장음표시 사용
101쪽
sit, ut peccante materia diutius durare qiteat aut certe diutius opli attonibus causarum aliarum hos morbos gignentium.
Nolui est plerosque qua primum vice naviganti praesertim tempestas
saeviat insolitis navis agitationibus, ac forte a ire mari:ro, navisque odoribus aeum incidere morbum qui a causa marinus dicitur Qui periculosus interdum est , atque admodum molestus semper nauseam enim, fastidiumque ciborum plerumque gignit, continuumque fere deliquium parit, Cephalalgiam, constatuemque, ut dicebam nauseam , vomitumque frequentem ac saepe violentum, allia lue symptomata quibus pretii plures conqueruntur nunquam se pro
temporis diuturnitate tam gravem pallbs esse morbum Paucos tamen plerumque post dies hanc intemperiem paulatim corporis facultates iuperant Quae e semper quali collimant ut in regulari suo cursu perseverent, supprimantque motus advent sitios, quibus corpus oppugnatur Atque ita aegrotus abique ullo
alio tib sidio convalescit Et quamvis homines mari in assueti, sive aegrotent, sive secus, quamdam ab inordinatis navis motibus in continente vertiginem patiantur Ab hac tamen molesta vertigine paucos intra dies, eadem paucas
intra horas liberat Blebam Iliberantur absque ullius opere medii, ubd usi
tali regii laresque partium corporis motus, irregularem adventiliumque in tum mali causam obliterent Eundem in scopum observare licebit id quod maltis accidit qui retro acti heda non capitis tantum gravedinem patiuntur, sed Cardi algiam , torquenturque vomitu violento , ac frequenti quasi eme illi' cum quidpiam sumpsissent. Haec tamen intemperies desinere cito solet cum te Rhedam deserit. Cujus absque continuatione motus, qui in aegro praeto' iterus perseveratantem peries cito cedet,magis ordinariis, regularibusque languitiis motibus,aliorumque fluidorum corporis. Ita cum in theda aut alibi contingit ut quisci: deliquium incidat ex aere, in angusto loco compres ille fuliginosis corporum humanorum exhalationibus , licet morbus iit terribilis, ut amen aeger acre libero sat cit fruatur, externi hujus corporis amica opera' tu , quae olitos partium corporis motus ad vitae valetudinisque defensionem juvat, pristinae brevi eum valetudini reddet. Non pauca quae diversis in morbis contingi in aliquatenus illustrari poterunt: si posuerimus lutum in phialam,
limpida plenam conjectili , phialamque tum concussam Limpida liquidem turbida, jam fiet de lutosa, amilla duplici de causa diaphane itate, primbo la'
tum, cujus opacae particulae cum ea confunduntur, tum ob bullulas de novo insuperficie generatas Ut tamen suam haec aqua limpiditatem recuperet, nihil opus speciali Naturae cujuspiam cura. Sed juxta communem rerum cursum, ali quanto post distringentur bullae, evanescentque in superficie terrestresque particulae ex qui biis tu um sua gravitate adiim dum subsident, ibique quiescent, atque aqua proiade limpidior e . t. Ita pariter mustum recentibus. ex uvis expressum, sat diu turbidum remanebit Quamvis autem nulla adsit forma sub stantialis quae factitii hujus corporis motus regat, juxta tamen rerum curium set metuatim citatur, quaedamque abiguntiat corpuscula, in sorma exhalatio
102쪽
num, aut vaporum, aliaque late iis cadi impacta illic durescunt, in tartarum. alia rursus ad shndum subsidunt, ibique quiescurre instar sedimenti Atque hinc liquo limpidus evadit, atque ad sensium uniserinis I rro cur depurationes
quaedam, proscriptionesque partium heterogenearum in sanguine non contingant aeque , ac in musto , osque peculiari ulla , sollicitaque Natura dite- Aione
Unum quidem superest, cui haec sententia, qua Natura morborum medic rei Hasteritur, non levi in speciem verisimilitudine applicari poterit Vulnerum enim curatio, Sectionumque a Naturarataci videtur , si enim vulnera carnem tantum assicianti saepe absque Emplastris, alliisque medicamentis curari poterunt Ut autem praetermittam haemorrhagias, aliaque alia symptomata , quae tanquam Naturae errores Chirurgus corrigere debet, haec curatio solutionis
continui videtur ab ipsa corporis fabrica proficisci, a qua nutritio pendet.
Succus enim alimentitius cum circulatione sanguinis deschyli ad omnes corpori. triendi partes feratur, si praeternaturales alicubi concretiones ostendat,
hiatumque vulnere factum , ipsus illic particulae in spuriam quandam carnem concrescunt, aliudve quodpiam ejusmodi corpus , cui constituendo succus ille,
pro ratione loci, ac circumstantiarum idoneus est. Ita non scrophulae, scro Phulosique tantii in tumores nutriuntur in corpore , sed irregulares malequesbrmatae in utero molae, non minus nutrimento , quam Embryones accrescunci
Atque ut ad praesens argumentum propius accedam , superflua fungotaque
etiam Hrtallia non minus producitur, nutriturque alimento ad partem aeram adducto, quam vera genuinaque caro. Quare olimino decepta Natura videtur, productionem contervationemque superfluor tam ejusnodi, atque incommodorum corporum intendit, aut certe reprehensione dignus hirurgus est, qui iisdesta destruendis omnem adhibet indulti iam licet ea lape derivere nequeat, tuli is adhibitis corrosivis quae sum iuum dolorem Occitent. At quantum quidem quotidiana expetientia colligere licet, Natura adeb crudelis non videtur ut alimenta non subministret ad ea etiam reparanda quae ad corpus tanquam genuinae illius partes non spectant, non tantum ad reparandam partium laesa tum carnem , ut patet ex Morticinis, verrucis,fungisque qui rursus crescunt, posteaquae perite extreque disiecti sunt. Meminique me mulierem vidisse in cujus sincipite peculiari Natura cura, cornu pollicem circiter, de amplius longum nutrierat Quod dum capiti adhuc accresceret, ne qua fraus sube ilet, diligenter e minavi.
Sed praeter morbos , de quibus hactenus , varii alii sunt quos Matura sola
non curat; quod igitur ad hos prioribus numerosiores spectat, merito quis credi deii aphori faustu, quo Natura morborum cura rix dicitur, minus es e vero
conformem . nisi sensu sorte limitato. Sed quia a tiri, scio , existimatur iis etiam in morbis, praecipuum esse agens, cujus directione, conlarmiter ejusde tristopo Medicus agat, ipsique etiam Medici sutrum ignorantia,an modestia non inquiro J Naiura se talitum ministros fatontuc necesse fuerit ut examinemus quis
103쪽
quis nostrati consormiter doctrinae iis aliari ibus libuendus sit sensus, ut
Sed ut ad dicenda via quasi patetur , animadverti oportebit praecipuam
communium circa laoc argumentum eriorum causam,ut partim jam insinuatum est, in eo elle positam , quod corpus humanum consideretur potius ut systema partium, quarum pleraeque crassa sunt ae consistentes, ac non paucae ditiae se-lidaeque etiam, quam quemadmodum re ipsa est, ut composita quaedam machiana quae praeter consistentes eas partes constant ex sanguine chylo selle, aliis que liquoribus fluidisque etiam subtilioribus ut spiritibus, aereque Qui omnes
liquore fluidaque sere semper varie moventur, quo constauti, varioque motu plurimae ex blidis partibus,put cor,pulinones,diaphsa ma, anus pedesque, cro frequenter varieque commoventui, quare ut quando constitutio,motuique qui in sano corpore tegulatiter ad fluidas partes spectant, ita sei habent, ut illa pervertatur, hic anomalus fiat,inordinata mox machina evadit licet crassiores lolidae partes primatici allectae non fuerint. Ita quoties idoneis remediis, sive conspicuis , sive secus, vitiatus sanguinis , aliorumque succorum textus cor xigitur inordinatique ipsarum pirituumque motus , aut partium etiam con sistentium ab hi agitationes, edatae quiescunt crassiores solidioresque eorporis partes, totaque animalis conomia, si ita loqui liceat, meliori statui r stituuntur. Ita cernimus variis in mulieribus hystericis e filuviorum ex Hispani. ca Chirotheca, valido quo alio quopiam odore, qubd eo genus nervosum spiritusque infestentur, varia inordinata produci rinplomata, sanguinisque motum saepe ita obstrui, ut vix ulla venae micatio lentiatur, aut respiratio,totaque proinde machina laxior evadat quam ut seipsam sust tota re queat ruatque inox in terram motus omnis expers : Saepe tamen objecta tantum aegrotantia naribus phiala valido spiii tu ,aeut volatili sale Armoniaco aut cornu cervi plena, intra horae quadrantem, atque pauca interdum misi ita,mulieres ea insta- tu, sensibus, loquelae motusque rurius restituimus. Hic quoque observari a te velim , quod alias inculcavi, humani corporis oeconomiam ita elle cinistitutam a divino ejus eminiuhore, ut Gallos plerui que per annos durare queat, imper ςneraliores lege ab eodem in Universo .constitutas liceat. Quare mirum videri non debet quod ita a re se labeat aurirematon, ut absque cogpitione intem ioneque ad sui conservationem concurrat, cum, quamvis e statu saniore de uibatum fuerit, dici manu, aptis vere mediis eidem restituitur.
At si quis objecerit exempla in superiore dissertatione ab automatis saepe
ducta non esse adaequata, aut non sat illustrare dissicultates a nobis commeria mas, facile id admisero, modo quis meminerit, e profest me meritoquei sistite animalium corpora primitus esse machinas a Deo fabricatas,ac proinde omnisci omnipotentis quo artificis opera . Quare nemo merit,sperarit ab im seriore longe humana arte fieri posse machinas quae his comparari queant,qua
primitus Deus ipse sabiic*vit, niti
104쪽
praemissis, censeo quide in Medicum si 1 praejudiciis et coribusque libensiri intueri debere aegrotantis corpus tanquam machinam de ordinatalia, sed ita tamen conititutam , ut ipsius concursu, aut ipsis potius partium au Oinati quali conatibus', ad meliorem reduci statum queat ii igitur comperiat ex praetente corporis statu propensionem elle quand .im ad peccaicis materia: rejectionem,s quae quocumque demum modo expelli debet Lmodo convenientes, commodisque locis, tum ita sese geret ut hunc exonerationis evacuationisque modum Promoveat, potia quam alium Ut si certis quis colligat indiciis lituram brevi, sudore orbi .lianc potius promovebit coope ito calidis pannis aegro apti que sudorificis, quam aut purgatione , aut vomitu Uttovis enim utilis probabiliter futura exoneratio prohiberetur hocque sensu, si ita videatur, dici pol est Medicos esse ministros seu letuos Natara Ut nautae, quoties secundus stat Ventus, veloruciastum non immutabunt, neque navis motum, quia nihil id exigit. At ut ostendam quasi ex accidei te tantum obedi. Medicum in casu prae memorato Natura,s ut phrasii Naturisarum quibulcum ago, utar Iannon Mitis aliis in calibus petitio Medicus non Natura mod nutus non sequitur,
eam ve quid facto opus consullit, sed e praecipue omnia sua studia dirigit, nequb Natura collimare videtur, eo pertingat, aliaque omnia quam ipsa velitiae
contraria etiam tartycontingant.
Ita licet Natura in hydropicis importune potum copiolii in postulat, annitere tamen postulatis expedire Medicus non certas et iit pariter non concedit, quod avidissime concupiscunt qui chloroli, rnorb6 lire eo, quem χιι-n dicunt, lab rant Quamvis nihil ardentius deliderent quam inepta quaedam noxiaque mul-
, ut fructus praecoces, caementu:n carbones, aliaque maxime incorigri a Itasaepe Chirurgus impedit ne Natura vulneris labiasccludat, quae impetite asmodum occluderet, do Sintimae omnes partes curatae sint. Ita Medicus Cainaiticis saepe , ac Phlebotomia eam materiam expellit, quam . tura maj
re longe periculo in pulmones piojicetet, ac frequenti violentaque tussi ex pellerer. Atque ita rursus si nervus, tendove pungeretur, Chirurgus nodynis aliisve aptis remediis intempestivas Naturae metastas es praeoccupare,ac sedare debet, cum in sinorem quali acta violentis minacibusque convulsionum paroxyimis, non alitigit tantain turbatque patientem Ad in periculum conjicit ita pariter cum in evacuationibus seemini si tibias Natura conatur in quibus dam excrementum , per iadebita inconvenientiaque loca dejicere , ut per os, oculosque Cujiis rei varias habemus observationes a Schem in s collectas', aut ab authoribus bonae fidei relatas, Medicus venae in pede Sectione,alasque
mediis , Naturam a scopo detorquere conatur ut intentae vacuatione per Propria vasa utet in contingant. Licet autem juxta Natura , ut loquuntur in
105쪽
propterea quamdiu moderatam Medicus promovet potius quia supprimie, si tamen ut aliis aegrotis saepe continat , nimias magno aegrotantis peliculo
Natura permittat evacuationes, Natura exorbitantiam temperatis remediis,
aliisque modis Medicus sollicite corrigit, nimiamque tam necessarii, quam satis suis est, liquoris prolationem cohibet Alia exeii pla horum quibusdam insigniora hunc in scopum aristi possent Sed ea praetereo qubdium quaedam licet Hrte inutiles circa eadem controversiae sint,eorum aptitudinem hic proponendam nonnisi pluribus quam nunc placeat uti circa probationes non necessarias, ostendere nota possem; praeterquam qu)d vereor ne unius Aphorismi explicationi diutius aequo immoratus stin Paucis itaque tantum indicabo peritum me Medicum iit ueri non tam ut Natura ministrum, quam ut ejusdem consiliarium, amicumque adjutorem, qui inae toti corpore eos promovet in . tus, aliaque quae ad recuperandam ejuidem valetudinem utilia fore judicat,eas vero, quas noxias Hre videt commotiones, aut morbi incremetito, aut quovis alio aegrotantis periculo , partium suarum esse existimat, inpugnare, aut impedire , licet Natura sat manifeste noxios hosce motus continuare velle vi
Hic loci commemorabo prudentiorum Medicorum etiam praxim , qui ad aegrum fluxui liminori hoidali obnoxium acciti , si evacuationem moderatam reperiam , saeliciterque terminandam rem totam, ut eorum quidam loquivatur,. Naturae committunt, hoc est, ut intelligibiliter loquar suae morbum quali periodo, curticuloque permittunt,ad quod Hippocratis Aphsri m eos iii iaci . Si autem evacuatio diutuinior sit,aut copiosior, tum sollicite caventiae Naturia ulteriore evacuatione patiatur, suique ossicii eile putant remediatum externa,. tum interna adhibere ut evacuationem cohibeant, quae hydropem , aliumvecquempiam lethalem morbum gignere posset Si autem dicatur Natura sanguinis, tam ne cellarii humoris prodiga,quia tantum cujusdam eidem immixti nu- moris acrimonia irritatur,haec rei ponitio,quae eadem omnino est ad quam .
iurisia confugere saepe compelli possunt, re ipsa admittit Naturam non elle sapiens ejusmodi ens, quale ingere solent Ciam tam saepe in furorem quasi ag tur, satque stirentis in modum, eaque in corpore hunaano faciat,quae ipsi pe niciola admodum sit tuta lareu , ni Medicus mitior prudelitiorque ipsa o
Nunc adjiciam, ut quibusdam in casibus Medicus aegrum curat mori ne lati- repressis scilicet intempestivis Natura eo tibus , sic eum aliis in catibus modo positivo plus ad cutationem contribuere posse quam ipsa Mura queat; si enii quod ab arte remedium praeparari poterit, ut Helmontius iurarat prae parari posse ex ludo Paracelsi ope liquoris I shesti, aut quale, teste Cardano, Empyricus suo tempore possidebat, qui peragiam Italiam velicae calculo aliti-- ubique curabat, si qua inquam ejuscemodi te media sint, Medicus iis initiu-
Mentis perficere id poterit, quod quantum collisei e licet, a Natura pla feri
106쪽
nequit,ei m lidum in vesica calculum nunquam statvat Quinetiam Medicus etiam ab clite ope remediorum,olaturam impugnat,regitque magno subitoque ta tem emolumento. Cum quis alioquin non valde debilis , terrore nunc iove inexpectato adeo turbatus , ut spiritus praecipitanter ac turmatim confluentes ad partem aliquam interiorem maxime cor regularem solitu inqueri ita motii in i inpediant qua deordinatione circulatio sanguinis prohibetur,adnodumque impersectae vadit, hoc inquam in casu patiens peculiari Natura de corde sollicitudine, ut viilla metiam Medici supponunt patitur deliquium,ev quo Medicus eum prompte interdum liberat, peruicando enim de vellicando
artus, aures, nasumque ut ad externas corporis partes spiritus cit,adducantu tmotu a centro ad circumferen iam, contrario motui itidem a Natura impresse a circumferentia ad centrum, scii cor quod autem ad theoriam deliq iorum attinet, ejusdem jam veri catem nunc non examinabo, cum argumentum ad homnem vel eo nomine inde ducatur, qud Theoria ista adhibeatur ab iis quisbuscum disputo. Ex dictis animadvertere quis poterit, ut quaedam sunt Phaenomen quae rim risi reum circa curationem morborum favere Docti inae videntur,ita quaedam
alia elle quae clati iis adhuc propolitae a nobis hi pollici sufflagentur geminoque ea Phanomenῶn genera iurul considerata ius icionem gignere pollunt, sopientissimum, tamen liberrimum Natura Authorem cum prima Natura iu-manae individua trucondidillet ut per multos annos durarent, illosque prMopla-sos donasset facultate suas propagandi pectes,inde oriri quod in subsequentubus hydraulico-piaeumaticis machinis quasllumana coroora dicimus, cum neque pecialis prostidentia, neque anima rationalis,neque alia interveniunt impedimenta, omnia in genere fieri secundiam leges mechanicas,sive este sipsi imachinae huic prosint,live extrinseca corpora eidem noxia foveant; hinc dicere licet ea quaere seiuntur ad eam quam 2 iura habet sanitatis aegrorum curam, en genuinos mechanismi Mundi. corporis aegri eflectus, qui Leliciter sani . tali aegrotantis coincidunt potius quam ad eandem procurandam sapienter de consul tb producuntur; cum Natura non innoxia tantum , sed de noxia quoque corpori humano producat, foveat, civetque Obliervamus enim in calculo ie-
mim, ,elica ex vegetabilibus animalibi 'ue substantiis levioris texturaeae jusmodi sunt succi alimentit ii, qui in lactantibus pusionibus, calculo vesicae o noxiis saepe ex lacte fuat, perite admodum fabricare Murana corpus durum compactae a de texturae, ut disticulter admodum Medici Cliymicique explicate queant qui juscemodi coagulationes ex ejuscemodi lubitantiis fieri queant: Comperique plures calculos non spiritui tantum salis resistere, ὲId facile feriarum: chal bem, menstruumque illud summe corrosivum oleuin ipsum vittioli dissolvere. Videmus parit. saepissime semina , aut emis alia vermium principia in fluctibus minus alubribus aliisque ineptis alimentis recondita contervari, lavetaque in corpore , ita ut nihil prohibe iue menstrui fermento illi obvio in ei sectos sui genetis verives evadant, semper molestos, a s Te
107쪽
ad modi irim noxios corpbri in quo resident; ex quibus licet non statis varii se per magis,praeserti in hic in Anglia pluresque oriuntur morbi quam Medici sibi tingant Applicati haec non inepte est in obviis in optimae notae authotibus
exemplis ranarum atque etiam busemim , quorum semen corrupta in aqua hau hum tamdiu stomachus lavit ut ova in persecta evaderent animalia, quae hoc tenda iis in corporibus in quibus residerent de pascerentur sumptomata producerent. Atque si juxta receptam Medicorum opinionem tenaciores s . bres quartanas melancliollicus in splene humor gignat, dicere nihil vetat Gram eo conniti ut quasdam flaidi Chyli partes in tam tenacem, vixque dissipabilem succum convertat,ut in multis aegris nihil prohibente plenis ex tomachi vicinia, nec emeticis , nec catharticis , nec consuetis aliis remediis, pelli inde possit, nec reselvi , aut cottigi. Sed ad propositium mihi scopum piopi.s adhue spectu conlideratio veneni canis rabidi, quod magna inteidum sollicitudine coii servare Natura videtur non desunt enim probatis in authoribus exempla, quibus manifestum fiat, modicam spha: patiem levi vulneri de cliblarte sanato, in sanguinem transmissam, nihil prohibente perpetuo calore, de perspicabili humani cori ocis fabrica, fluidaque spumae textura, ita servari, at que multos etiam ad annos,ut sub extremum longi illius tenaporis, in tam ho renda erumpat symptomata quam ii recens in corpus immitia fuit et. His congruit quod in Italia notum est de mortu Tarantula; licet enim v neni quantitas vix conspicua sit, a dente tamen animalculi araneam mole non superantis propagatur Hoc tanten venenum multis in aegris per totam ipsam vitam et vatur. Ejusdemque in corpore praesentia annuis paroxysimis manifesta sit;& quempiam a primaria nobilitate novi,qui conque itus ian hi est se in Oriere tali lim plagis morsum esse ab animalculo cujus arma , ut v cant , osse suavi oculo detegi pollent , tam diuturnum tamen se inde pastum fuisse dolorem ut duodecim pbst annis in parte vulnerata renovaretur Iub idem anni tempus quo limum laesus suerat. Atque in morbis quibusdam .ereditatriis , ut podagra , morso comitiali , a quibusdam de meluia genetibus , Natura videtur non minus bilitate , quam perite ad infantem motbifica parentum morbi semina transmittere , quanta scunque enim patiatur tene illim corpus per totum vitae curriculum altera tones, protectit ii
tus hostis exere reporei virtutem,uiret que suas, abi prius in corpote quadragi, ta etiam annos, aut quinquaginta latuisset.Hisi similibus quibus addi polluntqubd. Naturista mortem a morbis productant mortem Naturatim vocent, sa-cile inducor ut rejiciam celebrem hau Hippocratis lententiam hactenus examinata io, morbo, uni est Natura medicaniae, ii iis circumsci ibatur limitibus, de quibus in frictione quinta, quam coniselen,quia itinc dii cernere poteris v ii Phaenomen a quae Natara ut entis pcudentis, cujusmodi eximinatur, notioni non avent, Divinae alueia Providentia apprime congrue se.
108쪽
TO jam siequentiorum circa Vaturam axiomatum percurri ut meritb confidam, alias huj isce generis sententias, quas prae festinatione attingsre jam non licet, facile explicari posse , nostraeque congruenter hypothesi prae,nilibrum ope principiorum,cum nae vel paululum immutata illustrati haud dissiculte quearit, aliisque applicari particularibus, quibuscum praecipue anaologiam habent. Sed hae monitione cohiberi me par non est, ne aliud te commoneam non tantum hujus loci proprium sed quod praecipuam praemillae distertationis partem respiciat Illud autem ita se habet Licet principiis meclianicis explicare non possenuis intelligibiliter peculiaria omnia circa Maturam axiomata , corporumque inanimatorum P a nomena quae Natura favere dico, Ilicet non comcedam, immetit tamen inde. quis collegerit confugiendum esse ad id quod Naturam dicunt, siliendumque in ea rerum descriptione quae illius interventu haberi possunt. Alibi enim ollendimus, inseriusque ostendemus, ope entis ejus cemodi, cujusmodi Naturam dicunt, ea aliaque sttura Phaenomen intelligia Ulliter explicari non posse; quamvis doctrina nostia, non minus quam illa vulg recepta circa Naturam rebus corporeis impar dςscribendis considet tur, meIlior tamen hoc in casu mea litura est conditiori tib minor probabilitatis gradus requiratur in iis argumentis quibus dubium quoddam propugnatur, quam in iis quae demonstrare assertionem debent. Scio equidem a Naturi, iis viil g dici, Naturam quam constituunresse omnium motuum atque operationum in corporibus principium sed prius litam huic acquiescamus principio, aut fidentius illud adhibeamus, non abs renaei it noli e primo quid sit, de hac re alia in Sectione differui, sed cum illic alio Lectore in remittam momentum ipsum stinui ac difficultas argumenti inducunt me ut hoc super negotio ulterius diiseram, d quaedam innitatem , aliaque addam alibi dictis, atque ut inculcem pariter illustremque mea hac si fer re cogitata: iaero itaque ex iis qui pro Natura, ut vulgis accipitur pugnant,utrum substantia lit, an acci.lausa Si posterius dicatur , dicendum cst quod genus accidentis sit quo jure ad blitarium accidens ea omnia attributa pertineant, totque tam multiplirces, tam mirabiles esse istus quos Natura ascribunt i quam ob causam complexum ex iis accidentibus quae mechanicae materiae allectiones sunt, non possit aeque ac illud accidens quod Naturam dicum a summe sapiente Universi Authore institui ad eas inter corpora mutationes producendas, quae pleraque saltem intelligibiliter ad easdem reduci queant si autem res harum mectanicarum affectionunt interventu non contingat, opςrae omnino pretium s
109쪽
ret nos docere qua eas arte Natura eisiciat: Quae res,vereor, ne non tam cit ita ut intelligatur,explicetur. Si autem principium illud quod Naturam dicunt, substantia ut plerique t .nent, sit, rurius exquiram, uti sim corporea siit, an incorporea 3 Si immaterialis substantia dicatur rursus quaeram, an creata, nec- ne siles' si creata non sit,iam
ad Deum alio sub nomine devenimus Finitaque disputatio est, sublato ejus dena sibjecto aut objecto quod a Scholasticis non Deus ipse, Ed Dei vices eiere dicitur. Sed ii Natura dicatur ut re ipsa dicitur, ab omnibus altem P uiis
Christianis ens crearum, tum quaero iitrum intellectu, nec ne praedita lit, ita ut
norit quid agati quosque in fines, quibulque conformiter legibus agere debeat Si respontio negativa lit, hypothesis Naturae nullam , quae intelligatur, rerum descriptionem luppeditabit; cum privata intellectu Naturam obnoxia sit o
jectionibus quae lasei ius proponentur contra NaIurae utilitatem, Pens corporeum ponatur. Porro quamvis Natura diceretur intellectu praedita earumqueptincipium actionum quas inulti Antiquorum animae mundi at cribunt,praeterquam qubd haec hypothesis Ethnici lino cognata est, non equidem existimo,eos qui cum variis Graecis, aliisque Philosephis Chiistianis prioribus,quandam Uni vellis animam attingunt , ejus nodi habituros hoc principium quod Universi
Phaenomena sat explicet. Si enitia hac in rem actocosmum microcosmum inter comparationem instituere liceat ut alii multis aliis in rebus instituere solent,sicile animadverterimus lic Amatnra ratio attribiteretur', plui ima tamen Phaenomen absque immediato ipsius interventu mechanice produci posse Ut patet in homine, quamvis enim in eo restionalis anima tam parvae prael ideat provinci cu lino di scilicet humanum corpus est,intimeque omnibus ejusdem partibus unita dicatur multa tameu in corpore ejusdem Trechanismo fiunt, quae ab anima non producuntur: Cujus rei exemplum proponere nobis licὰ ips an in somno a guinis circulationem , tegularem cordis naidationem digellionem , nutriti nem, respirationem,&c quae omnia absque immediato Animae aut influxu, aut etiam notitia contingunt': Cumque homo vigilat multa ejuidem in corpore sunt, non tantiam ablque dilectione , sed contra etiam mentis propensioneni:
Ut saepe contingit in 'asinis, ullibus, oscitationibus: Quin etiani lic)t brutae
multae animantes , ac praesertim imiae multas h:ibeant corporiim suorum par tes, humanorui infla contextas, mirabile tamen hoc opus brinationis atque
organigationis sectus aut animalcilli in utero ni itata Philosophos ab ipsa ani- in bruti quae suae propterea architecta mansionis dicitur; quae tamen nec in corporea, nec corporea substantia est. Atque quod ad humanum etiam istu inspect .it, ii communem Philolbphorum, Medicorum, Theologorum ac Legilla torum opinionem admittimus observandum est , corpus ipsum hominis quantumvis exquisiit machina te rationalis animae concursu formari corpus niti nec I iis iis apta HV ibi tructum organis non insunditur Hoc elisextam se pri . ta, aut ante sePtituam: Qua quidem observatione inducor uequaeiana
110쪽
quaeram quantum ex hac hypothesi, aut cognitione mentis,tempore constituto subsidii ducamus ad explicanduin nodum quo praememorat Embryonisium-ctiones fiunt cum sub finem sex aut septem septimanarum, rationalis anima supervenit huicque viventi machinae unitur. Si quis aute indixerit, in Natura
sit notus in corporibus plinςipium, varios saltem eorum motus, qui praecipia ipsorum Phaenomena sunt, ipsius beneficio explicari debetes, respondeo disti xile quid intellectu est qui sub lautia creata ivmaterialis corpus movete queat; quod agens impenetrabiles nullas habeat partes quibus mobile corpo-Ieum inapellata Scio quidem Deum, qui spiritus est, agnosci debere primariam motus ii
inateria caulam qui aut non immerit cum Carteii interre possiumus, cum motus non pertineat ad subitantiam corpoream qua talem incorpore is enti tribuendus est. At tum mecum ipse perpendo ob inlitritam distantiam Deum ii comprehentibilem inter persectissimumque cieaturarum ordinem,circumspe ete omnino comparationem eum inter easque esse instituendam, cauteque omnino ducendas esse conclutiones ab ipuus potentia,modoque agendi ad nostruinagendi modum Cumis possit, exempli gratia, humanas in animas immediatὰ agere, utpote qui illas creavit sed ipsae eodem agere in te invicem modo nequeunt. Atque e dissicilius concipi posse puto atque admitti, si Natura incor lorea sit substantiae an magnam materiae mundanae eis motricem, videmus enim in lium ano corpore rationalem animam quana Scholastici spiritum im- amaterialem dicunt, licet vitaliter pli unitam poli e tantum determinare ira tum aliquatum partium,sed nullam movere, aut ne motum quidem in plerisque dirigere. Et si Natura dicatur movere corpora alio modo, quam phylico , dubito an suppolitio ejusmodi principii magno Phyliologis ad explicanda Phaen
mena uiui futura sit: Neque enim Medicum aut sagacitate , aut iudicio pollere crederem qui existimaret intelligibiliter se horrenda corum morboruin symptoinata, quos noti pauci Medici veneficiis ascribunt, intelligibilite illa quam deteribere ii diceret distorsiones has, motusque Conuultivos produci ape illimo immateriali spiritu, quem Daemonem vocata: Sed cum hunc in scopularplura quorum cum placuerit copiam tibi faciam, alibi dixerim , rem hanc hic aeluribus non urgebo. Supelior diilertatio eorum opinigna opinionem qui Naturam creaturam esse immaterialem volunt, quia coinmaius opinio est plures Pnilolophos saltem recentiores, eam pro corporea habere: Ad eorurn jam hypotheum mea sese convertet oratio Quamvis autem objicere possem ii Natura corpus sit,inquiripos Ie' iii m homillibus rationales animas producere possit, quae eatia immaterialia lint, quae lilia materiae subtili utione aliave mutatione produci queunt: Hac tamen objectione neglecta primum inqtiiratu, utrum ii quibulcum rati Linor Naturam putent licet corpoream agere ex sciensia hoc est consciam ejus quod agit, obque fines prae intentos , aut potius caeco impetu duci lumnia lue necessitate moveat, ac diligi ab agente superiore, praestanti, quo pla care tu