장음표시 사용
81쪽
g. 183. Effcacia autem martis non in primis viis tantum subsistit, ubi eo solutae sceces alvinae nigro colore tinguntur , sed observatione constat , hanc fetus vim roborantem altius penetrare, & lymphae tenacis & viscidae, a laxitate partium pendentis, remedium esse. Imbecillis quidem corporibus exhibetur, dummodo non prorsus sicca sint, in lusenim se & excretiones magis cohibere, quam juva
i Μulti sunt morbi, nimio , imprimis. jurule
to victu, abusu potus calidi et vita otiosa originem trahentes, qui laxitatem partium inducunt. Cum itaque humores , non satis elaborati lympham tandem tenacem reddiderunt, non solum
resolvendis, sed simul roborandis solidis corrigendi sunt. Nec nutritio eorum , qui morbo gravi debilitati sunt, recte procedere potest , nisi
roborantibus medicamentis juvetur. In nostris itaque aegris Aeglectus potius , quam abusus ho- .m m medicament γrum vituperandus est. Respiciat tamen medicus semper ad temperamentum aegri morbi differentias , ita enim de noxa dc auxilio rctoratilium facile cQnvincitur. . suamquam , autem externus roborantium usus in laxitate partium mitissimus videtur , & ideo . nocere nequit, partes tamen , quibus applicantur ,
probe discernenda sunt i tumores enim interdum
82쪽
roborantibus facile discutiuntur. Quemadmodum autem in contextu celluloso subculaneo humores coguntur, sic in tenuiore, ad glandulas solliculosas sito, multo magis in glandulis lymphaticis, blandum resorptionis negotium turbatur, & scirrhi nascuntur , si partes adstringentibus nimis adficium tur. Etiam tumores arthritici , nimio roborantium usu tentati, saepe irresolubiles redduntur.
g. I 86. Unitas soluta Pactol. g. s8. sive vulnus in genere multis modis differt, imprimis ratione partis & caussarum, quae illud efficiunt, varia nomina accepit. Pathoi. g. E. & signis suis cognoscitur. Pothol. f. 334. 33s. Nos, qui sundamenta doctrinae chirurgicae , ut passim aliis 'in locis, fiehic potissimum ponimus, de laesione continui in partibus corporis omnibus in universum agimuS. f. 187.
Neque vero tantum vulnera mollium partium , varia ratione inflicta, sed etiam ossium viilis nera & fracturas attendimus. Quorum sanatione minus prospere succedente, cum ulcera relinquan tur , de horum etiam curatione ita dicemus , ut,
indicationibus universalibus & remediis propositis , munita adjungamus, qua praecipua hac chirur- '
83쪽
giae capita illustrant , curationesqne recte definiunt. g. 188. Vulnera pura sanorum hominum naturae beneficio sanantur. Cum enim sanguis & humores effluant, & vasa laesa subinde constringantur , si perficies Iabiorum sensim tenui humore lImphati-Co irroratur, ex quo tandem cicatrix densatur. E si vero tum quoque , cum fibrae & vasa magis contrita , quam dilcissa sunt, & peregrinae quaedam Partes inharent, depuratio , humorum amuxu ,effcitur, at ipsa consolidatio sequi possit, tardior tamen est curatio, quam chirurgi auxilium juvat& accelerat.
- Ubi ergo vulnera , immissis particulis peregri- nis . inquinata sunt, extergendo, aut si hoc non siissicit, suppurando deputantur. Dissicilis est curatio vulnerati, qui impuris succis, ad vulnus copi isus derivatis scatet; cum enim omnis cacochymia immutanda & corrigenda esset, quod brevi fieri nequit, aut ulcera generantur , aut sanatio vulneris retardatur. Iuvat eamdem attentio chirurgi in . vulnere dςpurando , quies & moderatus calor laesae partis , diaeta accurata, imprimis in victus sel
ou . & derivatio blanda humoris acris & serosi ad
84쪽
Vulnus recens attente perlustretur, quo pamticulae corporis laedentis , vel aliae, cum eo intro ductae , caute removeantur : sic v. c. sestuca im
pressa , vel pulveris pyrii vel plumbi particular
eximantur , ne inflammationem & spasmum leviolrem, ut effectus consuetos vulneris , premendo de irritando , nimium augeant. Quod, si ab initio sieri nequeat, suppuratio, quae post inflammationem nimis constri fibras separat, peregrinis particu, lis , cum pure remotis, vulnus purum reddit.. f. I9 I. Levlor inflammatio , ;n ore vulneris oborta non reprimenda est , quoniam sanationem juvat , gravior autem suo modo coerceri potest. Praeter venaesectionem, & in vehementiori inflammationaxepetitam , parti ipsi dolenti medicamenta emollientia , quae suppurationem accelerant, partibus vicinis,ad quas inflammatio excurrit,eodem modo, ut in sugillatione epithemata discutientia ex decoctis herbarum amararum non nihil aromaticarum v. c. absynthii, hys pi, scordii cet. applicentur j. Propinentur interea temperantia acida, nitrosa cum diluentibus &, si opus est, alvus vel clysmate vetieni purgante ducatur.' ,, Disseremia medicamenti, parti laesae fc confini- bus anplicandi omnino attendenda est , si enim emollientia tantum appl ces , corruptio humorum acceletatur , si discutientia sola , ora vulneris ex siccantur. βε
85쪽
g. I92. . Meurate etIam attendendum & ex anatomica partium cognitione ac symptomatibus dijudican . dum est, utrum vulnere arteria vel Vena maior, an nervus vel alia pars nervosa dilacerata vel discissa ;an os, vel ex parte , vel ex toto fractum , vel sedo sua demotum sit, ut non tantum vulneri in univeris sum, vel etiam partibus fingulis prospiciatur. Prae terea etiam vulnus specillo caute examinandum est, an in cavitatem corporis penetraverit, ut damna , imprimis. ab effasione & corruptione sanguinis de
menda est , gravior vero, vel parte laesa obvolve da , vel cavo vulneris linteis carptis siccis replendo , sistitur. Arteria, pulsando sanguinem per intervalla emittens, ex parte laesa, nec tora discissa , penitus discindatur, ut ostium se contrahat, vel funisgo agarici, molliter praeparati, ostium prematur& obturetur, ne ulterius sanguinem emittat. Μaior arteria laesa, quae etsi ostium quodammodo Contractum est, magnam tamen copiam sanguinis effundit, arripiatur & ligatura constringatur. Ve- nae laesae protinus collabuntur nec, nisi magnae& varicosae interdum comprimendae, & ligandae
g. 194.Μonemus tamen, spiritum vini rectiscatissimum, aliosque stipticos liquo es, cum acidis par
86쪽
ros, vasa nimium stringere & suppurationem futuram Impedire : pulveres vero , tela araneorum &alia auxilia vulnera coinquinare, & disquisitioni e rum , si quidem opus fuerit, impedimento esse. o1 in extremitatibus corporis praecipue magna arteria laesa est, aptis fasciis , imprimis fascia tortiliramus princeps, ex quo arteria laesa derivatur 'ςomprimatur. '
Neritus quoque , ex parte laesus, ditandendus est, cum fibrae , nondum discista. ideoque veli menter tenta , dolores, spasmos & inflammatio
nes essici 't. Tendinum, membranarum aponeum-ticarum umiliumque partium nervosarum eadem
est ratio. Cum vero discissio vel fieri nequit vel alia & grauiora incommoda inseri, tum dolore per emollientia, aliqua vi anodyna simul praedita sopito , & succedente puris genesi, fibris nervosis
exfuccis separatis, vulneri consolidando locus co ceditur.
f. I96- ossium fractura, si partes vicinae molliores
parum laetae sunt, eXtensione unius partis ossis& contraextensione oppositae ita in tranquillum& naturaleni situm reponitur, ut servata quiete extrema confracti ossis coeant ; si vero partes di fractae vel ex vulnere eminent, vel a reliquo osse
iam separatae haerentes fluctuant, instrumentis aptis dicerpendae & educendae sufit. Cum vero pars ossis periostio nudata vel aere vel acri humore tacta emoriatur. , extatario sive separatio partis
87쪽
mortuae a sana & viva patienter expectanda est ι
Cum ea, quae ad curationem vulnerum nat tae viribus & auxiliis internis praestandam perti nent, g. . I 88. seq. indicaverimus, & disquisitio. nem partium , vulnere laesarum, chirurgo commendaverimus 3. I9O. seqq. mutationes etiam labiorum vulneris varias & leviores & graviores Mmedendi methodum describemus, ut tandem de consolidationis vulneris modo exponi possiti
ubi labia vulnerum leviori quifin infammatione turgent, sed sicca & rigida sunt, blandi.
emollientibus fibras relaxare & ad aTuxum humorum , suppurationi necessarium , disponere conve nit. Μedicamenta vero in forma unguentorum ,
cataplasmatum & emplastrorum ita adhibenda sunt, ut labia vulneris pulvillis ex linteo carpto , qui unguentum excipiunt, tegantur, postea , si opus su est, emplastia & cataplasmata iis imponantur. g. 199 Praeter plantarum emollientium succos Mosea pressa, pinguedines animalium purae, non rancidae , basin medicamentorum exhibent. Olea pressa cum plantis balsamicis digesta v. c. oleum hypericonis egregii usus sunt. Cum enim oleosa & pinguia nimis relaxent, & lentescentia snt, vel vitello ovoxum subiguntur, vel melle di terebin-
88쪽
vina , in quibus acidum vegetabile est , non nihil acuuntur. Balsamus ARCAEI exemplo sit, qui ex therebinthina , gummi elemi & pinguibus componitur ; unguenti enim digestivi est , non solum emolliendo relaxare , sed leni etiam stimulo
si nimium humorum ad vulnus afflu;t, n;nila que suppuratio fit, sicca vulnerum obligatio prodest , quae, superfluos humores sugendo, efficit, ut ora vaserum , in vulnus hiantium , nonnihil angustentur. Aqua selopeiorum si semispirituosa &balsamica est, luppurationem moderatam conser vat. Ρulvis myrrhae , mastichis & succini vulneribus inspersus , vel potius ex his paratae essentiae balsamicae pulvillis applicatae , magis siccant; his enitis vasa roborantur , affluxus humorum compescitur,& vulnera ad coalescendum disponuntur. I. ao I. Vulnera Impura erebrius quidem abstergenda sunt, puriora vero & ad consolidationem tendentia rarius obligentur , ne lymphaticus succus nimi abstergatur. Si itaque vasa in fundo & margins vulneris satis densata , humores tenues parcius transmittunt, sensim ita siccantur , ut, callosis fibris intimius junctis, cicatrix formetur qu squamquam ad sanae cutis indolem nunquam accedit, lente tamen exsiccanda est, ne nimium callosa
fiat, sed , accedente tenui halitu , ita emolliatur , ut etiam perspirationi locus aliquis sit. Ludis. Therap. F et oi.
89쪽
. g. 2Θ2. Labia vulneris & vicinae partes necessaria in-fammatione non ita tumentes , ut commoda suppuratio succedat, sed potius in laxo contextu celluloso humores putridi haereant , & prorepant , ideoque gangraena Pathol. 3. 77. oriatur , epithematibus & cataplasmatibus ex herbis amaricantibus& leniter aromaticis, g. lso. moderate calentibus fovenda sunt. Magis expedit aromaticas plantas , ut rutam, salviam cet. eligere , pro ratione aegri &vehementia morbi, vel cum vino, vel cum aqua coquere vel acetum vel sal ammoniacum addere. g. λO3.
Interdum si gangraena nimis sicca est , quae
siccitati vulnerum medentur s. interponantur. Quo autem horum medicamentorum vis altius penetret, crusta gangraenosa incidatur , partes corruptae subinde removeantur , nova enim inflammatio , & melior suppuratio , corruptas tandem partes a sanis separat, ulcusque gangraen sum purum reddit. Interea roborantia & cardiaca medicamenta febris moderandae caussa propinentur. I. 2 O ..
Gravius malum est sphacelus Fathoi. g. 77. qui
partes ipsas organicas penetrat, destruit & stetidissima putredine resolvit , quibus malis anti septica epithemata occurrunt , 3. aol. quae simul partes vicinas defendunt. Emortuae vero partes
altius conscindendae sunt, ut, si fieri possit, puro per inflammationem moto , a sanis separentur. Si
90쪽
- pars laesa conservari nequit, ibi praescindatur, ubi ea adhuc sana est , ne corrus tio clandestina ulterius serpat. Si gangraena sicca est , & vires ad amputationem non sussciunt , alcohol vini appli-
Cetur , quo emortuae partes exsiccentur & corru
tionis progressiis cohibeatur. s. a. s. Carcinomatica glandularum & partium smissum vitia Pathoi. g. 78. tuae, cum scirrhus in genesi sua non cohiberi, nec postea resolvi & discuti,
nec exscindi potest, ex materia ejus acri & rodente, in vasis mota , oriuntur, sero demum tumore . exscindendo sanare ut ile , inutile est , cum virus cancrosum . in corpore diffusum , facile recrude cat, & alia loca occupet. Externa & saepe palliativa tantum cura applicatione acidorum mineralium dilutorum , quoniam putredinem cohibent, & obdolores intensos vario narcoticorum remediorum
usu, essicitur. g. aos. Ulcera , non tam maligna , quae in hab;tu elataneo proserpentia ad contextum cellulosum penetrant , nec bonum pus , sed ichorosam plus minus viscidam materiam emittunt , correcta internis medicamentis humorum depravatione, facile exsic. 'cantibus ex herbis amaris cum calcis vivae aqita decoctis , vel aqua phagedaenica curantur : si vero crusta tenax ora ulceris cingit, si caro si ingosa propullulat , superficies causticis, v. c. alumino iusto , irritanda est, quo laxa nimis caro destruatur.