장음표시 사용
41쪽
De victu etiam aegri sollicitus si medicus eumque ad normam indicationis vitalis 3. 62. seqq. praescribat Cum autem aegri nutriendi causa, selectu alimentorum opus est praecipue quidem ad anumalem & vc getabilem , & utriusque variam praeparationem , sed etiam ad indolem & copiam attendatur : illam ita seligat, ut curationi morbi simul inserviat, hanc ex integritate organorum digestionis, & necessitate succorum ingerendorum definiat.
Abstinentia ab omni cibo paucis aegris convenit , ordo potius & selectus alimentorum ex indole et temporibus morbi definiatur. Ante paroxysmum vel eo durante, nutritio non concedenda est, quoniam vires morbi intendit, & coctiones materiae morbosae impedit ἰ paroxysmo autem superato , aeger victu reficiendus est , quo vires ad morbi, mutationes secuturas necessariae conserventur.
Potus aegrorum , si in genere eum consideramus , sit aqua simplex bonae notae , quae diluit, 'acrimonias , in humoribus natas , solvit, & per varia corporis 'cesatoria promovet. Ρotum sermentatum aut vitalis indicatio 3. 68. aut interdum curatoria exigit. Aquosi potus , vel demulcentibus vel analepticis gratioris redditi , copiam sitis aegri quidem definit , ipse tamen ventriculi vires nimiam non admittunt, sed crebris & moderatis
42쪽
haustibus potum sumendum esse declarant. Potu frigidiusculus plus diluit, calidum interdum speciales indicationes poscunt. f. . Sy
Et motus & quietis & amni & vigiliarum
vicissitudines; in progressia morborum varia rati ne turbatae , separatim disquirendae & ordinanda sunt. Μonemus tamen medicum , motum aegri &, si aliter fieri nequit, frictiones partium sustinere , suo tamen tempore quietem , interdum etiam somnum , apto situ aliisque auxiliis allieere , in soporosis tamen aflectibus somnolentiam Omnimodo impedire debere.
Animi assectuum moderamen, ut semper , se praecipue in morbis servandum est : grati enim dc ingrati, si vehementiores sunt, vires vitae deprimunt , earumque essicaciam , in morbis cooperan tem , infringunt. Μedicus ideo adhortationibus suis timorem imprimis & iracundiam cohibeat , spem & siduciam vero excitet, omniaque ab aegro removeat , quae animi contentionem urgent &sovent.
s. 3I. Haec praecipua sunt monita, quae medicus, diaetam aegri in universum definiens , attendere tenetur , ea enim , quae singulis aegris conveniunt , examine speciali inveniuntur & ordinantur. Etsi enim certum est, exquisitissima medicamenta iii gravissimis morbis effectu vero destitui nisi diae . C a ta
43쪽
ta iuventur, aliae tamen regulae , quam quae ad sanitatem tuendam requiruntur , proponi nequeunt. '
VENENORUM EFFICACIA EAΜQUE . INFRINGENDI RATIO.
enena sunt corpora naturalia earumque partes, quae corpori animali, imprimis humano, ingesta vel alia ratione applicata, solidorum minimorum vigorem & fabricam , fluidorumque mixtionem tu bant & destruunt, mortemque accelerant. Cum vero 'in particulis minimis aggregatis vel mixtis inimicam hanc vim exserant, artesecta etiam venena huc referendae sunt. Quemadmodum enim
interdum praeparatio deleteriam vim destruit , sic sepe eamdem non solum servat, sed auget. g. 93 Uenena subito utplurimum laedunt, interdum tamen lente , sed certo exitiosa sunt. Accidit
etiam , ut casu fortuito ex re alias innoxia effectus venenato similis oriatur. Interdum veneni vis dispositione hominis augetur , interdum infringitur. Cum vero nos eas corporis particulas, quae indolem suam & mixtionem , la non semper , sepissime tamen homines interficiunt, venenatas dicamus,
44쪽
dicamus, exceptiones has & alias in venenorum disquisitione attendendas in medicina forensi
Multa venena in materia medica eum medicamentis salubribus examinantur & describuntur ;a re tamen alienum non erit, classes quasdam cons
tituere , &, effectibus indicatis , indicationes αremedia ad venena tollenda & infringenda propo
nere. Licet vero classes venenorum ex natura
particularum & indole effectus recte constituendae forent, hoc tamen in multa cognitionis obscuri- . tate fieri nequeat, nos tantum venena juxta ordia nem trium naturae regnorum ordinabimus.
Ex regno minerali rigidae & acutae quorumdam Corporum particulae, nervos pungendo & vascula dilacerando , setisilem primarum viarum fabricam laedunt , & spasmos , haemorrhagias , inflamma- . tiones atque gangraenam & sphacetum inducunt. Vitri contusi nec subtilissime triti particulae scindentes & dilacerantes declarant, quomodo adamas& alii lapides pretiosi , crystallus montana , at men plumosum & similia mineralia corpora venenatam vim exserant, etsi humoribus solventibus
Acida mineralia concentrata , vitriolicum , ni trosum & salis communis, per se & quando uemcnstrua metallicas particulas Blutas habent , pri- potissimum dijudicamus.
45쪽
mas vias vehementer laedunt, nauseas , vomitus , erosiones inflammationes , colicas, & dysenterias eum vehementissimis torminibus excitant, & , spasmo aucto, per totum corpus propagato, homines conficiunt. Calces metallorum , ignis vi exus tae , recentes simili serme ratione agunt. Cupri
calx sive viride aris , etsi cum acido vegetabili paratur, ob cupri tamen particulas lentius quidem,
In his omnibus ad mechanicam quamdam vim , figura & forte pondere laedentem respicimus ,1pecificam tamen & ex singulari mixtione deci randam , arsenicum, quod prunis iniectum odoro alliaceo se prodit, habet. Cobaltum enim & variae ejus minerae , arsenicum album , crystallinum prae bent, quod , sulphure addito , in citrino & rubro mitius redditur. Haec cuncta effectus nunc indica- .los suo quoque modo exserunt, sed vapore etiam nervis adeo infensa sunt , ut vertigines convul- sones & paralyses excitent, & nisi homines vi lenta vi destruant, lente tamen absumant.
tamen perniciosiores sunt, sulphuris accensi&concentrati vapor , aer in cryptis subterraneis diu inclusus , & similes forte vapores diversae indolis ex retro carbonum halitu , aliisque vaporibus angusto loco inclusis & quiescentibus v. c. cloacis & musto cererisia fermentante. Hi enim non seiuna
eryna re irationis sing clari ratione stringunt 2
46쪽
sus rationis caussa sunt, sed universum systemanervosum assiciunt, omnes vires vitales subito ludi, primendo, mortem interunt.
g. 99. Subtili ssimae & volatiles terrae particulae quae in lapidicinis & metalli fodinis dissipantur , & ab iis ,
qui calcem & gypsum tractaui, & terras varias vis C. tripetas, ad polienda marmora , lapides preti sos , vitra & metallica vasa adhibent, vel pulmonibus suscipiuntur, vel superficiei corporis. applicantur , veneno similes vires habent. Etsi enim perspiratione impedienda non evidenter nocent, a pulmonibus tamen receptae , scirrhis & tophia. genitis lentam corporis tabem inserunt. g. Io .
Esiectus hi in plumbo magis apparent, cutim triti ac liquefacti & praecipue acidis soluti vapoecapiti nervisque infestus est , & ut quaelibet ejus calx in minio , lithargyrio & cerussa , interno de continuato usu lentos quidem , sed exitiosos tamdidem morbos inducit. ' ). ΑΛ medicamenta , eX plumbo parare , eXterne euam applicata & a chirurgis nunc frequentius adhibita, lentam veneni vim habent Certe si & siccant & discutient. is Vi bollent , in imbecillis tamen caute adhibenda sunt. , utpote systemati Iymphatico & nervosis infensa. iIOI
Plumbi enim effectus in internis corpotis se diabus valde noxii observantur. In primis eniam
47쪽
viis colicae , borborygmi & alvus stricta , nec non obstructiones glandularum mesaraicarum inpuImonibus obstructio , scirrhus & asthma ; in sys. temate lymphatico atrophia ; in nervis stupor, paralyses & spasmi inde oriuntur , quae mala cuncta , lubtilissimis humoribus coagulatis, vasis minimis obstructis, & solidis partibus exsiccatis , lenta
tandem mors sequitur. g. IOZ. In venenis vegetabilibus omnia quidem dratatica vomitoria & purgantia medicamenta , s latagius, vel ab imbecillis aegris, vel minus apto tempore adhibeantus, commemorari merentur. Hinc Iacta acri turgentes plantae v. c. euphorbiae species , earumque succi inspissati, in primis viis nauseas , hypercatharses & inflammationes inducunt. Similem acrimoniam habent apocynorum succi &summi guttae. . .
g. IO3. Acri quoque succo laedunt plantae , quae testae& cuti applicatae, eam inflammant, & masticatae , os & fauces protinus indelebili serme ardore afficiunt v. c. toxicodendri , ranunculi, clemati-tidis , thymelaeae & aconiti species plurimae Ex his& aliis mox indicandis , attentis medicorum tentaminibus , temperata & morbis saepe rebellibus accommodata medicamenta inventa sunt. 3- Io
. Aerimonia inflammante non quidem prorsiis destituuntur, magia tamen viscido adhaerente n
48쪽
Evae sunt, narcoticae & stupefactivae plantae , quae cerebrum & nervos singulari quadam vi petunt& praeter nauseas & vomitus vertigines , deliria , furores, spasmos , apoplecticos & paralyticos insultus inducunt. Commemorari hic prae reliquis merentur cibutae species & similes umbelliferae plantae . solanorum familia & congeneres plantae , nec non bella lona , hyoscyamus & datura sivestramonium , tandem ipsum opium , anodyna quidem & salutari vi praeditum , inconsiderate tamen
propinatum, narcoticum & venenatum.
Sunt & aliae plantae inter nostras, magis tamen calidiorum climatum indigenae , vi venenata no- Centes , quae tamen cum specifica quadam vi polleant , quae per antecedentia non satis explicari potest, ad historiam venenorum singulorum pertinent. Bulbi scillae , coronae imperialis & hyacinia: thi , fungi venenati, anacardium , nerium &tagetes exempla sint. In universum tamen notan dum est , operationes venenorum imprimis vegetabilium , pro ratione animalium, a quibus sumunctur , insigniter variare.
Αlealina salia , ex plantis per incinerationem prolecta, vel per se , vel, addita calce viva, calcinata & inde acriora .reddita , incautius corpori applicata vel interne propinata , inflammationis , gangraenae & sphaceli caussae sunt. Simili ratione calx, ex lapidibus calcareis, ostreis, testis ovorum ,
ossibusque animalium praeparata , etsi medicata Vi
49쪽
Mpollet, in recenti tamen calcinatione, ob igneum aliquod principium adhaerens, rodentes & veneno similes essectus habet. Νg. IOI.
Animalium partes putrefactas nauseam & vomiatum creare , ova corrupta declarant; sed ven nata vis in his non observatur. Sunt tamen animalia , quae cuti sanae applicata , inflammationem in ea excitant , ut cantharides , urtica marinacet. quae ideo deglutita , non soluin primis viis , sed etiam in particulis resolutis ad vasa delata
g. IO8. Culices aliaque insecta proboscide laesionem cuti inserunt, quae inflammationem movet. Verat men vis venenata in majoribus araneis, praecipue tarantula , scorpione , vipera aliisque serpentum speciebus, cutim morsu laedentibus, excitatur. Haec animalia autem non nisi irritata , homines aliaque animalia laedunt, & tunc acrem humoremeeu salivam ipsorum digestioni necessariam , vulneri immittunt. Iracundia & rabie salivam cuiuscumque animalis venenatam reddi , canis rabidus aliaque animalia simili labe insecta testantur, hinc hydrophobia & horrenda ejus symptomata. f. I 9. Inter exempla praecipuorum essectuum vis viperini veneni indicetur , quod , etsi deleterium est, tamen non nisi in vulnere nocet. & ut con-
50쪽
stat, sine noxa deglutitur. Sed in vulnere praeter inflammationem plus minus insignem , tumorem& stuporem laesae partis inducit. Praeterea cum toto corpori celeriter communicatur, torporem .icterum , stuporem , mentis alienationem , convulsiones & deliria excitat, citissimamque m 'tem arcessit. g. IIo Non arbitramur a re alienum , enumeratis praecipuis venenorum generibus , etiam antidota sive opposita venenis remedia idoneo ordine & nexu pertractare , quoniam de iis in doctrinis clinico- chirurgicis passim tantum agitur , eorum tamen notitia , ut in his disciplinis , sic praecipue in medicina forensi magni usus est. go IIIa In venenorum autem noxa avertenda & mitiganda , sequentes indicationes observandae sunt. Uenena omnia a corpore humano removeantur , cvel si hoc fieri nequeat, corpus contra eorumdem vim muniatur ; quod si corpori jam applicata sint, vel per varias vias protinus expellantur , vel contrariis remediis corrigantur & immutentur ;tandem symptomata gravia , ab iis inducta ,
Atque ut venena cognita quilibet homo sanamentis aversatur , viperas & animalia rabida fugit , plantis venenatis , non vescitur, & corpora