장음표시 사용
71쪽
a mota suerit' quod autem ad statum corporum inanimatorum spectat ncnvideo qui proba ii possit ea Naturalia esse, aut non Naturalia , ex eo quod sint minus , vel mavis durabilia. Ut enim non dicam a reicere paucis mentihus frondes , Milesque ipsos paucos intra dies decidere , lic t rpora minon minus Naturalia, quam solidae durabilesque quae eo idem pariunt , a bores patet sive statum congelationis , sive fluiditatis aquae Naturatim fingamus violent inque statum dixerimus alterum , transmigrationem jui dena ab altero illo tum statuum in alterum , atque ad priorem eius statum saepe quibusdam temporibus, uec locis velocissimae contingere sorte intra laoiam, a causis quae dicunt a. Naturales. Nebulae, grando turbines, fulgura, cadentes Stelli, ut alia omittam , quamvis Naturalia sint corpora , parum sunt diuturna vitro noxime comparata , in quo arena de sal uinina ignis vi conjunguntur. Motuique tenuis laminae hujus vitri ut pristino se situ restituat quoties vi incurvatur, durabilis ejusdem violentiae effectus ei Ejusmodi pariter
est durabilis perseverantia indi sibi ubilitati s alis alcalizati quod alterum it vi ingrediens est, licet facile dissolvi possit non in aqua tantam, aliisque liquot iabus, sed, in ipse humido adre. Alia est distinctio motus localis in Naturalem violentum . adeo generaliter recepta , adhibitaque tum a Philosophis , tum a Medicis, ut de ea hae in Sectione peculiariter agendum censeam, .m contineat implicite saltem argumentum ad probandam illius rei quam Naturam dicimus , existentiam; dum quid adeb manifestum supponitur ut magni momenti distinctio in ea fu dari possit. Implieita haec objectio dissiculte fateor solvitur non ob ullam quam cominea vim sed ob ipsam termino tum ambiguitatem quibus distinctio usurpati s let Plerique enim de proposita motus distinc ione tam obscure dubieque se is exprimum . ut vix capias quid utravis distinctionis parte velint i Quidam tamen conantu ita loqui ut intelligantur, qui propterea laudem merentur,d finiuntque moturi, Naturaum, hunc in modum Moim Naturalis est sculis principium es intra motum corpiu , motumque violentum hunc in modum, moti violentus es is quem externa agentia corporibiti imprimunt i iii caeteris distinctius mentem exprimant distin i lianc eo maxin e quo ipsi eam accipiunt leniis examinabo; hanc itaque dui ita raonem dis licere mihi
altero ipsorum etiam lenita explicatam Mum enim ioc principium receptumst, saepeque ab gristotes ejusque sectatoribus adhibitum , Quicquid mos tue, ab alio movetur, hae hanc Notionem quidni omnis obus dicatur violentus utpote qui ab externo agente oriatur a reipsa consormiter Philos phiae Scholasticae , motus majoris partis Mundi conspecti quamvis regularis perpetuus ad millis hujus distinctionis ientia violentus dici debet auerunt enim immensum ipsum firmamentum orbesi e Planetarios,quibus cornparatus orbis sublunatis Physici instar puncti est , perpetub contraque NaturHem, ut ita loquat . inclinationem Patio a . horarum ab externo agente licet invisi .
72쪽
b li , quod primum mobile dici in circa mundi centrum rapi. Quod autem ad motus Naturalis criterium attinet, qubis Hice V principii si mracorpiti notum, dici nihil vetat omnia corpora emel mota , quaecumque de-
inum causa motum prima impresserit , ab intrinseco moveri principio: ut exempli gratii, sagitta jam in motu per aerem ad signin ab aliquo intrinseco sibi principio movetur Neque enim jam pendet ab arcu , e quo vibrata est. Perseveraret enim in motu, licet is fractus ellet, aut etiam in ni hialum redactus, neque pendet a medio prohibente potius quam adjuvante i sus motum, ut ostendi pollet , si nec eile foret misi poneremus ambientem aerem aut deliructum , vel quod in nostro casu perinde est , ejusmodi ella in statu ut nec prohibere, nec accelerare ipsius motum pollet , non video cur sagittae motus nec elliarib desinat, cum nullum jam supersit quod penetretur. medium, adeoque quod hoc nomine ipsius progrella resistat. Quandoquidem in arcu convoluto elate conatur se te diutare chordaque adducti arcus fracta, aut dimi illa, tum elater chordae, tum lignea pars arcus ad lineam minus curvam redire conantur quamvis autem hos motus violentae externorum agentium impressiones producant, horologium tamen , later emarcus, habent in seipsit , contrarium enim quibuscum ago non norunt, principium laternum vi cujus moventur donec situm sibi debitum obtinuerint Alius ita te adderet convolvulum ignivomum a ' qui , licet corpus arte factum ., videt Stella instar cadent ab intrinseco moveri principiori Sed indicabo potius externa agentia varios ad motus Naturaues agnitos necessaria
esse. Ut enim omittam, Germinationes, deminationes , se efflorescentias artarum Plantarum ut caeparum, porrorum , herbaeque dictae Anglis, Pota- isti, c. ex calore Solis tempore verno licet in aere suspensa pilantae teneantur ut haec inquam omnia praeteream si in machinalneumatica, aut anilis Rcria varia posueris insecta puta, apes, muscas , convolvulos , dic communemque substraxeris recipienti aerent , animalcula haec motus omnis expcrtia jacebunt , quasi 5 vita privata forent perplures etiam horas quamdiu aere non fluuntur; at cum externus et rursus haec amat animali:
statim quasi de novo donata vita resurgunt , ut saepe non absque voluptato pertus sum , ut susque moventur motu cuilibe connaturali: Quasi nauseca , exempli gratia, hac in re molendino acri similis foret, quod motus omnis expers impressionem aetis qua alae ejusdem reliquaeque partes moveantur, requirit. Sed ne diutius his ad hominem argumentis inhaeream , animadvertamus, cum motus non sit materiae elsentialis cujusmodi divisibilitas & imp netrabilitas Listimantur sub ipsa saltem rerum initia motus omnium corporum, motusque plerorumque quorum causas discernere possumus impressisuere aut ab externo agente immateriali , Deo scilicet, aut ab aliis,
teria portionibus , quae extrinseca quoque impellentia sunt, in ipsa gen-
73쪽
t Iincque loci animadvertendum , licEt motus meri id sit pars unae praecipitii Arisoretica definitionis Naturas, homines tamen eos olere motus, turales vocare , quos non facile quis a violentis distinxerit cita cum aqua in terram decidit dicunt hunc Iliquoris motum esse Naturalem , quatenus corpus grave est At cum quis ex ore aquam projicit in acrem, hunc in tu in ajunt elle violentum qubd scilicet tum aqua Natura uiae contratio sursum scilicet moveatur, cum tamen sugendo quis ore quam attrahit per Syphonem oblongum Ilicὰ normalem , hunc aquae motum licet recta suri una non violentum , sed Naimraten dicunt. Ita cum pila pedestris , aut inflata vesica in durum pavimentum demissa ad magnam resilit alii tudinem , tum a s census, tum descensus dicuntur motus Naturales, Ecci prior sit ad centrum terrae, posteriorque ab eo recedat. Atque si ab insigni altitudine pilam den- cujusdam ligni non tamen nimium pondetolia quercini alteriusve similis cadere sinas in vas profundum aqua plenum , Naturali motu aliquo usque descendet in hunc iliquorem , contraria tamen sursum ipsius otio violenta dici non debet, cum juxta Scholarum Doctrinam lignum hoc utpote aqua specie levius, i Iasurali motu ad proprium locum tendere debeatri Quare ad superiorem liquoris superficiem ascendere debet, ibique auctuare ab his tamen ad opposita puncta, pura Zentiba Nadir, imotionibus pronunciale solent homines multos corporum motus esse Naturales , aut violentos. Et re ipsa clim perinde sit vita experti insensibilique corpori, ad quemcum-que moveatur locum, omnes ejus motus aliquo respectu Naturales , alio vi lenti dici queunt. Ut enim plurima corpora moli s conspicuae ab externis impellentibus in Ventur, eoque nomine eortin motus violenti dici poliunt ita pleraque impulsa
corpora moventur aut sursum, aut deorsum, versus quamcumque Tundi patintem, ea quavis via, qua minus ipsorum motui resistitur, qui impulsus cium otiatur a virtute legum quas illi generales Natura leges vocant, motus dici potest
Hic loci docere possem, juxta Epicuri Hypothesim non necesse esse ut ad mittamus motum ab eo agente , quod Scholastici Naturam dicunt, produci oportereri juxta enim magnam illam antiqua inque Philosophorum sectam, tomi Ias , quodlibet individuum corpii sculum actu in motu est, aut in perpetuo ad mutationem loci conatu, qui torno qua tali essentialis est Adebui nunquam innata hac sibi virtute privari possit ; cumque omnia corpora sensibilia juxta illos Physiologos sint fortuitae tantum atomorum concretiones, seu coalitiones, nullum aliud motus principium requirunt quin inseparabilem , essentiato que atomortim componentium ad motum Onatum quorum major numerus , aut ea quae domi ilium obtinet ob circumstantia iuna concursum ad motum una certa via determinantur. His alia addere pollem
sed hic nihil amplius demo ii dicam, non tant)m quia ex ipsis etiani esse
74쪽
ielu mane si alioruinque Philosophorum definitionibus dilucideis paucis explicari nequit , sed quia eum tantum in scopum de motu hic ille tui tollenderem communem distinctionem in Naturatim de violanium non esse e claram ut admittere idcirco debeamus Naturisinum Maram. Illud iam argumentum suscipio examinandum, quod receptae Naturae notioni favere videtui duciturque acriticis quae quibuidam in morbis contingunt interdum evacuationi bas,mirisque Naturae conatibus ut noxios,quibus opprimitur,
Quod lane argumentum magni omnino momenti , vallidumque ingenue fateor sat enim experientia novimus , calidis praecipue in regionibus statis Plerumque temporibus contingere ibi saeviunt ebres , criticos in lignesque conflictus, quibus materiamo ibitica miris omnino modis exoneratur : Qua
oneratione non levamen tantum aeger lentit ted valetudinem quandoque recuperat quod variis omnino exemplis, medicisque circa sebres, pleuritides, oec ob ervationibus constat, quare argumentum a crisibus ductum, Omnium , quae contra eam, a qua dissideo opinionem, fieri pollimi, validissimum omnino puto quocirca eo pluribus in diluenda dissicultate hac
Omnino itaque meminisse te, amice Lector, vellim , non fateri me tantam , sed de docere, corpus humanum insignem prorsus eis machinam, quam sapientissimus rerum Author eo artificio durationis per mulios annos capacem fecit, ut si in eadem intelligentia quaedam , ut Naturaiisae voliint, in existeret, nihil sere ad conservandam animalis vitam convenientius aut aliter fieri posset non quaeritur pio inde utrum providentia , sapientiaque plinimumeliaceant in morborum critibus, sed a qua praecipue causa ea proficiscantur: A Natura porro ceu intelligentia quadam proficisci plerique Medicorum sentius' , quaecum aegri valetudini invigiletium imo studio, prematurque pecca tis materiae copia , eandem praesertim concoctam, quam tutissimo potest modo corpore aegri extrudit. Quod autem ad me spectat , rises ascribo sapientiae ac ordinariae Dei providentiae, quae prodit sese partim Mechanismo Mundi majoris, partim Mechani lino minoris. seu corpo iis humani juxta praesentem aegi i conditionem pectati his porro maxime causis inducor,ut communi Medicorum circa ctiles opinioni non adhaeream. Primb.itaque cris es proprie dictae rarescontingunt niti in ebribus alliisque acutis morbis 'ut plerumque aut brevi desinunt, recuperata valetudine , aut in allias transmigrant infirmitates : Chronicos autem morbos , ut , uiles, hydropem , podagram, o c. nisi febris ad laetit, cris es nullae comitari solent; hinc rate criticas observationes non contingere, ut Medici putant, cura vigilantiaque Nattira: Cum remedio de salutari iis in morbis non utatur, a quibus longe saepe majus immineat periculum quam ab illis quos crisibus curare
Observ2ndum insuper est critica evacuationes mero corporis mechanismo H G con
75쪽
contingere posses ejus enim ope saepe fit, ut fit tae, organaque stomachi,vi
cerum , aliarum qile partiu:n , di itenta intit irritata copia lacii inoni ave peccantis materiae , contrahant sese arctius , ejicitantque humorem iis partibus noxium , sive per communia corporis emunistoria, sive per alium quem cuinque meatum , quo facilius emitti poterit Cum enim homines cibo potuve ventricillum gravari sentiunt, digitos in fauces immittere solent , e6.Iue necti nico modo ventriculuin onere levant. Neque hoc beneficium Natura vi; lanciae , curaeque acceptum referunt initae verosi militer crisim altem adebtempestive prolicere non conaretur; cum itaque sat saepe copiosis per nares aliatque partes haemorrhagiis in febribus crises conti lagant,quae Natu avi blantiae allax ibi solent, curae e quam gerit aegrorum valetudinis. addendum omnino hic censeo copiosas per nares, alias a te corporis parte luemarthagias post mortem etiam contigille : Unde sane liquid constat ejusmodi excietiones fieti polin ope corporis structurae,iurgescentiaeque humorum atque acs, moniae dum interim de conservando in vivis aegro ne coaitet quidem
Fateor equidem si constaret experientia omnibus, aut sere omitibus morbo tum citibus moibi dicam expelli materiam , aut levari in ligniter aegrotantem hi turum ut critici tum Natura conatus concepto ab hominibus de ipsistis vigilantia, curaque Opinioni non parum faverent; sed hineliis quotidie exei piis manifestum fit, ut quaedam crises salutares sunt, alias quoque illi per bciosa. Quibus autem non omnino xtinguitur , aut obruitur aesco, iis .ci: pejor ipsius status fit; quare nemini mirum videri debet, si varias legitimarum ci ilium conditiones Medici a stagnent, quarum si vel una quaepiam desiit, non optimi generis existimatur. Si autem quidpiam harum conditionum cuipiana contrarium contigerit, aut noxia crisis , aut perniciosa satura est cum ei in duobus maxime modis Natura crite prolicere credatur, expulsione peccamis materiae e corpore , atque ejusdem alicubi in eodem quieta colum oratior GNeutro res modo semper succedit
Quare experientia ipsa cogente Medici crises diviserunt in perfectM, ηαmorborum eventum penitus deIerminant, inque imperfectas, quae corpus tum vel in pejus, vel in mellius immutatat in salutares quae morbum omniao tollimi Min mortatis qu.e perimunt; perfecita autem critis ac saltataris secandam aliquos eroeditorum numero sex omnino conditiones uuat Prim,scilicet praecedentia coctionis signa a copiosa humoris excretio,.seu transsatio, ter tib requiritur ut crista criticis diebus contingat hoc est . o. c. ut nulla
post se reliquias relinquat , a quibus relapsis periculum sit , ut tu b fiat, hoc est periculosis absque symp omatis, postrem , ut morbo atque aegro i ii QR veniit; ex quibus omnibus i patet perfectam de salutarem tilim illa
perraram cum tot legitii s condiciones requitat : Quin etiam imperiecta tantiam . itura crises plerumque adhibet, beneque cum aegroto ageretur,
pejores nullis Produceret; id iasta autem experientia saepe constat conari is
76쪽
Ain proli rities, non tantum minus aptis, aut ut Medici loquuntur , imurcidenta . ι sebus, tertio luta, quinto, Ono , Gaut vacuis, eu medicinalibus quibus de critis rares, de longe ratius salutaris contingit, sed tura etiam cit in nullae apparent debitae concoctionis signaci liisque intempestivis conatibus aegrum debilitat, morbum aut auget, aut brevi morti serum reddit Neque Naturam is vindicarit qui cum eruditis quibus iam Medicis dixerit, ad hos eam conatus induci morbificae materiae acrimonia , qua sit ut eam nondurn concoctam ejiceto quovis modo compellatur Si enim Natura vigil adeb iit, cavere minimis debet ne ad praepostere agendum cogatur, aut modicas quae aegro lupersunt, vi revinutiliter consumat. Quapropter Medici prudenter omnino aepe agunt,cum obliti ejus quam Natura ascribere solent
Lipientiae quavis arte inordinatos motus,compescere aut profulas nimium N rarae irritatae evacuationes istere allaborant chira temere hic ipsa, in aegroti detrimentum agere videatur . Quamvis vitem crii es peccantis matellae metastasi, aut ejusdem in quampiam corporis partem ive internam , sive externam, transmigratione sacrae, saepe sint, quoties salutares non sunt, paulo minus noxii, quam eae crites , quae excretione fiunt, hae tamen non rar, licet sorte paul. lentius , in sat apertum inducturi periculiam, cum interdum interna producant apostemata, externos interdum tumores, iis partibus quae inter praecipuas center poterunt aut ob id' iod exercent in Micro cosmo munus , aut obiitum, aut connexionem, aut aliis cum partibus lympathiam quae proinde non sine gravi: otantis periculo opprimi poterunt. C. Caeteri in maturae, scio, providentiam , peritiamque inde maxime coimcludunt Vedi ι'ubd concoctionem peccantis materrae vigil expediet priui quam ipsam risi expelle te conetur; quid haec humorum concoctio sit non adeo
distincte de hii ire solent quantum autem conjicio cum portionem peccantis materiae concotiionis in statu elle dicunt, innuunt eo eam modo jam eii dispo
sitana, ut facilius jam separari possit a massa sanguinis, bliditque , quibus petius adhaereb. it partibus , atque adeb expelli e corporea Ut cum quis primuini frigore percuitus est. liiciunturq in pulmones. Paucos enim post dies phlegma
factum magis fluidum,neq;finteriori sperae arteriae lateri fortiter ad eb ad harurens, tussiendo facile educitur quod tamen nulla prius tussi educi potuit quicquid autem voce hac coctione velint patet E saperius dictis eam a Natura saepe non expectari: intempestive enim saepe materia nondum concocta expellere nititur. Ad eas jam cris es accedo quas idcirco eb magis qui s. miretur ubd Nasura saepe modis inusitatis lociique non solitis noxiam sibi materiam exoneret:
Unde aegrorus aut omnino curatur aut certe plurimum levatur nemo itaque
inficias esit liticas quasdam evacuationes prorsus esse mirabiles. Quinetiam ficile admisero, non divina tanto providentia morbos immitti, sed, divisna quoque misericordia eosdem tolli interdum ne quam autem horum caluum qui extraordinarii sunt , rationem habeamus, non absimiliter vero dixerimus,
Naturae communibus in crisibus esticaciat oriri tum ab ipsa materiae expellen. c. dispositione , tum ac praecipue quidem a peculiari quadani constitutione
77쪽
genaiae partium corporis fabricae , aut ab inusitata quadam texturae mutatione , quam morbi pii uaduxerint, aliive casus , quae adventitia aesti dii posuiscum oculis non pateat, saltem quamdiu aegrotus vivit, inusitata critis sit Pptomata ii salutari illa silerit mirabili Murae providentiae ascribere ole-inus' si autem salutaris non saerit horum tympio matum causam non inquirimus. Quod ut clarius fiat , animadverti a nobis oportebit copiosas evacitationes remediis factas artificiales quasdam est cli se quorundam corporum constitutio ejuscemodi est, ut, quamvis judicio Medici peccans hamor dejiciendus pro more it, quemadmodum ejus dejectio contingit plerumque iis, qui Rhabarbaro , aut Senna usi sunt peculiati tamen ventriculi dispolii tio e , emeticum evadat , quod tanquam Catharticu in designabatur, atq*eelle se te semper solet. Neque haec ventriculi constitutio omnia remedia atque spectat qui enim ventriculus remedium si potio sit, reipuit , illa idem sub forma pitularum admittet, sed non est hic loci pta ternaittendum quod de operationibus Mercurii observatum est mercurius enim licet debite praeparatus excitandae salivationi vulgb adhibetur sacculentis tacipue a corporibus: Quidam tamen sunt in quibus salivationem hunquam excitabit, quos interim ad dejiciendum copiose compellet , memini enim me vidi equempiam , qui junior Ilicetis obesus ne turpe tho quidem et inerali, id lentioribusque aliis remediis salivati potuit et quamvis haec petit admodantum Medici, tum . Chirurgi administrarent. Quae quidem dispositio acqui si forte est non NatiGa quidam enim post crapulam praesertim , cum exeii habiti Missint fatigantur tandem frequente ulu remedii sub hac vel illa Licia exhibiti hique nauseabundi remedium imile evomen licet aliis in corpor,bus emeticum illud minime sit Sudor inca quoque , ut expetientia contulicum sudolem prolicere deberet: . diu retica tepe , ac sortia etiam cathartici, necnon emetica evadunt; ex quibus omnibus paret, tum ob irritantium lia'
morum qualitates,tum praesertim ob peculiarem aegroti corporis dispolitiodera insolitis omnino viis fieri poee evacuationes Memini in lupet , inobser a tionibus a celebribus quibusdam Medicis iactis extare quaedam exeinpui
tiodi ruini critica cum evacuationum per in conmodas maxime, insolita: quo
corporis partes quibusdam enim mulieribus dicuntur et upisse mes illida pes nares, atque per oculos interdum per umbilicum,petque os aliquando: cxij.
rei non alia probabilior reddi causa poterit , quam peculiaris uxi Itextura seu nativa me adventitia. Textura inquam peculiaris V tilina ad hanc exonerationem destinatarum harum autem insolitari texturarum Anatomici haud dubie plurimas viderint. Cum ple udam alteramve viderim , si insoliti hi materiae morbificae exonerandae a d aegro semper abitares forent, ductum ab his argumentum maJosis o menti sore : Quamvis autem ejusmodi crises tum tantiam ab hominibus sit' 'cialius observentur , cum succedunt , aequus tamen rerum obn uor com
periet noxias etiam ceti se ias. Eris erumpere modis, iisque insuetis. Atq; pi'
78쪽
quibusdam materi e morbifica ad distantes de nobiliores partes transsationibus , a qii sorte disticile fuerit ostendere quibus canalibus , notisve viis ab una parte ad alteram materiatiantierit, aeque in litam disticile nil fuerit atque definire , qui ad eas partes penetrarit, quibus tam fortunatesemiti
In praecedenticii ca crises dissertatione , paradoxa fateor pleraque sunt. atque sat invitus in alienam messiem hoc est Medicorum falcem immisi ila autem meministe poteris dixisse me non procul ab initio hujus libelli, aegrEme tu de in animatis corporibtis locuturum : Viventia enim , utpote simpliciora altiorem poscunt quae magis intricata sit , speculationem. Quo, spero, monito fiet ut excusatum me trabeas , si animadvertas aut propolita mihi brevitate, aut arguine. .ti diissultate contigiis ut minus forte apte dei letudine, morbis, crisibusque cripserim ; quod autem ad filios se oti ii est Medicos spectat, ii factum sat nerit, quod de morbis,cristibusque Physiologi potius instar quam Medici egelim: Unde de iis tacere non debui, neca se, quam defendendam susceperam, de sui illam. Si cui inlis placeret qub Phaenomen a me te corporea: Mundi partis , qua comprehendo corpora animalium , licet non apimarum rationalium generaliter nimium ad leges mechanicas reseram Revocabis, spero , in memoriam varia per hunc tractatum dispersa , quae simul collecta hanc objectionem diluerint; plerique enim recentiores Philosophi multique etiam in lignes The logi communem delerunt opinionem de coelestibus orbibus ab Intelligentiis motis, beneficioque causarum Phylicarum explicant Eclipses Solis Se Lunae,
generationem, aut apparitionem, Phaenomenaque Cometarum,aliarumque rerum quas Romani aeque ac Ethnici tum antiqui, tum & recentiores immediatEdivinarum causarum activitati ascripserunt. Hinc monendus es, cum recentiores illi Naturalis. ac Theologi vastorum Coelestium corporum Phaenomena , locali eorum motu , iique quae inde consequuntur explicare soleant, eos pariter conari explicare quicquid
contingit in longe majore Universi parte ope legum , principiorianiq; th sic
Mechanicorum. Atque in Terrestri etiam Mundi parte quam nos incolimus, plerique recentiorum qui Scholarum se praejudiciis liberarunt, tum Statice, tum H dio statice aliisque mechanicis modis explicant ascensum aquarum in antliis, descensumque aris dem in vasculis irrigatoriis quorum superiora oria fici clausa sint, variaque alia Phaenomena, quae haud ita pridem mirabili assextrae providentiae, solicitudinique ad vitandum Vacuum unanimi omnes coim sensu tribuebant. Sed forte expedire magis existimabis ut eorum obviam eam censurae, quiabus minus arti debunt ea quae de risibus dixi, non eo nomine qubd nimiuna causis mere Phrucis tribuerim, sed contra eo quod his solis non inhaeream. Fort enim, a hujusce tractatus quibusdam ex altricis tuis qui severiores V
ruralista sunt, copiam sacete , ii micarentur inritiariam clausulatum praece I dentis
79쪽
de tuis dissertationis circa cris es, cui haec nota N. R. praefigitur admitti earum eventus variari inter chim posse peculiari Dei interventu fatebor tamen tibi clausulam hanc quae piis forte minus placueti nequaquam fortuit mihi excidisses Ita enim omnino sentio divinam Providentiam saepe saltem, peculiari occupari modo circa actiones hominum, eaque quae ipsis accidunt, lila: que necessariam habent cum his aut illis,aut utrisque connexionem. Et quain- vis vero in te putem in regimine majoris Universi parcis,quae mere corporea est sapientem ejusdem Authorem rat manifeste saltein a stato Universi cursu recederes, catholicisque praesertim motus legibus ubi autem, de homiaibus quos libeio donavit arbitrio , quoad res saltem non spirituales, propius agitur , .non tantum quandoque insignibus , manifestisque miraculis potentiam suam modo Natura n superante interposuit, sed etiam ut supremus Dominus, mundique Rector, i xpe, atque sorte ctiam l epiusquam Philosophi sibi fiagant, .
interventu spirituum rationalium Munitorum, & non unitorum humanis cop
poribus,tis modis determinavit motum partium in illis corporibus,aliisque qua ab his astici poterant, quibus lucta leges mere mechanicas partes illaemateriae
Qii bd divina interveniat Pisvidentia, ubi praesertim de vitammorte agi tur, facile ostendi possci Christianis ex diversis Scriptura locis , quibus dlaturna vita tanquam merces promittitur liberis obedientibus aliisque justis inter Iudaeos, intentaturque sanguinolentis dolosisque hominibus: qubdnoa dimidiaturi sines', ut vulgata editio habet, dies suos, atque idem confirmaris otest ex eo loco ubi dicitur Rex quidam statriticiis e moibo non lethali in et halem incidisse qubd ad alium Deum chron impie confugerit tu adde
quod sedechiae precibus 5 lacrymis quindecim annos ipsius vitae Deus addicterit, peculiarique benedictione exicrni medicamenti malo applicatrvi testem promoverit. Quibus locis varii alii addi polsent ex Novo Testamento, ac praesertim Mus ille Sancti Iacobin,qui hortatur aegros ut sanitatem siliis ad Deum precibus quaerant; atque hic a Ilius Sancti Pauli, cisim alloquens Corin de indignis Sacramenti Eucharistiae receptoribus ipsis dicit, ob hana causam multos ex ipsis aegrotos factos , debilesque , muliolque etiam mortuos
Quamvis autem ipso hujusce disputationis argumento prohibear ne adhibeam Scripturae aut horitatem , patitur tamen ipsa die animadvertere quod est maximi hoc loco momenti, Naturalem Theologiam,rectamque rationem no strae quam optime congruere Doctrinae. Ut enim superius insinuavi, filiusque allio in Tractatu doceo' humano Deus permissi arbitrio directioncm vatiγxum motuum locallium in corporis humani partibus , iique motibiis mediis, aliorum etiam quorundam directionem : Licet leges mechanicae , quibas
80쪽
ordinarius enim curtias praecipue innititur , non motus tantum corpo tun sed deterini nationes etiam regant. Cumque homini ipsi concessa ut pote itas nutandi Epe consuetum rerum cursum , non debet videt vero abiimile intervenire interdum occulte homines, aut sorte etiam Angelos, aliasque cai
sas de quibus ne cogitamus quidem , intervenire inquam similem in scopum Dei decreto, qui non tantum est sapientissiimus rerum Omnium Conditor , sed staptemus , de tamen ultimimus niveis hominumque Re-
Ut huic digressioni, ut spero, non inutili , modus statuatur , huic in quam digressioni cui dillectatio de crisibus ortum praebuit , decet omnino, meo quidem judicio, Philolbphum Christianum ut in genere admittat cuiuinterdum peculiari, licet occulto modo intervenire ordinariis in Phaenomenis, ordinarioque Crisam eventu Id tamen tam rar contingit, e i liena qui a nobis certo dii cernatur modo, ut non statim extraordinariam ad Pro via dentiam confugere debeamus; multoque minus admirabilem illam curam, periti amque dubii illim enit , quod Naturam dicunt , in hoc illove particusari
casu, licet sorte inexpectato ii probabilis illius ratio ieddi possit ope legum
mechanicatum ordinariique rerum cursus.
Atque hic loci, licet loco sorte magis idoneo proponere potuissem rem
hanc si prius animum ubi ille habita ratione tum insolito tum interdum crisium eventinim tum generalius irregularium in specie na Universi I a nome- Πωq , notioliem quae forte tibi non displicebit toponam, Censeo itaque, cum Mundum intuemur, phylii atque in eo mutatio Aes ad divinam sapientianas rOVidenti inaque comparatas , argumenta pro parte allirmativa majore in debere in suo genere vim obtinere u im ea quae pro parte Negariz. mili tant Rationi enim consermius est Providentiam insecte ex inligiti structura symmetriaque mundano um corporum , aptaque sub ordinatione causarum,.quam ex phylicis quibusdam auomaliis inferres, res non gubernari a se Mente Authore atque Rectore Conseicui enim sapientia charactere in c. f brica , ordinatoque rerum cur si nulla veri pecie casis, cin aeque qu.., 1 Itunae ascribi pollunt, sed iuellige tu cuipi .im providoque agenti Cum ex alia Parte praeterquam qu bd ano:rialiae de quibus loquimur , longe pauciores sint effectibus regulatibus, modoque ordiuario productis o Praeter hoc inquam cum divinus Unive si Conditor agens maxime liberum sit,nostrumque intelle e tui intelli gendi vi inhalties superet, in productione Phaenomenia in speciem irregulariuin fines sibi proponere poterit nobis incognitos quibus obtulendis
eae etiam anomalix idoneae int. Ita cum quis Mathematicarum imperitus Globum Geographicum ex arte factum intuetur Statim atque observat discrepantes magnitudines , particul'resque R. egnorum limites, idoneo que Eus veratque civitatum quas ex visu, aut iam novit, distanti's apte veroque conformiter eis descriptas, ex
his artis, peritiaeque velligiis necessati , concludit hoc opus intelligentis ar' L a. tificis