De Dis Ignotis, observationes selectae

1쪽

DE DISI IN OTIS

OBSERVAΤIONES ELECTAE

COMMENTATIO PHILOL0GI QUAM AD VENIAM LEGENDI AB AMPLISSIM PHILOSOPHORUM ORDINEUN IVERSITATIS RIDERICIANAE ALENSIS CUM VITEBERGENSI CONSOCIATAE RITE IMPETRANDAM SCRIPSIT

3쪽

Argumentum

Praefati Pausanias quid de Misericordiae ara Atheniensi dicat .... 6 De Diogenis quae sertur epistula XXXV et de pigrammatis Graeci historia De Heracliti quae sertur epistula I et de ara Heraclito dedicata 18 D titulis Simoni Mago sacris 21 Hieronymus de ara Atheniensi 25 υγνωστοι so Ἀγνωστος εος 27 G De titulo ergameno 29 OOκ ἄγνωστο Φοῖβος εος Pap. Giss I 3) 34 . . . ἐπ' ἀγνωστοις ἐπιλοιβαί 45 Appendi I Kαλλίνικος 46 Appeudi II λιλανθρωπος 50

5쪽

Praelatio

Ex quo tompore duardus ordo in libro illo gravissim si clarissimo Agnostos Thoos' inscripto in formonis stigiosi formas legosqu0 inquisivit atque ethnicorum, Iudaeorum, Christianorum genus dicondi in oration sacra adhibitum exemplis laborrimis illustravit, viri docti tam philologi quam theologi , ut orant animis summopor excitatis, non modiocriter versabantur in disceptandis quasstionibus a Nordeno initis. Ac plurimum do prior libri parte disputabant, quae est de sermonis inoctis apostolorum c. 17, 22 sqq. traditi onore atqu0 indole d dis ignotis, do ara Athonisnsi a Ρaulo commemorata, do pollonii Tyano orations Athonisnsi Το-

tam hanc matoriam, quam locioribus notam esse pono, denuo pertractar usquo eo non in animo abso ut nil aliud instituturus sim, ni Si pauca quaedam proferre, quae, cum censuram meam de

nisi tangor vel statuor potui, iam enucloatius xplicare et argu- montis confirmare liceat. Sed priusquam propositum meum peragam, restat ut pauca de novissima in hisco studiis commontation praemoneam. Quo tempor Thoodori Bir prodiit disputatio, cui inscripsit , Ἀγνωστοι θεοὶ und dis Arseopagrodo os postsi Paulus Rhoin Mus LXIX p. 342 sqq.), opusculum meum amplissimo philosophorum Halonsium

6쪽

Otto ei eichinfra cap. ). 0inde inter nosticorum deum ignotum et ignotos deos, quos Graeci colebant quibusque aras ponebant, distinguon dum esse ego quoque in censura mea DL l. l. p. 2959 sq.)iam indicavi et xposui quomodo cum omnium forum cultu cohaoror videretur ignotorum religio posterioribus domum tomporibus xorta. Sed octo eo institisso mihi vid0or, quod dixi nullum ostimonium antiquius esse quam nossos quae dicitur initia: Ers ais dis hollonisti schen, o orientalischen Vorstellungen

anti ho Gnosis otc. Quodsi Birtius omnino negat ara αγνώστων θεων inscriptas exstitisso, hae in ro eum aperte errasse dicendum esset, otiam si testimonio Pergameno careremus es infra cap. G). Ut cetora, do quibus ipso non acturus sum, missa faciam, tamen silentio transtro non licet interprotationem Philostrati Apoll. y VII, quam Birtius proposuit. Id nim octo vir doctissimus disputasse videtur, cum dicit, Gndondum non esse in eo, quod apud Asthiopes occasion arropta do Athoniensium religions orba fiunt, a autem eo modo, quo odi leguntur, procedero non O8Se, sed X-cidisso aliquid ant verba καὶ ταυτα Ἀθήνησιν Corruptelam melius indicavit quam mondavit Birtius, qui parum soliciter καὶ ταυτα ιάθοις αν vel ευροις αν Ἀθηνησιν coniecit. Speciosius Franciscus Boli scribendum osso suadet κατα τα 'Aθαὶκλησιν Ausdser Mnbarun Johannis. TOI IAH, Lipsia 191 p. 141 adn. 1: Z τα Ἀθήνησιν sedas in the Vorg0fallens gi Philo-

liber athoniseho rommighei aut sim Nil orodet ordo . Qua in re sum effugit, non modo hoc loco, sed alibi quoque Templa Athonisnsia libontissimo sivo ab Apollonio tuo a Damido sive ab aliis comparari cum robus vo hominibus in terris peregrinis obriis.

7쪽

D dis ignotis quaestiones selectae

Ac recto sindo Birtius I. L p. 348 ad hilostr. VI 6 6 VII 1

relegavit, quorum locorum prior eo gravior est, quod agitur sAsthiopibus cum thoniensibus comparandis. Sed latissimo iusmodi comparationes valere exempla docebunt subsequentia, e quibus, ni fallor, quid de ignotorum deorum ara muntione iudicandum sit, statim lucebit. De hac enim re quam maximo dissentio a Birtio n0quo video, qua alia ratione solvi possit qua0stio nisi ea, quam indicavit duardus Norden. Iam ex0mplis probemus a hilostrato res porogrinas comparari soler cum Atheniensibus. Ia Tarsorum luxuria opponitur Athonisnsium sapiuntias. I 29 rex Persarum, cum Apollonium Virum Graecum et sapientem venire audivissut statim Thsmistoclis Athoniensis scordatus si, qui et ipso Graecus olim ad regem orsarum venorat. I 35 Apollonius in catalogo exemplorum primum nonnullos viros praeclaros Atheniensos affert, sindo Damido interrogat p. 7, Κ. συ δ' ισως ηγκὶ τήν ἐν Βαβυλον αμαρτειν ηττον εἰναι του 'A'1ηνησιν 'ολυμπιασιν IIυθοι, καὶ ου ἐνθυιιῆ τι ocpo ανδοὶ Ἐλλας παντα; Ubiquo ergo si viro sapiunt Gra0cia est, non miramur eum ad Nilum quoque do robus Athonisnsibus loqui. 0ind apud Indos II 10 non modo ορνος πετρα similem do arthonone historiolam in mentem revocat, sed stiam montes, ubi Indorum sapientes habitant, cum Aeropoli comparantur III 13). Simulacra pervetusta,

quae Indi Venorantur, Graecorum deorum ess imagines, Minervae

Poliados aliorum, statim comporimus III 4). III 17 Iarcha hymnus, quem cum Indis cantat, cum Sophoclis coloberrimo paeane,

quem Athenis osculapio cantant, comparatur. III 31 Apollonius cum Indorum rogo disputat s Athonisnsibus Athonisquo Aethiopum γυιινους cum thoniensibus comparari VI 6 iam Birtius monuit Bollius ad coniecturam suam firmandam adhib0r potuit

Philostrati verba γυιινους δε ἐστάλθαι κατα ταυτα τοῖς ιληθερ0υσιν 'Aθ ήνησι et otiam III 13). audis capitibus post hespesio gymnosophista in disputation do animalium cultu cum Apollonio habita ad Socratem th0nisinso rologat VI 19). Idem Thesp0sio sindo in dialogo do iustitia ad thonienses ovocat, iterum Socratem commomorat, multa d Aristid disputat VI 21). Ad VII

ιιοιου ' ἐπ' Ἀριστειδου ποτε Ἀθω νησιν iam Birtius relegavit, eum autem effugit non modo Ira iuvonum castum, scilicet ima-si0nem, cum Hippolyto quodammodo comparari, sed etiam Romae

8쪽

Otto oinretch Apollonium in carcer iuvenem collaudasse, quod castitatem Domitiani insidiis minimo morigeratu servavisset. Host quoquo loco

Apollonius Hippolyto exemplo usus est VII 42 p. 295, 12 sqq.):

συνη πώλλυ ὁ πατηρ αυτ ος. κὰμε - εἶπεν ὁ πατηρ πολώλεκεν ubi orba καὶ ι ἐπὶ Θεησεως se νόμοι luco clarius Athonas spectant. VIII 16 Apollonius Olympiae cum iuv0n Athoniungi colloquitur ot Harmodii Aristogitonisquo mentionem facit. Id quoquo afferro possumus, provinciae Baotica anni tempora comparari cum Atticas V ).

Quibus x0mplis probatur res vel hominus externos ado lib0nter cum Athenionsibus comparari, ut consustudinem quandam late valonio cognoscamus. Atque haud scio an do orico rhotorico cogitar liceat. Nonno rhetorum praeceptor uetaneus praescribit rhet. praee. 18) καν περι βριστ0 τιν0 et 110ιχου λέγης Ἀθηνησι, τὰ ἐνγυδοῖς καὶ Ἐκβατάνοις λεγεσθω ἐπὶ πασι δὲ ὁ Μαραθων καὶ ὁ Κυναίγειρος, ων υκ αν τι ἄνευ γένοιτο In vita pollonii sitsi non ad Marathona vel Cyna0girum relegatur, attamen alia res non minus nota tritissimaeque comparationis causa adhibuntur. R vora tritissimae San Parthenon, Acropolis, Socrates, Aristides Thossus, Hippolytus te nemini ignoti erant. Sed quomodo, quaero, fieri potost, ut aequo ac res haec tritissimas adhib0atur remota illa ignotorum deorum ara res adeo singulari ac speciosa Nemo, ni fallor, segabit do a comparation prorsus aliter iudicandum osso ac do cotoris x0mplis notisimis. Quomodo explicari potest, ut ad rem po S parum notam revocare potuerit Apollonius Philostrati quasi ad notissimam, paucis orbis ac velut in transcursu eam commemorans Nullam aliam explicationem Video nisi eam, quam ingeniosa divinandi arte detexit ordonus. Si iam Apollonius aras Athonisinsis dis ignotis inscripta mentionem laeserat tituloquo usus orat ad insigno Atheniensium reli-

Hippolytus heros rogenius est, sed eum nominari potuisse Atheniensem recte monet Carolus Robert. Nam Ἀφροδίτη ἐπὶ 'Dαποχυτω Athenis iam quinto a Chr. n. saeculo culta est, s urip. Η P0ἶ. 29 sqq. IN I 212, 1 sq. Senecae fabula non ut Euripidea rogene, sed Athenis scenam habuit, itemque prior ille Euripidis Hipp0lytus, LM. Mayer De Euripidis mythopoeia Diss. Berol. 1883 p. 9sqq.

9쪽

D dis ignotis quaestiones selectae

gion0m illustrandam tunc facit fiseri potuit, ut hilostratus illius orationis momor Apollonium eandem rem brevi tangonto et quasi in transcursu comm semorantem inducoro Haud aliter Franciseus Boli Birtium in o quidem oculus, quod καὶ ταυτα 'AB'γηνρησιν cor ruptum esse censet es supra p. 2), iudicat in epistula ad mumissa): Wen κατα τα 'Aθηνησιν astandos is das ei hilostrat sib0 gloichwohi in ita aus Apollonios Athoni schor Rod undis also dis adho au demistoichon luch te ei κατὰ ταυτα. Apollonium ad d0os ignotos animum advortisse ob am doniquo causam ori dissimilo non putaverim, quod cum dis visibilibus stinvisibilibus sim hab0bat Philostratus Ira sum diconto facit

θεραπευειν Ad με διδάξατο καὶ ξυνιεναι σφων ρω μενων τε καὶ 0υχ ορωμενων φοιταν τε ἐς διάλεξιν θεων Qua in se quomodo Pythagorae exemplo usus sit, luco o primo hilostrati capito do Pythagora narrantis p. 1, 11 sqq.): ξυνεῖναι γαρ δη τοῖς

θεοις καὶ μανθάνει παρ αυτων, πη τοι ἀνθρωπ0ις χαίρουσι καὶ 07r' αχθ0νται, περι τε φυσεως ἐκειθεν λεγειν τ0υς με γαρ ἄλλ0υς τεκμαιρεσθαι του θείου καὶ δοῖα ἀνομοιους ἀλλαὶ λαις τεο αυτου δοξά ιν εαυτω δε τόν τε Ἀπόλλω τὶ κειν μολογουντ α ως αυτ ὁ εἴη ef Apollinem papyri issensis, infra cap. II: αὶκω. . . υκ γνωστ0 Φ0ιβος θεός), ξυνεῖναι δε καὶ μη ὁμολογ' ουν - τας την Αθηναν καὶ τα Μουσας καὶ θεους τερους, ων τὰ εἴδη καὶ τὰ νόματα υ πο τους ἀνθρωπους γιγν ωσκειν. Quam orationem Athenis re vera habitam et ab Apollonio in libro

περὶ θυσιον commemoratam esse cum Nordeno persuasum habeo. Contra

eam a Damide fictam esse ex argumentis parum certis effecit Petrus Corssen, qui et ipse censet Philostratum VI 3 illius orationis momi niss0 Zeilaehrist vir die Mutestamentliche issensehas XIV 191 3 p. 309 sqq. . De arae memoria Philostrate Corsse optime p. 313 iudicat: . . . die Tatfache selbs istis obshur, dat man nicht 0groin, iudaraus die Rede als aut twas aligemei Behantites hommi. Die rom-mighei Athens is set alter ei stehendor Punkt des obes. Abur die Begriindvng die hior dam gegebe mird, da die Athene sogar un-behantite Gotter Altare ebaut haben is ei nuggesuchte Gedanhe, und dat teger hier, o e uti gum erstenmal in de Literatur be- gegnet, te in locus communis ebandeit Wird, is ei sicheres eichen, da e nichi voti dem Schriftstello selbst, gum mindesten nichi an dieser Stelle, gelande ist.

10쪽

Pausanias quid de Misericordia ara Atheniensi dicat

Saepius oratores de rebus divinis disserentes vel ab inscriptionibus altarium statuarumque vel a monumentorum religioso cultorum mentione exordium sumpsisse compluribus Oxemplis vicit duardus ordo in libro clarissimo, cui inscripsit Amostos heos, Untersuchungen ur Ormen-geschichte religiose Redo cf. p. 401 s. v. Altaraulachristen).yCuius rei novum exemplum, ex quo ni fallor aliquem fructum percipimus, eo magis asserre iuvat, quod do Athenis agitur sit de ara, quam Athenis viator vidit Taulus' - si quidem fasos Paulum apostolum nominare rhetorem illum, quem in areopago loquentem lacit Actorum apostolorum redactor et, ut equidem cum Nordeno persuasum habeo, iam ante eum pollonius yaneus aram Atheniensem ignotis dis saeram commemorantes cives propter insignem deorum timorem religionem que collaudaverunt, s. Norde p. 44 sq. Ne hoc quidem in exemplo, quod e Pausaniae Graeciae descriptione allaturus sum, deest Pausanias enim consuetum perlegetis dicendi genus Secutus hoc quoque loco θεωρημα et λόγον coniungit et postquam de Misericordiae ara locutus est, laudes Atheniensium deos diligentissimo colentium addit. Liceat ipsius Caroli Robor verbis uti Paus p. 341): De SchluBessehi eruarhibeschroibun bild sit in Baritat, de Alta dos Mittolds, de gu einem langere λογος liber dis ottseligkoitior Athenor Ania gibi. Dio tollo is fur don utor so charaliteristisch, da si volt standi horgessitet g Worde vordient I 17, 1: Ἀθηναίοις δὲ ἐν τῆ αγορα καὶ αλλα ἐστὶν - ἐς παντας

Lipsiae 1913. Quem librum aequo ac commentationes conscripta8 Ricardo Rettgenstein Neu Jlhrbueher XXXI 191 3 p. 46 155 393-422)et censuram Gulielmi Werneri Ja0g6r GGA 191 3 p. 569-610 lectoribus notas esse pono; non ubique ad eas relegavi. Rober Pausanias ala Schri 'steller Berotini 1909. Pasquali HermeS XLVIII 191 3 p. 161 sqq.