Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

131쪽

droil de re vendi quer ne hos e te ne Ourrat pa molns en de mander a re prosenlation , si 'yra quelque intersit comme si par exemple On 'a logia uia es clave ali choi de Titius : car lors edomande a re pri sentalion , parce que ' at in throtio ur quo Titius Choisisse, et que e re vendique en Suile , en cor que et Usse pasta saculi de la choistro.

so dans de ror qui appartien is uia aut re non plus que a cis et ured'un lambeau cy mais oti petat ei demander la repri sentation 5 pour a latre estimer , partis. Obseruiation re Mais it 'en est pas ain si des malίHaux employbs dans a maison 'aulrui G), is a re prsis eniali On desque is ori nepe ut tre contraint, parce que a tot de doti et Tablos hsotida hdecies en siparer 7h mais a monte lo donne 'action de tigno juncto, qui est dii doubie de la valeti a cet gari n. 6 On enlendiar te mo tignum, dans lario de dotire abies,

a utre, te crsiaticier cul agi en reprέsetitation et les revendi qHer, attendu

132쪽

V. Denique non solum propter actionem civilem ad exhibendum agi potest :Sed et re si criminis alicujus reus servus postulatur per ad ex hibendum actionem produci a domino, non celari debet n. l. 2. d. h. t. lexander. Item re quaestionis habendpe causa ad exhibendum agitur ex de liciis servomini, ad indicandos I consocio suos . . o. Ulp. lib. I. regularum.

VI. Quod hactenus diximus, actionem ad Uxhibendum Ompe tere ei cujus interest, non sic accipe si ex qualicumque ratione intersito sed ita , si intersit propter aliquam actionem quam quis habeat, habiturusve Sit de ea re quam exhiberi desiderat. Hinc Paulus: Ἀd exhibendum possunt agere Omnes quorum interest. Sed quidam consulit an possit et sicere haec actio , ut a tiones adversarii sibi exhiberentur, quas exhiberi magni ejus interest y Respondit, non oportere jus civile calumniari, neque

verba capiari, sed qua mente quid diceretur , animadvertere convenire. Nam illa ratione, etiam studiosum alicujus doctrinae posse

dicere sua uteresse illos aut illos libros sibi exhiberi qui , si essent exhibiti, quum eos legisset, doctior et melior laturus esset . . I9. Paul. lib. . Pitona Alfen. Hinc u si quis , extras et heredem, tabulas testamenti, vel codicillos, vel quid aliud ad testamentum pertinens exhiberi velit,

dicendum est, Per hanc actionem agendum non SSe quum uiasidiant sibi interdicta 3 in hanc rem competentia. Et ita Pom poni ii n. d. l. 3. g. 8.

Hinc u si mecum suerit actum ad exhibendum , ego ob hoc quod Ouventus sum ad exhibendum actione , agere ad exhibendum non OSSum quamvis videatur interesse mea ob hoc quod teneor ad restituendum. Sed hoc non sufficit alioquin et qui dolo sedit quominus possideret, poterit ad exhibendum agere , quan quam neque Vindicaturus, neque interdicturus sit; et sur vel raptor poterit quod nequaquam verum est Eleganter igitur desinit e ratius, judicem ad exhibendum hactenus cognoscere , an ustam

et probabilem causam habeat actionis propter quam exhiberi sibi desideret n. d. l. 3. g. II.

i Vulg. indican sed male ut arbitror. 2 Heres est eorum instrumentorum dominus , unde non dubium est quin ille eorumlnomine ad exhiberi dum agere possit, quum et ea vindicare possit; sed legatarii et fidei commissarii nullam de tabulis testamenti actio

nem habere posSunt.

3 De Iabulu exhibendis Viti. d. fit in Iba, lib. 3.

133쪽

senter D.

sentation D.

134쪽

114 LIB. X. ANDECTA RURI ΤΙΤ. V. Tamen, si interdum sequitas exhibitionis efficit ut quamvis ad exhibendum agi non possit, in factum tamen actio detur, ut Julianus tractat Servus inquit uxoris meae rationes meas cons cripsit ape rationes a te possidentur, desidero eas exhiberi. Ait Jusianus : si quidem in mea charia scriptae sint, locum esse huic actioni quia et vindicare ea possum iam quum charta mea sit, et quod in ea scriptum est, meum est. Sed si charta mea non suit, quia vindicare non possum , nec ad exhibendurn experiri, in sacium igitur mihi actionem competere SuP. d. l. 3. g. I . VII. Maxim autem actio ad exhibendum cessat, nec videtur in ieres Se , Si non pecuniariter intersit.

Unde, si liber homo detineri ab aliquo dicatur, interdictum

adversus eum qui detinere dicitur, de exhibendo eo potest quis habere jam ad exhibendum actio in eam rem inutilis videtur, quia haec actio ei creditur competere cujus pecuniaritersi interest . I. 13. Gaius, lib. I 8 cid ed Proetoris urbani, tit de liberali causa. Et hoc quidem obtinet si liber ille homo qui injuste delinetur, Is sit cui status non fiat controversia. Verum si de eo exhibendo quem quis in libertatem vindicare velit, huic actioni locus esse potest I)v. l. 12. aut lib. 26. ad ed. VIII. Videndum superest quibus temporibus interesse debeat ejus qui hac actione agit. Et, non male omponius jungit, ejus qui ad exhibendum egit, utroque tempore interfuisse Oportere rem ei restitui ioc est, et quo lis contestatur, et quo sit condemnatio.

Et ita Labeoni placet n. l. 7. g. . Ulp. lib. I . ad ed.

ARTICULUS II. Aduersus suos hinc actio competat. S. I. De eo qui copiam habet rei exhmen . IX Sciendunt est adversus possessorum hac actione agendum, non solum eum qui civiliter, sed et eum qui naturaliter incumbat i)mane lectionem praesert Cui acius lectioni Florentinae ubi legitur e

culiariter, et nititur auctoritate Basilicorum quὀe Vertunt ηματt σεως.

et Haec assertio libertatis , quaedam vindicatio est. Quum autem maxime ad vindicationem praeparatoria sit actio ad exhisendum , receptum est eam hoc casu competere assertori, quamvis ejus pecuniariter non intersit quum enim avore libertatis , cuivis, quamvis ipsius non intersit pecuniariter, Permittatur aliquem in libertatem asserere, permitti etiam ei debet actio hujus assertionis praeparatoria.

135쪽

bres a M. V ΙΙΙ. Ι restes examine dans quel tem celui qui intente celte

at lci' autoris de Basiliques , qui traduisent χρηματισεω , 'eSt-1-dire , 'istiniatrement. a Cetto assertio de a liberi est ne sphce de revendication et ommera' actio en repr6sentation est ne actio principalement prsipara toirclou la reven dication , illa sit resu 'lu'elle appartientis celui qui as sure 'lu'un esclave est libre , quoiqu'il ri'aitioint 'intsirgi psicuniaire, parceque , comme en aveu de a liberi il est permiso toti te monile , satis intέrhi sicuti inire , 'assure que quelqu'un est libre , Ι'actio prεparatoiredo it galement tre permis e.

136쪽

possessioni. Denique creditorem qui pignori rem accepit, ad exhibendum teneri placet. d. l. 3. g. IS. Nam et cum eo apud quem deposita, vel cui commodata vel locata res sit, agi potest. l. c. Ρomp. lib. 6. ad Sab. Hinc re Celsus scribit : Si quis merces quas evehendas conduxit, in horreo posuit, cum conductore ad exhibendum agi potest . Item, si mortuo conductore heres existat, cum herede agendum' sed si nemo heres sit, cum horreario agendum. Nam si a Dullo, inquit, possidentur, Verum S aut horrearium possidere, aut certe ille est qui possit exhibere. Idem ait: quomodo autem

possidet qui vehendas conduxit an si quia pignus tenet Quae species ostendit, etiam eos qui iacultatem exhibendi habent, ad exhibendum teneri l. 5. Ulp. lib. 24 ad ed. Julianus autem ita scribit: ad exhibendum actione teneri eum

qui rerum vel legatorum servandorum causa in possessione sit; sedet eum qui usu Ssructus Domine rem teneat, quamvis nec hic uti que Os Sideat.

Inde Julianus quaerit, qualenus hos oporteat exhibere Et ait :priorem a quidem sic, ut actor possessionem habeat, is autem Cum qu agetur rei servandae causa sit in possessione 3), eum vero qui usum fructum habeat, sic ut actor rem possideat is cum quo agetur, utaturfruatur. d. l. 5. g. I. X. Non solum si ipsam rem in se, sed et si eam cui coheret detineas, hac actione teneris. V. G. Sed et si rotam meam vehiculo aptaveris , leneberis ad

exhibendum et ita omponius scribit, quamvis tunc civiliter non pOSsideas v. l. 7. g. I. Ulp. lib. I . ad ed.

1 Id est, nonne vula, etc. a Scilicet eum qui rerum vel legatorum servandorum causa , in Pos

sessione St.

3 Si non appareat heres qui verus possessor est, transfertur quidem possessi in actorem sic tamen ut legatarius qui rem exhibuit, perseveret esse in ejus possessiori , donec per actionem cuius actio ad exhibendum praeparatoria est, revocetur eius possessio et res evincatur. 4 Quamvis proprie non possideas rotam , sed magis vehiculum cui cohaeret quandiu enim coli rei, per se rota non possidetur, vehiculum tan tum possidetur.

137쪽

transpori de se marchandi Ses axe ian Oitiarier qui his et esset,les a se possies dans son magasin , on euolui en demander la re

presentation D.

Mais Julien it queri'actior en rep sentation e ututre in lenisi contre a personiae qui ait misereri possession Our a con servation des choses Oucla dretsi des legS , et hine contremn usula uitier, quoique elui ci ne possh de pas civilementis., C qui a donii si istud ce in hine Julien de demander usqu' quelpoint celix ci talent tenus acla reprsisentation et i rhpoti quele premier est tenta a jusqu' ce que te demandeur posshde civilement et que te se condi Osshdecla hos naturet lenient poli su rei si de se in thrhis 3 mais quant 1 l' usu fruitier, la reprsis enta tion a leti affin que te demandeur conserve la possession de la chosedon illa a nue proprisitsi pendant quees' usustuliter en ouit en

138쪽

118 LIB. X. ANDECTARUM ΤΙΤ. IV. Idem et si armario vel navi tabulam meam, vel ansam scypho iunxeris, vel emblemata phialae, vel ptirpuram vestimento intexue ris, aut brachium statuae coadunaveri S. d. l. 7. . . XI. Denique quisquis rei exhibendae copiam habet, hac actione

lenetur.

V. G. . Sed et si de ruina aliquid in tuam aream vel in tuas pedes deciderii teneberis ad exhibendum, licet non possideas I n. l. 5. g. 5. Ulp. lib. I . ad C l.

Item, thesaurus meus in tuo tando est, nec eum pateris me epsodere. Quum eum loco non moveris, furti quidem aut ad exhibendum eo nomine agere recte non posse me, Labeo ita quia neque possideas eum, neque dolo seceris quominus possideres, utpote quum fieri possit, ut nescias eum thesaurum in tuo stando esse. Non esse autem iniquum juranti mihi non calumniae causa id

postulare, vel interdictum vel judicium I ita dari, ut, si per me non stetit quominus damni insecti libi operis nomine caveatur,ue vim facias mihi quominus eum thesaurum es diam , Ollam, e X'portem. Quod si etiam surtivus iste thesaurus est, etiam furti agi potest n. l. I 5. Pomp. lib. 18 ad Sab. g. II. De eo qui dolo fecit quominus exhiberet. XII. Ad exhibendum actione non tantum eum qui possidet 3), sed etiam eum teneri qui dolo secit quominus exhiberet, merito tibi a non contemnendie auctoritatis urisconsulto Modestino res Ponsum est. l. 5. Od. h. t. Ord. Unde Iulianus scribit, emptorem qui ruta caesa non restituit, ad exhibendum teneri in quantum in litem juravero. Sed ibi adjicit, si emptor possideat, aut dolo fecit quominus possideat v. l. 5. g. 2. Ulp. lib. I . ad ed. εEt quidem, re si quis rem fecit ad alium pervenire, videtur dolo

I Quamvis enim res in tua area sit, nondum eam possides donec eam possidere destinaveris et apprehenderis, quum possessio corpore et animo aequiratur Tamen , quum ejus exhibendae copiam habeas , teneris ad exhibendum.

2 Hoc iudicium ad exhibendum. 3 Aut exhibendi copiam habet.

139쪽

je ei uis intenter contre votis ni t action e voloni''action enrepresentalion, parce que ous ne te possh de pas, et Ii'ave pascesso par dot de te posssidera car ille ut in hine se satre que uousne ac hie pas que 'ai un trsis Or dans Otre cham pri mais non ObStant ces objections il est juste que si e jure que cem' est pas dansi 'intention de votis vexe que e demande uille Votre etiam', Oum' accorde ouin interdit, o uine actions I), dans te casmii illa apas i si peti dii de moi de votis donner caution dura Ommage que OUSPOUrrie craindre, et qu'en verti de ces actions it votis sol dsisendude 'emphcher de Dire les ouilles 116cessat res Our trouver montrsis ori deri' emporter o don dans te a deri' enthvement clandestin de cerirsi sor, iij aurait lieu ad' action dii vo M.

C 'est potirquoi Iuli ei di que si uti acquhreur 'a a rendules hoses qui talent dsitachsies et si parsies est' obj et vendia i est tenti decies reprhsenter ou 'en payer te pri queri aura affirmsi par ferment en justice; mais i ajout 'lu'il en est insi orsquellacheteu possside ou a cesssi par dot de Osssidero. Et hine metui qui a sit cause questa cho se est passsie dans Ies

1 Quoique la chos soli dans votre terrain , ous ne la posse de pas en-eore usqu' ce que Ous en ye pris possession , uisque la possessions'acquieri u l'intention de possέder, comme par la retention deda hos deependant commerii est en Otrelouuoi deda reprehenter, Ousa sere tenu. a Celle actio en reprehentation.

140쪽

secisse quominus possideat si modo hoc dolose secerit n. l. 9. g. 2.

Hinc re si vir nummos ab uxore sibi donatos sciens suos sectos non esse, pro re empta dederit, dolo malo fecit quominus possi deal et ideo ad exhibendum actione tenetur 1 v. l. c. Pomp. lib. I . ad Sab. Hinc etiam Marcellus scribitu si tibi decem numismata sint sub conditione legata, et mihi decem suffructus pure deinde heres,

Pendente conditione, non exacta cautione , decem fructuario sol verita ad exhibendum euin actione teneri, quasi dolo secerit quo minus possideret Dolus autem in eo est, quod cautionem exigere supersedit a fructuario, essectumque ut legatum tuum evanesce rei, quum jam nummos vindicare non possis I). Ita demum autem

Iocum habebit ad exhibendum actio , si conditio extiterit legali. ΡΟ- tuisti tamen tibi prospicere stipulatione legatorum, et Si prospexisti on erit tibi necessaria ad exhibendum actio. Si tamen ignarus legati tui, a fructuario satis non exegit, dicit Marcellus Cessare ad exhibendum scilicet quia nullus dolus est succurrendum tamen legatario infactum adversus fructuarium actione, ait viat. . . . Ulp. lib. 2 . ad ed.

Item Iulianus scribitu si quis hominem, quem possidebat, oc eidem , sive ad alium transtulerit possessionem , Sive ita rem eo ruperit ne haberi possit, ad exhibendum tenebitur, quia dolo secit quominus possideret. Proinde, et si vinum vel oleum vel quid aliud effuderit, vel confregerit, ad exhibendum tenebitur M. d. l. 9.XIII. Sed si quis rem deleriorem exhibuerit, teque ad exhibendum eum teneri Sabinus ait. Sed hoc ibi utique verum est, si dolo malo in aliud corpus res sit translata 3), veluti si ex scypho massa lacta sit. Quanquam enim massam exhibeat, ad exhibendum tene bitum; nam mutata forma, proprie interemit substantiam rei. d.

s. g. 3.

1 Uxori scilicet. α Quia non extant. 3 Si eadem species maneret, teneretur eo nomine quasi posSideret; hic tenetur quasi dolo desierit possidere.