Iacobi Pontani ex Societate Iesu Philokalia, siue Excerptorum e sacris, et externis auctoribus. Cum commentariis & notis paene perpetuis. ... Cum indice rerum, verborumque locupletissimo

발행: 1626년

분량: 488페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

371쪽

32 PHILOCALI E

COMMENTARIVS.

Itidotalieiter gesto, ela hostibus debellatis, victori absenti in praemium Imperatoris

decernebatur. lupplicatio erat honoris genus, cum Senatus aperirideorum templa, ac diis grarias ni pro victoria iubebat,ipsemet quoque eo se conferebat, sacra faciebat, At epulum dabat; popul ut vota toncipiebatis ulli clucd ostenderant beneficium per ficerent, fic die testos agebant, a

lias plures, alias pauci rere . . .

Supplicationum ritus ex diuersis libris,dolocis Liuiseolle talis Neapoli lib. 3.Gp i 7 ad

me ex verbis oratoris I . Philip quae sic habent. Itaque eum supplicationes iustissimas ex ijsti teris, quit recitatae sunt, decernere debeamus, Seruilius ue decreuerit augebo omnino numerunta dierum, praesertimcum non uni, sed tribus ducibus A. Hirtio, C. Pansae, Coss ok Octauio Caesari sint decernenclat. Sed hoe primum faciam ut Imperatores appellem eos, quorum virtute, consilio, fallieitate maximis periculis seruitutis, atque interitus liberati sumus. Etenim tui viginti his an asipplieatio decreta est, ut non Imperator appellaretur, aut minimis rebus gestis, aut plerumque nulli. Quamobrem aut supplicatio ab eo qui ante dixit decernenda non fuit: aut usitatus honos, veruulgatusque tribuendus ijs,quihus etiam noui, singularesque debentur. Et his quidem caerimoniis in his de caussis antiquitus supplieationes decernebar ruri Post rioribus autem saeculis,eorruptis iam moribus 8ccollapsa disciplin i milita ob causas eiusEnnc, atque ad rempub parum pertinentes , supplicationes decretas inuenimus. Nam si Tacito crediis mus, Annalici meroni ob recitationem carminum in theatro; vel obiugas ei uiua infanda ,& ob publicas eiades, quod saeuitum esset in noxiorum bona, che saepe decreuit supplicationem Senatus. Grateis ob prospero successus, partamque de hostibus victoriam rarenter supplicatio, saepius epulum per singulas tribus publice dari, &ludi indici solebant. Si tamen pro insignibus factis dabatur, illud seruarunt Athenienses, ut vasa aurea, argentea in pompis efferrent, sacra decernerent, quasih magnificum laudauouiis munus foret. Haec Alex.ab Alex libI cap. 7,

Cap. IL Sacramentum.

acramentum veter Latini appellabant aes illud, quod apud P ntificem de pnneu Oban litigatores,ut scribit Varro. Nam eius qui vincebatur mulcta quaedam fuit, ut hast pecunia sacris tuendis impenderetur. Postea sic appellatum iusiurandum militare: sicut coniuratio appellabatur, tum uno praeeunte,multi qui conuenerant iurabant. Sie Plinius videtur verho hoc uti, cum ait, seque sacramento non in scelus aliquod obstringere Tertullian confisederationem disciplinae dieit sed iurisiurandi Iaon meminit; quanquam libaptismo Chrjusanorum fuerit sollemnis contemtio, Bosa troficis fuerιnt Itipulationes, sponsionesque,quarum & Iustinus ela Tertullianus meminerunt, qui primus videtur Sacramenti vocem quasi signifiearet, quod Graeci mystarium vocant,retulisse ad coenam Domini: nam Sacramentum Eucharistiae nominat,& id in antelucanis eoetibus depraesidentium manu sumpsi etaui nos ait,lib.de coron militis idem in Apoloncap. . sacramentum infanticidi j nominat; ius accusabanturChristiani, quasi secretum dicat, aut areanum Saepe etiam hoc verbo simplicem religionis Chrimanae formulam, aut consessionem fidei nuncupat. Sic Christianum sacramentum contra praxeam Lactantius qui est etiam

magis latine, iure, ela proprie alioqui locutus, apostatam quendam ita describi: Qui religionis, cui sierat assensus, di fidei, cuius nomen induerat,dc sacramenti quod Digiliae by Orale

372쪽

LIBER NON US 3 as

aeceperat proditor factus est, lib. si cap. a. Sane Liuius lib. s. narrat, Olim Romae in Bacchanalibus,oc nocturnis eorum saetis sui me quasdam,ra carmine sacro, praeeunte verba sacerdote, precationes, in quibus nefanda coniuratio in omne facinus, acti. bidinein continebatur,talique ut etiam loquitur sacramento initiatos multos tunc futile. Dan. Balduin.Commenti nepist.93.Plin lib. lo.

si inqne notiones huius votis saeramentam proponuntur. De notat quippe ae linunda prid Pant fidem litigatores deponebant; iusiurandum militare, Graecisa 'ωνς διώιιὸν, milites emni Getamentum due tuo dicunt,unde obligare militiae aeramento inuenitur quoque, dicere sacra. mentum ecenam Domini,sive Eucharistiam, siue corpus Domini. Sunt &alia sex sacramenta Caiatholicis poenitentiae, baptismi,confirmationis,unctionis extrem orditin,&matrimonii Praeterea

secretum quippiam,sive arearium: religionem Christianam, siue Christianae fidei eonfessionem. Quo DrapvD PONTIF DEPONEBANT, &e J arro lib. a. deLL. Sacramentum sponsionis genus fuisse significata, Et qui petebati inquit, doqui inficiabatur, veterque quingentos artis apud Pontificem deponebat. Qui iudicio autem vicerat, suum sacramentum a sacro aufereribat,victi ad rarium redibat, id est, victus ea pecunia quam deposuerat,mulctabatur in poenam iniustae litigationis,quae aerario cedebat Saeramentum igitur Macro dictum, quod de ponte utar bitto. intelligendum Bud.in Pand. Hinc patet quid veui,Sacramento contendere. IvsivRΛND. MILITARE. PMditaris laetamenti tanta fuit religio, ut qui e nossi

essent obstricti quanquam in caltri vertarentur,i Ollem lacessere, ac pugnare donauderent Quod

si semel misit militiam aut sponte, aut coacti repeterent, de eodem denuo sacramentum eos dicere oportebat Plutarc Problem Roman. a Cici t. osse quae verba insuperioribus adduxi. GDeramento militari legendus Valtrinus cap. 7 hλα de re militari Roman.

Tertullian. scilicet, quo nihil durius. At ille, quanquam Aser, Latinorum tamen omnium. qui theologica tractarunt, citra controuersiam eloquentisiimus, nostra que religionis assertor acerritamus ita praneiseus Floridus, subseciuar.lib. 2.cap Fluuium Tullianae eloquentiae vocat Hieronymus ad Pammachium.Alij lacteaeracundiae patrem. Quidam Christianorum Ciceronem. o. pio,ὸ laudasura Xysto Bet. qui in eundem Commentaria scripsit. In Λnubarbaris Erasmus abie. esti di signὸ de Laetantici loquitur,lib. i.

Cap. III. Monophagi reprehensa.

. Phasiani.

T E M. Antonino Imp. scribi - quod

- aul: eam arrogantiam contarmauerit,summouendo amicos a societate. conuiuiis. Monophagi acriminis loco solita quondam obijci Domitiano,&meritὁ Narnille bipedum arroganti mimus ex contemptu humani generis solus vescebatur. At Reuerate illi,qui in Ioanne Chrysostomo in deteriorem partem hoc sunt interpretati. Marcus vero Antonin cum alia se patre Pio doctum refert, tum inprimis tu Propria Mareo est vox illa. Hae autem appellat ciuilitatem ilhm, i evirtutem,per quam censeri communi cum caeteris ciuibus iure aequo animo quis p titur Herodianuis voratri μέ tDν si . . Casaub. Notis in Capitolin. De pertinace idem Capitolinus Phasianum nunquam priuato conuIuio commdir aut alicui misit. In quae verba haec ego Sobrijs principibus deliciarum ultimusnnis Mat Phasianus. Alexand Seuerus nunquam nisi diebus sestis sibi apposui Ta. citus veris nunquam, nisi suo,& suorum natalli e diebus testiuissimis Iulianus pla. ne abitinuit, qui teste Marcellino lib. 36 phasianumac vulu ais,&su men exigi vetuit, R inserti, inuniticis militis vili, obsertuito cibo contentus. Idem

as, Igitur

373쪽

aa PHILOCALI E

------χα In mal/m cem monophaget, di per tarparietum. Quia,ut ait Seneca visceratio sine amico, vita leoni ac lupi est. --- est semel in dio ἀ-bum sumere. Idem tu Athenaeum, lib.

COMMENTARIVS.

DEDER ETIAM CRIMINI, QUOD AULICAM ARR G. per itimus hinc ametaperium huius M.ΛntoniiuPhilosophi in aulam fuisse introductam ab Imperatoribu ---,ἰαι, quod tributum est arrogantiae,quaeconuictu.& societate epulari malevatem contaminari putaret. Non metallisi quia dam principes magnos,is Catholicos morem hunc habere, ut cibum olt caia piant, sine conu:ctoribus, aulicis duntaxat, diministris circumstantibus, quibus consuetudinem suam,haud dubio a maioribus acceptam, relinquo. ec reprehendo Odo iidem horum . qii s su-oranomi ut contrarium institutum vituperandumne existiment. Augent nimirum conuiualem. laetitiam .ud ατεθι. ILLE BIPEDUM ARROGANTISS J rrogantiae, clavanae gloriae immeni aliac inenarrabilis,utpote qui non modo sibiaureas, argentealque si tuas, dc arcus triumphales constitui iussu . sed assumpto Germanici nomine sepiembrem,ac Decemb. menses a sed

nominauit.

AT CELERATE ILLI, QUI IO AN CHRYSOST.&e. Quis liquidiuisa

sinctum virum immerito ut monophagum,ckinhumanumae superbum fuisse traductum, totus locum ex Metaphraste insciam. Conuiuia,ch compotationes ita rugiebat,ut cum nullo vesci indu- eeret in animum,quod multis asperum,&ingratum,eli assine reprehensioni visum est sine causa Nam cum ab ineunte aetate assueuaetreiunio, vinoque, quouis alio, quod est ventri grarum . omnino abstinuisset adeo,ut solo hordeisueco viveret, cearne superior, cibique cli potus expers propemoduin videreturAEumque stomachumhae aspera vivendi ratione valdec rupisset, ut ad nullum aliud nutrimentum e let idoneus, aegre quippiam admittere poterat aliquid ex in , quaealiiserata eli selida sunt. Atque ideo nec libenter aspiciebat, quae gutturi grata, cum volup tecomeduntur.Ethaec quidem una est caussa,cur mensas sugeret, nec iniret eum alii conuiuia Deinde cun apud se statuisset,si commutate cum alijs vesceretur,qui vel amici essent praecipui,vel dignitate an reeellerent,necesse habiturum id etiam tacere cum alijs. Nam quomodo vitare poteru, ut neminem ossindat Ita res ad multos transiens,non modo sibi laboriose,c e molesta accidet, ut qui talia actuare non consueuerit;sed etiam interrumpet illi consuetaborationem, corve lationen &4erum honestarum doctrinam,quibus adeo deditus emebatur, ut prae illorum suauitate saepius hoc etiam modicum,&vile nutrimentum negligeret tantum abest ut posset vacare meias, de alijs inutilibus aestpervacaneis.Alioqui oportebat horum alterum euevire nempe, ut aut consueto alimento relicto eogereturvesci crassoribus, cliij quuta, velcebantur conuiuae quod quidem ei non solum non eonveniebat, sed nec omnino id taceaeeporerat,eum vitiatus esset ei stomachus et auis hoc fugeret,α tenui victu utereturujs,qui conuiuabantur, grauis videretur, chmoleti socquid aliud ex illimaretur quam hoc facere ipsum superbiae caussa. cc vanae gloriae

tu de Traici o. Unum ille se ex nobis, ch hoe magis excellit, atque eminet, quod unum ex nobmputat nec minus homi neruie,quam hominibus praeesse meminit Cic.de Pompeio pro lege Manialis. Iam vero ita taciles aditus ad eum priuatorum,ita liberae querimoniae de aliorum iniuri, esie diaetitur,ut qui dignis ate principibus antecellit facilitate par infimis esse videatur.Et paucis interiectis. Humanitate iam tanta est. vi dissicile dictis sit, utrum hostes magis virtutem eius pugnantes timuerint,an mansuetudinem victi dilexerint.

pHΛSIAN NUN PRIUATO CONVIVIO COMED. J Croesus rex auro,&purpura conspicuus, chregali in throno sedens, Solonem percunctabatur, ecquid spiam Ornathi e venustius vidui et,qui respondit Phasianos, ch pauones illos enun naturali pulchritudine nona cititia placere e spectabiles reddi Propter carnis bonitatem Phasiani vincunt aves omne dc in cibis primas tenent,cui rei dant teitimonium Principes Romani, qui non nisi celeber rimis diebus phasano vescebantur. Non nisi ad opulentorum gulas delecundas natus videtu optimi suce optini angit in is, sicillimaeeoncoctionis.ConsuIe Aldobrand ornithologiae idiis. II liogabalu les ne psittatas. phaliam paulo obstupeste minanem luxum iuxta Phasidem,

374쪽

flumen Colchoram frequentes visuntur,unde voeabulum trahunt abligo uris in nostroregiones transportati Petronius,iam missis una orbata est,inibi . IvLIANUS PLANE ABSTINUIT J delicijs ciborum abhorruit, ut memoras Marcellin. Qui etiam tonsores,& coquos eiecit,tanquam deliciarum, intemperantiae ministros, ac parum sibi necessarios data quo ire vellent potestate. MUNIFICIS MILITI CIBO CONTENT J Veget. lib. E. cap. .ubi nomina militum ex ouacijgedere explicauit, ita finit: Re liqui munifices appellantur,qiua munia, seu ut quidem libri habent 2 munera facere coguntur Quod tamen legitimi quoque milites taciebant. Sic enim alibi vegetius Fascicularia tamen id est, Iignum,stinum, aquam, stramen. etiam legitimi milites in castraporiabant. Munifices enim ab eo, appellantur, quod haec munia faciant.

eis, quaest. q. . uinetarum, inquit, quia. bellum Troianum sunt profecti, magna pars in proelijs, maior in mari,vi tempellans periit. Quum tactu paucos superstites necessarii recepissent, vid .rentque res uos ciues in luctibusae moerore esse,rati sunt neque gratulandum publice , neque palam dijs saerificandum: ed domi suae singuli eos qui seruati erant, comiter conuiuijs excipientes, patre cognatos,fratres,aut familiares,ipsi mensis ministrauerunt,alieno nemine in domum admitaso.Eam rem repraesentantes, sacrificium Neptimo celebrant quod Thiasi dicitur, hi seorsum per se deeim dies conuiuia agitant, nullo adhibito servo. ine Monophagi, idest, seorsum, seu sol eis dentesvocantur. IN MALΛM CRUCEM. J Seu ut Lipsius transfert. Abi in malamer tem sollepulo, Ac effractarie. In malum cruciatum Graeci, ἐσκορακας, ad coruos. Haud dissimilia ter Germanu, qthean Patiscit. Ibi enim pascuntur eorui. VISCERΛTI SINE MICOVIT LEON. Λ LUPI J Ex Epicuro hoe dictum producit SenecaAEpist. I9. Est autem via sceratio epulum cum carne. Loquitur Seneca de priuata visceratione , cum ex sacrificio, aut tali caussa raro uberior, nee sisti absumenda apponitur Epistola vero a de publica, quam Princeps, aut magistratus daret Damnat itaque vitam,&monophagiam selitariam, quam&pro eonvicio Graecis obiWiebant,ut ex Alexidis versa patet Romanus quidam, quo die solus eaenasset, dixit .

Cap. IV. Qui a sacris arcerentur.

I. vibus purae manus non erant Liuius lib. I. in omnis praefatio sacrorum Gos. ivbus non sunt purae manus sacris arceati Tibullus ad lacra acceden-

es manthus puris fontis aquam sumere iubet, eleg I. lib. I. Seneca I. Natural Q. Quid

est praecipuum non admittere in animum mala consilia, paras ad coitu manus t olIere.Quo pertinet illa mimorum mometri-σιοι manus tam a sordibus,6 illunie,quam a caede re sanguine in sacris exigebant Polluistonamques sanguineam laga sacris repulsias fuisse patet, tum ex abis, tum ex Aristophanis interpretem Uespis o D- όνων με - Ψων ων. sed& puras manus apud Horati M. Ira vetus commentator a scelere innocentes interpretatur.Inde ad

discedat ab aras Cui tulit helurna gaudia nocte Venus. Ac plane, quibus diebuslsidis sacris operam dabantis ud se res secu bire eas pridie e virorum conscietudine solitas abstinere constat ex eo de eleg 3. lib. I Properi. eleg, 3 3.lib. a. d. lib. iE Amor.el eg. g. Eandemql citi c. eslI. 4m idem Poeta appellata sidis dies puros,non alia Io en d figura quam Plautus Asinaria noctes puras Ida Cerealibus muIieres obseruasse indi-- M. MetamoK3. Orelego. UIU

375쪽

3as PHILOCALIS

III. Ut autem in sacris puras manu illa iuras vestes in puta vasa, iurara hostiam,& purum vinum desiderabant.TibulLelesvlt.lib. I. Humpura eum vestesquar,urtoi an rarium geram,myrto vinctu sei caput. Et eleg. 3.hb. a. supticentsuperuearacum veste venue, Plauti Amphiti vhi Iupite ab Alcmena petit ut sibi ad vota soluenda vasa pura adornari iubeat Sosia seruus, Amphitruoni puriari inspera vase,utrem Huma 1ω- res. Quod ad puram homam attinet, Plin. lib. s. c. si Suis laetus sacrificio dae quinto purus est: pecoris die octauo uis tricesi mo Catulos Iactentes etiam puros existimatos placandis numinibus scribit pestus. Ut seruatum quoque, ut purum esset vinum quod sacris adhibebatur, testatur Plimlib. i4. c. a.Ouid. 3.Pontielegi. . Mortini suoseruastari Wigne. Nurafer admagnos,vinaspura deo .

Sedali pura aqua socios aeneae lustratos Virg. 6 Anetit stabiti lanique ex

Numae instituto sat non nisi totam ad rem diuinam purum censebatur, quemadmodum Plin0 g. cap. I. tradit. Ita pura omnia sacris adhibita planum fit. LV. Porro impi quoque in sceleribus ac flagiti j contaminati sacris areth auatur. Ouidi Fas Innocui veniante oraulameracauimp est Haser. Statiu1 3 Syluat

Matri seinferna rigidum tenet AEacon in . Insontes, e vis voco. Eleusiniorum utiqu e sacrorum initia hi one Im pios, k seelarator, e praeconia summotos fuisse eaque de caussa Neronem illis interesse ausum non fuisse, Suet innius memoria: prodidit V. In quibusdam etiam sacri salictore , quemadmodum Paulus exaesto seriptum reliquit, clamabatur. suιvιnctus, mulier,virgo exeso est, eodem interprς- inextra esto. Prohibebantur enim hae personat illis sacris intelesie iniculano paritet saetificio abstinuisse mulieres, Gellius lib. li cap prodiditi Momnia pluribus testimonijs connrmat. illustrat homo Iab otiosissimus, Edilige utissimus Barnabas Brutantus FOImulat. lib. .

376쪽

ee meni in templo manebant, donee Euangelium exposuisset in Missa Episcopus Tu mesamabat Levita,leu Diaconus, Catechumeni meunto de quod in missa antecesserati Catechumenorum Missa appellabatur. Non enim adhue dignitensebantur dum distendae doctumae Christianae darest perat qui sacrosancto transsubstatiationism ysterio interessent, i diuinam hostiam a sacerdote alistius sublatam aspiceres. Egimus paene ijsdem verbis hae de re lib. r.eap. 23. Hi ergo a sacris arcebantur,ut norunt, qui ius Pontificisi, seu Canonicum attigerunti pud Iudaeos ovoque sumo saeerd tio fungi, di poterat,euieorpus ulla ex parte vitiatum esse quemadmodum nee hostia, seu victima vitio a deo offerri Arcebanturacilli quodammodo qui tam et si Caeris aedibus no excluderentur,nihilominus quia ob admissa grandia,&iam vuIgata poenitenti aagebant,loco pamiteribus assignato, separato stare cogebantur, ut stetit etiam Imperator magnus Theodosius Mediolani post eaedem tot millium innocentum Theualonicae perpetratam,imperio,&.uctoritatiAmbrosi Epit copi eam fibi poena iringantis humiliter obseeutus. GRA DEvS, NON PLENA ASPICIT MANVs.JPurae manus in caeluin leuat quas magis quam muneribus plenas deus aspicit iunt integri, oli castimores,vitaeque innocentia taeebant Persarum Magi, deum non delectati nisi albis vestibus,quaro εc tamen Ioui rificaturus, totus albatus erat,& Salomon nobis praecipit, ut omni tempore canis dida sint vestimenta nostra Ecclesiast. p. qua ambage nullum vitae nostrae diem,nullum ossicium Mnec otium,aut negotium innocentiae eandore vacare iubet. Hac enim ratione, pro moribus, inquam, vestium vocabulum sacrae scripturae usurpant ut cum veterem hominem exuendum admonent, nuptialem vestemad nuptiale conuiuium afferendam. Ex Hieroglyph. Pierij,lib. o.

INDE ΛD ACRA ACCESSURI MΛNUS J Idem nostri sacerdotes, saeriso iaperaturi faciunt.mysticam quandam animi ablutionem insinuantes,quam a deo tacite petunt.ITΛET PvRA VESTES, ET PURΛ As A. J Si tam pura oportebat esse omnia in illorurn saeriseiis, qui daemones animalibus mactandis colebant: quanto magis munda, ac pura debent Lia omnia in Christianorum incruento,& diu missilua acrificio,inritici non hirci,non tauri, non viri tuli, sed dei filius unigenitus patri suo consubstantialis, de coarternus ad exhaurienda peeratam uiatorum ossertur

Cap. V. Mors sontatis a Platone in Phaedo.

ne extremo descripta,

V Erum enimvero, Crito pareamus, casterat aliquis venenum, si contritum es r

si minus ille conterat. Et Crito. At existimo ait, solem adhuc esse in monistibus, necdum occubui uest vidi ego alios serius bibisse , etiam postquam ipsis significatum esset is eamare, tene bibere solitos, elatum quibus voluerint e linioqui. Sed nihil festina: saris adhuc est temporis. Et Socrates Mento, ait, Iiinto, illide quibus loqueris, haec faciunt. Distimant enim dum haec Daiunt , uisero sibi cedere , At ego merito haec non secerim nihil enim me lucraturum arbitror, si paulo tardus venenum bibam . praeterquam quod me mdiculum mihi ipsi reddam, quod nimia vitae tenear cupiditate, dum tantissae etiam quae reliqui est, velim parcere. Vetum age, parci nequid aliud agas. Qua re audita, Crito puero proxime aluum annuit ris egressus puer, aliquodque tempus terendo Veneno occupatus, adduxit illum qui pharmacum exhibiturus erat,quod in poculo tritum asserebat. Quem conspiratus Socrates, rito, inquit , optime tu enim re rum istarum es peritus. Quid faetendum est Nihil aliud respondet ille , iupostquam biberis, inambulare, donec grauitas in tua crura incubuerit tum se dere. Et simul porrexit poculam Socrati quo accepto ille iis valde quidem pameatus, nihil tremens . nec vultu, nec colore commutato sed taurino, ut imbat, oculo hominem intuitus, Quid ais inquit licet ne alicui Iibare de hoe Poculo an non Tantum respondit, contriuianas, Socrates, quantum satis esse arbitramuril mellis inquit Sed precari de vi licet stuportet, ut nostra hine illo trans

377쪽

31 PHILOCA L

migratio faelix faustaque sit, quod ego precor,oc ita fiat.Et haec Elocutus, silans lacide, M expedite ebibit. Tunc bona pars nostrum eo usque satis, superq; sortis ad lacrymast

continendas fuerat. verum illum intuentes, dum biberet, ecquum bibisset, non amplius eas continere potuimus, mihique adeo ipsi Phaedoni,qui haec Echecrati a Inaco, ut gesta sunt exponit vim inferenti ne flerem, affatim lacrymae demanabant. Itaque ego me obtegens flebam,haud quidem illius, sed meam deflans sortunam, quanto nimirum amico.& necessario orbatus esse. At Crito, cum non amplius laer mas cohibere posset, surrexit Apollodorus autem quidem non desinebat lacrymari tum vero vo serans,tiulans,lamenta bs neminem relinquebat,a quo lacrymas non olorquent,preterqua ab uno Socrate,qui, Nid, inqui agitis,amici 'equidelion alia de caussa mulieres amandaui, quamvr hac in re ne peccarent. Ego enim audiui eum bono omine,& gratulation esse moriendum.verum quiescite,o bono animo est te.Nos his auditis pudore sustundebamur, b lacrymas comprimebamus. At poliqua ambulasset,& grauati sibi aura dixisset, supinus accubuit. ita enim ille, qui venenum propinauerati ei mandaratiqui ad ipsum aliquo post tempore venit, illumque attre-ciat inspictique crura δε pedes:deinde ipsius pede vehementius compresso rogat, auid sentiret. um negasset,iteruin suras comprimit, fit ad nos conuersus, nobis indieabat,socratemfigore obriger ipsumq: attingens, eum moriturum aiebat, ubi Flomum venenu ad cor peruenimet:iam enim ei praecordia obriguerant. Tum Socrates retecta illa,qua obtegebatur voto, .Esculapio,inquit,debemus. gallu at persolvite, na

id negligatis.Fuit hoc ultimu illius verbum Sic net,ait Crito: sed vide an aliquid aliud

mandas,cui nihil ille respondit.At postmodum sese motauit. Tum famulus illude tegit. Illi arreat flabant oculi, quod Crito conspicatus, os,in oculos ei composuit.

usu,& raperientia cognouimus,profectodi sapientussimi,& iustissimi.

COMMENTARIVS.

s rates Ceeroni Philosophiae parens, fle printem Philosophorum ut quidem ex Apologuplato a liquet, qua eum in iudicium vocatum aduersus accusatores suos Melit i, Lyconem,&Anytum, tentem lacu. ab iniquis iudicibus centum cicoctoginta, ut scribit Laetitus carcere, de muri te damnatus est ob haec crimina. Quod praeterius, de aequum curiosius inuestigaret ea quaestibterra dein coelo sunt. Et sermonem non bonum diuendo enceret bonum: dc alios etiam hoc d ceret Quod iuuentutem eorrumperet Dod deos essequos civitas coleret,negaret,&no quada

num ira induceret: certe in eontumeliam de rum quercum hircuna.&c nem deierabat Addit an

serem Lactantius lib. 3 cap. χo.eum his verbis of minem scurram,ineptum,perditam desperato, seauillari voluitreligionem e dementem si hocserio fecit,ut ammai turpissimum hircum puta νpro deo haberet Mentio est huius iurationis apud Athenatum lib. si Tertullian. Zpologet.cap. 4,

Max. Tyrium Dissertat a qui ad ait platanum Caeterum Muretu subtillucrati cinatus,Socratem

per bestias, desinanima iurasse opinaturi quia in Ommbus inesset aliquid aluim, nempe ipsum tute Commentar.incia Plat. de Repub. De eius magna nimitate quam prae se tulit inhoe iudieio se ueri pium est Tuscul i ubi deimmorealitate mentis agitur. His dc talibus rationibus adduehas Soetates nee patronum quaesiuit ad iudieium capitis;nec iudicibus supplexiuit adiabuitque liberam eontumaciam, a magnitudine animi duillam non a luperbia Eta de Oratata in iudicio rapitis pro se ipso dixit, v mn supplex, aut reus,sed ut magister,aut dominus videretur esse iudicu.Subilae Apologiaegaudeteriam damnatione e pitis,propter beatitate,quam cum e corpore evolarat, adepturum se vehetnenter confidit.Μagna me spes tenet, inquit bene mihi euenire quod mittar ad mort/,δc quae in Tusculana sequuntur. explatoneinterpretata videlieet. Declarant&illa mortis despicientia quae leguturci deorat Scapud Laert. Interrogatus namq;qua se poemam comeruissearbitraretur,respondit, meruisse se,ut austis .urnis honoribu eli praemij decoraretur,desvet sibi victus quotidian in Prytaneo publice praeheretur, ,

378쪽

Haefinita illum talia saepedinuiseret, suaderetque bonis argumentis uti se custodia educi patereatur: se,in reliquos amicos persoluta pecunia, pro eoae ossicium postillaret . magistratui satisfacturos,actum egit Testatur idem Cic. Et paucis diebus, inquit, cum taede posset eduei e custo dia noluit. Et cum manu iam miniterum illud teneret poeulum, locutus ita est, ut non ad mortem trudi,verum in eoelum uideretur ascendereOmnia haec quae hactenus attuli euidentia exeelsi,de inuicti mortemque pro nihilo dueentis animi sunt indicia. Nec minus illud, quod ad Apollodo rum amicum, tunicam eum pallio pretios/eontextam afferentem ut iiij moreretur,respondit . Quam praeclaram opinionem de nobis habet Apollodorus, si sperat post umptum venenum se vi

surum elle Socratem. In quam sententiam Critoni respondisse narratinaustulan. Cicero. Elian. van hist lib. r.eap. i6. Eius morti se illacrymari solitum quoties Platonem legat,3 de Nat. Deci srmat idem Cicero Mortuus est autem septuagenarius, auctor Laertius. In Λpologia sexagenavirio maiorem se dicit.

AFFERAT ALIQUI VENENvM, SI CONTRIT dce. Cicutam bibisseia

meratem constans, cla consentiens est auctorum sententia Persius, barbatum hoc crede magistrum Hcer orbstas tollit quem aera cicuta. Est autem Cicuta herba venenosa, quae si arefacta in puluerem

eonteratur, scde eo bibatur,frigore nimio hominem extinguit. SOLEM ΛDHUC Ess IMMONTG Nondum contenebrare. Hortatur Socratem, ne festinet ad mortem ibi adhuc fa-eiat benαdam licet Diem quam longusadhuc superesse, signum terium,sol etiamnum iuga mo tium collustrans,quod primo mane sitis Crito,ut est in huius nominis Dialogo, mane in carcerem venerat. Colloquium cum amicis extendat, genium curet filios quoque simili haustu interemptos, non illieo bibisse; spatium, moram interposuit se ubi indicatur hoc genus supplicii, nempe mortiferam potionem,usitatum fuisse Athenis,quo perijt in carcerem coniectus Phocionide patria bello tam bene meritus. Vide Filia histori lib.ra cap. O.

Crates,&nimiam vitae producendae eupiditatem redarguit in eo. QVI PHΛRM A CUMAE X HIBIT ERAT. J Carnificem, aut eo non mulici honoratiorem fuisse iudico hune artificem, non ipsum custodem carceris,den Ensenmaister sit Fq. Inter vocabula ancipitis significati, hoc em, quae fc media, de communia dicuntur, scin bonam, ac malam partem usurpantur a Latinis veteribus,&duas res interie eontrarias continent qualia Gellius lib. 2. cap. 3 enumerat, ut tempostas,valetudo,facinus,dolus,gratia: ut alia quaedam minus nota,periculum, contagium , honos, venenum e nam& medieamenta venena sunt Forsan ideo,quod mistiones, temperationes medicat raro sine venenis fiunt. Huiusmodi verbum. quod utroque versus dici potest, Graecis ritvὸ εὐμιμον, medicinam quippe venenum malum significat, qui aliam vocem distin&onis graiatia non semper adi ieiunii sed lectoris iudicio relinquunt significationem prore de qua sermo essi Consule Thesaurum linguae Graecaeci Latini voce pharmacum in partem meliorem uti solent

ET VALDE QVl D. PACATVS, NIHIL TREMENS, δαί Plutarch. lib. Num

improbit sufficiat ad infaelicit Docens non fortunam, sed improbitatem reddere miserum, semia tutem inquit.affers,&vincula, tum venditionem despicit te Diogene , quia latronibus, munia expositus exclamauit. Numquis vellet emere dominum Poculis cicutam commisces at nunquid Socrati illam praegustasti qui eomis, placidus, ae intrepidus, colore ac vessiiunihil mutatus, mirum quam facile venenum hausit.

Tauri torua sunt alju Oil. Interpretor, leueta re vultu quali natura erat ait enim,ultu non mutasse,

&, viselebat. LICET NE ALICUI LIBARE DE HOC POCULO J Iocari,aeludere videtur. Conliseuerant enim antiqui in conuiuijs, eompotationibus d ijs de vino libar . id est, pauxillum vini eum eorum inuoeatione ad hilaritati tauendum in mensam de poculo effundere. Exemplum notissimum h3bes t Eneid ubi Regina Dido ici conuiuio grauem gemmis, auaroquepateram poscit mero implet. ok Iouehospitalem precata in mens iaticum hiauit honorent ι

Pharmaeeuticus, metuit,ut apparet quid eui deo libet, id est aliquid de poculo, detundat, ut deis 4nde satis ad morte main rendam noci supersit. INTELLIGO, INQUIT J Intelligo quid timeas, e vide: o te iocum meum non capere. Quo pacto enim deo venenum propinarem, cum sint immortale.

SED PRECARI DEDI, ET LICET. ET OPORTET,&: J Verissime, chreia

ligiosissim religio mi Chilitianorum a te cimm datissi ut e loqueris, o Socrates, Et licet enim, i comin uno portet precari,ae venerari deum conditorem ac dominu nostru,ut cum id sumus ex corpor a inculi euola uri,&e hau mortalitate ad illam immortalitatem emigraturi. Irati ini gratio nostr

379쪽

33 et HILO ALIE

faelix nobis,fausta hie eueniat. Ne abso beat nos tartarus, ct ne inimini disium Dominus cum a Ierutassis ris omam non iustificabuur in conlpectu raus omnιε vivens. Psalm I a.

continere M Tullius,ut supra diximus, cum esset nec amicus, nee praesens,in post tantum quidem aeui interuallum; non videns,sed tantum legens viri innocentissimi, sanctissimi , tapphua talicubi in miserabilem interitum quanto minus potuerunt continere&amici, dc praesentes, cli oculis

spectante, QVANT NIMlR AMICO, ET NECESSARIO ORBΛT J De Phaedone isto

haec Gellius lib. 2 cap. 18. Phaedon Elidensis, ex cohorte illa Socratica fuit, Socratique,&Platoni perta miliaris Eulsi mim Plato libi um illum diuinum de immortalitate animae dedit Seruus suit, forma atque ingenio liberali. Eum Cebes s Oera tious,horiante Socrate emisse dicitur, habuissequeta

in plutosophiae disciplinis. Atque is postea philosophus illustris fuit: sermonesque eius de Socrate admodum elegantes leguntur. NON ALI DE CAvSSA MvLIERES AMANDAVI, due. JMuliebri natura nihil impotentius, in quamcunque partem se dederit. Harum immodicum fletum videre lamenta, eli eiulatus paenei .ranos audire ne cogeretur,ad se in carcerem cum pueris venietes. paucisallocutus doinum remisit. Hae de re Plato in dialogo istis verbis postquam vero ille lotus esset, de liberi ad ipsum adductis duo enim illi filiterant, paruuli,unus grandiora ipsusque uxores aduenissent,illas coram Critone allocutus est, quae voluit mandauithit ad uxores, Epueros

iussit abite. EGO ENIM ΛvDIVI EVM BONO OMINE, Sce. J Tangit insomnium

suum de quo narrat Critoni in eius nominis dialogo, dc refert Cicero a de Diuinat cum siet in eu stodia publica dicit Clitoni suo lamiliari sibi post diem tertium esse moriendum. Vidisse se in somnis pulchritudine eximia seminam,quae se nomine appellans diceretHomericum quendam versiculum,Graia te Phthiae tem tempestaιlara orabit. Quod ut dicium est,sic scribitur contigisse Graecum carmen hoc est η υrIMνησίω ε ων ἐρiβωλοii ra in quo vertendo hallucinatus videtur Cicero. Sie enim vertere debuit. Tertia lux pingui Phthiae te sistet in ora. Quid autem intelligendum hoc loco sit nomine Phihi quae est urbs Thessaliae, patrisAchillis,me fugit. Laetum fuisse nutativi Socrates satis declarat,cum dicit audisse cum bono omine,, gratulatione, es moriendum LamAn.

sOCRATEM FRIGORE OBRIGERE PHie enim assecius Riteleutae , si attaaemim non sensit,cum obriguisset AESCULA P. DEBEM GALLVM, AT PERSOLVtra, Sc. JQuia Esculapius praeest sanitati restituendae,sunt qui ideireo Socratem&-ouisse illi gallum,&sub finem vitae illi mactandum mandasse volunt, quod sumpto iam pharmaco fauitatis beneficium experiretur,excedens scilicet e corpore,unde omnes animi morbi exorirentum nec caustam inerunt,

etiam mythologi,cur illi sacratus sit gallus eum alioqui capraei immolaretur, quod videretur sanitati aduersum animal,eum perpetua febri laboret, ipse deus sit sospitatis. Tertiillian Apolo. get cap. 3. Idem Socrates,inquit,eum aliquid de veritate sapiebat,deos negans, Asculapio tamen gallinaceum prosecari iam in fine iubebat: credo ob honorem patris suis Apollinis quia Socratem omnium sapientissimum cecinit O Apollinem inconsideratum , sapientiae testimonium reddidit ei viro,qui negat deos esse Lactant. lib. eap. 1o. irridet hanc iussionem de gallo Asculapio persoluendo. Timuit videlicet, inquit, ne apud Rhadamantum reeuperatorem voti reus fieret ab Asculapio. Dementissi inum hominem putarem, si morbo assectus interisse l. Quiun vero hoc sanus secerit,est ipse insanus, qui eum putet esse sapientem. Aculeatam hanc castigationem non fert Rhodi n. lib. lci cap. ia cli Platonem ut saepe,hic αλλη-μως loqui opinatur. Quam allegoriam ex Platonicorum sententia sic explanat. Prisci REseulapio medico Phoebissilio gallum sacrificabant, diei,solisque nuntium, id est, diuinae beneri

centiae morborum omnium curatrici, quae diuinae prouidentiae filia nominatur . cui diem, id est vitae lumen debere se fatebantur. Eiusmodi medicum in superioribus Socrates perquiri iusserat, morbo tum animi curatorem Praeterea priscorum orae uia tradunt , animas remeantes in coetu in paeana, id est, triumphalem cantilenam Phoebo canere. Reddit ergo deo votum, ut alacer paeana canensis coelestem repetat patriam. Hae rationes Delium natat Oiemia deside

Pierius lib. 24 docet ex galli simulacro animi diuinitatem apud veteres intelligi. Et praesieepto illo Pythagorieo, gallum nutrire . nihil aliud monet i nisi ut diuinam animi nostri partem diuinarum telum cognitione quasi eibo solido , Metaesti quadam ambrosia pascamus. Quare Socrates moriens, cum animi sui diui vitatem maioris mundi diuinitati speraret δ

380쪽

dopulaturum, gallum Esculapio,id est,animorum mecheo,iam extra omne morbi viscrimen positus, debere se dixit.cum enim de corpore migrandum intelligeret, se conualuisse prorsus arbitrabatur. S. ET OCULOS EI COMPOSUIT J Conianguineorum &aicorum ossicium, claudere morientibus oeulos, os componerα Penelope Vlyssi.

Diprecor hociubeant ut euntibus Orssine fatutile Ttismachus meos stellus Ludat est ille laos.

Claudere, condere, sperjre premere, comprimere eulos, vel tumina dicebant. Et id aciebant uxores viris,uiri uxoribus liberi parentibus parentesmberis mici amicis,cognati cognatis,Vtilichium est Mater Euryali, Aneid.

Heu terra ignota, canibus data praeda Latiniae. Aia litibiniaces: necte tuasnera maeter Produx ressiiud cutis, nec vulnerativi.

HIC FvIT EXITU AMICI, AC FAMILIARI Nos TRI4 uortem

eratis,&ipsi ciuitati,&toti Graecii magnae calamitati tuisse obseruatum est Athenienses tantakeleris patrari poenitudo incessit,ut palaestras de gymnasia elauderent, Socrati statuam auream in loco urbis celeberrimo erigerent. Tertullian. Λpologet.cap. 4. Tamen cum poenitentia sententiae Λ-thenienses, Meriminatores Socratis postea afflixeritiin imaginem eius aureaim in templo collocarint,rescissa damnatio testimonium Socrati reddidit Deaeeusatoribus eius hoc accipe,ex Plutarch. lib. de inuidia, ridio Vnde eos, sus Socratem cauimnusF.is oppressi ant, ancy. . maurin mumim se vellent essedparachyta sita vitas, auodaσuam balseis affunderent yeam rati sfundere cogerent, donectiti, avo erendo huae odo impares essent, .lbexd vitamsiniori, ni Euripides cum aperte Athenienses de Socratis nece reprehendere non auderet,ini agoedia Palam eclis histrionem fecit haec pronuntiare, dάνετε, ἔδ- -ὲψ αμιν. Quod populus quorsit ni iret poeta intelligens,&ad Socratem sub tegumento pertinere ratus, collacrymauit. De Palatnede innocenter occiso a Graecis est in 1. Eneid. Diebus triginta mortem exspcctauit Socrates ineareere. Pςkrut Faber semest lib. 2.pag. io, Laudat eundem,pag. III;

op. V I De duobus coniugibus in carneptaeter carnem viventibus,&eodem ieeto cubantibus ad Gmirabilitatis plena nai ratio.

Ex Greg.muronensi. Historia Francors . cap. f;PEridem temptu Iniuriosis quidam nomen proprium est de seriatoribiis eum

magnis opibus similem sibi puellam in coniugium expet it, dato mi artabone diem eonstituitiiuptiarmir Erat autem vietque patri suo unicus. dueniente veris die celebrata nuptiarum sollemnitate in uno stratoex more locantur sed puella grauiter contristata.auersa ad parietetri amatissime aeba Cui ille quid turbaris inquit: iudica mihi, quaeso. Illa silente, adiecit,obsecro te per Iesum Clitisthmi filium Dei .ut mihi quid doleas sapienter exponas. Tunc illa ad eum conuersa ait. Si omnibus diebus vitae meae plangam, nunquam tantae erunt lacrymae, ut queant abluere tam immensum dolorem pectoris mei. Stati eram enim corpusculum meum immacularum a virili contactu Christo sentare sed vae mihi; quae in hircinodum ab eo relictatum, ut, quod optabam, perficere non valerem,& quod ab initio aetatis meae seruaui in hac nocussima diu quam videre non debueram perdidi. Ecce enim destita ab imDiyitia eum Corale

SEARCH

MENU NAVIGATION