latet,Uulgus aut indoctum, at* rude, anim at tanta, aut corpus,ignorat enim

quibus a seinuice fornaas ne difficultate

Parerent

12쪽

pareremt,sagax natura separauit. Porro industria hominu effecit,ut eorum qus

sub eadem specie es ent, confusio, proin lprio quodam nomine perstringeretur, tinde sua cui appellatio manavit, ut ad statis in ciuitatibus,fluuiis,regionibus , cla- 4 Desurum est. Non autem quod mare gignit, aut aere fertur, quum demonstratio illis sola sufficiat,Praeterea appellationem sortiuntur eandem, plura sSpenumero, quae in distincta, species erit specialistisma,aliorum vero seposito respectu,Indi

Uiduum. nec repugnat rem eandem litia

ius modi plures habere, pro impositorucopia,at y multitudine, ut in flumine patet, diuersias prouincias praeterlabente. Haec de indiuiduis,ex quibus imago cocepta,species falso appellatur,nisi ad geanus relatio facta fuerit, ut aurUm,argentum,plumbum , alii rursus subiecta, ut sperieu illa metallo,legittima, θc dativa, tutelae ltestamentari hoc genus est, aut plurr hus speciebus c5e nomen,animal enim Genus. per species cuncta comprehendit ani malia,et corpus tactu perceptibile,SUnt Gelem

tame quae maxime generalia, quaec pe Mucialia

13쪽

cialia dicatur, nepe generi no subiectri aut sub quibus genus inueniri non possiaster. test,ut qualitas,color, iis intermedia,ex diuersa collatioe,Vatiu nome adsciscui, essentiae enim corpus spes est. bruto genus.Tertiu in ordinu constitutione,pro Proprium prium diximus,oppoem in diuisioneo. stendens,ut accidens est,& clientia,corriferenπ

ne uitio proprisci L eritia

pus,et Vacas corpore,animal, Vacas anima,role & irrola,libi aut nihil opponi, tur, quapropter proprium dicere nemo

potesti nec animal ωοφυτον, cuius la tus eregione non occupat. Sub hoc mΤbro differentia coprehenditur, qua ab illo separare conati sunt non ulli. ob hoc tantum,quod differentiae parte re pro prium ausicertum officium spei signifi, care videtur, Sed utrius in vim ad exa men si uocare libuerit, nihil apparebit. quo min' ea de dici possent,quu per nosta rei propria definiatur,quod enim συλgrarci dicunt, latini rocinati, homini est oc proprium, oc differentia, similiter cucurtire gallinis, et rugire leoonibus,nec ab homine brutum,nisi irrationali differt, est enim proprisc.quod in

14쪽

spebus spcctatur, quibus inest aliquandeso solis, minime vero totis, vigcomes Nodiputram esichomini quadoq; totis, solis,& pl. sepetitit asino rudibile,totis nonnuqua, nec solis, ut quadrupedcesse equo,s fremo oibus,solis,sed no omni tepore, ut Petro in senect ute canescere, Quo. tu secundus ille modus propriissimus dicitur,Na haec in definition hus non alis ter atq; verba sumuntur, solam potens Veria latiam significatia. His omnibus accides doptio, subiunximus, quod praeter eius, in quo mi mainteritu, &adesh,& abesse potest, ut glualbor,nigror,pallor, manente enim eius substanti homo maior fit,& minor, o tines,& parcus,amicus et inimicus, nuc Rugustae,nunc Dolae,stans aut recumshes,armatus vel inermis. Verberans aut

uerberatus . nec super id separabile est. Vt a naso repandu ee,sim v,uel aquilinii, cui licet in cortice definitio no conuenis re uideatur,quippe no mobMattame id Αμ facile segregat ratio, pervidetq; Ethiopi iti ζpor no esse ex estentia nigredinem, aut ho hic minis aeudia. Sut igitur in his que cathe qir, dic

15쪽

ut quidam salso putant, de ipsis dicibis

lia,na genus quantitas est, re linea spe cies,cuius fides,vel ex hoc maxime para rectio tet, quod nihil de altero nisi aut adia quatuor cens ei sit vel essentia b dicitur,s prim si, praeditabi re conuersio fieri poterit, proprium est, Ram sin minus,accidens. Ubi vero es entialis est praedicatio, genus censebitur. Vel ecies, aptu de pluribus dici, driatibus ecie,aut numero. Haec obiter attigisse proderit,cum ad definitiones, θc diuisiones cognoscendas, tum etiam quid de altero dici poterit, ut ius de lege, Scaequitate: aut minime, Ut de prodigalitate virtus,auaritia, libidine, hisq; umilio hus. Nunc vero quo singularum vocasimplicium naturam perspectam habeamus, in ordine redigendae sunt decem. collectis Et ut supra tactum est, nec plures requit o predi. ri haec distributio iubet, nam entium emistoru quodlibet in subiecto existit, aut extra illud est,per aliud inspectum, aut per oc diuisibile,vel non diuisibile,Primum essentiam habet, alterum ad aliquid ,a f sectus enim sunt, quae ad aliquid , sub tertio,quantitas latet,quarto Vero qua litas

16쪽

litas ex horum commixtione,qui rem qui sunt deducuntur. essentia namin ca quanto in loco visaVbi,in tepore aute, qticu qualitate vero ages actione proscreat,patiens passione, i cu relatione comixtio fiat: vel in loco est, oc composis tum dicitur,vel ei accommodatur,et adiicitur alteru,estin habere, Qtis quide si

attentius a pluribus perspecta fuisset, non undecimum addere, aut sex auserure. rationi consentaneum iudicassent: quare minus iuuentuti rudi adhuc, eccompendio nondum assuefactae consus mdo boluerunt,nam plerumo obscuritatem pa stantiata. rere solet nimis affectata breuitas. Pris Quid ubήmus per se existentis, ac nullius indigae stantis. virium Substantiae est, omnium accio dentium basis,& receptaculi, quae Ut plurima multumin inter se dissidentia sunt, ita reliquos ordines sibi sumunt, Ad hunc referuntur, omnium substans tiarum partes, Ut oculus, peS, manus, occ. Ex quibus mirabilem dicendi amplificandit rationem sumunt Rhetos res, Poetae, ec omne scriptorum genus, quum per partes totum enumerant, aut

17쪽

Huc etinet Tabula. substantia

Sub tintia secunda. l

dicamenta accidentib,Cr e

tia est ) rem subs nentem exponiit. Forro ut citra ncgotium illarum inielicerias habeatur, in tabulam redegimus, LN qua tanquam copiae cornu inn Umerum desinitionum suppellectilcm exhaurite liccbit,si cuilibet proprium, gcia UE ,reσι eas ignauerimus, aut illotum superiora,nam in descen dentes idi m iudicium est,ut substantia,corpus, animal ,hrUtu, ut de pisce ita de lupo,seu umbro. Nec praetereundum est primam vocari,quae cum in subiecto non sit, inccp de illo discitur, Sccundam vero de illo dictam, non autem existeni cm, ut quae in diuio dua diximus omnia, in hoc ordine ensomnibus praepositum est, tanquam ad voces simplices omnes sese diuulgans, quod ob id transscendcias dicitur. Sescundus locus substantiae est inter limitata generis generalissimi, quam corpus 8c illo vacans,diuidunt, ut tabulam insspicienti perspicuu est. Reliqui oes accidetia cotinetrira aliqua cxtra substa tia sunt,locus, tempus, ec habitus quaedam Vero in ipsa recondita, Necesse esnim est hominem, aut doctum esse, aut

18쪽

indoctummagnum aut paruum, stans tem uel recumbentem, quae supersunt de virom participant. Omnia autem ex ipsa pendent, nec scrupum mouere de hei corporalis illa dimensio,cui inter adiacentia, nempe quantitates,locus debetur, nam ad estentiam si conseratur,aci Magnituscidens erit, Sin autem ad reliqua,subtex do quomo'cti officio fungetur, no quod in ea sint, do ubiectu sed quod absq; illius interuentu in sub

stantiam reponi nequeant, Quapropter explicandus quantitatu ordo prius est, quam quo qualitates continentur,nam ab illis istς denominatur, Albedo enim ex superlicie magna, magna censetur,oc actio longa, si tempus longum. Est Quant autem quantitas,per quam res,aut magnitudine,aut multitudine mensurabilis dicitur, ut linea, superficieS, corpus,per se,locus, tempus,per aliud continua,numerus, & oratio discreta, Sub corporis nomine solam magnitudinem compre Θηρ-

hendimus, intellectu a subiecto separ tam , cui si tres dimensiones, longitu'dinem , latitudinem , 8c profunditas corpus tem aghibuerimus, corpus cui sel sidum. do nome costituetur,si longitudine cu

19쪽

latitudine tantum, superficies,corporis super ei, finis. Si autem longitudinem solam,lio , nea, duobus clausa punctis: quando quidcm ex fluxu puneli,in longu sparo si profluere imaginetur, Ad hac refertur quicquid in longu mesurabile est,ut vim na, miliare pes,stadiu,cubit',ager Verorratum,vel fundus plano subiacent, at soliditas sphera, cubum,piramidem,oc si quae huius gregis sunt complectitur,

v bia xςmpus, praeteritum habet,et futurum, Nireu, bin rium, ternarium, quaternarium naOratio merus , Orationem Vero sub voce dolio

Loeia cant,& superficie locum, Ex his omnia Diausto bus quatuor profluunt,quas Mathemaeua uorar ticas artes Vocant,nam terrarum dimetitum Ma, sto,cXquato continuo fit, oc immobili, simulea Syderum scientia,ex eodem mobili, Atrum. eX discreto,per se inspecto, Arithmetica

Ad alterum verum habente affectione, Musica. Sed cum huius Praedicamenti adminiculo non admodum causae ciuistes egeant, pauca dicere satius videtur, quam de asini umbra certare diutius.

inhias, Qualitatem Moerito qualitas sequitur, 'secundum quam quales dicimur, Vt a

Dialectio

20쪽

Dialectica Dialectici, a Pallore Pallidi,

latissimam hoc praedicamentum est, in ossicl enim qualitas reperitur τε ποiειν,

mo nam Logicus dicitur, seuerus pa ster,fugax filius, saltat dure, inique fert, locus apricus, cubat promis , vestitur sordide,ob id species complures contiρ Deeternet habitum, vel habilitatem , affectus, ec ea quae sensus mouent,Si ex iugialis

'uorum actuum exercitatione,prompstitudo quaedam nascitur, Zc permane tia,in naturam vero transiens ἔ dic tur,aut habitus,ea tamen lege, Ut a naratura actionum instrumenta suppeditentur,ne enim ablatis manibus pictor li,neas ducit, aut iudicat de coloribus coeo cus,quapropter Sc consuetudine beneficioq; naturae parantur:licet gustus ,o, factus, alijssi sensus, habitus dicuntur, etiam dc religio,non consuetudine, Vorum diuinitus in hominum animis esse. cta,quibus accedunt in virtutibus heroicis,fortitudo: Atm Poetis bonis poetisca, diuino impetu infusa. Nec subiecta Vndri omnes concernunt, sed corpus