장음표시 사용
471쪽
s ndos, explorandos, convincendos et probandos, per Salituram vero, ipsum probationis et exploratio. nis actum. Praestabit, hanc ipsorum interpretationem ἡverbis Theophalacti ex Commentario ad locum nostruim desumtis, quia pauca sunt, hic exhibere. Ita autem
ille: omnis enim homo igne salietur, hoc est, probabitur; id quod Paulus etiam dicit , quod in igne proba-huntur omnia. Et ab horum quidem sententia, plerique interpretum recentiorum discedere religioni sibi ducunt. Itaque et illi vocem πας de omnibus sine di scrimine hominibus accipiendam ese censent. Recte Utur, inquit eorum nomine Celeberr. LVernsdori sus το πάe 4. I. redditur per omnis , quod parricularitatem tollit , et unixemalitatem ponit. Quam tamen nonnulli refringere audent interpretes. Pontia
ficii enim cum Iansenio locum hunc fere ad damnatos et in Gehennam mittendos , alii ad pios et sideles refringunt. Iidem salsuram igneam de probatione spirituali capiunt. Audiamus iterum ce) Inrnidor um, qui hic nobis erit instar omnium. De improprio aut mune, ita scribit, saniores fere omnes, sed alio alioque sensu, interpretanInr. Alii enim per eumdem Spiritum Doctoris Euangelicum, eum Erasmo; alii Spiritum Sanctum, cum Capello ; alii fervorem Divinae tum gratiae Ium irae, cum L. de Dieu; alii poenitentiam et macerationem corporis, cum Span hemio ἔalii crucem et tribulationem cum Osandro , Gras oet Vatablo; alii Sapientiam coelestem cum Frladii bio ἔalii conmentiam et memoriam actorum, quae uniciaque inest, cum Theophylacto; '-νerbum, Spiritum ascrucem coniunct , cum Lysero in elligunt. Quin e*
da meresdorsus in Dissertatione de Saserea si rituas
472쪽
qtra caseu Latine vox πυρὶ smi debeat, sitieula est. Gru nen bergius in caseu tertio accipit, redditque ad ignent; malumus autem casu sexto accipere, et reddere igne, vel per i em. Verba haec tanto libentius hic extare voluimus, quod, licet non nimis prolixa, praecipuas tamen interpretationes virorum eruditorum
qui hic de fassura spirituali omnium hominum cogitant, compleruntur, mentique nostrae obiiciant. Viis deo viros eruditione magnisque meritis conspicuos permultos in hac interpretatione acquiescere. Sed ego tamen, diligenter omnibus, quae hic dicuntur, ex. pensis, perspicere plane nequeo. quomodo verba haec, omnes enim homines fallendi sunt , cum antecedentibus ulla ratione commoda conneyi possint. Multo minus probabile mihi fit, ignem absolute positum, nullis adie tis vocibus, quae lectorem ad agnoscendam talem metaphoricam significationem veluti maliv. ducunt, hic delignare virtutem Spiritus Sancti, aut Verbi Divini, aut affictionum. aut aliorum quorum, cumque mediorum , quibus Deus ad erudiendum et purificandum spiritu in nostrum utitur. Videmus igitur, eos, qui hanc viam ingrediuntur, portam ape ruisse jnnumeris et infinitis coniecturis , quarum una non maiori certitudinis specie se commendat , quam
Iudicium de illorum interpretatione, quὶ putant , agi de salitione ignis infernalis. ut igitur, quod sentio, libare edisseram, non ditis bito, quin illi a vero multo Propius absint, qui per
ignom s f) eamdem intespretationem ingeniose, ut solet, ad struit Doctiss. IV.rofessus m opusculis p. 3o9 sqq.
473쪽
ignem, de cuius salsura agit locus noster, illum ipsum ignem intelligunt, cuius in antecedentibus versibus 63, 4 , 45, 46, 47, 48, saepius facta erat menistio, ignem nempe infernalem. Versu itaque immediate antecedente optimus Servator de crueiatu damnatorum infernali dixerat, μου . . . . τὸ πυρ ρυ σβέννυ
ται, ubi ignis non extinguitur. Et iam addit: Etenim omnis igne salietur. An igitur de alio alioque igne in duobus hisce versibus locutus erat, quos copula causali γαρ connectit 8 Versu praeterea 48 Ser. vator de igne illo dixerat, eum non extingui, versu vero q9 nostro ait, per ignem saliri, id est, res ab interitu, a corruptione, ab extinctione 'raeservarLAn non igitur ipse Servator sium Ariadneum nobisuppeditat, et an dubium adhuc superesse potest ullum' Negare tamen non possum, eruditos illos interpretes, qui verbis Servatoris nostri hunc, quem dixi, sensum tribuunt. in eo explicando ita versari, ut scrupulos nonnullos menti meae infixos necdum sublatos telinquant. Equidem eorum omnium, qui huic viae insistunt, commentationes perlustrare mihi, dum haec scribo, nec licet, nec conducibile puto. Ex virorumtamen celeberrimi nominis, Merenset ii et Mosi, super locum nostrum dissertationibus et observationibus liquido satis colligi potest, in quonam interpretes illi Omnes inter se consentiant, uti nec minus, quae sit inter illorum meditationes discrepantia. Maldonatus, Theologus e societate Iesu non ignobilis, in com mentario ad hunc locum, huncce illius esse sensum existimat: Omnem e damnatis, ceu victimam Sata.
nae , saliendum esse, sed pro sale futurum illis ignem ,
cuius perpetuis eruciatibus torqueantur. Non male, ut ego quidem iudico, si rei summam et scopum Ser. Vatoris spectemus. Maldonatum, qui interpretationem illam, quam verbis et descripsimus, sibi propriam esse latetur, sequi videtur Cornelius Lansenius,
474쪽
vbrba Christi ita ce) exponens r Omnis enim scilicet,
qui mittitur in Gehennam, igne salietur, i. e. , ignis quasi sale condietur , ut erucietur semper et incor ruptus maneat. Horum interpretatio longe plurimis Theologis Ecclesiae Romano- Catholicae perplacet. Illos autem , qui ignem purgatorium hic somniant, plane non moramur. D. Pet. Grunenbergius , Theologus quondam Rostochiensis clarissimus, ab illa conati et Lansenti explicatione ita alienus non est, nisi quod postremam versus nostri partem h) paulo aliter ac fieri vulgo solet acceperit. Hac enim παραφροι- νει, verba Servatoris illustrari quam optime credidit r nusquisque eorum , quortim vermis non moritur , ad ignem salietur in iudicio irae, et omnis Victima, ad Gehennam damnata, salietur sale correctionis et emenadationis, dum spreto, nune sentiendo cum aeterno dolore. Ante omnes alios vero nominandus hic erat misgo Grotius, quo nemo hanc de igne in mali interpretationem maiori cum ingenii acumine et erudition apparatu ornandam aggressus est. Sed ego prolixas ν iplius observationes in pauca contraham: Primum ialiaquit, πae hic est quivis. Deinde vero subintelligenaeum αὐτων, illorum, ut significetur quilibet eorum ἐδε quibus egit hactenus, qui scilicet praVis Uestibis indulgentiam praestant. Iam vero αλίζεσθα. saliri, hic es consumi. Respondet enim Hebraeo in ui
sa. LI. 6, an a i I , quoniam coea sicut fumus salientur, id est, tabescent. Impios igitur
e in Tetrateucho apud me dorsum in Dissert, etia
ha verba Gmnenberni ex Dissertatione ipsius-yasit se ad ignem aeternum, adducit Celeb. in Curia
475쪽
Christus comparat cum holocaustis, qui coniiciuntur ιρι ignem inextinguibilem. uti etiam ignis holocausurum erat.inexstinctur, qui pecora usta conssumebat. In hisce omnibus interpretationibus id desidero, quod
primo quidem nondum appareat, quomodo vocula πάς cum antecedentibus commode construi et connecti pollit, IMihi certe explicationes illae ultra modum duis me et vix ac ne vix quidem digerendae visae sunt. Deinde vero visus mihi etiam sum luculentiorem rati
nem, atque hactenus factum est, indicare posse, cur Christus igni infernali salis indolem auribuere voluerit. Nam quod Crotius existimavit, Iasire idem hic esse, quod consumere, in eo assensum praebere viro maximo non possum.
Accuratius nunc inquiritur in sensum vocis πίς, ε , quae Fertenda es totus.
Hactenus, aliorum interpretationes lectorum oculis ubieci. Tempus iam est, ut etiam meam qualemcumque proseram, et aequorum iudicum arbitrio permit tam. Qua in re ut tanto felicius procedere possim,sngulas primo voces sub examen vocabo, et ex illisaeinde . he explicatis, genuinum verborum Domini sensum' eonstituam. Ut igitur initium a prima vocula περ liciam . illa satis diu non parum negotii mihi faces sivit, quoad aliorum vestigiis hic insistere perrexi. Sed se ipsa diIigenter et meditate expensa, primo quidem eum permultis in ea lam sententia, voculam πὸς cum versu immediate praecedente connecti debere. Sed cum ne sic quidem constructio plana et expedita mihi videatus , .existimo, non vertendum esse , uti omnes interpretes mihi visi vertunt, omnis, sed potius tuus ac integer. Nempe verba versas antecedentis 48
476쪽
Ita sonafit di Vermis eorum non inferis et Ignis non extinguitur. Nunc inversu, cuius sensum 'md agamu . Servator pergit, et rationem addit: Toti enim, quanti quanti stini, igne illa insere usi saliuntur ex rendum.-tur. Hoc eleganter Gracti eo modo, uti in Ytu tegitur, exprimere sistent, nempe ο ανθρωπος γ πυρὶ αλαν orati Afferemus elegantiae hu us ,raecae aliquot ex vetustis scriptoribus exempla. Herodotus de Ibide ave Aegyptia loquens L. it c. 76 , μάλαινα ποετα, Nigra Leminiter V tot et . Ibidoe i ii e Pergit, πaram, Graci-
vel glabrum) capur habet, et totum collum. Sophocles in Aiace Flagellisero us. 730, 74o, se οὐκ
ερέφεται, quod si retro respicere velit, totum corporis truncum retorqueat necesse UE Apus Theocritum Idyll. III v. I 8, pastos virginem sic alloquitur, τ, πάν λιθον, . rosta faria, ubi Cafauboni notaΘ a rerum harum studiosis consuli poterunt. Nobis vero haec,
quae attulimus, nunc miselant. Hoc unicun tantum monebo, striptores Liatinos huius elegantiae expertes etiam non eo. Exemplum a re, quam tradia
mus, non valde alienum in istis Horatfici γ occurrier
477쪽
Hiobis Labitinam. Facile iam ex bis intelligere quivis poterit, quidnam me iudice verba haec sibi velint: πνρὶ δει totus vel omnis V satietur.
Imritur, hane interpruationem optimo conciliari eum ne u orationis Domini. Sed videndum nunc inprimis nobis est, an interpre latio haec constructionem atque nexum horum verbo rum cum antecedentibus laciliorem reddat, et apertim ostendat. Videtur nemps obiici mihi possis, interpretatione mea connexionem versus' nostri cum praeceden tibus plane non commodiorem et dilucidiorem essici. Πάρ in numero singulari ponitur. Praecedit, mermis eorum non interit, et ignis non extinguituri Conitruitur itaque nomen singularis numer Cum alio pluralis numeri, quod, sum. prgesertim tota sententia verbis symbolicis et aenigmaticis contexta st, sensum non ita faci. Iem atque obvium reddit. Fateor hoe, adeoque enallagen numeri me hic necessiimo concedere oportet. Sed enallage tamen haec neminem turbare merito debetidiam, r. ut viri eruditi observarunt, non rara videmus, figuram hancce in Codice S. a scriptoribus tam Hebraeis, quam Graecis adhiberi. Exemplo sint ista Pauli Galat. v I. I, μοι πνευματωὶ -ταφτi- τοιουτον. . . σκοπῶν σεαυτήν. ' Quae ad ver-
478쪽
hum ita sonant: Vos spiram les recone nare Busismo. di hominem .... considerans te ipsium. Enallage autem haec in loco nostro tanto facilius deprehendi poterat, quia in praecedentibus numeri continuo per mutantur, ut igitur aequali iure et singularis et pluralis locum habeat. Servator enim ' sermonem suum direxerat ad unam singularem personam: F-tua scandalum tibi praebet , abscinde eum v. 43, et sic V. 45 et 47, rationem vero hanc addiderat: ne abeundum sit tibi in Gehennam , in ignὸm inextinctum, ubi
vermis eorum non moritur, et ignis non extinguitur.
Itaque Servator in versu nostro loqui poterat et de eo, qui in ignem abiturus est, numero singulari, et de iis, quorum vermis non moritur, numero plurali, eos totos igne condiri. 3. MOnuimus autem, vocem περ eo sensu, quem indicavimus, Graecis elegantem censeri, et singularem vim babere. Sed vis illa tota reissidet in singulari numero, uti ex allatis exemplis, eromnibus aliis bubusmodi perspici potest. In pluralisgnificatio illa periisset. Hisce iam io revatis, non modo sensus ille textus nostri, quem aperuimus, facilis est, sed et scopo totius orationis Christi egregio
accommodatu . Nimirum Dominus comparationem instituit inter unum aliquod corporis membrum et in tum hominem. Si manum, si pedem, si oculum evellis, ne scandalo tibi sit, si, affectui tuo nervos prae scindens, uno forte membro in hac vita carebis. At si assectibus ituis omnibus vis obsecundare, unam meminbrorum omnium ad peccandum lin hac vita conserva. re, totus aliquando igne inextincto salieris. Ita Ser. vator ipse totam orationra suae summam alibi in pauciora haec contrahit: Quod si oculas tuas dexter scandalum tibi praebet, erue eum et abiice abs te; expe dit enim tibi, ut pereat unum ex membris tuis, a mn totum corpus τὸ σω Me 9 tuum coniiciatu
in Lehennam, Matth. v. a9. adde v. 3o. Quod hiet
479쪽
M. DISSERTATIONES DE LOCIS. SAORI
Dum hi Disertationem celeberrimi memsris, aliquoties iam citatam , oculos iterum nunc coniicio ιliquid illic occurrit, quod animum meum percellit. Si enim verba eius recte capio, intelligo, eum et interpretationis illius, qu m lectori moia obtuli, me. minisse, et eamdem refellere. Nam ita scribit requiaem nonnunquam si Hebraeorum respondet, idemque est, quod totus. Verum , υν pridem obser-νavit B. Grunenbergius, nutam in Dro Novo Test mento exemplam est, ubi, in e u recto simpliciser,
sine audiso substantiso positum, uano signi'ationem
ferat. Equidem Dissertationem Grumnbergianam nunquam vidi, nec nunc inspicere mihi Iicet, adeoque certum de illa observatione iudicium ferre non possum. Forte enim illorum hic respicitur sententia, qui, cum Saro interpreta et B. Luιhero, masculinum πας pro neutro se, accipi volunt, qua de re dictum iam est 3 i. Si vero viri illi erudit, interpretationem quam ego in superioribus commendavi, eo argumen o oppRgnare volunt, quod eo, quem suggessi. sensu in Novo Testamento non reperiatur, id nonnia cum aliqua conditione et cautela concedi potest. Nimo exemplum non succurrit. ubi, ut aiunt viri eruditi . is easu νecto si Eritis, sine adduo substantivo positum , hane signisi ιionem serat. Verum quid in
eo situm est , dummodo ceteroquin ostendi liquido possit, τὸ arae non infrequenter scriptoribus sacris ictipsum, quod volumus, nempe tuum innifica 3 u-
480쪽
Iim vero significationis exempla passim: occurrunt. Sie. q. g. 2Mς ο oKoe σου, Domus pus rota, ΛακI. I . πάσα η γερου τια Senatus torus, Act. V. II, et quod' maxime in rem nostram facit, παν-σωμι, non omne eorpus , sed corpus totum , Eph. Iv. I 6, Coloss. II. 19, ut taceam, quae toties occurrunt, πὰς ὁ κώσμ ος, Mundus totus , πάσα η Ἱουδαρου, Iudaea. rota , πάτα Ἱεροσέλυμα, me μθma ιom, et quae alia huiusmo.
Quaerisur , quia m salsura ignis.
. Pergimus nunc ad alia, quae in illa Christi Domini oratione illustrationis indigere videntur, id praecipue, quod Criticos tantopere excruciavit, quidliam sibi velit -ρὶ ἀλίζει m. Per τὸ Hρ igitur ignem nullum alium, ut supra iam monuimus, putamus a Servatore innui, quam de quo hactenus egerat, ignem inextinctum tormenti infernalis. Hoc igne ait eum salitum iri, qui in Gehennam coniicietur. Qua egregia me. phora sapientissimus Servator auditoribus suis indo lem et usum ignis illius inlamatis, de quo hactenus fuerat locutus, depingit. Ignis illa est natura, ut res, quas contingit, corrumpat atque absumat. Talem. quoque re ipsa igyem infernalem mente sua fingetoc gregales. Ipse-disertis verbis scripsit, impios plane desituros et igna infernali siemelomnes, ablum umin , quem plerique discipuli seqtiuntur. Pa. rum ab ista sententia discrepat Iudaeorum illorum doctria
Socini ipsius aliorumque Socinianorum hac de re lomea et iudicia collina videbis in Setineteri Collegio Anti iociniano P. 1298 et seqq.