장음표시 사용
21쪽
DE BON. MATER N. &e. nisi ex lege Diocletiani. ad alatium amissorum
liberorum,& ita quide non ut acquiratur adoptatrici patria potestis, scdulius liberoru acquiratur adoptato l. s. C. de adoption. Qua legem Diocletiani duabus , sed ineptissimis rationibus Imperator Leo Nou. VII. reprehen die, conecdens generaliter sceminis filios adoptare.male etiam Gellius lib. V. cap. XIX.ideo non posse foeminas adoptare scribit, quia
cum foeminis non .Het communio comitiorum . nam haec ratio vetus est, & valebat in arrogationibus tantum .sed postea non apud populum,dc in comitiis arrogationes , sed rescripto Principis fieri coepere. LI.c pasD.de adoption. Ex supradictis etiam illud constat, ius pa- triae potestatis esse a natura , quod etiam scriptum est in lem pronuntiatio. g. sua. D. deverb. H. l. a. D. de ius T. ω iuri dc eleganter Plinius in Paneg. ad Traianum; Vm naturi' qua liberos semper in ditione parentum iussit esse. Neque obstant vel leges. vel rationes, quae in contrarium adduci solent, aut possunt, ut l. 3. D .de his quisunt s.cvelasim .iur. U IU.depat. potest. quibus locis diserte scriptum est, iuris ciuilis, sme Romanorum ciuiu, propriam esse patriam potestatem. Rationes autem illς siunia
primum quod patria potestas tolli possit, neque solum poena, puta si pater deportatus sit. ι. 9. C. deseretent. pasi. sed etiam dignitate , si filius Episcopus, vel patricius,vel magister militum ut factus.Nou.LXXXI. & communi aefrequentissimo modo, per emancipationem scilicet.Deinde quia naturales liberi non sunt in
22쪽
aeretur, si filii natura essent in potestate paris; sicut non nascitur obligatio ciuilis , quia aris ciuilis sit patria potestas. Sed respon- eo, quod poena tollatur patria potestas, mi
um non esse.cum tollatur morte naturali, dceportatio mors est quaedam ciuilis. leg. a- ιone. S.publicatione. D. pro sec. & deportatust peregrinus,qualia habere in potestate ciue
comanumiton potest,ut nec ciuis Romanus.
b eo ; imo nec inter ipsos peregrinos iura int potestatis, qualia apud Romanos. Atque inc est, quod Plinius lib. X. Epist. Traia-um imp. rogat, Ut cuidam permittat, quo siei potestate parentis sui. de dignitate autem triciatus,&c. qua soluitur patria potestas,l se magnis rationibus constituisse Iustinia as demonstrat; vel sane satius fecisset, si Mc patriam potestatem illibatam retinuisset; lius de imminutione praesertim hodiernis orib.grauissim E coqueritur Bodinus de Re-ib.I. cap. IV. Sicut & de seruitute inter Chrianos sublata Busbequius, Ferdinandi Caesia- legatus, in Epistolis itineris Constantino
litani. De emancipatione autem respon
O, patri ae potestatis ius datum esse a natura,l datum tamen patri. Eigo aequum est: lire patri suo iure non uti, iuxta Regulam se vis En conscribendo. C.de pani. Postremo, Plura naturali dicit ut a Iustiniano,&ab aliis,
23쪽
ε Dr Bo N. M A T E R N. &c. id enimmutabile,id pertinet non ad ea, quae 'comparata ad utilitates hominum, haec enim iure ciuili immutantur. pro cuiusque populi ratione & commodo; sed ad ea, quae solam ramtionem honestatis& iustitiet habet; cuiusmodiost reuerentia dc pietas; haec nullo iure ciuili
solui potest. ideoque etiam emanciparus non potest patrem tuu in i us vocare sine venia, sicut nec illius naturalis, quia omnibus parentibus est una roeucretia seruanda, ut praeclare ait L6 parentω. D. dein ivi vocand.Chra de re & sententia ita cum Iustiniani. tum Aristotelis optime prae caeteris disserit Bolognetus in tractata de iure & aequitate praecipue in cap. 18. & cap. a . dccap as. Ad secundam rationem de liberis naturalibus dicendii est, non esie eos proprie liberos, quorum nec est certus pater, nec is quem demonstrare liceat , filius enim est, quem nuptiae demonstrant. I. Uius D.deseritu
homin. Item matrimonium est ipsum a natura.
Inst. de iure naturali,gen. Deinde nihil a iuro naturali profectum valet, nisi idem sit de iure ciuili comprobatum; non probatur autem alia coniunctio,quam matrimonium. Ad tertiam rationem dc Obligatione respondeo,quod in ter pκtrem&dilici constituatur naturalis obli .gatio, id nihil impedit, quo minus filius sit in
porcitate patris eria ipsa natura nam & homi nes omnes sumus in potestate Dei; qui tamen homini b. obligatur ex promistis suis&foed ribus. Et sicut Deus obligavir quia vult; ita pa-xer non aliter obligatur nito, quam quia vult, se patitur dum enim ei concedit habere pecu
24쪽
lum, ex eo etiam apparet velle ei obligari, si uid cum eo contrahat. Sed de hoc alias plurad Lfrater a fratre D tae condi .indeb. PO stremo, con obstant loca illa iuris.in qpibus patria poestas Romanorum propria ello dicitur, id e- im dicitur propter tormam quandam , & re 'ulas ei adiectas A iure Romano, &idem Iu-inianus dixit talem qualem,non aut m, tan- . im quantam. nam , aliae gentes tantam po- statem in liberos habcnt. di maiorem etiam, iam Romani, in quo sane ineptus est Monte- mitinus in politica Aristotelis q ait Romanora .: triam potestatem Tyrannicam e fle, de plus Tyrannica, quod Aristoteles rectius de Perra dixit tib 8 cap. io.quadere postea ius na- .
irae est quiddam simplex & generale, sed iura uili distinguitur& regulis,& definitionibus, aim ad species quasdain singulares descendat. oncludendum est: igitur,patriam potestatem
oprie esse a natura & penes patrem solum, an etiam penes matrem,idque etiam natura-er fieri,ut initio docui, &tcstatur clare Ari- , teles d. lib 8. c. 1 o. in illis verbis, Mas naturatior est ad impera dum mulieri, ideos viri con . . yrbinnatura imperant. De Regia manu p 'atelm, multa DD. ad i. Frater. D.de eond.ind. ,
Rimum erat, eorum quae nos propria ba-
25쪽
s . DE BON. MATER N. &αbere diximus, vita,atque corpus. in hoc etiam ius patriae potestatis lummum est ex Lege regia Romuli, quae relata est in Leges X l I. labb. 'te1te Dionysio lib. M Antiquitatum. qua potestate etiam multi olim usi sunt, sed tamen nota passim vel qua uis de caussa. nam&domestiis cum iudicium cognatorum, d causae cognitio adhibenda fuit,ut cum alii,tum Liuius de Cas. sio scribit lib. i Mansitque ea potestas ad extrema etiam Reipubl. tempora, ut apparet ex Sallustio lib. de coniuratione Catilinae, ubi Fulvius filium ex fuga retractum necauit. quod si sine iusta,& graui causa hoc paterfecisi et,nunqua nisi et,ut opinor,impune. Hadrianus certe Imp. patrem qui filiu adulterum nouercet in venatione occiderat, in insula deportauit;quod latronis magis more,qua patris iure eum interfecisset, ut ait l. Dium. D. ad L. Pompe. de parricia. additque,nam patria potestas in pietate, non in atrocitate debet consistere. Sed haec necandi potestas patribus postea adempta est. l. in βιω. D. de liber. posthum. sc tamen ut aliquid iuris in eo quoque semper retinuerint , nam Diuus Augustus patri filium de parricidio domi suae iudicanti , tanquam consiliarius assedit, eiusque consilio pater filium relegauit tantum , cum mortem esset meritus , teste Seneca lib. de Clementia c. s. qui ait in illa cognitione meminisse Augustum, cuinam consilium daret , ideoque leuiorem poenam ei placuisse: uod valde congruit cum ivrc nostro. L 3. e patria potestite. in qua scriptum est . magistratum .
26쪽
atu de crimine filii a patre delati cognoscen-m, iudicare debere ex voluntate ει arbitxio tris, in eo scilicet leuius puniendo. & ratiot, qua Diuus Pius ita expressit, ne videlicet. ter filium suu obtulisse ad supplicium videar. l. mibita agrum. 9. desertorre. D. de re mi-ar. ex qua lege Dd. nostri communiteradunt, in omni crimine, si filium delinquen in pater magistratui officiat; debere ei post uri ordinariam minui . . nec obstat quod titus 9. desertores. loquatur in solo crimino:sertae militiae, Ud. l. s. in filio delinquen- aduersus pa rem. nam ratio huius mitigatios est: generalis, ut iam dixi;& in d.*. scriptum idem sequendia etiam esse in caeteris, quod:buit animaduertere Arius Pinelitus , ne acepta Dd. sentςntia recederet, in l. par. I. de bonis matern. quod autem attinet adl. 2. . ad L. Cornel. de Sicar. inauditum filium aure occidi non posse id non eo pertinet,qu auditum possit occidere , ut inepte Budaeus gu m entatur,sed ut statim in ea lege sequitur. ita debet pater ad m/gistratum filium defer- , vel accusare. Vnus est casus, quo patrihoeque per leges liceat occidere filiam, non et-m filium , si videlicet filiam cum adultero 'prehcnderit in ipso facto , potest enim
rumque occidere. l. nec in ea.29.ad L.Iuliam adulter. vi & marito licet; quam consue-idinem hodieque in Germania 3c Italia obti-2re, Duarenus te itur in l. siab hostibus. D. Vst. matrim. Dicessi lege XII.tabb.& Romu- haec potestas permisia fuerit in omnes li-
27쪽
le Da Bo M. MATER M. &e beros, quid L. Iulia opus fuit. Respondeo, ex hoc ipso confirmari quod ante dixi non ex omnibus causis licuisse filios necari, id coque ut in hac causa adulterii liceret, i. Iulia opus fuit. unde refutatur idem Monte catinus dicto loco,qui sine ulla prorsus causa veteres illos Romanos potestatem occidendi &saeuiendi in liberos , patribus dedi ste ait. Imo vero nec coercere quidem sciaus sine iusta causa licuit ut declarat exemplum Manlii a patre rus relegati: nec minus inci tum est quod idem scribit licuisse Romanis legibus sine ulla prorsus causa filios exheredare quo igitur illa iudicia centumuira, liain 'iibus de nulla re frequentius, quam de eausis exheredationum quaerebatur Illud posticinoridiculum est: r ait enim, hoc ius patriae potestatis Romanum iniquum nccverum esse , ex eo apparere ex frequenti inquam correctione , ac mutatione. sed patria
potestas nunqua iure Romano sublata est , li- cci quibusdam in rebus eius vis temperata fuerit, vel aliter explicata: cuiusmodi mutationea in omni iure ciu ili accidere necesse est, pro locorum dc tempopum ratione, pro necessitatibus & utilitatibus uniuscuiusque populi, Vepraeclarissime e plicat Sextus Cecilius apud Gellium lib. X X. contra Favorinum philosophiim, idq; Alistoteles sepissime docet, at qua
explicat idem Bologia eius. Alterum erat Libertas', quam patri oripere liberis ex eadem Lege Romuli licuit, nimirum eos vendendo,& quidem ter, cum tamen seruus semel vendi
tus, si liber fiat, si in per posteam ire at liber id-
28쪽
C A p v T UI - - acs; deteriorem filioru conditione, quam serum ait Dionysius. sed contrarium affirmata 1. Constantinus in Evit C.depatrφotM. ubin latum fauisse Maiores libertati, ut patri-quib. ius vitς & necis in liberos permitsu ciniamen non liceret iis libertate eripere. Qui a hanc L. υθ. intclligendam est ealila, demis uitate; quia filius manumisius non fiat litinae conditionis,ut fit seruus manumisius; manet semper ingenuus,ut natus est, ut est d Paulum tu. I. M. i. alii dicunt illa vendi te L. Romuli concestam, non fuisse veram,
imaginaria, ad manumittendum scit cet fi Mquod falsum: nam Dionysius ait, licui flaibus pecuniam ex terna illa venditione co- re, ut hodie ex quarta apud Moscomitas.c Sigismundo libero Barone, quem ad hoc
t etia Cuiacius quid. l. di. sic exponit, quasintiqua, quς venditionem filiorum permitisat, postea interpretatione mollita fuerit, ut cet non vera sed imaginaria veditione fili- Patris potestat xiret, eoq; L. XII. labb. eae state cotulisse videtur, tantu ad beneficium iaci pationis; cum ait, Sipateobum ter ve-duit,tiber a patre esto. sed huic interpret ii obstat l. a. C.depatrib. uasilios distria. Sc mero liba. de Oratore ait, non MIe postlinu D ei quem pater vendiderit. Ego l. vlt. sicrpretor, no licere patri eripere filio liber, etiamsi liceret cu vendere. I. Quia adiic enditioni eam lege no potuit, ne unquams ad liburtatem perueniret, quam lege i dona in ys adii dige venditioni serui. lsidien- . O.deserv. exportand. II. Deinde quia cc-
29쪽
tarn venditus filius non fit seruus verenicet sit in quadam seruitute apud emptorem , plurimum autem haec in iure ciuili differunt, seruum esse&inseruitute esse. nam & liber homo potes: in seruitute est e, vi Addicti teste Quintiliano. ideo ue ab emptore manumicsus non sit libertus, sed manet ingenuus. Postis
Cauna tantum caussa recepta est, ob quam filium vendere licet, nimirum extremae necessitatis, & victus gratia. d. l. i. C. deρatribus qui filios distrax. Sed victus filii, non patris expo-n ut doctissimi iidem interpretes. sed hoc ine. ptum est,ut apparet expendenti verba d.LU Nillud quod ibi legunt Anguinolentos , quasi per
mittatur tantum recens natos vendere. quis e
nim tales emeretissed vera lectio est , sanguinolentus,id est,pater qui sangurnem sium vendit. dum filium vendit. quod si infantes tantum vendi voluisset, utique id expressisset, neq; ita loquutus esset,si quis vendiderit,sanguinolentos vendi tantum permittimus.Praeterea est alius casus, in quo liceat filios vendere, etiam post Constantini constitui. caussa debiti fiscalis. sic enim scribit Diuus Hieronymus in vita Pannutii, Mihi est maritus.quidebiti callu rias pes pensim eis, agellatus,acparvis omnibus cruciatm , struatur in carcere ; tres aute-nobusilii fuerumta , qui pro eiusdem debiti necessitate distracti sunt. De oppignoratione vide amus, & certum est non licere patribus filios pignori dare, cum sint homines liberi. Lobo.Qde obligat. es action. L I. C. depatrib. u filios distrax. imo creditor relegatur,qui sciens eos
30쪽
pignori acceperit Lest. D qua respen. & amittit omne ius crediti 2 ou. r 3 . Sed quaeritur an saltem in eodem casu famis liceat oppignorare, sicut licet venderes δc multi, tum veterestum noui interpretes, licere hoc casu dicunt, argumero a maiore ad minus, item alio ducto, ex illa Raegula Iuris quod emptionem venditionem recipit, etiam pignorationem recipere
potest.lseM.quod. , I.D. depignoνib ed falluntur; nam ea Regula loquitur de rebus quae
sunt in commercio,nec argumentum a maiori hic valet, utpote in reb. nimis odiosis, vire-
stissime docet Alciatus lib. a.de Uer. sign. sicut in causis meri Imperii nihil valet, putalconsuli licet ad morte alique danare. Ergo licebit de deportare. falsum enim hoc est, quia deportῶ- di ius specialiter ei datu non est, ut omnia dari
debent, quae sunt meri imperii. l. I. D. de eo cui masiat. l. t. D deo iopra furb. &plurib. do-- cui in lib. III. de Iurisdictione. Deinde carpe coercetur oppignoratio,non venditio,vt L. Iulia marito licet fundum dotalem alienare conissentiente uxore, sed oppignorare non licet etiam consentiente uxore ; quia facilius mulier inducitur ad oppignorandum,quam ad alien dum, ut pulchre exponit Theoph. in princip. Inst. quibus alienare non licet. Postremum erat,existimatio, quam esse in ditione parentum nostrorum diximus tum quia pater impune iniuria vel contumelia filium anicie ; tum
quia ab aliis illatas filio iniurias solus ipse iudicio persequi potest , vel eas etiam inuito