장음표시 사용
81쪽
ueo Vis ij Zuichemi praelectio
tist l. non probatur.Neque enim ini, de appr se batione ista quid alia dicitur. Secundo videtur Bart.velle, qubd H holae possint authoritate necessariam praebere: sane licet faciat aliquid ista Scholastica approbatio,non potest tame tribu Gre ijs necessariam authoritatem, & sic vim legit.
Vos habetis i n tit. de Iurenat. Gent.&Ciu. in Instit. sed ibi non recensentur ea, quae sunt a scholis approbata. Tertio dicit Bari in praed. I l .allegari Aristotelem, item Hipocratem, num autem inde sequitur,quod eorum authoritas sit admittenda Certe non est admittenda,nisi quatenus a I. C.est approbata: neque enim Sancto Petro, nec sancto Paulo credimus in foro nostris atque hoc per doctrinam, qua dicitur,cuique in sua arte perito credendum esse, quae elicitur ex I.j. ff. de vent. inspic.& ex I.semel. C. De re mil.
Quarto quidam sunt libri, t qui simpliciter
in scholis leguntur, & horum authoritatem diu cit Bart.esse probabilem, nisi forte per concilidentem rationem probarent: tunc enim neces.
Maria etiam esset eorum authoritas, & tales sunt Iibri interpretum Iuris nostri. Circa hunc arti taculum ego rem gradatim exponam. Aut enim ita storum authoritas est prorsus nuda, quando scia Iicet nihil allegatur,Et haec est alicuius iliometis non reperiatur aliqua, quae sit diuersa. Fel. in c. Cum ordinem .col. de rescrip t. Lud. Gomer in s. Aeque. col. 6. i. de Aet. Aut est fulcita proba bili aliqua ratione, & illa maioris est momemi: Aut probata est per concludentem rationem dila est necessaria I propter necessariam ratio-
o nem . propter maxima I aut horitas est Comumnis opinionis, pei notata in l. irae offQuaestra γ
82쪽
faenini Iudex non potest discedere. Post co munem opinione . magni momenti t est opinio etigi. per Bart.& Ias .in l.vivina. supr. de iust.&iu. Et videtur eius rei esse ratio,quia Accurs raris ex suo capite tradidit aliquid,ut dicit Bart.14 ff. de Collussed tantum redegit veterum glossas in ordinem. Post gl.quo plus ' excellunt DD.e5 ma r est 7, ipsortim authoritas. Vnde in iure Civili maxima est authoritas gari. In Iure verb Canonico, principes sunt Innocentius & Io. Andreae. , Vltimis circa hunc articulum notandum est, quod eo maior cuiusq; Interpretis Iuris est a thoritas,quo magis in materia aliqua excelluit, sicq; quo diligentius accuratiusque de re aliqua scripsit.Vnde magna est authoritas Carpolia: in materia seruitutum, Angeli ac Hip.de Marsil. in . tract.ac materia Criminali . sequitur nunc proetica Barioli.
Quaerit ipse,an dictum testis ' reddentis rati. 1 1
eicientiae suae ter locu ab auth itate valeat Et respondet,quod tale dictu per se non valeat. per l).C.de mane.Princip.& g. eos, in Auth . decollat.&alijs capit.coll. 9.&est Bart. conclusio 'comitia is. Alc.dicit, quod iura alleg. per Bart. 'id non probant.sed certe quavis id in effectu se veru, quia loquuntur in casu speciali,tame Barci voluit inducerea simili,&sic probabunt aliquo .modo. Ponamus aliqua exempla eius doctrinae Bart. Quid a possidet bonaalicuius defuncti, dicit se eae haerede; veniunt deinde ali),qui co tedunt eum no esieli ereae,&petiit, quod ipsistanu proximis agnatis defuncti haereditas adiudicetur. Iste qui possidet, iducit teste,qui dicie illum esse haeredem, quia viderit i testamen tu
83쪽
in quo fuerit scriptus haeres; quaeritur an hoc dictum testis vaIeat λ Bart.dicit, quod non valeat, nisi testamentum illud ostendatur, ad quod sepse testis refert . Hanc doctrinam e Iegantissimam limitat Bart.qubd sit vera,nisi probaretur, quod scriptura aliquo casu esset deperdita, quia tuc sufficeret dictum testis,perc.cum olim. inde priui Ieg. per t.Sicili & l. si. C.de fid.instr.Qus sane sunt diligenter notanda rs Secundo quaerit Bart. an dictum testis ' retadentis rationem scientiae suae,ab authoritate priuata valeat 3 Et dicit, quod ista priuata aut horitas, aut sit propria, aut sit aliena. Quando igitur
testis reddit rationem ab authoritate priuatapi opria,tunc dieiti in eius vaIet. per t. Iubemus C. de testa. l.Sed si quis ex signatoribus. U. Quem- γε admod.test aper. Et hoc' communiter a DD. est probat vim. Quando autem testis probat dictum 1hum ab authoritate aliena priuata, tunc non valet regulariter. Exempli gratia .Repeto a te mutuum,ad quod
probandum produco testem, qui dicit me tibi τό mutuo dedisse seq; id scire, quia ex Titio t audi
.. uerit: quaeritur an tale ipsius testimonium probet λ Bart.dicit, quod regulariter tale testim nium ex auditu non probet,cum tantom in specialibus quibusdam casibus admittatur, ut in LSi arbiter. in D. de probat. sc in ludem Labeo. s. a. in D. de aqua plu .arc.&in c. quoties.& c. Licet ij. detest. Hoc similiter a DD. probatum est, Mest quotidianum in foro. Vtitur autem Bart. adprobandu tantummodo argumento & speciali, nec alleg. tex.quia non habemus in Iure Civili expressum textum, quo id probaret; Habemus
84쪽
per allegata iura,&sic speciale tantum probat In Iure Can. habemus tex.qui clarius illud pro- . bat,ut in c. In primis. 2.q. i. Dias Alc pro eo inducit Plautinum illud, ium en solis oculaius unus. quam decem auriti. Scire autem debetis, quod haec Bart.
domina non debet intelligi de auditu,& sic iapso sensu corporali, si quis dicit se scire, qu bd aliquis alicui promiserit hoc vel illud, quia audierit. Nam hoc casu valeret eius testimonium; sed debet intelligi, quando quis dicit se scire quid,quia id ex quodam audiuerit. Secundo scire oportet, quod ista doctrina i j j
multis modis limitatur,ut not. glanx. Testes. 3. q. 9.ad quam vos remitto. Tertio debetis scire, quod quaerunt DD. hic an testimonium ab auditu inducat praesumptionem 3 Et dicit Archidiac.in c. Hoc videtur 22. q. s. quod ex eo nascitur praesumptio,&' commu- Mni ter fatentur DD. sed quaerunt,qualis nascatur praesumptio,an talis,ut deinde deserri possit Iuramentum λ an talis, quae transserat onus probandi 3 Lud. Rom. in singui. suis dicit, quod ta- lis oriatur, quae onus probandi in aduersarium transferat.Et idem tenet Curi.Sen .cons. o. Contrariu tamen tenet Alc. hic. ygo arbitror esse distinguendum,aut testis dicit se audiuisse ex homine,qui leuis est, ct tunc illud testis dictum, non inducit praesumptionem: aut dicit se audi-uisse ex homine, qui probatissimae fidei est,quique mentiri non solet, & tunc inducit praelumptionem,quis donus probandi traffertur in aduersarium. Et pro hoc induci potest test ind. c. licet ex quadam . extr.de testib. Gl. verb. Generalis. Redeo nunc ad seriem glos sam,sequiturgi. Igitur super Verb. ae terasis. qua
85쪽
non opus est diuidere, quia plana est, & dicit, 7 quod verbum generale est, quamuis:
nonnunquam pro mutuo accipiatur:Probat hoc per iura,Graeci vice versa,verbo δανῆ ', quod tantum significat mutuo dare, utuntur pro Vesebo credere,in Genere: Nam πις ιειν Verbum,
quod alias credere significat, no refertur ud isti credendi significationem quando fidem alic ius sequimur. 79 V nde non recte ' tit. in Auth.Nullum credet. agric.coll. q.allegat gl.ad id,qubd,credere,significet,mutub dare. Nam in Graeco habetur δανε - ωνται quod interpres est interpretatus, cr dentem. Cum rectius transtulisset, mutuo dantem; quia in eo tit. tantum dicitur de mutui da tione, propter quam nemo pignoris loco accipure debet ea, quae ad cultum agrorum pertinent. Hanc gl.Bart. partim per oppositionem partim per quaestionem explicat. Primb igitur contra gl.dum dicit,qubdverbii credendi, sit generale,opponit Bart.qubd imis sit speciale,periura in gl. allegata, ut C. Si aduers. Cred. l. 3. Et respondet, ut etiam respondet gi nostra, lubd quandoq; sit generale quadoq; spe ciale. Cum non absurdum si,ut Verbum accipiatur pro specie. Hoc diei ii est clarissimum , pr inde non eget alia declaratione.
Qubd autem dicit Bart. saepὸ verbo Generis tetiam speciem denotari, scire debetis, qubd id sat duplici de causa: quandoq; enim fit propter desectu nominis,ut videmus in Adoptione, c gnatione &c. de quibus etiam supr.dictum est: quandoq; vero ob excellentiam,&quandam, ut Graeci vocant ἐξοχην sicuti Ius Romanum di.
Yotannis per excellantiam Iur ciuilei
86쪽
sen tione Vocabuli, tunc stamiri isti, quae scitur ex anusione leu Etymologra, nisi initio seu authorita sit in contrarium, per Id. Mi Pri : Abdiellata. Hoc tit. nosti o: Sed Verbum Edii. secundum suam Etymologia signi e fidem habere, cui significationi stadum est, ''Averbi credere non est in contrarium,
res credita. Et xςip 'μαe edendi sed decre
h. Haec est doctr. Rar. circa quam e M
'' stud quod dici dari. dictionem
87쪽
Et habent dilo argumenta.. Primb reprobant Ium per tex. in I.Si is cui. g. Flauius. ff. de solui. per quem text. videtur probari , quod etiam is, cui ex legato, vel fidei commis aliquid debetur, credere dicatur. Secundo per argumentia, quod veteres vocaverunt a derivatis, nostri aconiugatis appellant; Dicunt enim creditor mcre dere. sunt coniugata: Ergo si is,cui ex fidei comis. so, vel delicto debetur aliquid, dicitur creditor, diceretur idem etiam credere. Et pro hoc argumento Alc.allegat rex. in l. Vetus.fide Usu fr. MI.Si cognatis, in fi . fide reb. dub. Sed posterior haec I. si recte intelligatur, nihil facit. quid ergo dicedum λ Profectis ego credo Bart. recte dixiste. Verissimum enim est, qu bd propria significatio vocabuli est, quae tum itur ex Etymologia, si dos nitio vel authoritas non obstet; Sed si respiciamus verbi, Credendi, significationem, iuxt. ipsusEtymologiam, eredis dicimus illum, qui fide alterius sequitur. Et huic significationi no obstat. nec definitio nec aut horitas: Ergo cum is,cui dc betur aliquid ex legato, vel delicto, non dicatur fidem alterius sequi, nec etiam credere dicetur Sed opp. Moderni praedicti, quod imbauthoritas obstat,&prob. per d. l. Si is cui . f. Flauuius. Sed certe non admitto istam authoritatem, maximὰ in delicto, in quo iste tex. non loquitur. Et quamuis videatur urgere in legato,& fidei commissis; tamen videtur responderi posse,qubd scilicet iste non utitur verbo, edendi, seu rei crediatae; sed verbo,crediti,quod similiter est substa
stantivum verbale, ut creditor. Noli obstat argumentum ipsorum a Coniugatis: Nam I. C. qui scripserunt Topica,confundunt istud, cum argumeto ab Etymologia, quod
88쪽
rri argumentum concludens esse dicit Alc. Verum ocredo,qubd non sit concludes. Dabo instania, tiam, sequiturae,iste est tutor: Ergo tuetur λCe b, te non: Sunt enim multi tutores,qui dilapidant,m & non tuentur bona pupillorum. Sic non sequilii tur, iste est credito Gergo credidit: Nani nominae saepe excedunt verba, aut stant in suis terminis.,es Secundb circa dictam Bart. doctrinam, videamus, an is, cui aliquis ' ex delicto obligatus est, εα rst proprie dici creditor possit Bart. & communi ita ter DD. tenent, quod non, quia non sequitur fidem illius, qui ex delicto est obligatus. DD. t
men Moderni multa in contrarium adferunt.
io Breuiter utrem intelligatis,debetis scire doctri
, a sig. ubd videlicet propria verbi significatio dia
ir uersas & variis respectibus consideratur; Aliqualis do enim secundum etymologiam; quandoque, et secundum communem usum loquendi, non unil quam secundum definitionem: aliquando eamat consideramus secundum propriam verbi significationem. Quamuis igitur creditor, secundum s. communem vium loquendi, & ipsam des nitim a nem etiam, dicatur etiam, cui aliquid ex deliacto debetur; tamen secundum Etymologiam ista creditor dici non potest. Et ista significatio, quaeo, ab etymologia sumitur,maxime debet esse propria, secundum Bart. in l. Labeo. F. desu p. leg. Ex hac ergo Bart. doctrina faci te ista DD. contro, uersa conciliari poterit: Si enim definitionem, aut usum loquendi respiciamus, tunc creditor etiam dicetur, cui ex delicto debetur: Sin verbis etymologiam, tunc creditor dici non potest, ni-
a s qui fidem alterius sequitur.
89쪽
Tertio videamus,clim dicatur creditor etiam his, cui ex delicto debetur, an si quisl impetret rescriptum, quod Inferiores Germani appel- . lant rescriptum quinquennale &potest id im-
Petrari, per t.quoties. l. Vniuersa.C. de precibus jmpe. offer. ne in tra quinque annos a creditoriabus suis conueniatur, id extendatur ad credi tores,quibus ex delicto debetur & tenet hoc Lud. Rom. per text.l.fin .supr.de constit.Princi p. At Xand. tenet conti arium, citans Cv. ini. Sed & si x parte, 6. Quanquam. in s. Quod cum eo qui in -l. potest.&l equitur eum Dominus Alc. hic, &dicit, quod haec opinio si receptior hic, & pro hac allegat text. in d .l. 1 ed & si ex parte, & in t .si
rerum amotarum .is de re iud. A lexand. allegat auth.De mand .Princi p. f. Qithd si delinquentes. Col.3.& fac. text. in l. 2. S. Merito. in D. Ne quid in
loco pub. scilicet quod rescripta Principum d bent intelligi, ne praeiudicent alicui tertio. Et Per hunc tex. tollitur argumentum Romani supra positum. Ultimis pro hac opinione allegant Noderni, quod tale rescrii tum videtur subreptilium .c. postulasti,de rescrip t.Quid dicendu Ego cum antea legerem hanc l. tenui opinionem Bart. & eam adhuc teneo, quia habet argumentum,quod adhuc no est solutum a DD Nam cum creditor dicitur etiam is,cui ex delicto aliquid debetur, certe cum rescriptum loquitur de creditoribus, d bet etiam ad istos creditores, quibus ex delicto dobetur, extendi .Alc. c natus fuit scindere istum nodum; Et respondet ad i. si cui inst.de verb. signific. quod ibi non dicatur,eum,cui ex delicto debeatur, esse credit rem, sed esse loco creditoris. Sed haec solutio
90쪽
rius traditam, & potest ad eam etiam responde. xi: Nam text. in d. l. si cui, dicit, si cui ex empto, vel ex locato debetur, videtur creditoris loco accipi posse. Sed manifestum est,qubd qui ex eopto,vel ex alio contractu tenetur, proprie dicitur credito per Bart.int. Si is qui pro emptore. st de V sucap.Vnde similiter dicendum etiam do de eo, cui ex delicto debetur. Vos ad dictu Bart. pro hac opinione argumentum addite tex .in l. Papinianus supr. de Min. Ad argumenta contraria respondetur hic per DD. Ad ultimum autem, per quod dicebatur, eiusmodi rescripta videri subreptilia, Respondete,ista plerunque, non propter qualitate debiti, sed propter calamitate alicuius infortunij dari. Qubd autem Ale. dicit,contrariam opini nem eise receptiorem, ego nego: Nam Cy. quem l legat Alexa n. communiter non habet.& tenet Barioli opinionem etiam Dec. hic Glos Verb mox.In hac glo. Accursexponitdictionem,t x, duplici modo: primo reserendo 8seam ad verbum, recepti i, & exponit, mox, id est, postea.Secundo reserendo eam ad verb.credere, di interpretatur mox,id est, confestiui. Circa istigio videamus primo,quid significet dictio, mox Bart. intelligit,mox,id est,confestim,& sic reserteam ad verbil credere,& sic ipsi placet posterior expositio. sed mihi magis placet prior expositio, ut accipiamus mox, pro postea: Habomus. n.texi, in ijsdem terminis loquentem, ubi pro dictionet mox, inserta est dictio postea, in t j. g. ij.in de act, No ligat. N videtur haec interpretatio ςonu nientior: Cmia si referremus, mox. ad verbum, credere, esset quaeda interpositio: sed nos habe-