장음표시 사용
61쪽
Secunda Cum ipse olim audirem hoc ordinarium a Nicol. Bruxellensi proses re Lovaniensi, amplectebatur iste harielectionem; sed mihi tunc puero etiam non vide
Tertia est, Ex re est. Cic. de Orat. putat dice dum, E Repub. ex Ῥlu, & sequitur Vatia lib. s.ca 19. sed certe ita saepe loquitur Terentius, & in uenietis saepissime apud I. C. quamuis in alia stignificatione,ut in l. cu unus.f.ij fide bon. auth. iud. possiden.L Hoc sermone. S.j.ff. si lib. ingen. esse dic. Quarta est, Merὸ ed,ut Bartach. legit, cui tamgego non possum adstipulari. inta & vltima lectio est, qua Haloan. pro posuit, Ereen: Haec inter caeteras omnes mihi placet:quia est Latina & veris milis. Circa hanc glo.partem Bart. prinab dicit, istas lectiones omnes intelligit inglo. positas veras esse. Deinde dicit nihil opus esse ista glo. in te
pretatione. Ex re eit, Ex tilitate eis, Ex maieria est. Sed
ista verba proprie elleintelligenda, ex re est, id est,ad reni pertinet. Sed hoc nimium est scrupu-Iosum; mihi magis placet interpretatio gi. quia videtur probari ex dictione, priusquam, quae cuni Emphasi est accipienda : Nam si dicamus, ex risia, ex materia eis, iam non fuisset extra materiam,
etiamsi postea tractasset designificatione ipsius tituli. Ultimo loco Bart. tradit,quae magis ad ius pes tinent,vos scitis ex tit. C.de testib.l. si quis testiasti bus.& c. de testibus. Extr. eod. quod dicium t te
stis extra articulum non valet.
11 in erit nunc Bart. si testis quia dicat ' ad de clarationem articuli, an istud valeatλ Et respona
62쪽
det, quod sic; quia declaratio isti venit ex re, id
est, ex materia. Et sequuntur eum communiteram.&ipse plenius idipsum ponit in l. si duo. g.
Idem Iulianus. in fr. de iureiurand. Et est ratio ipsius decisionis,quia qui declarat,iste nihil novi facit. l. haeredes.f. i. q. de testa. Et videtur non sollini admittendum esse,ut testis declaret arti- :culum, sed potius necesse esse, quia debet causam dicere dicti sui.c. cum causam. De test.l.s
Hanc decisionem Bart. DD. amplidi ad alium casum quotidianu & notabilem,videlicet qudddictum testis extra articulum, simodbad causam pertinet, si admittendum, &sic non tantlim illud sit recipiendum, quod est ex re, sed etiam illud, quod non est abs re. Exemplum.T stis interrogatus, an Titius vulnerauerit Settim, edicit vulneratum quidem a Titio Seium, sed hoc fecisse Titium defendendi sui gratia. Hoc dictum testis, Titium vulnerasse Seium causa defendendi&c. non est ex re: verum quia nec abs re, idcircb dicunt DD. esse admittendum, per t. iam dubitari .ff. de haere. instit. Et hoc voluit. Fel.in d.c. de testibus,extr. de test. Iasin d. I si duo. Idem Iulianus. in D. de iureiur. quamuis doctor quidam contrarium responderit in consilio, quod habetur inter consilia Angeli,
Vo autem debetis animaduertere, quia haec disputatio hodie per communem quandam practioni t videtur sublata esse , quia testes h die iurant se dicturos veritatem de tota causa, quod Bart. quoque in d.9. Idem Iulianus, dicit bonum esse.
63쪽
venio ad secundam gi .partem, in qua Accurseasum huius i.j. explicat , Bart. hic col. r. versic Praeterea ponit alium&latiorem casum, quem ipse vocat casum in terminis. Et videtur hunc casum glo.reprobare.
Vt rectius ista percipiatis, debetis scire, quia1 vocemus f casum: Nihil autem aliud vocamus casum,quam expositionem facti. I. C.nostri vocaverunt speciem facti,in l. sed interim.g.1.5 dedon. inter virum & o. Horum casuum. quidam vocantur longi, id est, casus in terminis, quales sunt quos Bern h. Compostes. posuit in iure Canonico. Quidam dicuntur breues, quales sunt casus glo. nostrae: Sed hos casus DD. plerunq; a cipiunt prosum marsis: sic habetis rasus breues seu summaria cuiusdam Lovaniensis; sed valddis improprie accipiuntur, quia casus t sunt facti, summaria autem continent decisonem breuem Iuris. Veteres in omnibus lectionibus hos casus reserebant,sed no sunt ubique, sed cum iudicio adhibendi. Videamus nunc, an casu si huius gi. st verus
Bart.ut dixi, videtur eum reprobare; quia negat
edictum fuisse propositum, de rebus creditis, re dicit tantum de speciebus rerum creditarum fuisse promulgata edicta, ut de commodato, pia gnore &c. Mihi sententia Bart.placet, quae vid tur probari per ista verba l. nostra, cum dicitiis
In tertia parte gi. ubi etiam ipsi Accurso dic plicet primus ille casus, ponitur diuisio t huiusl.nostrae. Quam diuisionem transcripsit ipse A curs. ad verbum ex Odofredo. Mihi de ea diuissone superfluum videtur esse dicere.
64쪽
nis Bart. notat cognitione generis debere praecedere cognitionem specieriim. Urprobat hoc duobus argumentis. Primis per Li. silpr. de iust &iu.Deindeci communi sensu, dicitque, quod is a maior in i nostra si omisia,nos breuiter hic examinabimus. Bart. prosectb 5 videtur hanerem ad normam Dialecticam perpendisse: H bes enim maiorem statim in principiol.Sed etsi dicamus, saluando eum, in Vers quoniam, &c. omissam inaiorem; tamen adliciae Bart. collini,no poterit subsistere. Vide enim an ex ista maiore sequatur ista Bart. conclusio. vos igitur codiagite ex text. nostris duos syllogismos. Primus est perfectus, cognitio generis debet praecederes cognitionem specie ; Verba deriam creduis sunt generalia, ergo &c. Alter est impersectus, qui ex priore quasi dependet: Titulus. erebiu eredisse, est praemittendus, quia est generalis: In hoc d est maior, scilicet. Generales tituli sunt praemittendi. Licet aut Barioli maior no conueniae conclusioni,ista tamen est examinanda,quia vecniunt ex ea quaedam utilissima. Probat autem Bart. istam duobus modis 8c argumentis, per t.j. mpride iust.& iu.Sed certe ista l. n 6 probat hoc: neq; eni in ibi dicitur, quod qui velit opera dare iuri, debet cire quid si iiis in genere, sed unda nomen iuris descendat. secundum argumetum kcomuni sensu hoc probar.Ex hac maiore Bart. decidit pulcherrimam & quotidianam quaestionem:Pro cuius declaratio e ipse praemittit,qubdiam: de iure, quam de consuetudine, receptare sint interrogatoria, sicut quae congrua sunt,admittanturiquae verb incongrua sunt reijciantura iudice,per c.praesentiu.extr. de test.& not. in l.
testium, c. de test. Hoc praesupposito quaeritur,
65쪽
iuid s quispatoducat testem ad probandum m tuum, & pars faciat in terrogatorium, quo testis interrogetur,quid sit mutuum=an hoc sit admit tendum, tanquam congruumλ Bart. dicit, sequa ex praedicta maiore, quod istud interrogatoria
Contra Eanc decisone videntur obstare duo, Quae recenset idem Bart. Primum, quod dicitur έnglos verb. existimat, in fi. l.ij. s. 4od obse uari.C. de iureiuran. propter cal. dan. qubd n mo sepius de eodem debeat interrogari. Verum ad hoc respondet Bart. limitando decisionem supra positam, qubd scilicet si vera, quando testis non declarasset antea se scire quid esset ni tuum:Si enim declarasset, esset secus. Secundo videtur obstare, quod dicitur, positioni t iuris non esse respondend una. I.ornam torum.F.de aur.& arg.leg.EI in l. ij.s de conses. Ista quaestio autem, quid sit mutuum, videtur esse iuris : Ergb,&c. Bart. soluit dupliciter: Prior solutio sibi ipsi dispIicet:secuda est, quoa istud interrogatorium non sit iuris: Cum eniim quaeritur, an ille intelligat, quid sit mutuum haec est facti quaestio, &non iuris. Vnde dicit, rubd non si opus, ut interrogatus ita Iespo eat per definitionem,sed sufficiat eum respon dere crassis modo , per I. stipulatio ista. g. Haec
quoque.fide verbor. obligat. Haec est doctrina Bastoli, quam examinabimus. Sed antequam ad ipsius decisionis declarati nem Veniamuβ, duo praemittenda erui, suae sun dnotanda. videlicet, quhd Bart. dicit, interroga'. toria esse recepta de consuetudine, & etiam de iure. Qubd de consuetudine sint recepta,proba
test ex ipso ysu: sane ista consuetudo obse
66쪽
tratus in tota Germania: Videbitis enim ista obseruari in processu iudicij Cain. Imp.t quod cae, a. tera iudicia inferiora debent sequi,per g. s. inst. de satisdat. Quod autem sint de iure recepta, hoc Bart. quidem probat exilire Can. sed nihil allegat ex iure ci ulli. Qtiod enim allegat not.inil.testium .Qde test.Certe ibi hoc non probatur: Dicitur enim ibi non de interrogatorijs ipsius partis, sed ipsus iudicis. Et credo ego, qubdin terrogatoria istat non sint in iure ciuili sun- ιx data. Non obstat tit. sfide interrog.act.Quia non loquitur ibi de interrogatorijs, quae potes item contestatam fiunt , sed de iij, quae fiunt ante lutem contestatam. Sic quamuis in l. iij. infra. detest. habeamus, qubd iudex debeat testem interrogare de varijs circumstantijs, tamen non
loquimur ibi de interrogatoriis partis. unde in Gallia in iudiciis secularibus linterrogatoria non admittuntur. Ad nos autem ista consuetudo venit ex iure Canonico. Habe mus enim communem fere processum ex iure Canonico. secundo praemittendum dc nota dum est,quod Barti dicit, interrogatoria incongrua resecanda esse. Et est ratio : alii a multa in istis fiunt captiose. Text.in d. c. praesentium,nihil de istis resecandis dicit, sed hoc glos. ibi ducit,&facit etiam glosin d. l. testium. Et quod dicitur,superflua esse recipieta, uti multis probat Specul. in titul .de teste. g. Iam de interroga
torijs. veri Habita,&c. Sed quomodo i resecan uda sunt interrogatoria γ Officio iudicis. Et hinc fit, quod raro resecantur, quia Iudices plerunq; sunt imperiti. Qubd si parti daretur copia tin-3 terrogatoriorum, bene possent relisi incogrua. sed non debet dari, per d .glos d.c. p sentium.
67쪽
Reperio tamen in nonnulIis Practicis, qui di cunt, quod non peccat iudex, qui parti dat c piam istoru. Et habent pro se authoritatu Si ec. in d. tit. De teste.d. vers Habita. Et ista est origianalis doctrina Innoc. in c. per tuas. Ex tr. de test
Md istud dictum est falsum, & reprobatur expresse per Fely. i ii d. c. per tuas, & dicit a tali i dice posse appellari. Ego soleo uti ista practica,' quod instruo partem mea, ut cum producit interrogatoria, semper pro testetur de non danda copia istorum, asueri, parti.,s Quae autem interrogatoria ' debet tanquam resecari Primum, resecanda sunt captiosa, per d. glossin l. testium; & sbleo ego ipsi iudici schodulam mittere, dc rogare, ut remoueat istac ptiosa. iDeinde resecanda sunt ea,qus referuntur sub specie interrogatoriorum, in quo est magna fraus litigantium) cum tamen sint veri articuli, qui ita si non recensentur, probari possunt sumptibus &expensis aduersae partis, quod est ini- quum,Videte doctrinam Ioan . And. circa addita in Specul. in d .f. Iam de interrogatorijs,in verb. id est, de circumstantijs,&c.. Tradita Bart. dicisio est communiter appro-ῖbata, & videbitis ita fieri interrogatoria in ca sis. Videamus autem fundamenta, quibus innutitur ista decisio. Bart. dicit eam fundari ex maiore ista sua, quam praemisit: quod verum est i telligendo eam tamen iuridice, non Dialectia . Hanc enim quaestionem, quid sit mutuum, Dialecticus non diceret qu*stione generis, item respoderet admina, quod esset contractus,quod
68쪽
L Altera Bart. ratio magis couenit intellectui, quia testis non potest scire, quid sit mutuum, Et Pendet ratio ex eo,q uod dici tu r, testis debet deponere de scientia. l. 3. U. De test.&c. Cum cau
Nunc igitur decisio test clara, sequenter debetis eam exemplis percipere. Quotidie accidit, ruod fiunt articuli, ita eun consuetudine:qubdigitur testis ad probandam istam consuetudinem adductus, dicat ita esse; Iam pars aduersa potest quaerere,quid sit consuetudo pMulti eniim sunt, qui si semel quid factum esse viderunt, il- Iicb putantiita esse consuetudinem, & in hoc videte cons. Alex. s. in 1. vol. Ita saepe articuli fiunt,ita esse famam; Quod si igitur testis dicat, eam esse famam, interrogari potest, quid sit sa-ma3 Reperies enim qui famam statim csse putat,s quid in tonstrina audiuerint, & in hoc casu vide cons. Alex. iso. in quinto vol.& cons. Dec. s 7. In summa, in quibus potest esse quaedam ambia guttas, potest Interiogatorium fieri,& vidi ego id factum in multis casibus seudi, ubi quaesitum est,quid sit seudum commune, quid seudum rectum,quid seudum masculinum. Veniendum nunc est ad contrarium,quod refert ipse Bart. ex l.Ornamentorum. isdebitri &arg.leg. qudd scilicet ad positionem iuris i non assit respondendum. Certe iste tex. videtur velle,
rubd imo eiusmodi positioni iuris sit respondε
um, uia haeres ibi ad eam respondit, & ita in ducit istam l. idem Bart. in l. ubi clinque. De Imterrog act.col .8 . Verii ipse istic respondet, quod haeres volens responderit,& quod per istam responsionem non sit mutatum ius. Vnde quia It ri non praeiudicauit, manifestum est, non es C 3 respon-
69쪽
respondendum positioni Iuris. Quid igitur ad istud contrarium respondendum est 3 Dixi supri dupliciter respondei e Bart. Prima responsio, dudistinguit inter positiones, nihil valet. Secundi est vera: Nam ista quaestio seu Interrogatorium, non est iuris, sed facti. Ista tamen sunt limitanda. Primo quando testis interrogaretur,quid sit
mutuum de iure: tunc enim non teneretur r
spondere, gl.ini. stipulatio. g. Haec quoq;. T deverb. oblig. quia eiusmodi definitiones no sunt quaerendeta tellibus. Secundo,Quando testis a tea declarauit 1 escire, quid sit mutuum, Ad hoc alleg. Bart. gl. in l. i. g. Quod obseruari. C.deIu. xetur.prop. cal.Sed ista videtur contraria esse,ut eam etiam idem Bart.inducit in d.l.Vbicunque. Breuiter dictum Bart. est verum non enim de Code bis interrogari debet quis,per d. gl .in d. l. a. Muq quamuis in v tranq; partem disputet,tamen in ultima nobis opinione accedit: Habemus autem, quod quando plures sunt opiniones gl. tuc ultimae sit standum .gl. in I. aut filium. s.fi. ff. ad Trebel.& dicit hoc tenendum esse Paul. de Cast. ind.6 Quod obseruari.& Spec. in Tit. depositis. sexto. in princ expresse hoc tenet. Vos addite tertiam limitationem, qu bd fati Iathaec deciso Bart.quando res t clara est. Exemplum:Si testis productus dicat, noctu aliquid factum esse; & interrogetur quid sit nox, certe Non tenetur respondere. Bal. tamen in l. j. TQ sunt sui vel al.iu .voluit,qubd eiusmodi interrogatorium debeat admitti, scilicet quid si nox, quid sit homo: sed mihi videtur absurdum, per
doctrinam Bar.in l. de aetate.col. s.vers. sed iuxta hoc quaero, pone quod testis. F. de minoribus, se
70쪽
' ad L. i. ff. si certum pet. D
quae manifesta sunt, non egent probatione: Naqui ita interrogat,magis videtur illudere velle testi,quam veritatem quaerere. id autem, si quis interrogatus, quid sit res, dicat se nescire, 'virum vitietur per id testimonium priusρ Circa hoc debetis distinguere: Aut respondet se n scire super interrogatorio, quod no erat admi tendit,&tunc novitiat.Exempla potestis petere existis tribus,quas praemisimus,limitationibus. Primo,si quaeratur de definitione iuris. Secun-
db quando anteὲ se declarasset scire, de quo iam iterum quaeritur: Debent enim dicta i testium se
benigne, si possint, concordari, per c. cum tu. extr.De test. 5 est de mente Bart. in d.l. de aet te. Tertib quando interrogaretur de re clara, Vt quid sit nox, tunc etiamsi responderet testis senescire, non tamen vitiatur eius testimonium
prius: Ipse enim ad inepte quaesitum, inepter 1pondit, dignum patella operculum: Au t ira r spondet super Interrogatorio, quod erat congruum, & tunc vitiatur per id eius testimontium prius; Quia variet deponenti non est adhi- benda fides s. Qui falso.ff. de testib. Dominus tamen Alc.videtur velle, quod etiam hoc casu non reijciendum sit prius testinonium,quia se te testis putauit se interrogari de definitioneris, unde respondit se nescire. Circa hoc mihi iam incidit illud,quod de Ct cerone scribit Plutar.Cum Ι.C. quidam ' impe- ηοritus productus esset ad diceudum in causa quadam testimonium essetq; super quoda articulo interrogatus, respondit se nescire: tu hc Cicero ad istum conuertens se dixit, Tu fortasse te de