장음표시 사용
391쪽
hora VI. matutina s*ie ad horam VI. Vespertinam se. micircuitim percurrit, speculum quadrantem tantum e currere debebit. Iam e natura circuli notum est, angu-ham ad peripheriam semper esse dimidium anguli centralis. Ideoque si speculii in in peripheria circuli uerit constitutum et promoueatur per radium circuli, mediante crure ad centrum speculi MXo, quod crura anguli ad periphetiam repraesentat, statim quaesitum obtinebitur. f. . Describatur itaque in plano horigontali circulus
trcmitate surcatus es sit mobilis. In peripheria huius circuli, et quidem in puncto pro lilbitu adsumto e. g. meridiano , constituatur speculium , in centro auersae a tis cauda ad superficiem perpendiculari instructum , quae ab extremitate indicis bifurcata excipi possit. Sit iam punctum orientis in oe, meridie in Met occidentis ii et index circa ortum solis ad horam VI matutinam On- VersiuS. Qiloniam tum anguliis Mais est semirectus, spe, culiam ad radium incidentem erit inclinatum ad angulumsitidem scini rectum unde per principia catoptrica angulus, quem :icit radius incidens cum reflexo, erit rectus verget hic itaque secundum ductum lineae meridianae ad S. Ora meridiana index conuertatur in XII n. et et radius incidens ad stiperficiem speculi erit perpendiculari ;ideoque radius reflexus iterum in meridiana cogitur in- Cedere. Hora VI. vespertina inde ducatur a d n. 3)et planum speculi iterum efficiet angultim semirectum cum radio occidentalis solis incidente. Hic itaque eodem, Ut priori, modo ad angullam rectum l. e. in linea meridia-
392쪽
na ad scin a reflectetur Eadem ratione quavis inter
media hora radius in ea manebit fixus. q. s. In hoc casu, quia sol vel planeta nullam habet declinationem , sed in ipso horizonte mouetur, speculum in situ verticali horizontaliter conuertitur. Cum vero sol vel planeta habuerit aliquam declinationem ideoque et altitudinem supra horizontem , et tamen radiu reflexus iterum desideratur horizontalis, speculum non retinere potest situm verticalem , sed obliquam obtinebit positionem , quam statim determinabimus. f. . Ponamus itaque declinationem esse aequalem του a. angulo gra, radiu solis , qui supra centrum o circulum diurnum describit erit 2 g. Haec linea vero est secanti anguli declinationis gh ad radium c g. Quoniam adeo per antecedentia speculum in peripheria circuli, circulum solis diurnum repraesentantis, constituendum est , eleuetur speculum ad altitudinem tangentis anguli declinationis usque ad a distantia vero a B a III secanti declinationis B , patet centrum speculi iterum esse in peripheria circuli, radio obliquo gra B a descripti. Porro propter parallelismum linearum a B et g angulus ah est angulus complementi declinationis ad 48o' ideoque , quia triangulum a B per constructionem est aequicrurum , angulorum a et g terque erit angulo
declinationis cm et hic est angulus inclinationis lineae perpendicularis ex centro speculi ductae ad horigontem. Cum iam sol continuo moueatur in eadem altitudine hoangultis inclinationis ad speculum erit aequalis dimidio angulo declinationis; ideoque, quia angulus, quem faciunt radius
393쪽
incidens et reflexus inter se, semper aequalis est duplo angulo inclinationis, hic aequabit angi ilum declinationis vel altitudinis lis supra horigontem, adeoque radius refleXus iterum re dibit in linea horigontali. Redibit quoque secundum quamuis aliam directionem, quam habuit linea a B. q. . Cum ero machina tamur in sphaera obliqua , planum circuli diurni ad planum aequatoris reddatur
parallelum . e. inclinetur ad eleuationem aequatoriS, tum reliqua momenta inter se eamdem retinebunt relationem et distantia aeque ac altitudo centri speculi ad quamvis declinationem solis vel planetae per trigonometriam Ω-cile poterit determinari, id quod in machina , ad nostram eleuationem aequatoris composita , deinde suppeditabimus 6. I. Qitoniam et Grauesan heliostatae uae automaticae structuram internam non determinauit sed horologipoei iudicio reliquit, mos iam ites subiungimus. Fiat itaque et horologii theca ex duabus lamini quadratis pollices latis, quibus rotarum axes insinuari possint. nam harum sistit ab ed et Rota prima da Schnechenrad instruatur dentibus Deiusdemque axi assigatur conuS truncatu cochleatus f cuius sulcus nam et dimidiam circiter conuersio 'hb. Mnem sectat. Huic sulco catenula vel chorda Dinseritur, qua mediante vi lateris in capsula cylindrica B inclusi rota inmotum concitatur a Rota haec prima impellat tympanum dentium AE alterius rotae dentium I 6 Haec impellat tympanum dentium in rotae tertiae mdentium cuius aXis indicem gerit minutorum pri- monim Haec circumagat rotam quartam et medi.
ante hac quintam, quarum ambarum tympanum dentibus
394쪽
et peripheri dentibiis est instructa. Posterior harum ver non sit coronari , quemadmodum vulgo fieri Blet, sed radiata. 6 Haec quinta agitet rotam ultimamn serratam, Is dentibus inclinatis in I tructam, mediante tympano si dentium Supra centrum huius rotae collocetur Xis pinnatu r, cum pendulo circiter longo , conneXUS. Si iam X rotae primae assigatur index,
partes principale horologii erunt constructae. q. . opus erat in nostro horologio uitare rotas loculamenti anterioris da Vorlegeripercho quia alias index aliquantum hinc inde vacillat. Hinc etiam elatermediante ipso indice intendendus est. Adducitur deinde index ad horam desideratam , dum pendulum attollitur,
ita , ut omne rotae in motum concitentur Attenditur tum ad indicem minutorum , et dum hic momentum praesens indiciit, pendulum liberatur et ad Oscillandum concitatur. Iam e constructione Orologii ficile deducitin , quod si pendulum instruatur tanto pondusculo , ut intra
minutum primum 1 1, Vibratione absoluat, rota prima intra horas et tertia intra horam semel circuitum suum perficient. f. O. Quo Vero inde horarius ad specudum con vertendum sit idoneus, in eius altera Xtremitate, ab aXes pollices distante, perpendiculariter adserruminetur tubulils Fig. . iv n. I qui in cauitata sua aXin versatilem furcae v n. a gerat. Intra crura furcae uspendatur axis v tubulilm minorem pro insinuanda cauda speculi gerens. Et si machina etiam in minimis altitudinibus sui esse debet, altitudo sucae supra indicem aequalis sit tangenti eleuationis rae
395쪽
quatoris ad radium iamctri horologii cum excessu indicis Adeoque in nostro horologio erit . pollicum.
q. II. Vt horologium secundum eleuationem aequatoris disponi queat, in inferiori lamina firmetit arcti v n. a. ab. IX. in suos gradus diuisus, et per fit lcimentum horologii transii βου- CnS, ita, Vt mediante cochlea et horologium in qualibet inclinatione firmari queat. Eadem e ratione etiam pendulum mediante cochlea ad axin suum ita semper firmari potest, ut eo oscillante pinnae per dente rotae Vltimae trinque aequaliter attollantur. f. 12. Deinde quoque circulus horarius in horologio ita construatur, Ut circa centrum Conuerti queat Dum enim machina circa planetas si Venit, pro ascensione recta planetae semper alia hora lineae meridianae horologii debet respondere. f. II. Adornandum iam erit speculum. Quia hoc mediante cauda sua horigonialiter et Verticaliter mobile esse debet, suspendendum erit in linea per centrum ipsius transeunte intra seream Io n. I. mediantibus cochleis acuminati s et r. Fig. 6.Aris vero surcae cauus a b Versatilis sit super cylindro aci minato gna. . cuius altera pars in arundine sulcimenti eg
pro lubitu attolli et deprimi et mediante cochlea' firmari potest. q. q. Paretur iam asser rotundus planus, cuius alieratio per repagula in auersia parte firmata praecaueatur. In tribus punctis circa peripheriam instruatur cochleis, quarum Ope in situm horizontalem disponi possit. Per eius medium ducatur linea, quae meridianam re- Praesentet, in cuius parte septentrionali disponatu horolo-
396쪽
gium , ita , At linea horae duodecimae super eam transeat quo is situ per cochleam in auersa asseris parte firmetur. In altera parte ulu lineae fiat sulcus inop , ut si ilaimentum speculi mediante pede r in eo hinc inde duci et plus vel minus horologio admoueri possit. Is Vt iam praeparata machina eo commodius ad obsieritationes oti possimus. determinanda iam erit altili
tudo speculi et distantia eiusdem ab axe indicis in quovis a tu necessiria. Cum ex stuperioribus constet, distantiam centri speculi aequalem esse secanti declinationis Q-lis vel planetae concipiamus axin indicis esse prolonga- Fig. a. tum ultra superficiem lorologii iis usque in f, exavero, extremitatem indicis designante , erigatur perpendiculum a b ad altitudinem surcae et per b ducatur me,
parallela ad ma iam declinatio Iolis sit anguloe by erit ei tangens declinationis, in cuius vertice I distantia speculi 1 in plano 24 est laeterminanda. D mittatur ex fierpendicularis x ad Eb et in triangulo rectangulo cis ex data hypothenusia 1 et angulo sin- veni'tur crus oppositum bis, quod ad horizontalem g fm 1 M adiunctum dabit distantiam 4 θ. 'Memmittatur
iam ex tubulo surcae indici ad horam XII. conuersi perpendicularis bis at planum asseris; et affumatur punctum tanquam terminus, a quo distantia metienda sit iuxta sit cum o vero notentur distantiae pro singulis declinationibus repertae Ad altitudines vero correspondentes determinandas in eodem triangulo rectangulo cis ex data hypothenusia 1 et angulo Lbs inueniatur crus f v, quod aequat altitudinem centri speculi supra axi tubuli, aftir
397쪽
299 ea indicis gestati. Singulae altitudines repertae notentur in atlante speculi, qui pro lubitu attolli potest, initium faciendo , cum cauda speculi per tubultim transiens fuerit in situ origontali. Pro nostra eleuatione aequatori et machina sequentes reperiuntur altitudines et distantiae centri speculi a termino , digitis eorumque partibus centesimiS. Borealis Australis Declinat.
f. 16. Redigatur iam basis machinae in situm lio rigontalem super mensa commoda et firma ab d. Ita, Fig. ut eius linea meridiana cum Vera congruat; et horologium inclinetur ad eleuationem aequatoriS. Pendulum deinde et huic inclinationi horologii et quoad longitudinem motui diurno planetae consormetur, id quod per experientiam ficile determinari potest . . ad lunae Obseruationes in tantum erit elongandum ut inde intra et horas periodum semel absoluat, et intra horas unam horam retardet diaeratur tum declinatio planetae et Omentum culmulationi eiusdem Ad normam prioris disponatur speculum quoad altitudinem et distantiam ab horologiori ad posteriori vero normam constitiatur circulus horarius respectu meridiani horologii f. 12. Reducatur denique inde ad momentum tempori Veri; dico radium planetae reflexum iam continuo super linea meridiana horizontaliter incessurum lare. P et q. I .
398쪽
h. I . D sponendiis nunc erit tubus pro obseruatio ne Hic licet longissim is sit et grauissimus, absque Vl-τ,s i proli X adparatu tamen poterit reponi super aliquot fg. . cabelli vel mensis e fg aut plane in pariete domus secundum lineam meridianam , Oream ersius, firmari. In soco itri obiectivi ante micrometrum constituatur dia-phragma ex charta tenui oleo imbuta Vel vitro per attritionem leuiter obfuscato. In medio eiusdem sit apertura campo Visionis ubi aequalis ad radio lucis transmittendos. Inseruit hoc diaphragma, in quo imago planetae delineatur, ad eam deinde ficilius ad Oculum deserendam. Arundo ubi ex asseribus in figura quadrata aut seXangulari potes conglutinari, bi sufficit, si ad distantiam singulorum Ira pedum scabellis sulciatur. Vel etiam si tubis absque arundinibus uti placet, sufficit, si vitrem Obli etivum annulo inuestiatur et in scabello verticaliter firm tur. In altero scabello collocetur oculare cum diaphragmate et micrometro, breuiori tubo inclusum. Ambo scabella ita disponantur, ut axis per centra vitrorum transiens sit origontalis et cum ille meridiana horologii mulque cum centro speculi congruat. Dic sub hac dispositione planetam quoad integram moram supra origomtem per tubum immobilem posse Obsentari. f. 8. Collocauimus iam tubum in linea horigon- tali versus septentrionem. Potest vero habere quemvis alium situm et inclinationem , quem locu obseruationis concedit, dummodo planeta radio suos ad speculum transmittere possit, et speculi altitudo et distantia secundum inclinationem lineae g finierint determinatae. Potest
399쪽
etiam haec determinatio mechanice seri absque calculo. Axi scilicci indicis excavato immittatur stilus tenuis ad eam :titudinem, in qua per tubulum super indice, ad horam nleleiatem conuersio, planeta extremitatem stili stringere videatur, sic habebitur simul et linea meridiana horologii, et tangens et secans declinationis, quae posterior in cauda speculi signata quamlibet eius positionem concedit, si modo terminus iste signatus cum extremitate stili congruat. Sed quoniam in omnibus aliis dispo. sitionibus aliquo tempore apparitionis planetae radita inciden angillum facit nimis acutum , Vnde luidum obie- istum in tubum deserri nequit, nostra reliquis erit praeferenda , ubi angulus incidentiae raro insta ue descendit, adeoque repraesentationes magis: iuidae sunt. f. Ii attendamus nunc ad commoditatem, quae ex nostra methodo in Obseruatorem redundat. Hic sellae conam vitro oculari insidens otiosum agit spectatorem respectu directionis tubi Haec sua otia vero impendere potest ad O adcuratiorcm Obseruationem phaenomenorum coelestium. Diimetros adparentes planetarum ciam opemicrometri nullo fere negotio deterininat, expectant enim mensiurationeni. Eclipies solis et lunae earumque phases quietus attendit acularum solarium ae lunarium figuram et situm commoue delineat. In genere Omnia r deunt inde commoda , quae et ex Gatione radiorum et
in 1m o et commodo situ tubi suunt. , Longissimi tubiccntiim et Vltra pedum , licet optimae notae, null1us tamen fere usus sunt, dum vix lira altitudinem viginti aut triginta graduum attolli, ideoque an contemplandis
400쪽
planetis tantum sui esse possunt, tam versantur circa horizontem. Hic vero vaporibu Uerumque obnubilati adparent et potiora phaenomena sua abstondunt de qua re in astrotheologia sita conqueritur DerhamuS. Hinc procul dubio neque de satellite Veneris neque de motu xertiginis Mercurii satis constat. Concidit hic titubatio ubi, quae
etiam in minoribus, praesertim ento eo seriente , Obseruatorem turbat Euanescit hic incommoda corporis inseXio , cum altitudo planetae Vltra .s asceridit quae simul essicit, xt obseruator tantum per Vice tubum inspicere queat. Abest dissicultas planetam ad oculum redigendi Carere denique possumus praegrandi illo et pretioso adparatu, qui ad methodum litigenianam , cassinianam et lanchinianam requiritur. Tacemus , quod hac methodo optime curiosis aliis, tubi tractationem ignorantibus, quaevis phaenomena coelestia facillime monstrare possimuS; nec non , quod obseruator hyemali tempopore in cubiculo persistere possit, si tantum machinam ante senestram reponat, et radiis transitum per foramen
f. et O. Nec Vero silentio praetereundum erit, qui businam nostra methodus prematur dissicultatibus Gravissima harum consistit in exquisita praeparatione speculi metallici , dum vitreum propter duplicem refleXionem adhiberi nequit. Desideratur vero in eo perfectio sit perficiei in eodem gradu, ac in maioribus vitris obiectivis. Interim , licet plana superficies admodum dissicile in eiusmodi perfectionis gradu speculis concilietur , Valent tamen nostri aevi artifices eis superficiem conueXam e conca