장음표시 사용
111쪽
opposito quisque in se ipse' experimn , quot so s
. in suo cubiculo degens i , clausis omito senestri , nullisque proinde externis objectis perturbatus clarius, diutius, Sc acrius ingenio sesqexercersquomodocunque Valet . Homini si idcirco Persed L, ac Mente optime Valentis, praestantia , adi dissi rentiam belluarum, insanientium Hominum, eo potissimum consistit, non Olum. quod illae M. ningum oscillationes, quae ad intellectuales actus pertinent, juxta propriam cujuscunque constitutio. nem, rite perfecteque procedant; sed eo ultro me lius fiant, pro re nata videlicet cohibendo externo rum sensirum , seu passionum vividiorum , vindimens, frequens , aviduumque nimis exercitiun , propter quod Validiores in Nervis oscillationes exta. tantur, dictos Meningum intellectuales motus pepturbare, ac praepedire valentes. Hominis ejuscemo- di animales actiones optime distinguit Cicero, hisce verbis. H Animi aurem, di ejus Animi partis , quae princeps es, quaeque Mens nominatur , plures sunt virtutes, sed duo prima genera: unum earum , quae ingenerantur suapte natura, appellanturque non voluntariae : alterum earim, quae in usum te sitae magis proprio nomine appellari solant: quarum .es excellens in Animorum Iaude, aestantia. Prioris generis es docilitas , memoria : quae fere omnia appellantur
112쪽
iam segenii momine': eastis virtutes quὶ habent, ingeniose omeantur . Aterum autem genus est magnarum verarumquα virtutum , quas appellamus volanimias, ut prudentiam, rem'. perantiam, fortitudinem, justitiam, di reliquas hujus generis. Porro propter haec alterum virtutum genus in Homine praeterea . Cicero admiratur ; sa) quod nempe
Homines, eis inestis aliis, tamen, hoe uno a bestiis plurimum disserant, quod rationem habeant a natura, mentemque datam ct acrem, di vigentem, eeIerrimeque multa simul agitantem, o ut ita dicam, sagacem: quae ct caussat rerum o consecur. tiones videat, ct semilitudines transferat, di disjuncta comjungat , ct eum praesentibus futura copulet, Omnemque com plectar r vitae consequentis flatum: quae omnia perfectum
ratiocinium, Homini specialiter datum, comprehemdunt. Ad haec autem nunquam exacte Valet Homo, nisi organa illa quaelibet Corporis, quae ad illa con ferunt, bene, uti fas sit, disposita adamussim fuerint: quatenus videlicet Meninges 8c ab ortu ipse comgruam nactae sint strueturam; nec quidquam, vel . ab extra Veniens , 8c agens, vel aliarurn Corporis partium Vitio quovis emergens, illarum aptum to num, a Stionesque pervertat: nec praeterea vividius externorum sensuum exercitium quodcunque , ut diximus, intellectuales Meningum superiores actus impediat , aut alteret , aut perturbet , propter quos Q Cicero Ias. I. de Finibus.
113쪽
Fd quos virtute 8c ratione praestare 1 ra eae eraniantia Homo dicitur. Ea quippe muma est relatio sensuum internorum ad externos, quod Sc istorum adito, illorum functiones proinde pervertat ; atque par hisce noxa, ex illorum motibus vitissim proveniat ; id quod in Animi vehementioribus pathematbbus, atque in intensb nimium studio, persaepe eve Nire pose, a Meningum specialibus oscillationibus ratione petita, facile est explicam. Exemplum assumam a Doetistimo Brinio propositum. a) Vis ira,
furorem detenti, ictus tormento rum bellicorum, o excruciare res alias , ct senssibiles maxime impressis ex uou percipium interdum, hoc ideo si , nm quia veIlicatio a glande lodimentaria, gladio, NI sino, ct reliquis, is sensus organo,
di meruis facta, non sis doloris eas D ; sed quia nervi , alieri inservientes sensui exquisita magis tensone, com I inne, di impu*lane assecti M alio praevalente objecto, sensus his obtusor, arque remissAr vix persentitur, atque percipitur eo temporis momento . Ne vero in histe praeter insti. tutum frustra morari Lectorem videar, satis erit. pauca haec ad propositum nostrum attigisse ; cum alia, quae de admirabili commercio mentis cuna Corpore, mutuaque utrinque resultante actione apud
Metaphysicos videri posIant , ac praesertim apud Celeberrimum Phylosephum ac MathematicUm
H Brinius de Spirit. Animal. Inquis n. I 3
114쪽
Formnatum a Brixia; cujus Philosephiam Mentis , mira sane methodo accura tissime traftatam, eum per otium mihi conceditur, a Medicis nempe negotiis' paullulum liber, iterum iterumque , summa semper eum Voluptate, atque utilitate, saepissime legere consuescis. ωlis itaque praehabitis , ut ad rem . nostram accedamus , haud difficile meo videri erit captu , qui factum fuerit, ut Iuvenis nostra, vesano, ut sic di cam , amore erga Amasium stium capra , eoque summopere exardescens, ac subinde quod summum porro est)ob illius Mortem, optati, jamque decreti, conjugii, frustrata, tumultuariam violentamque passionem illam contraxerit, quae Meningum syme triam labeia flare admodum ipsi potuerit; non adeo tamen ut priores oscillationes illae, quas involuntarias, organicas, & perennes esse statuimus, omnimo de perverterentur; sed illae potissimum , quae, ex iis compositae , ob allatas rationes, identidem emergunt . Etenim, si priores illae etiam gravem inde firmamque contraxissent labem uti persaepe ex violentis Animi pathematibus evenire, cuique nOtum est Oeconomia animalis tota perversa esset; ideoque juvenis illa gravem, diuturnumve sibiisset morbum : quod neutiquam ipsi contigit; ut eos omittamus hystericos affectus, vicissitudinesquω ,
115쪽
quae, cum in aliis , extra huiusce nodi elieum stantias, eveniant, parvi ad hoc fieri debere mihi videmur. Neque insi per labsecuta inde Meningum
labes talis evasit, neque firmiter adeo impressa est, ut compositae aliae, quae posthac fierent, oscillationes, ad intellectuales sublimiores actus spectantes, absque norma, citra Animae imperium, semper &aeque perficerentur: alioquin eodem modo semper insana evasisset: quod secus ipsi contigisse, ex Historia evincitur ; cum nempe ad tempus solummodo , & plurifariam desiperet , ac furiosa esset ,
eodemque modo graves passiones alias , sine manifesta externa caussa, pateretur , atque utplurimum Mentis compos proris fieret, simulque, pro re naeta, recte ratiocinaretur. Quod autem a vehementi,
diuque nimis protracta animi perturbatione quaVis, ac praecipue amatoria ex qua Violentiores quasdam, diuturna ue concipere Oscillationes cogUntur utcumque Meninges istae postmodum aliis, oppositis maxime , subeundis contractionibus ineptae fiant, aut saltem male dispositae : id ipsum, praeter dicta a, concipere possumus, analogia desumpta a musculari. ribus quibusvis Corporis motibus, qui oculis ipsis stbjiciuntur. Etenim s Corpus, aut ejus pars aliqua, in eadem diutius positione consistat unquam, impotens ad alios motus deinceps fit, perinde ac si ejusdem
116쪽
dmi, fibrae .lorpesterean adeo ue, ' pra iis minnutu, contrahi hbere mustatu ad aliquod tempus nequam, aut saltem non ita iacile, ut antea, ideoque s Usipraeter constetum .et Matu et tirum m-- patri dum illae musculorum fibrae quae intra Auviisus tensae quoquo. 1nbdd evat tantpaxque per Imua erant, pristinum paullatim' nancistantur comgruum. tonum, suisque proinde l obeundis muneribus, aut in se, ausi uti Anima jusserit ι ηγtae Menuo fiat, ..Id ipsiam , praeterea speciatim apphret in eaten o Visias organo, in Pupillae nempe , quae plus miraritve, ciliarium fibrarum ope, adstringqir mbaο, modo dilatatur, juxta diversam lucis copiam pqua, comspiciendum objectum quodpiam, illustretur Icto quo diutius in illuminato maxime loco quispiam
immoretur, indeque ad obscurius transeat; eo diuturnius requiritur tempus, ut objecta ibidem posita distincte videat. Etenim uiliares illae fibrae longe dis,ficilius diversam subeunt positionem ab illa, quam antea diu nimis servarunt ; cum scilicet Pupillata
quae primum adstrie lior erat , ne nimium excipe ret lucis, in secundo postea casu, dilatari debeat, ratione habita ad minorem lucis copiam , Objedia ibidem tunc illustrantis. Haec autem dieta velim, non quod eodem modo in Meliingibus rem se habere omnino censeam; cum, ob diuturnam quamvis passionem
117쪽
sionem, Animo meurrentem, easdem din ostillati,nes evenire Meningibus dixerim, ut ad alias minus expeditae evadant: sed ut aliquo exemplo urerer, indeque pro sua illustrarem ratiocinia 'Si, enim . eorum pluinam motuum, qui in Orpore nostro cor, tingunt, oeulis me ipsis stbjiciuntur, rationem, drddinem, ae finem adamussam assequi neutiquam vati. mus; quid te omestis, intra Cranium sed is, Hrear
Meninges, pro certo asserere unquam' concedetist ἔtametsi secto in Animalibus Cranio, quoquo
modo conspisui evadant ρ Caeterum utcunque rarionem ad hoc se habere velimus, illud utique saris erit innuere, quod e3perientia ipsa pluries uonfirniarum est; quod nempe durit a vehementi passione quavis phantasia quomodocimque laeditur , ilicongruaeque inde suscitantur ideae 3 eas Hon adeo facile est destruere, imo dissicillimum; cum ad hoc vividae aeque aliae requirantur ideae, eaeque diutillime Mente ob
volutae, ac iteratis vicibus excitatae,ι ut priores tamdem erroneas destruant. Ejuscemodi innumera exempla apud Clariores Medicos legi possunt; eorumque aliqua receiiset Caelius Rhodiginus. sa) Quosdam 'invenias, qui se putent figlinum vas , quamobrem eoniam Umminum , ct omnino propinquitatem expavescunt, ne quomodo comminuamur, decurtenturve . Aut galium eonspicati, prius a) Cael. Modig. Lea. antiqv. lib. s. cap. a. s.
118쪽
ω Mirabili Hila. a cap. I. Tantique odeo phantasia pe exsae id , diu Mente infixari, valere , ut ratiocinium omnino pervertant, atque in furorem Hominines cogant, aliunde constare satis, praeter alios, re censiti Auetores adnotant, & praecipue Rhodiginus,: cum de iis agit, qui & in se ipsos, re in alios saevire non Fqrebanr . Insuper varias maniaci ejuscemodi oris species, atque insaniae, sise diversis nominibus proferri selere autumat; se) unde Mammacum
nominat, ut homines id genus quindoque Mannaliacos dic mus: yariasque, hasce dementias, modo G ae maniam , modo in ganomanism , Dox maniani , ornitho nian
appellari posse, censet, ct id genus alia plura, cum quis. in re quapiam debacchatur praecipue. Haud omittem dum tamen, est, quod phantasiae laesiones istae , Ni ibria quaevis, ob vividiores ideas Menti infixas , orsi . Viris aeque continor, feminis tamen fami, Mares magis sunt, atque in ipsis mira adeo plurima a cael. Rhodig. ibidem cap. 28. que
119쪽
que es tuns propter quae a menidine viso', ite nimis crearat α; uti Celeberrimus Murato rius animadvertit; sa) aliique, quo, non vaear hie
Ex hisce 'vero quamquam merito statui possi liquer , Iuvenem nostram, ob erotica passiohe illa ,stbsecuti inde maniaci iuroris principium 'nacta uesie: plurinaum tamen, ad haec contulisse statuendum est, aphrodisium humorem illam ab Utero speciaή tim derivatum; quippe .quir S per Universum Coopus debacchando , diuturnas ipsi primum' variasque
attulerat' convulsiones. Eodem enim' modo quo esstaenus humor iste Mympham universam inficiens , aemusculorum quorumvis interstitia subiens ibidεὐ-
que si IaaΠSi ac ea ratione putrescens, acriori res
ditur, nerveasque ibidem fibras varia ratione irritat aut Vellicat, adeoque spasmodicas contractiones in Ireliquis partibus excitat: tumulivosis pariter motus seu, b oscillationes in Meningibus pari paeto excliare valet. Sicuti enim membranarum quarumvis minimas fibrillas lympha in statu sano' aitidue assuit,' ut laxas, uti fas est , dispositasque ad motum reddars uti de musculorum quorum cunque flaminibus imtelligimus: idem & de Meningibus verum esse, ratio docet; ut nempe earum lacertuli indesinentes oscillin
120쪽
nostin frix ex te quaei remittuariaedimnae, Se ineo mae fient , quotietamque ab aphr, eo principio infe sta lympha, illuc tendens,inora 4mare , sid corrugare, seu stimulare potius apta sit.
Idcirco verisimillimum ex eo est deducere ., quod succestive , tunc cum eontractiones illae in Memno bus identidem violenterque utcunque fierent, rationis quandoque exercitium pluris miter everteretur; . itideque uvenis illa in furorem a Sta,velutipes vim, ea agere,c Resa esset quaes xπε inniacos illos insubtus ne cogitasset quidem; propter quod, mulatani, itide denuo Meningum dispositio, , eorum mstea penitus. obliviscebatur Nulla ideo infelici 4 livent culpa rediet tribuenda .eris eorum .quae, rade quo. modolibet aut in se ipsam , aut alis , aut te ians . contra sacras leges , op ata tunςi fuerit m summo iuroris aestu; Circa, h/ec enim, aliaque similia justemm Cicerone statuendum eMy re ,-- - . nu,