장음표시 사용
31쪽
narinus applicata & ori ingesta juvant, praeterea tamen corpuS undique pune trisnt, ex subtili vegetabilium & animalium halitu petuntur. Particulae eorum volatiles vel a natura ipsa elaborantiir &coguntur , vel in his & quibusdam mineralibus, delitescentes , arte chemica evolvuntur & adunantur. Hac igitur ratione coi pus stibito penetrant &grate afficiunt viresque ejus instaurant. g. 6 . Haec medicamenta, quae a languido humorum circulantium motu indicantur , tum potissimum valent, cum , humoribus libere fluentibus , deficientes solidorum vires pulsu debili se produnt. Cum igitur humores vel ex pituitosa indole , vel inflammatoria diathesi languidius promo intur , tum vel parcius vel prorsus non adhiberi debent , quoniam solidorum vires tantum augent , nequa tamen humoribus mobilitatem conciliant.
Vapor tenuis e foliis , foribus & fructibus,' in quibusdam plantis adeo fragrans est , ut corpusi, languidum sua vi excitet & reficiat. Μellia sae folia, rosae floros, citri & aurantii sores &ὲ cortices , ex tot plantis odoratis exemplo nobis
32쪽
sint. In iis tamen corpori applicandis caveat medicus , net nimis odoratae caput grauent dctemulentiam inducant, neque idiosyncrasiae aegrorum contrarias seligat. Florum lilii albi, soliorum juglandis & aliarum graveolentium plant Tum vapores molesti & noxii sunt. g. 66. Nonnulli ex his vaporem adeo volatilem spargunt, ut mox in auras avolet, nec arte chemica
colligi possit, ex aliis vero aquae' destillatae & olea essentialia 'eliciuntur , quae in externis interntiaque remediis adhibentur, & nervosum systema grate assiciunt. Tanta plantarum , sale volatilioleois scatentium , in materia medica recensetur copia , ut in aquis & oleis destillatis nec non in balsamis , eleosaccharis aliisque medicamentis compositis exempla plura prostent.
Fermentatio , quae, motu intestino excitato ἰoleose salinas partes aquosis iungit. & inflammabile aquae intimius immiscet , semper quidem explantarum partibus non rodoratis volgille producit, tamen hoc ex odoratis magis essicax est v. c. spiritus rosarum & serpilli. In analeptica enim indole ad spiritum rectorem seu specificam vim vegeta-biIium attendendum est. Spirituosum ipsum con-eentratum stimulat & siccat, ideoque noxium est. g. 68. Si ad fermentationem primam seu vinosam xespicimus, cerevisia quidem nutrientes particu-
33쪽
las cerealium spirituosis junctas offert, hoc enim
potus genus, dummodo bene praeparatur , ad Cain diaca referri potest. Excellunt tamen vina bonaeandolis, quae grato sapore & odore praedita, terrae, in qua crescunt, & sermentationis bonitate se Commendant , 'grataque analeptica vi pollent. Quemadmodum enim vina generosa solo odoro lapius reficiunt, sic haustus eorumdem nervorum vires instaurat. Cave tamen , ne nimis spirituosa Vina , humores commovendo , aestum excitent.
FermentatIo altera , quae acetosa dicitur, acidum vegetabile attenuatum & concentratum aquae
iungit. Acidum naturale citri & quorumdam planearum succi exhibent , ab his parum differunt aceta bene elaborata , quae spirituoso suo halitu aegrum grate mciunt. Vis tamen analeptica ac dorum Ionge major esse solet , si cum floribus aliisque plantarum partibus digesta fuerint. Acida haec in multis morbis , qui aestu & putrida resolutione aegrum consciunt , cum fructu propi
vehementius agunt, simili tamen modo ut vegetabilia debilitati ab aestu medentur , putredini restant , & solida non nihil roborant, sanguinem non cogunt , ad lymphae vias vix penetrant, ide que coagulum inflammatorium lymphae non solvunt, attamen, imminuto calore, ulteriorem
ejus genesin impediunt. Adhibentur etero diluta inia spiritui
34쪽
linitiaris florum , porro in spiritu sulphuris peccampanam , praecipue in julapiis anasepticis.
Vitriolicum tamen hoc acidum & alia mine. talia effcaciora fiunt si digestione & cohobatione cum optimo spiritu vini combinantur, & , ut ch mici dicunt, dulcificantur. Spiritus vitrioli dulcis, qui inter nostros liquor anodynus mineralis ΗΟF-ΜANNI appellatur , & aliis quoque nominibus insignitur , spiritus nitri & salis dulcis vel per se , vel eum oleis plantarum essentialibus conjuncti, summo jure optimis medicamentis analepticis
Et aleatina volatilia, ut sit alcati ammoniacale ve sal volatile cornu cervi cet. vel spiritus alcatini volatiles in refiacta dosi exhibita, vel naribus applicata, ut cardiaca , vires nervorum instaurant. Haec veto caute adhibenda sunt , cum frie cal rem augeant & caput gravent. Tutius sorte propinantur liquor cornu cervi succinatus , quippe qui ex spiritu vel sale cornu cervi, & spiritu vel sale succini, quorum acida indoles est , spiritum via tilem medium exhibet nervos incitantem.
35쪽
Cardiaeis his medicamentis alia quaedam specifica , subtilissima particularum indole praedita annumerantur. Ex vegetabili regno . camphora , benetoinum , styrax & varia gummi saponacea , imprimis asa stetida 3 ex animali , castoreum , mos chus & gibethum; ex minerali, succinum & ambra. Haec omnia per se , vel aliis medicamentis parva saepe dosi juncta , nervina & vires reficiente indole pollent , dummodo idiosyncrasiae aegrorum & morbi temporibus recte accommodenturi
Dubium quidem est, utrum medicamenta ha tenus commemorata in fluido nerveo tantum , an in fibris quoque medullaribus vim suam exserant. Sed alia , quae plus minus cutim irritant, non nihil inflammant , & post' serum acre alliciunt & evacuant , rubefacientia & vesicatoria , magis stimulantia & nervos incitantia disi merentur. Etsi vero de illis alio loco propter seri aeris irritationem fusus dicturi sumus, huic tamen indi
36쪽
Indicantur vero a viribus aegra depressis , a materia acri stagnante & immobili , tum scilicet ,
cum humores simul resolvendi sunt. Vol tiles enim v. c. piperis & finapi partes, aromaticas & nasturtinas , acido aceti solutas , quo dammodo in humores penetrare , cantharidum effectus in vesicatoriis emplastris abunde probat , stimulando autem potissimum suam vim exserere , ex eo patet, quod languentem naturae vim incitanda circulatione & iussione humorum iuvant.
37쪽
quidem morborum occasionalibus expossiti , viribus tamen vitae eas superant, imprimis si cons-liis medicorum diligenter regantur. At subindo in multis cauis praedisponentes non adeo celeriter transeunt, sed corpori inhaerentes initia momborum faciunt. Pathoi. g. Ioo. seq. Tum igitur potissimum , cum morbus ipse increscit, de his causis removendis llicitus est medicus & indica tionem causalem , quae & prophylactica seu praeservatoria dicitur , animadvertit.
g. 77. Redit vero haec indicatio ad quatuor capita: rad disquisitionem & correctionem errorum diaetae , ut cau*rum occasionalium leviorum , a ) venen rum , ut vehementiorum , s 3 plethorae , & Cacochymiae , ut causarum praedisponentium. Hoc medici officium in morbis avertendis , & ab initio coercendis summe necessarium , nunc ante indicationem curatoriam describendum est.
38쪽
rerum. sex non naturalium in quarta physiologiae parte sve diaetetica tradidimus ; in disquisitione causarum pathologica vero Pa ,si. g. IOO. sqq. . damna ex neglectu earum oriunda annotavimus et nunc de sanitate , accuratius observatis regulis disteticis , restituenda , sigillatim agendum videbatur. Sed quoniam harum rerum tardiosa repetitione molesti esse nolumus, cuivis ea privatim repetenda permittimus , & de correctione err tum diaetae nonnulla in universum monemus.
peccant , non morosus sit, sed eos opportuno tempore ita *oneat, ut, de iis convicti, lubenterfectantur , & noxas , a neglectu oriundas cognos cant & evitent. Nec universales esse regulas diaeteticas arbitretur , sed erroribus , ex consuetudine familiaribus redditis , non nihil concedat, ut eos nisi aperte noceant, sensim corrigat , imminens vero ex iis sanitatis damnum , severa admonitione ostendat & avertat. g. 8O.
39쪽
g. 8O. Diaetae errores aegrotis , imprimis gravi morbo decumbentibus , & in vitae discrimen deductis ,
a medico non acriter ut morborum causae exprobrandae sunt, ne timidi & desperati reddantur e morbo autem imminuto vel superato , gravitatem nuperorum errorum iis serio ostendat, & cauti rem diatam suadeat, ne , novis causis admissis , morbus non nihil suppressus iterum increscat , aut dissipatus denuo excitetur.
In hoc etiam ossicio exequendo prudens. sit ,& animi propensionibus aegrorum , suae curae traditorum , censuram diaetae accommodet : Si enim durius iis imperat , celant saepe errores, nimia vero. lenitate moniti , damnum non nisi experiundo intelligunt.
s. 82. Nullius curam suscipiat medicus, nis vitae anteactae conditiones , quantum quidem rescire licet , probe disquisiverit. Imprimis vitam amicorum , qui ipsi continuam sanitath curam committunt, attendat, eamque tali diaetae subjiciat, quae non solum morbos aversura , sed etiam , oriundos protinus coercitura videatur. Opproorio est medicis connivendo & , errores diaetae nonnunquam approbando , amicitiam eorum , qui genio indulgent , captare , dc causu graviis morum morborum incurius fovere.
40쪽
Etsi vero in ipso morborum decursu errores diaetae cessant, ideoque eorum pervestigatio minus necessaria videtur , serio tamen & semper ad diaetam aegri respiciendum est , quae inter praestantitasma remedia numeranda est. Ualet autem ubiquo illud , diaetam accuratiorem omnibus suadendam . tamen genio morbi & symptomatibus praecipula accommodandam esse. Nos vero , qui de singulis hic agere non possumus , medico , ad aegros accedenti, in primariis doctrinae capitibus indicabimus , quid attendi mereatur.
Μorbi a vitiato aere oriundi vel aucti, praeeipue exigunt, ut aeger in puriorem aerem deseratur, vel noxius corrigatur. Hanc ob caussam ventilatio& tenovatio aeris in cubiculis aegrorum crebrioe opus est , & ingrato putridoque halitu nocentes res omni cura removendae. Corremo aeris petvapores medicatos non quidem intermittenda est eo tamen respiciat medicus , ut indolem depravatam aeris non solum mitiget, sed mutet.
Caloris & frigoris gradus circa aegrum ita moderandi sunt, ut, si fieri possit, etiam thermometro justa aeris temperies desiniatur , nisi paulo majus unius & alterius incrementum ad curatio . nem morbi requiratur. Ad has leges non solumeubiculi disquisitio ordinanda est , sed stragula etiam ita collocentur, ne aeger ex aeris vicissitudi