장음표시 사용
41쪽
Cum in Ceteris Corrupta inventa sit, velut vivens et incorrupta a Domino relicta est. Cuius tabernaCulum, auro argentoque miro artifici fabricatum, adusque quingentorum duCatorum Summam meo in tempore pervenit He etenim Si mortua Antonium vetarium, virum patriCium, Civem nOStrum, ad eam si ornandam summa Cum devotione vocavit. Gloriosi capitis 5 Corona Capillis circumdata, solida intactaque tenetur: Cuius artificiOSu ornatus etiam magno pretio emptu est. EXStant et plurime maXima Veneratione digne auro argentoque non minuRornate quam nerate: Quarum tantus Si Plendor, ut non arva e ei Sanctorum gloria reluceat u
42쪽
20 DE I AUDIBUS PATAVII CAPUT TERTIUM.
Et Cum de ornamentis Urbis nostro agere instituerim, volo tamen, prius petita venia, hiso Plurima humana addere corpora que etsi San Clitate non plenduerint, suo tamen admirando ingenio, Sunque Ximia Virtute, Sacri adnecti meruerunt, nam et vetere nostri tales aut deos aut terna memoria dignos non inmerito predicabant, Cum virtus summa sanCtitatis Si ConSOCia et pari matur pretio. Hos itaque meo facili iudicio ternos facio, quos ordine quodam Certo Collo Care Sui in Sedibus, Si Sua virtute petente, decrevi, nam que a me di Cenda erunt, nonnisi quadam cum ratione firmare conabor. Volo tamen in primis eXtra aliorum Sede regalem
Sedem Ollocare for primo atque dignissimo regi nostro Antenor teucro, urbis nostre glorios l0 fundatori, Certa Cum eminentia designare, ut Si in alto positu Circumspiciat, quanta ex illustribus filiis ac civibus suis gloria famaque sibi debeatur. Is etenim, ut historia predicat, Cum apud Priamum regem Consul quam maximus haberetur, eversa Troja ad Euganeo monteSMUii. lis dominando maximo iam Xercitu profectus est. Cuius tanta est apud Teucros' gloriosa fama, ut Patavo veluti Caro Teucros Colant, ament et honorent, nam, Cum Currentibus annis Domini Jmille quadrigenti quadraginta quinque Teucri in Congregationem Cluistianorum hostiliter in- Sanirent, quotquot Patavo habuerunt, illeso magnoque Cum honore reliquerunt, OSque SiC dulciter amplexati clamabant Antenor, Antenor. Hi enim urbi noStre magnu Splendor St, etsi nonnulli suis eum ambagibus eius gloriose fame detrahere nitantur. Is enim ante tamque elare fame fuit, ut aliquid addere aut aperire non liceat. Corpusque suum ita fama gloriOSum 20. apud frontem templiculi Laurenti sancti in operosa, saxea magnaque arCa Olumpni qUntUOT Sustentata Contegitur L Et quid de Dardano nostro rege dicemus, cui et religio Christianorum tantum debet, cum Attilam de flagellum primo corporali insultu extra muros Eugane de-ViCerit, deinde, eum perSecutus, Arimini illum cum Caecorum tabullerio interfecerit, Sicque
ecclesiam de mirabiliter a m nibus infidelis Attile liberavit Nec postergabo Henricum quar 25
II historia Ne cod trossam Ie re forme historia, hystoria, storia. Accesso quAd se re a pia comune -- 22 sustensata II cod. a qui substentata, a in Quis vi a fremerenta Va forma a me a occata, ε Arimini Cod. Arimen e cos un'aura oua tabullerio Cod. tabulerio stis troppo mota 'antica credeneta secondo a non avvenne Icu combattimento, hens prima e dopo, quale Padova ovrebberia sua origine ad Antenores cf. e si vo credere che 'abbiano res parte anche citia sSCARDEONE, Op. u. p. 64gg. PORTENARI, p. u. p. I dini di Padova solio da gloriosa tiandier di s. Marco.sgg. IGNORIA, 'Antenore, Padova, 162 e Leiripini Qui ed in altro uogo cf. p. EI n. y una ma-d Padosa Padova, a 625 la traduZione latina delle due no assai pili recente a mardano , aggluns sive Ia- opere de Pignoria legges in GRAEVIUS, Thes. antiq. et noἡ errando at pari Vel Savonarola. Infatii la leg-hise Baliae, vol. VI, parte III e Son pur noti gli onori genua non a una tessa persona di Dardano e dimiano, uo tributati alle pretes ossa deli ero troiano, invenus ne in angi a correre molli anni rara uno e l)alfro, Mat- I 27 e collocate presso a chiesetta in s. Lorengo cf. tribuisce i fati accennati a Nostro non a Dardano cf. ianche PADRIFiJ Lusari de Lusaeis, Noverini de moerinis, p. I n. a) bens a re di Padova Giano Giguo Affertini Mussari Ocnon amboni Andreae de Fasa fuschis Egidio, cli formidabile competitore di Attila . Exaltra carmina quaedam, Patavit, I 887, P. o. tuita questa confusione obbiamo improverare a Savonurola, mella Ἀ- , leggenda oggimai statata, cf. GHIRARDINI, V Meneti cui fantasia o scacchi ere sub quale a Mimini vito cavafrima ova storia in Annuar. d. r. Vnis di Padosa fer Egidio, cola rifugiatosi, quando Attila travestito penetro Pa. 99o-IPOI, Pado va, I9ΟO Nessuno invece per quanto no a tui, si cambio addirit tura neli'istrunaento col qualeso, a parola ella impatia che i Turchi, fati qui a fi ucciso it barbaro re, cf. 'ANCONA, Studi di critica eturalinente u sol opolo coi Troiani, avevano verso i storia efforaria, Bologna I 88Ο, P. II gg. I riStamPa do Padovant i Savonarola accolse probabilinente ima voce in Poemetri sololari taliani, Bologna 1889, p. I fgg. Cf. sors fraci popolo, senga prendet si cura di assognarie anche 'operai'un contemporaneo det ostro, ONGAREL- una data ulmen in apparenga salta Infatii ne I l LO Cronica uitauo Ea, Od. Iarciano t. VI, 4S, C. 49 r.
43쪽
tum, Cui de Christiana religione tanta fuit Cum solicitudine non parva devotio, ut CathedralemeCClesiam nostram funditus edificaverit et magni Cum proventibus Ornaverit iusque privilegiarum in futuro canonicos Constituit, ut eos omnes Comite et dici et esse voluerit. In epi-SCOPatu Vero, de quo post, CCtesias quam plurimas nostro in Comitatu Construxit. Cuius SSa apud ecclesie Cathedralis introitum quadam marmorea in arca etiam cleCenti Cum ornatu 1 Cent . Quid de Marco rege, cuius caput in ontesiliCis arce etiam cum dignitate tenetur Etenim eorum omnium sepulcra, et non nomina, iam in oblivione transierunt. Si enim hos omnes illustres tibi numerare vellem, vereor ne sermo noster tibi nimis longus, nimiSque tediosus futurus esset Qua ex re tibi de Antenore glorioso susticiat. Et si alia cum ordine suo I amplexari voluero, videor videre me magnam a tenebrOSam ingredi Provinciam, quam nonnulli graves et Sapiente viri perambulare Cum temptaverint, illam veluti indefinitam reliquerunt Tanta est ex omni parte eviden ratio. Verum cum Ordine Certo viros hos illuStres nominare summe cupiam, ut prioritate dignum digniorem faciam, statui, et horum pace, quis sit in his tenendus ordo, documentis quibusdam l prius admonitus, non longa cum oratione diSCurrere Neque han facile persuasionem, veluti demonstrationem Cui non sit contradictio, michi Constituo, Sed ut res, de qua acturus Sum, modo quodam Certo ducatur. Patiatur itaque equo animo, qui in Contrariam Sententiam devolvitur, et verba mea sibi solatio fiant, si aliquo quovis modo a recto Calle deviare videbor. Hesitandum minime arbitror, animam Corpore nobiliorem dignioremque apud quenquam haberi 2 debere, quibus et ipse integratur homo, qua e re et ipsum ob anime dignitatem prestantiorem dici Cumque ita esse Conceditur, illum magis honorandum Ob ea que anime, quam queCorpori accedunt, SSe putandum. Nam et terrena spiritualibus semper edere debent. Est preterea quam maXime observandum illud Philosophorum Singulare monitum, ut honor virtutis signum proprium Sit et premium, ' quo fit, ut Si que reS, aut dignitaS, aut TCium, aut an mun. lm25 guinis generositas sibi digne honorem vendiCaverit, is a Virtute egressu Sit. Non enim dignitas virtute vaCare potest que, Cum homini conCeditur, id sit, ut in actus et operationes virtutis circa rem publicam, aut divinam aut Civilem, omni cum diligentia se exerceat, ut honeste pieque
. in episcopatu Cod. episcop,tum accesso a Iezione a uasa a Mura ori, ench i senso foco ne ena eni a 1 ob ea Cossi ab his, 23 Philosophorum Ne cod. erodaSi questa raroIa ora coci ora con . suo serea Ia forma sis comuncti E strano che, mentre gli antichi ante ossi tri Naturalinente romangesche, a curiose ed impor- hulano alla moglie di Enrico IV, Beria. per quelle sue anti sono te opereti di Giovanni a Naone e maledonagioni alta clites padovana he vengon negate che sottanto una e sotiora solo asperio abbia trovato unda pili recenti cs. GENNARI, Ann. vol. II, P. ID AEgo degno illustratore, cf. AINA, Le or in deue fami I DONDI, Diss. V, p. 9 gg. GLORIA, Codice dissum fet d. a vane e si ero de romanzi caυaueroschi in Romania, da see M a furto PM, p. LXVI), i Savonarola non ne anno IV I87s), p. 6 fgg. In una χ'esse, De edi ca-IO faccla parola, a tutio attribuisca allo tesso Enrico, a tione Paraτie urbis, di cui ebbi sori' ocellio, codice tardoclendo pol in errori comui: a pili antichi scrittori. In sec. XV e non certo it migliore Ilus Civ. di Padova, fasti historicaria liberalit et Enrico verso a chies di B. P. II si), tro viam, da leggendi di Marco. ben pili Padova, come anno prova parecchi documenti pubblicati ampiamente narrataci in uel libretto, subblicato perea GLORIA ne suo Cossi dirum. mara falso chela cat noetete a Palesa Padova. 18653, chera cosi intitolato: Is dedrale si stata ricostruita dati' imperatore edesco e che De uno elo conet it che fere re Dardano e qua dur seiquesti, o Beria altri antichi dicono, si ivi sepolio, est Pero se vi apprendiam la venula a Padova presso cf. i citati GENNARI, DONDI, GLORIA AE a P. 9, t. a i re Dardano di arco Novello, figli di marco re di di questo lavoro. Alla tantasia pol de solo Savonarola Ravenna, i ratio che i Novello fece di Agnese la guerra deves il fitolo di conti che Enrico avrebbe concesso a di varia fortuna che ne sem exit matrimonio finale dia, canonici pactovani uesti non ottennero est' impera Agnes co suo rapitore nessu accenno vi troviam altore che certi privilegi, cf. DONDI, Dira IT, P. I9 g. e capo di arco conservato in onfelice Ne questa leg- GLORIA, Cod disL, p. 336, menire u i vescovo stesso genda hisicordata da altri, memmeno dat GOGNOLATO, che ottenne la conferma de litoto di conte di Piove di ad D di memori deIIa erra di Mons iace, Padova, 794; Sacco dignita antica che pud aver fratio in inganno a GLORIA, II Territor ecc., ol. III, p. a 26 gg. datas I Nostro. f. P .RSA, L escosi di Padosa conti di DP RIZZErii, Monselice cennio orsei, onfelice, 888. di acco, Padova, 857 GLORIA, Cod difI., p. 2o8, 283, ' Si questa iunga discussione cf. . , . I, Ovesia 8; INTON, Codice dissem Saccense, Roma, 189 , p. s. sono Saminat te opinioni de Nostro.
44쪽
vivant homines. iaue res ipsa iustitia persicitur quam ob rem et dignitas honoranda est. Cumque reclarissima Sit virtutum omnium iustitia, minime hesitandum, quod ii, qui in re publica ad eam Olendam exercendamque designati sunt, pro Ceteris honorandi sint. Nam qui iustus CSt moderatus et fortis et prudens est tanta est virtutum gloriosa Connexio. Quod Si quando mens hominum Ceca indignos turpiter dignitate vestiat, non ob eum errorem denigranda est dignitas Eoa nanque ut dignos venerari colereque debemus. ante etenim excellenti dignitas existit, ut nonnisi dignum recipere videatur. Unde dio Consuevit papatus aut invenit, aut SanCtum facit. Hisque inducor, ut papatus imperio preferendu Sit Sicque in ceteris, ut Semper Spiritualis dignitas temporali anteferatur. Est enim eadem in civitate episcopus principi PreferenduS, non Sacerdo Simplex ea propter Servanda semper sunt in dictis aut dicendis 100aria simplici enim militi referendus est Christi miles. Quam prioritatem sibi mundi cecitas ob divitiarum potentiam turpiter usurpavit; neque hoc impune transibunt. Similique ordine de officiis proferendum, ut, qui rei publice retores presunt, Ceteris anteferantur. Quod Si iusti non sunt, dignitas eos ad iustitiam vocat, ut honeste paeificeque tegant homine et uniCuique, quod Suum est, tribuantu sicque ea virtute Sunt honorandi. At vero, Cum sanguinis 5 generoSitas nonnisi pulcritudine morum et divitiarum copia magnificentia et liberalitate di- Stributarum parta sit, qui hesitabit illam nonnisi virtute Constare, ob quam rem non inmerito ς. - honoranda divulgatur quod si quis eo sanguine genitus vitiis infectus sit, minime generosus habendus est; quod Si genere suo se generosum dicat, eo gravius se Coinquinat et, quod a 20e alienum est, laudat. In his autem, ut in Ceteris, ordo tenendus est Estque propOSitione Smagis attingente declarandum, Cum viros multiplicis ordinii habeamus, rum arma toge Sint preferenda, an historia poesi, an leges medicina magis Olende sint. Et primum ampleXatus, in sententiam Ciceroni ex parte Convenio: ut toga armis anteferatin λ; neque omni toga,
Sed ea que ad rei publice gubernaculum sedet, que leges Condit, que consilia inicit, quid 25 fugiendum quidve in rei publice utilitatem honestatemque acceptandum Sit, ordinat et diSponit, pro hisque observandis militi precipit. He autem ad vires anime Se preparat illa autem,
que Corporis Sunt vires, Offert He itaque illa est, quam veteres PhilOSophiam nominant, Omnium SCientiarum parentem que Semper neceSSaria est, omnibusque in temporibus utilis, ut utrunque
tempus, belli Scilicet et pacis, per eam debito sit regimine rectum Militia nonnisi ad tempus 30
valet, neque nobis necessaria foret, Si duo hein meum et tuum, a nobis tollerentur nobisque Omnibus omnium rerum honestus foret Communis usus. Et ne in longum prodeam vide que ab in Cepto nimis deviare, eius Complectar divisionem, ut Per eam Sic quesitis et ordini Pre- Concepto brevioribus satisfaciam. Tre nanque parte ipSam habere Conceditur quarum primam ceteris prestantiorem me 3 StaphySicam VOCAVere, que et Causam auSarum investigat et intelligentiarum ordines atque virtutes aperit. Que et divine nostre theologie miro quodam modo se Conformat Qua X re, eum et theologia de eo et de divinis ab eo Creatis pertractet, non inmerito theologi anteponendi sunt Altera moralis dicitur, que hominem ad bene beateque rivendum edificat que, quibus legibus res publica aut domestica gubernanda sit, edocet. Hec autem ad anime Salu 40britatem primum CC edere videtur Que speculativam et practicam in Se Continet, Cuiu finiSest, ut rationali homo per eam felicitatem humanam consequatur Tertia naturali Ponitur,
qu rerum Creatarum nedum Causa inveStigat, Sed demonStrat, virtuteSque earum XCutit, ut per eas Salubriter Corporibus humanis provideat; sicque et peculatione et practica fulcitur; qUam PraCtiCam mediCinam nominamVS, per quam naturalium rerum Hre in Corporum Salu 45britatem experimur. Quibus inducitur ut inter togatos magis honorandi philosophi sint, πο-
ori tegant Cod. degant s. eges Cossi legis. Le note parole di CICERONE, De Ob iis, I, i, sono: Cedant arma to ae concedat laurea linguae ..
45쪽
stea iurisconsulti, mediCi .... 8 ut Sic eorum PnCe di Cum, Subsequentem locum equo animo ς possideant. Neque hoc in loco preteribo ea quas adduxi rationes, Cum de his sermo apud nos medicos etiam contemptiosus fieret. Ego quidem Contemplationis gratia si arguebam. Principari hominibus inest et natura et secundum rationem Politicorum primo A tantum autem prinCipatus speties quatuor a philosophi dinumerantur regiu videli Cet, Politicus, cliSPoticu a economicus, duoque priore Ceteri anteferuntur; quorum e Cundus iuris debetur ConSulto, medico vero minime: Cum tuom is iurisconsultu ad gubernaculum rei publice Sedeat, apropter medico reponendum 8Se assirmabam. Neque exiliori cum ratione Confirmabatur, cum ars mediCine pars Sit et administrativa Politice, quemadmodum et Ceteri mel Chanicis artibus esse Contingebat nam et eius operam ad sanitatem hominum tuendam in republica necessariam esse dixit Aristotiles ' Qua ex re non ausa vaCavit, quod ab Averroe, tanto Viro, Suo Colligest Criptum est: mediCinam inter mechanicas arte Collocandam esses Verum non negandum medicinam, quam tot illustre et nimiuna Colende liberales artes omnes RSSotiant, reStantiorem scientiam Certiorem atque CientisiCam magis enuntiari debere, Cumi de immutabilibus sit, neque hominum voluntati, Sed nature tantum pareat He enim Vera docet et Cir facit. Addebam preterea, Civili etenim ratio est, ut quisque suis in pravia' moderetur passionibus, ob quod Penas imponit, ut rei publiCe negotia quadam Cum pace du- Cantur, neminique inferatur iniuria si etenim Civitates felicitatem Consequuntur Medicine enim Cura est in laudandum Salubre Corpori regimen, ut in expediendis aCtionibus non de-20 bilitetur atque ineptum fiat. Sicque illa ad mores et virtuose Vivendum nos admonet, e Cautem ad Salubre Corporeum vivere si edoCet. Neque PrinCipatus a Cientia Pre existentia sumit, Sed a Prudentia magis hanc autem magis eCtari videtur actio Civilis, Cum de his pertra-Ctet, que ad prinCipatum accedunt ob quam rem in actionibus suis omnibus iuriSte prudentiores Sunt atque maiori cum splendore perficiunt ue res ita in dies plana per se existit, 25 ut probatione non egeat. Et enim principatu sit homo dignus ob irtutis moralis restantiam, Verum, Cum legibus magis prinCipatu digni fiant homines quam medicina, minime negandum lege Pluri Virtutis moralis sapere, Cumque principatu digniores sint et honore eXCellentiores esse fatendum inquit Peripateticus noster suis in Politicis honores enim dicimus esse prin- Cipibus Pace itaque sic ab eis prius petita, iuristarum partem extollebam, hisque adiicie-30 bam, quod, Cum philosophos esse volebamus, philosophorum moribus adherere debebamus; hi enim mundana neglexerunt glorias, dignitates, dicitias, insolentes hominum respectus. Dicit etenim Dominus qui se humiliat, exaltabitur ' Et liCet mediCis magis amicar, Cum mediCus sim, si michi vis veritati malui hoc loco amicari. POesiam vero historia plus magnifaCio, Cum velata et moralis sit philosophia. Hec enim 35 morali naturalique philosophie veluti filia supponitur, nam de moribus hominum deque naturali historia, ut de ventis, aquis, plantis CeteriSque vegetalibu PertraCtat, de CurS Siderum earumque proprietatibus se intromittit, ecque Cientias omnes non mediocriter discuserit et Summatim omnium scientiarum agnitionem habet he autem veluti divina habetur, nam, Cum plurimi, quibuM SCientiarum omnium lognitio non lateat, in hanoe Capessendam 40 summo studio enixi Sunt eam minime ampleCti potuerunt, ut non tantum se studio et doctritia Caperetur Stendere, sed quoddam Celeste munu Se SSe fateretur. Itaque laurea digna est. Historia nanque, preterita que Sunt, tantum Cum eloquentia narrat, PoeSi Vero Preterita, Pre
46쪽
sentia et sutura non absque eloquentia proser et inventione gaudet, qua historia Caret. Est autem in oratoria arte inventio quid reclariSsimum et totius Pars orationis potior. Cum itaque rethoriCe utraque Par Sit, restantior Si que PoCSi8 quare, ab8que iii iuria, magnificanda magis. Iis itaque manifestatis voluti veridicis, paritatem in Ceteri non postergando, ut arbitror, Poterit SapienS in Cerna absque aliquorum iniuria suis in sedibus hos illustres viros Certo Cum ordine CollOCare. Verum, Cum tali prudentia aream meque ingenio imbe- Cillena sentiam, non Si quod non formidem tantorum Virorum Prioritatem posterioritatemque designare. Id etenim micti ob ingenii parvitatem futurum sentio, quod in Cernis ingloriosis magnificis nuptiis Contingere sepe solet, ut raro vel nunquam Viri aut mulieribu de Centes sedes absque iniuria Concedant. Verum ad id omni Cum ingenio nitar, ut Certa Cum ratione l0
Et in primis ponun/J, ut documentis nostris obtemperem, eum gloriosum Bonaventuram de Peraga PataVum, qui tantum saCre Scripture Studium dedit, ut suo in tempore Ximium magistratum et Sua Cum eloquentia evangelizantium principatum adeptus sit. Quas Ob regecclesia Christiana in Suarum Virtutum premia, in eiuSque ornamentum non parvum maxima 5 cum soliCitudine eum a Cardinatatum erexit. Cuius ossa in eCClesia remitarum ante altare maius magno Cum honore quieSCunt L Stque in Secun da sede locandus utriusque iuris iubar, ex nobili abarellorum familia, Franciscus patavus, cuius ingenium ita divinum exstitit, ut leges CClesie mirum in modum aperuerit, tantaque o in tempore ipSius Cripta Sunt reputatione digna, ut, qui deCretorum doctor eis Caruerit, velut ignorans habitus sit He au 20 tem sublimis eiu Virtus Si operata est, Ut CClesia SanCt eum magno Cum desiderio ad cardinatatum traxerit. Neque inter Cardinales minimus habebatur, nam Cum Constantie, Concilii tempore ut noVu pontife Crearetur, animam deo reddisset, inquit Sigismundus imperator: d. 0 Hodie mortuu est Papa Huiui autem ossa quadam in perosa arca et decora mathe
dralis ecclesia possidet Tertium autem locum dabimus domino Simeoni altineri de Po 25
gl1ana, PatriCio pataVo, Cuius domus ita illustri et generosi fuit, rus imperator te dericus, cum in Italiam descendisset, Sanguinem Suum cum illo de Ogliana Commiscere minime dubitaverit. Fuitque in religione Christiana ita generosus et eius augmenti Cupidus, ut archi-ῖJlh. iis presbyteratum Cum 'multi Canoni Ci in MonteSilice ut sumptibus constitueret, ecclesiamque
47쪽
primam si edificaret, et alias eXtra terram et Plurima ConStoieret. Homo quidem et vir memoria dignus L Quartus vero ob dignitatis magnitudinem Pile dabitur, ex magnifica et genero8 Stirpe de rata nato, cuius singulari Virtua et doctrina ad cardinatatus officium erexerunt. Hi Collegium ratens edificavit, de quo OAt Suo loco. Cuius ossa in ornatissima atque Sumptuosa nimis arca quoddam amplum oraculum in Cathedrali ecclesia magno Cum honore custodit Quintus vero locus Fortuneri de Uliario Cardinali assignatur, ordinis Alinorum, cui tanta fuit in Antonium nostrum devotio, ut statuerit eius in morte apud arcam Antonii sepeliri. Idque a parentibus actum St, et PulCra quadam in arca eademque appella ossa deposita sunt Sexta vero sedes, et non inmerito. Alberi, Patavo augustinensi, AEue
l elatis theologorum principi, assignabitur, qui inspirante Spiritu Sancto ita lucide, ita lucu
lenter veteres aperiendo Scriptura divinam VRngeliCam voluntatem manifestavit, ut sapientibus visum sit, nil melius ab humano ingenio dici potuisse tanta St eorum Evangeliorum Clara et elegans eXpositio. Hunc autem CiVita nOStra multum Stulit, nam in eius perpetuam et gloriosam famam eius imaginem Super portam Pretorii nostri septentrionalem magno cum 1 ornamento Confixit Ossa Cuius in CClesia remitarum ante maius altare etiam Cum honore tenentur ' Volo autem hoc in loco multorum theologorum patavorum Corpora etiam suiΗ exstantibus voluminibus famosa Silentio Preterire, Cum ad ea omnia Cribenda volumen ma
gnum michi necessarium foret . at autem tibi SSe volo, si his domesticis illum externum Paulum Venetum, philosophorum nostre etati prinCipem et mi Chi gloriosum proCeptorem, 20 addidero, cuius et gloriosa fama omnia Itali studia perambulat Hic opera logicalia physi-
meoni altineri , , non 'ha dubbio che loe cose quis deste a Savonarola non si riseriscano veramente alcardinale Simone Pallinieri, della cui ottrina, ollelegagioni e elle benemerenge che ebbe verso a chieSadimonfelice anno ricordo i GENNARI, Ann. VOl. II, p. 26 g. i DONDI, Serie, p. a s e Diss. VII, p. 74 ilIO GLORIA, Terris. vol. III, p. 33 il SARTORI, os. Cit., P. 3 . Della potenga pol e ella fama non sempreuguat mente uona dei Pallinieri di onfelice e deu)origine deli'altro cognome di ad famiglia, ' Pesce is, non per deli' imperiale parentela Cyinformano varie Cronache
Is e pili particolarmente due antichi genealogisti it lycitato D NAONE, Liber de peneration aliquorum cistam urbis Padue, Cod. arciano lat. X. 69, c. I r. e lFAVAFoSCHI, Liber de Venerarione aliquorum citium urbis Padue tam nobilium quam Vnobilium, cod. Marciano lat. 2λ X. 348, c. Iaa t. g.
che se Pile non acque a Padova e se anche altrovesosten ne onoreuol mente vari ussici, fu turiavia parecchi
noscenga ae noatro carcliniae ii l 'RACAbe, ETTI, M. it., Vol. I, p. 332 gg. ATTILIO IORTIS, Gio anni Noccaco ambasciatore in Σωnon e ira da rata rosost dia Florentini a patriarcidi Aquileia Trieste, I 87s, P. I gg. Dopo i GoNZATI, p. cit. Vol. II, P. g., ut cardinale artolome Degii Uliari dedico uti articolo ilP. IANFRANCESCO DA VENEZIA, Fra artolommeo deuia Giari in Lam s. nazion. anno XIII 1891), P. 7764gg., che non a certo i merito 'avere detio cose uove enemmeno 'aver Sata un'acuta critica, hensi quello 'aver accollo te cars e sparse noti Zie hemi furono tra- mandate sullyardente missionario minorita sepolio in A. Antonio, come ne a sede a costante tradigione, chec addit i suo corpo in v sepol ro privo d)ogni scri-Zione. E certo, come si esse, de cardinat artolomeo Degli Uliari qui volt pariarci i Savonarola, quantunquenello pagio lasciat in ianc si stato sortito forta-nerio de Uliario is a una mano posteriore, alia quale sottanto devest unque improverare o scambio de no- me artolome in Fortanerio.
I 'agostiniano Alberto a Paclova si guadagno bella fama di predicatore e di critiore specialmente a
48쪽
Caliaque composuit, quibus et nostri legente doctores Cripta Aristotilis hoc in tempore mirum in modum discipulis aperiunt. Cui si theologie tanta, quanta Alberto, notitia fuisset, illi non inmerito protulissem. Et in Eremitarum SaCra de Ossa quadam marmorea in una balocantur L Ad viros autem secundi ordinis CCedo Cumque omnium Cientiarum Philosophiam Pa-
Possium ritenere coliti parte mamiore e mi glior ilegii scritiori che nolo Nicco letti si nativo i Udine cf. 'important ei ineditu ita di Paulo I noto P. remi uno descrit a re ARC'ANTONI NICOLE I, copia de sec. XI de Museo Civico cli Venegia, sonuo Cicogna n. las; LIRUTI, V. u. Vol. IV, Sgg. ; lyottimo articolo lassiantivo de T IRA BOSCHI, p. cit., Vol. VI, p. 4 a gg., che si vale di quanto cra gia stato seritio dat coutemporanei di nolo, agi storici agost niani e cla altri parecchi e credere chyegii si statochiamato Venetus de Venetiis , non percii naton VeneZia, come ochi Vorrebbero, a per a lunga di- mora in codesta citia e perch in Asa studio e vestὶl'abito agostiniano Con questo pellegrino in varie citia: ora Overnatore de suo Ordine, ora insegnante dati cat- tedra, ora dilansore ella sede e anche deli averroismo in pubbliche dispute Venne a ultimo a Paclova, Professore ello Studio e provinciale de suo Ordine, benaccotto apprima alia veneta ignoria, che ne conferino clunque a condotta come letiore e che i 2 gen nator 13 I Ia . . et esse Proprio μ sindicum actorem 'procuratorem legitimum et negotiorum gestorem et quicquid amplius et essicacius dici et esse potest e-
nerabilem et exinii sapienti et vii tutis virum Magi - strum Paulum ordinis heremitarum sancti Augustini ac μ artium liberalium et sacre theologie professorem et provintialem provinti Lomhardi dilectum ambaxia-- torem suum ad serenissimam Regulem aiestatem po- loni ἡ Arcti. di Stato in Venegia, in lacari I, c. I96 t.). Illa quale ambasciata non Si pia riferire a seguente domanda, che trova priva di data; bens ad altro precedente incarico: Ducali excellenti Suoque glorioso et excelso consilio de necem humiliter et reverenter sup - plicatur et exponitur pro parte devoti oratoris vestri fidelis civis amatoris honoris et fatus vestri sacri ρ dominii magistri pauli de venetiis acre theologie pro- sessoris ordinis heremitarum sancti Augustini. Qui cum ex precepto et comissione Vestre serenitatis iam si mensibus novem elapsis obedienter hic steterit et ad presens sit provintialis ordinis Sui necessario indiget providere agendis ordinis ui et conventibus provintie sue et illos visitare iuxta ritum et statuta ordinis sui,
idcirco humiliter supplicat quatenus ducalis benignitas vestra dignetur eidem exponenti licentiam concedere ut suam provintiam possit visitare et hoc de gratia spe-- ciali petitis Arch. di Stato in Ven. Cons. - isti, reg. IX, foglietto incollato sui recro delia carta prima).Pare uitavi cosa dissicile che Venezia, os geloiua delproprio potere, abbia concesso a Paolo 'onore della her- retia patri zia, Ome vorrebbe i FIORELLI, Docti e faui memor de Mnaso e farriri Veneri VeneZia 1762, p. 33, ii quale primo divulgo questa notiZia, raendola, dice, da n antico s. della libreria ornara st certo invece elie i Niccoleti perdelteri favore ella Serenissima nel-ὶ ultimo decenni di sua vita, e cio' pro vato da aufen-
ici documenti si qui conosciuti Gia it 64iugno 1 15
Si prende va pro uvedimento contro nolo, che non
nuove testimoni ange si accolgono e accuse pili gravi devo Pesare su nolo, se richi amato a Venez: ed eSaminato Ia luglio I ao), si decide, ' agosto, di procedere contro lui id. reg. Io, C. 25 .-t.). Lo tesso giorno sViene appro vata la farre che lo mandava a confine per Cinque anni a Ravenna, colla minaccia ei raddoppiarela condanna 'egli uvesse otio inconfine ibid. c. 26 t.). Pur protestandos innocente, Paolo ubbidisce, a chi edeche liberaga concesso it tempo necessario per sare a IoconSegna a generale de suo Ordine deli'ussicio suo, d
C. 27 T. 4 Sett. I 2 O). Quale a causa di a condan natCoine i solito, registri dei consigit, dei X conservano te decisioni prese la condanna insiti e nulla pisi: ab
ne altrove mi caedero Gott'occhio mos gi si, chiare. Un ultim, documento pero, et 16 iugno a 28, i a sapere che nolo domando con esito favorevole alia ignoria di essere rimesso ella sua prima liberta benchhin causa di malatii aves se otio it confine e quindicia Iocondanna prima osse stata raddoppiata ibid. c. 98 . . L)anno semente mor e fu sepolio ella chies de suo Ordine a Padova come attesta Q'epifamo riportato da parecchi ora I altri dat SALOMONIO, Urbis salaz inscr. , p. 28, che baglio pero ne leggere come anno della I et morte illa I9, accellato pol anche dat ACCIOLATTI, Fasti, vol. II, p. II 3. Ne recito lyorazione funebre notevole per i dati biografici e bibliografici, Cristoforo Bargi ZZa, se Vogliam credere a cod. Marciano lat. XIV. 236, checonti ene I'oraZione a C. I r. gg., Pietro Alvaro si se ovogliam presta sede a colui che sui lagii di vardia uel cod. lat in-f. II ed 'Arcivescovile di Udine crissela avola dei componimenti conten ut ne codice tesso, fra i quali tro vas anoni maria noStra Oragione, che puranon ima lemesi ne cod. II 39, c. I r. gg., deli' gelica Ascli Roma. Breve mente chiamulo uolo Veneto, venne facit mente confuso con altri L GLORIA, Mon. Vol Ι,4 Io82,lo ritione uti uno con Paol, da Venegia domenicano, maestro in feologia, ne era preSente a Padova aB'esam di Antoni, Cermisone it a mamio a 382 ma lx Eo cronologia era ordine diverso de due frati monimi non permettono, parmi. Hi semire tale opinione. Altri loconfusero con nolo della ergola e ancor pili co servita veneziano Paolo Albertini, ut quale olfero l)onorecti aver seristo uri commento su Dante, per concederio Esi a Nicco letti Pero Ι'A STINI, Nostrie is orico-critiche inc
49쪽
rentem facile intelligamus, honestum duxi, ut, qui philosophie nomine digni sunt, absque
iniuria Ceteris anteponantur. Et venia Cum ratione dabitur, si primam huius ordini sedem Petro de Abano, urbis nostre decus magnum, assignaVero, qui et urgentibus rationibus non indigne inter illustres philosophos collocandus est, et ne putes, Cum medicinam apuerit, c. 0 5 quod si ad eum extollendum facultas e me Compulerit, obseCro igitur parumper SCulta, qua e CauSa quibusve argumentis ad eum magnificandum si Compellor. Is enim, Cum litteris latinis non esset mediocriter imbutus, a Capessendas reca Constantinopolim profectus St, ubi philosophorum et medicorum copiosus numeriis florente Studio aderat, quo in tempore in
ei tantum profecit, ut sedem matutinam etiam lingua Cum re C maxima Cum fama OCCU-l paret Libros plurimos Galeni grece scriptos, quos in dies legimus, in latinum transtulit, transtulitque et Alexandri Aphrodiseos problemata, Aristotilis rethoricam, multaque volumina
etiam magna Cum arte Composita Cumque si morali atque naturali historie se conferret, V ' iii populo Patavo litteris revocatus est, suarum Copia e gymnaSio Suo habita magna Cum iu-Cunditate perlegi. Hic Parisius philosophus summus habitus est, ibique philosophiam magno
i Cum plendore edocuit, eumque ut alterum Aristotilem sua admiranda doctrina Colebant. Is grammaticam greCam et latinam logicam non mediocriter OVit, Oratorieque facultati Ceterarumque bonarum artium familiaritatem tantam habuit, ut problemata Aristotilis, nullo Prius eo interpretante, interpretari minime dubitaverit. Et ad eum si extollendum non minus he me ratio movet quod, cum ille ingenio divinus homo, Averroes philosophus, Aristotilis 20 Opera omnia CommentaSSet, manum in aperienda problemata eius minime apposuit. Id autem eveniSSe arbitror, quoniam leges Ceterasque cientia omne eorum diluCidatorem non mediocriter nosse oportebat, quarum altera aut pluribus aruit. InCeptumque i Opus Parisius, ubi et usque modo magnus Ombardus nominatur, Padue feliciter Consummavit Philosophie partem, quam mediCinam appellamus, mirum in modum illuStravit, et omnium mediCine au-25 torum, quas aut adinvicem aut Cum philosophorum PrinCipe habuerunt, discordias Conciliavit. Quapropter Conciliator differentiarum appellatur. Hic itaque Concilia orona edidit, nullo
Prius eo Si Componente, fuitque tanta inter volumina auCtorum Sua reStantia, ut X OStea quisquam aut in addendum aut minuendum minime ausum habuerit He itaque volumina duo tanta Sunt apud Christianorum Studia auCtoritate plena, ut gravis et veri philosopli sententie 3 colantur. Hanc que rem divinus ille Gentilis Fulgineus , nostre et Sue elatis mediCorum princeps facile intelleXit, nam, Cum Paduam profeCtu esset, non medioCri Cum deSiderio gymnasium ConCiliatoris nostri visitare Curavit. Qui, Cum ad ostium perventus esset, flexis genibuSSublatoque bireto, manu extollens, ait Ave templum sanctum et pre dulcedine lacrimatus id ingrediebatur, multasque Cedulas parietibus assiXas, manu sua Scriptas, velut anCtuarium quod-35 clam in sinu collocavit. Neque hoc loCo preteribo eam summam agnitionem, quam de Stro H anomia habuit, que ei tantum familiaris exstitit, ut, quos effectus, Stupentibus hominibus, predi
50쪽
ebat, magi Cu art SC ito QSS putaretur. HIic in astronomia suciliatorcm ecliuit, quem sua propria manu Criptum Velut theSaurum quendam apud me teneo. Et Cum ConiunCtiones siderum iam non laterent, et una feliCisSima suo tempore apparui Sset, Populo OStro TCaciter ConSulebat, ut sub illa novam Paduam Constitueret, que felicitate Celestis influxus aliarum civitatum regina reberetur ue res, etsi viro ipsi sides data eSsset, veluti vulgo impossibilis ne lecta fuit ENeque o hi negare decrevi, eum magiCam artem non novisse, nam Si noAtrorum iam Creditur,
o in arte peritissimus habitus est. Ie etenim ad Culmen Sue Octrine CCedit, neque alias suas Cientia denigrat, sed et virum magis illustrat. Inanis autem non est ratio hec, qua ad si Credendum omnis rationalis mens tralaitur, nam, Cum plurima ab eo acta, quibu Stupebant homines, veluti magica inrte Confecta putarentur, ab inquisitore Domini an, diligenter l0 investigata, talia fore publiCe enuntiabat ob quam rem eum ut hereticum Parisius predi Cavit, temptavitque ad Carceres et ad ignem eum Si adduCere Hi autem tanta in veneratione a rogia maiestate totoque Studio tenebatur, ut inquisitori ad eum capiendum vires non suppeditarentur Quam rem Cum Petrus Pei Sensisset, regiam divit maieStatem, universamque Cholam Convocavit, exposuitque ordinem Dominici heresim sapere, idque firmis argumentis ac l5 pluribus demonstrare Sicque dies belli datus est, et ex omnibus diversarum provinciarum sacre Scripture doctoribus Convocatis, Prestantiores ad audiendum, deferendamque sententiam quosdam elegerunt Hi autem, in Conspe Ctu regi maiestati et frequentia tot tantorumque doctorum, quadraginta quinque argumentis enixus est eam religionem heresim sapere actumque ita est post latam sententiam, si fame reditur, ut e Parisius pulsi Domini Cani, tanquam e 20 retici, exules triginta duobus annis aeum docum habitare mon potuerint. Ab eis autem post Sententi appellationem Rome Citatus est, Cuius in itinere stupenda ac ipsum mirabilia fecisse publicatur Tandemque, summi pontifieis auCtoritate interveniente, in exorta eSt, et tantam qualemque cum ei Confecerit, ultimo eiu vite in articulo demonstravit, nam eius ii test mento, quod apud Plure Patavos magna in Veneratione tenetur, Suum reliquit Corpus apud bDominiCano Sepeliri, ut, quantum paci se Cum ferret, deo et mundo ostenderet He autem misella Civitas nostra Cinere suos non possidet. Nam DominiCanu inquisitor, veneno plenuSyet promissi sederi defraudator, res quippe in religioso deteStanda magis, silente nocte Sepul-Crum peruit, CorpUSque CombuSSit, et Cineres vento dedit nefandum scelus quis ergo
virum hun Cum Lycurgo, Solone Platone, Aristotileque, ut magniis philosophus, qui omnia 30 non mediocriter civit, non colloCabit Sileant itaque, qui eum medicum dicunt, ipsumque propter illiberale et Servile opus alio et inferiori loco Codo candum esse. Non itaque marmorea eius imago Super portam primam retorii in Sublime urbis decus inmerito confixa est Eiuscemodi ordinis Secundam sedem Paulo Patavo iuris minimo consulto dabimus, qui Suo Si pendo ingenio tam facunda leges non mediocriter regnantes edidit, quibus rei publice gu 35bernaculum magno cum ornamento decoravit. Neque ipsum philosophie ignarum esse putandum,
quoddam, Io Dominicano Qui e in se uiro I cori a dominicino Pili che su gni altro ii Nostro si complace fer- marsi su Pietro 'Abano, de quale or non olfo SΛNTE FERRARI, Os cit. Si occupo a iungo e clostamente. I 'egregio professore ella Pisa P. 95 gg. esamina spesso confuta te notigi tramandate a Savonarola, chequi, forse id che in altri luogli deli'operetia essendo stato id loquace, si lascio uictare troppo alla tradigione e est 'amore per il suo grande predecessore. Sium per concesso cli riportare ci che di questo brano scrive in generale it errari. Hi primo che ne rarii con qualch estensione lichele Savonarola, ... Ottreche la distaneta cli tempo, mentre ilia ponarola non ci dice
quali documenti suifraghin, L suoi jacconti. lascia qualeti diibbio ulla validita desse notigle, altri ne anno
sorgere a una partem' inclinagione pronunciata delio scrittore per lo tesso genere ei studio de suo enco- miato, ali altra lyaccent magnificatore che assume in μcla principio ii biografo .... Ad gni modo, atta la debita parte alia critica, mel rifagitare te sager ioni e ne mettere otio riserva ci che non abbi altro documento chera scritto eo Savonarola, resta che not clobbiam riguarctare te sue informagioni Come rispon- denti, o tamen come non repugnanti, alle notigie che di Pietro correvano nella prima meta de quattrocento tracia gente colla ella sua patria, e non prive quindi