Historia bibliothecæ Fabricianae qua singulis eius libri eorumque contenta et si quae dantur variae editiones augmenta epitomae versiones scripta adversa et hische oppositae apologiae sive defensiones auctorum errores et vitae doctorumque virorum...

31쪽

ρα - -

approbantibus Decano D. Davide Patro, ae praeside D. Barthol. OPaltera Genevae A. Isi . praeside D. Bened. Turretino. Antonii DEV SINGII Apologia contra D. Ioannis chppen burgii Casuum positiones. Hardervici, sine adpositione anni. Et de istis Cloppenhurgius Provinciae Geldri ae iudicium expetebat. postquam praeiudicia theologorum super iisdem in variis academiis tacite conquisiverat. Conqueritur autem Deusiηρ . aduersa. tium , collegam suum, se nunquam antea monitum acerbe satis excepide publicis disputationibus; quaedam, ceteris omissis,con tra mentem suam carpere instituisse; composita divisisse & divi. sa coniunxisse; ad Academias viciniores ac remotiores, Casuum positiones, di menti & scriptis suis minime quadrantes, transmisisse; nec acquievisse tandem, postquam iudicio Facultatis theologicae Lei densis uterque se submiserant, Sc coram Deputatis Synodi, ac per eos coram ipsa Synodo in illud compromiserant, sed nova aliunde iudicia nihilominus requisivisse. ac Bremam usque transmisisse exquisitas Sc confictas istas Casuum positiones. Capita autem, in quibus Apologia occupatur, sunt harer i) de sub-ustentia animae humanae, & ratione unionis eiusdem cum corpo te. et de immediata Dei providentia ae anima mundi. 3)de animabus ae intelligentiis astrorum. 4) de intelligentiarum ordini bus. D de spiritu Dei, qui terebatur super aquas. Gen. I a. de singulari ac super turali unione hypostatica divinae & humanae naturae in una Christi salvatoris persona. Negat vero DeusAriu' perneiatque, se passim inculcare quaedam contra receptam sentenistiam; negare providentiam divinam; de mundi anima iis uti verbis, quae soli Deo solent assignari, ut enter, potenter, ubιque prasensa duo angelorum bonorum genera statuere; bonorum & malorum angelorum ex philosophia dare distinctionem ; supercaelestes in telligentiis appellare ministros Dei extraordinarios; angelis caele: nibus praeesse animam mundi; atque hanc mundi animam credendam auctoritate sacrae paginae. Ceterum' Apologiae praemittit Praefationem, qua scribendi caussas dc occasionem. ac rei genae historiam perstringit. γ Antonius m vim. meursensis, Burg dieii Gobi inter philosophos, nec non βιώσvclii di inter dicor .discipulus

32쪽

Hardervici primum physicae & matheseos, deinde St Medietnae profestar ae doctor, Cloppenburgiique tune collega, & urbis physicus ordinarius, postea eiusdem professor in uniuersitategroningensi ae pariter medicus provincialis, serenissimique Pririseipis nasioviei archiater, orientalium linguarum, ut arabicae, per. Iicae, turcicae, peritissimus, edidit Pentateuchum persicum ex imterpretatione lacobi Lexicon meditum arabico.latinum. Lexicon persico - latinum, atque Erpenu Grammaticam arabicam auctiorem. Hexllemeron recognitum, cuppexburgia- heautontia morumenon, de ortu animae humanae aduersus Charismum, Exa. men pulveris sympathetici contra Digbaeum, Oeconomum eo oris animalis restitutum contra A aree, 6c ex arabieci in Iatinum comuertit Canticum Asinna de medicina, di Selecta medita Io. Modi fuai damasceni, mortemque oppetiit A. I 6. aetatis sq. Καηga miti Diar. biograph. Yyy a. Ium . P. H. 269. 1

Seripta adversaria Collationis in ensis. Lugduni Batavo. tum Collatio ista inter quosdam etalesiarum Iiastores de di. vina praedestinatione & capitibus ei adnexis habita fuit A. i6ia. N Petrus Bertis.s scripta illa, auctoritate illustr. Ηollandiae di est stiriae ordinum, ex belgicis iam pridem editis latina secit. Horum seriptorum primaria sunt duor) Rιm strantia videliset si ve librutus supplex. illustribus IIollandiae 8c Wes seisiae ordinibus A. isto, mense Iulio oblatus a Ministiis di Pastoribus in caussa doctrina

gravatis, unde dc nomen Remonstrantium assumserunt, At ab M., euius sententiam sequebantur, etiam γε mimani dicti sunt. a Contra remo 'antia, seu Resuratio prioris stripti. exhibita iisdem. Ordinibus anno 16ir. mense Martio ab illis Pastoribus, qui ex novissimae Synodi constitutione, rerum eccisiasticarum curam ad pertinere arbitrabantur; dc inde ipsos coarearenisastrantω. discriminis . caussa, protinus V ari placuit, a Gomaro autem, quem ducem habeis han mari' sunt appellati. Remonstrantia continebat r. excusati, onem ipserum Remonstrantiumadversus suspiciones et calumniassquibus, ut aiunt petebantum, quasi immutationem aut innovati nem religionis quaererent. I. declarationemeapiriam quorundam de

quibus ipsos inter, eorumque σιω- disteptatio 1 inciderint,

33쪽

mmonstranis se contri-aest avis petitionem lNitimi oc liberi conventus syllodici, in quo auctis ei posiant; aut. cis non detur ut in sententia tolararentur sua, ecub illustr. Ordinibus adversus omnes ecclesiasticas censuras proteis gerentur ae defenderentur. Sententiam autem suam, quam veram dc verbo Dei consentaneam credebant. cumque Lutheranis communem habent. V. auiculis comprohendebant; quorum haessumma: L Deum ante iacta mundi fundamenta decreyisse, credentes in Christum, fit in fide perseverantes servare, incredulos vero ae contumaces damnare. II. Iesum Christum pro omnibus de singulis hominibus mortuum esse, de remissionem peccatorum im irasse, ita tamen, ut nemore ipsa illius remissionis particeps fiat praeter credentes. III. Hominem salvificam fidem non habete

a se . neque ex liberi sui arbitrii viribus, sed necesse esse, ut a Deo in Christo per Spiritum sanctum regeneretur. IV. Hanc Dei gratiam esse principium, prurinum ot complementum omnis lisni; modum autem operationis gratiae illius non esse irresistibilem. V. Fideles auxilio gratiae Spiritus S. abunde viribus instructos es.se, quibus in fide possint perseverare: utrum vero rursus possint

deficere, accuratius ex Scriptura prius inquirendum esse . quam id confidenter alios docere possent. Contraremonstrantiae autem line erant doctrinae capita et L Deum ex humano genere, corrupto in Adamo. liberare certum quendam hominum numerum . quem

in aetemo suo et immutabili consilis ex mera miserieordia. Ω- eundum voluntatis suae beneplacirum elegit, quos per Christum salvaret, reliquis iusto suo consilio praeteritis. 6t in peceatis suis rei tis. II. Pro elatis Dei habendos etiam filios scederis, qua tisper re ipsa contrarium non declarant. I II. Deum in hae sua non respexisse ad fidem aut conversionem suorum eis lectorum, tanquam ad causas electionis; sed statuisse, iis quos ex beneplacito voluntatis suae elegit. dare fidem et perseveranti. am in pietate . atque hoc modo eos salvare. IV. Deum filium si1. um Iesum Christum in mortem tradidisse ad salvandos suos illos . electos, adeo ut, licet mors Christi lassiciens sit ad satisfactio nem pro peccatis omnium hominum, in solis tamen electis vim

suam habeat ad reconciliationem. V. Deum non tantum exter

me per predintionem euangelii, sed di interne tam emaciter o-

petari in coriaua electorum iuorum , ut re ipsa ac syonte. sua

34쪽

eonvertantur & eredant. VI. Vere fideles & regenitos, licet per imbecillitatem ramis in gravia peccata incidant, tamen eadem Spiritus sancti virtute, qua regenerati sunt, ita sustentari ae eonseris

vari, ut fidem nec totaliter, nec seraliter amitterre possint. In ea. demCorurare inrantia negant. Remonstrantes in sua sententia tolerari posse, tanquam eeclesiae matae Ministros eosque cenis sutis eoelesiasticis debere esse subiectos contendunt. Atque hane Contraremonstrantiam ad Collationem hagiensem missi VI. --nistri obtulerunt, videlicet Ruardus Ac ivi, Pet. Princiis, Io. merus , Libertus Fraxisin. Io. MIM HU S Festus Hommim, cum totidem etiam ex parte Remon strantium comparuissent, nimirumlo. V ωνναιο dus , Adti Barri . Guard. Ponii , Nicol. Graviuch/min. Io. Arnold. cstromin, dc Simon Episcopi-. moniam vero indicta Collatione nihil ad pacis promotionem effici potuit, mino.

re postea numero partes litigantes mense Februario anni 16i3. conis venerunt Deliis, & quidem a parte Remonstrantium Ioannes V ten, ardua, Adr. Borrms, Nicol. Gravincbavius; a parte Contrare- rhonstrantium Io. Buaν ,-εc Festus Hemmim. Primum res

per colloquium tentata est; sed tandem scriptis actum. Et omnia . quae tune disputata sunt, hoc exhibentur volumine. Tandem vero illustres Ordines mense Ianuario anni I6I . Decretum conis didere pro pace Ecclesiarum, iubentes. ne Pastores supra modum saperent, sed ad sobrietatem, S cum Scriptura sacra docerent, salutem quidem nostram ex Deo selo esse, at nos nobismetipsis

exitium accersere, nullos a Deo homines ad damnationem creatos, nullis a Deo peccandi necessitatem imponi, neque a Deo quenquam ad salutem vocari, cui salutem omnino non dare decreverit, utque se porro ad christianam caritatem, concordiam do bona exempla componerent, quo ulteriora dissidia evirarentur. Vide etiam his de rebus Limborebium Relat. histor. de controversiis in Faed. Belgio de Praedestinat. p. Is . excuricum Tomo II. dela Biblioth. ancienne & inod. P. I s. Epistolica disceptatio de fide iustificante, nostraque eoram Deo iustificatione, Sidrandum LVBBERTUM inter et Petrum B E R TIV M. Delphis Batavorum Isia. Disceptatis: autem de D hoc t

35쪽

hoc: An fides a Deo habeatur pro omni legis iustitia, quam nos praestare tenebamur, adeoque an ipse actus fidei seu το eredere imputetur in iustitiam, sensu propriol mi hic, negat ille. Della eii autem mente vide Responuonem Re-onstrantiaram ad Epistolam Ministrorum malachrianorum. p. 86. ac nota, quod scribit Io. Arnold. Carvinas P. I. Responsionu ad Notas Io. emanni p. . mala fide alium esse a Lubberto, quod truncatas illas litteras citra voluntatem eius, cuius maxime intererat, Petri Bertii videli cet vulgaverit.

Disceptatio scholastiea inter Nieta. GREVINCHoVIVM Et Guil. AMESIVM de Arminii sententia, qua electionem mnem particularem fidei praevisae docet inniti. . Cum EST EI

oratione, qua eertitudinem gratiae norit αργον λογον. esse probat. Amstelodami 16l3. a Nicolaus Greviset vias , pastor roterodamensis, unus ex Remonstrantibus, pridie eius diei, quo citati erant alii Remonstrantes ad Synodum dordracenam . ministerio suo publico exinutus fuit, atque ideo non admissus, qui publice in synodo verisba faceret, hoc tamen Remonstrantibus concedebatur, ut privatim eius aeque , ae Goulartii opera uterentur. Anno I6Iy. citabatur Hagam. d, Io. teubagardi consilio, non ivit, verum excusatione usus actutum sese proripuit, fugitque Fridericopolin misitiae Responsionem eius ad brevem Remonstrantiam, quam Deputati Synodi secerunt A. I626. in Conventu illustr. Oedinum Hollanis diae, Carolus Messius laudat, ut brevem, claram & solidissimam rscripsit etiam Apologiam publicam di privatam. Vide Epistolas ecclesiast. pra tantium S eruditori virorum P. sI6. S8'. 9s . iGuillelmus Amsui, natione angius, doctor & prosetae theologiae fianequeranus , consignavit Lectiones in psalmos, Meiadullam theologicam. Explicationem utriusque epistolae S. Christianae catecheseos sciagraphiam, Berarminum enervatum, Casus conscientiae, Coronidem ad Ceilariaησm bagiensim, Anti synodalia. seu Animadversiones in scripta synodalia Remνη tramium circa Articulum primum, Disputationem de incarnatione Uerbi contra Socinianos, & aliam contra Metaphysicam, obiitque Λ, IOD.

36쪽

R-M ramuh--ἰ t. cim isi M.tis, qui sub finem seculi XVI. Cantabrigiae clamieeum celebri eoque usus est valde familiariter, hie ab in P atione voeatur illustri Iaude conspicuus; di in rubro.

theologus summus.

REMONSΤR ANTI UM Epistola ad exterarum erelesiis

vrum re malos Doctores , Pastores Theolagos, contra Epistolam Ministrorum malachrianorum. Lugduni Batavorum I 6IT. Sen

tentiam illi suam de praedestinatione it annexis ei capitibus exponunt, & enati aliquot retro annis ob haee ipsa in Gelestiis belguris, ae in odies magis magisque gliscentis dissidii sentes caussasque aperiunt. Estque adeo haec Epistola responsio ad Histolam Wa lactrianorum, & Mut hale, ad singulos directa est, statumque

eontroversiae in V. capitibus, a Remonstrantibus assertis proponeis re nititur , & exterorum theologorum de iis judicium ex uirit, nec non consilium tanto, ut aiunt, malo adhibendum postulat; ita illa ad omnes S universas resematarum ecclesiarum Doctores, immo & ad quosvis, veritatis ac pacis ecclesiasticae cupidos scripta J , & quidem hune in finem, ne Remonstrantes, ante perceis piam caussae suae defensionem, maximorum serte virorum praeiudiciis gravarentur. In fine annectitur & ipsa IMalachrorum , hoc

est, pastorum eius inter Seelandicas insulae, quam Walachrum voscant, Epistola.

Io. Arnoldi CORVINI Responsio ad Io. Beterammul Anno lationes, quibus vindicatam ab Hug. Grotio Pietatem illustrium Ordinum IIollandiae & Westseisiae denuo impugnauit. Lugduni Batavorum. 16i4. Sunt huius Responsionis Partes II. quarum priore auctor demonstrare satagit, Grotium, non ut Vorstium, sed ut ordines in re Vorstii purgaret, curae habuisse; posteriore autem eorundem ordinum decietum pro pace ecclesiarum, sentenis tiaeque Remonstrantium de praedestinatione & appendicibus tolerantia, anni Isr4. mense Ianuario conditum, pluribus defendit, ostendens pariter, qua techna utatur Bogermannus, qui sub larva impugnationis Grotii, ipsos illustrissimcri ordines, quorum caus. sam Grotius egerat, callide ac proterve impetat. In Epistola d

dicatoria narrat Cominus, in Belgio ab ipse resormationis initio I Da super

37쪽

super praedestinationis negotio diversissima iudicia emicuisse, sed tandem ordines prudentiam di aequitatem adhibuisse, ut nun quam passi sint, quenquam pastorem, cetera innocentem, ob dis sidentem de praedestinatione sententiam, a communione aut s ero ministerio segregari. In Praefatione autem potiores antag iustae oppositiones, ad quas in libro ipse fusius respondet. proponit ac solvit, Et, quid Gratior in Pietate sua probandum sust perit, quodque Remonstrantes cum Semipelagianis nihil cominmereti habeant, ostendit. Petri B E R ΤII Apologeticus ad fratres Belgas, in quo ea lu- .mniae crimen ipsi a Io. Piscatore impactum diluitur. Lugduni Batavorum Hi . Bertius in Epistola, nomine heredum Iae. Armi- nil ad illustres Provinciae ultraiectinae ordines directa, quum Coulatio eius amica eum Fran. Iunio in vulgus mittenda esset, eos ecclesiae doctores , qui scribere non verentur, Deum ἡο--α hoc eo uo condidisse, ut non tantum tibi posui, sed etiam ut re 'sa tib

rentur, quippe aluum non nisi has ratiose pervenire potuerit ad Inti itis

suos principata , comparaverat cum TIBERIO Caesare, qui, si vellet virginem quandam stransulari, quod quidem patrio more nefas erat, eam prius vitiari iussit a carniuce, atque ad oram libri, ubi de doctoribus agit, Piscatorem adversus Abasmauisaeum notaverat. Hoc vero Piscator dicit esse calumniam, eamque aikoeem, doctrinae suae impactam. Itaque iam Bertius contra accusationem istam se tueri ac defendere nititur. Et in Praefatione uidem agit de vario disputandi modo, de ossicio theologiee di putantium, deque recta controversias theologicas iudicandi ratione , ipsi autem Apologetico praemittit Canonem ecclesiasticum Provinciae ultraiectinae A. isi a. d. 24. Augusti de moderatione a Pastoribus observanda in tractandis materiis praedestinationis, item meretum illustr. Ordinum Hollandiae&Westseisiae A. Isi . m. Ianuario, cuius supra facta est mentio, de pace dc moderatione ex-

ercenda.

Pressior declaratio, sive narratio processus omnis observati a Pastoribus ecclesiarum, quos REMONSTRANTES voeant, in dimidiis istis ecclesiasticis, usque ad annum ista. Lugduni Batavo rum HK. Continet ipsorum desensionem adversus accusationes ,

38쪽

eontraremonstrantiae libella comprehensas inCollationis hagiensis gina Isic sequentibiis, cum utili institutione omnium veritatis S paeis studiosorum.Aecusationum autem capita haec erant: Remor strantes pravam adferre doctrinam, & processus instituere iniquos: novam enim illorum esse doctrinam. eiusque capita V. obtulisse illustribus ordinibus, quae ipsi nunquam antea in ullo coetu Sun-edriorum suorum, conventuue classico, cum ceteris Pastoribus communicaverint, aut ad diuini verbi regulam examinanda de derint; adhaec tali contentionum studio flagrare, quod factiones ac seditionem concitet. Quidam etiam Contraremonstrantium temperare sibi non poterant, quin Dordrectui curarent typis evul- .gari exemplar cuiusdam Remνηβν-tia, quam, falso licet, dixerunt in Actis Collationis hagiensis omissam aut neglectam, nec veritus est Reginaldus Deliis edere libellum quen- .dam Prasuoru sunt verba ineptum, qui Examen dicitur eaus tum istius dissidii; tametsi eum publice Magistratus delsensis reiecerat. Hisce machinis Remonstrantes opponere voluerunt Presissiorem hane declarationem, ut seriem modumque in deliberatio- .nibus fit actionibus suis, a L & aliis huc usque observatum, patefacerent , harumque omnium rerum sontes arrirent, sperantes, quemvis ex eius lectione deprehensurum, ipsos nihil aliud quae- uvisse, quam quod ratione muneris sui quaeri debebat; ceterum optant, ut sua opera minus ubique disputationum sit. plus studii autem placendi Deo: pietatem enim. quemadmodum id aperte .liqueat, pessum abire. S timorem Dei agmine illo tot disputatio-rrum eontentionumque opprimi. LCasp. BARL AEI Disertatiuncula, in qua aliquot batavi- eorum theologorum S ecclesiastarum male sana consilia & stu-iua iusta orationis libertate reprehenduntur. Lugduni Batavorum is I 6. Nimirum declamat contra calumnias Contraremo . strantium, & IV. ordines constituit hominum male feriatorum, quorum alii publico cauterio inurant famam fit venerationem po--tentissimorum Ηollandiae ordinum, ut Labbertus, Bogermanum, Sudtis, Suiutiis; alii rabiosis libellis in illos invehantur. qui illatam optimis Retioribus iniuriam, qua voce, qua scriptis fortiter -propulsant, ut praeter dictos Vincentius Druuabnuius , di lae.Tria; alii ne mortuis quidem pareant, in Madm, Masmo, ι . D 3 S-a-

39쪽

mes .el assivi. se- -UιM Smisitas Melanchthoni; alii in Remonstrantes ipsos agminatim p- ruant, multa de iis false confingant, recteoue dicta tanquam haeis retica traducant, ut praesenti Dissertatiuncula propositum esse ait, I. ut, quomodo gliscentes adhue inimicitiae sopiri queant, advigiletur; a. ut de Remonstrantium instituto, ac instituti aequitate

toti mundo eonstet.

Roterodami i6i . Est, uti prae se fert titulus, abstersio calumniarum Adriani Smοutia, quibus in suo Grevinchovio. ut inscribit, heautontimerumeno, illustres Ordines ac plerasque civitates Hollanis diae, nec non Remonstrantes, eorumque patronos, socios, alios. que eum iis pacem colentes , nominatim vero Nicol. Grevisehου

fiam, in odium atque invidiam orbis christiani adducere satagit. Vbi non nulla quoque de potestate christiani Magistratus in re, bus ecclesiasticis. de praedestinatione di providentia Dei circa malum, de gratia di libero arbitrio parodice delineantur. XII. Cusp. SCHVVENCKFEL DII Uolumen scriptorum geris

manteorum: i de adoratione Christi. A. isy . Non Patrem dun. taxat, sed Christum etiam, filium eius, secundum totam perso . nam, utraque natura constantem, adorandum, S divino cultu afficiendum esse. Removet etiam duplicem errorem, qui sibi imis putatur, quasi statueret I. exaequationem utriusque in Christona.

turae. 2. Christum non posse participem reddi divinae & eaelestis gloriae . nisi proprietas unius naturae essentialiter communicetur eum altera. a Expositio psalmi I3L In qua docetur i. de christia. na concordia. A. Iss. a. de unctione Christi. 3. de rore spirituali. 4. de dupliei Dei benedictione. 3 De cibo vitae aeternae; item de veto sensu rapitis VI. euangelistae Ioannis; & coenae Domini. . A. Is47. Explicatio evangelii Luca XVI. I'-II. de divite & Lais garo. A. isyc. o Epistola ad Pastores de oratione. eiusque quadruplici discrimine, S XII. partibus, quae ad christianam oratio-- onem requiruntur. A. Is 7. 6 Depulsio' maledictionis Lushινι, quae primum edita fuit a Matthia meis illyrico contra Schwenchis. iadium. A.-Maledictio ista, anno Is 3. scripta, atque hic rein petita, extit etiam Tomo IIX. Operum tenensium germanico.

40쪽

rum Lutheri p. I s. atque ita sonat: Derepet Domium iste, sathan. D sis stiritur risus, qui eavit σε, ct eursus mus, quo curris, ct omnα, partietant tibi, Saeram-tarii ct Eut ebian horum loco u leuaposuit: Zvingliani) tee-, ct eum vestris blalphemiis is perditionem εβeut seriptum est: Currebant, si non mittebam eos. loquebanturdi nihil mandabam eis. Imputat ei quoque eutychianisnum Nereaturalitatem, ipsumque vocat furiosum stultum. atque a diabolo obsessum, nee quid blateraret scientem, ae longe iubet um facessere eum suis libellis, quos diabolus ex ipso evomat, &cacando egerat. Hane igitur maledictionem Schwenchfeldius non tantum a se depellit, verum etiam sententiam suam de s. haena, Christum in ea spiritualiter & ore fidei sumi, promit , vorationem & doctrinam suam exponit, seque siponte currentem. sellam prophetam, it eutychianum aliive haeresi addictum esse negat. Iudicium de Io. Bra tu doctrina de S. caena, quae legitur in eius Catechismo; item de eius scripto in caussa Andr. andri de iustificatione: 8t Refutatio tractatuli, qui inscribitur Re sponsio ad Schwenekfeldii petitionem: eui etiam Menalis subscrupsit. A. Iss8. Multus hic sermo est de s. coena,& sensu verborum eius, atque in Appendice concordiam negat iniri posse intermittebergenses di Osiandrum , eum utrique. ipsius opinione, errente negat etiam iustitiam imputatam, di in christianitate ditarentiam

personarum.

tractatilein, Tres diversi trastatuit. Francosurti ad Moenum i619. Sunt autem i. Commentatio in epistolam S. Iudae. 2. Sermones VII. in antichristos & pseudoctores. Quibus annexi sunt V. alii in incantatores, & Praelatio atque explicatio in epistolam S. Iacobi & Iudae. 3. Explicatio verborum : Sursum tarda . Primus eo rum monstrat vera apostolica vestigia , e quibus verus christianuvdienosci pqtest: secundus docet, antichristum in V. SN. T. esse pseudo- doctores qui in externis haerent, hypocritas agunt, nee faciunt, quod Christus praecepit: tertius modum ostendit . quo semper corda nostra ad Deum debeamus attollere, hec quaerere