In Georgii Buchanani paraphrasin Psalmorum collectanea / [Nathan Chytraeus]

31쪽

io SCHOLIA IN tandem eiaculari, tollem vulnerare Librarmenim de telis dicitur, cum iis ictum alicui inten ta mess.Virg. 9. En. Ecce altu summa telum Ibra ba ab aur Eo exprimitur gestus hastile vi-ibrantium. Pervicax Quasi per vim perseverans, nullice dens, Graece κλη Rυζογνω μων. esani pro γυ νη, seu potius in ανία, d vecordia iudelis furiosa. Ita Catullus vocat

ventum vesanientem.

Elimi eiu JQuasi extra limen eliciatur. Est e-t ni in liminare extra limen metae. Horat. ne dos. intc amicos si qui dicta, oras elimine . Imperi J Pro imperii, apocope poetis usitata. Trig. Tuguri congestum cessite culmen. Ita Psal. 3. dixit auxit, pro auxilii. Pial. 13. Contici, pro consilii. Et alibi Ingent, pio, ingenii.

Eruosagittas admouet Quasi de arcu Scythico iliis bogen loquatur, cuius neruo crena: seu incisiira sagitte immittitur sagittario rius iquam arcum tendat.

Speculatur Quasi e specula caeli intuetur. Eo- idem paene verbo Utitur Prudentius, inversibus:

omnium piorum'obseruatione dignis imis docti rhoc quoque Psalmi loco plane congruentibus: Speculator a stat desuper, uinos diebus omnibus

Actini nostros o suci

A luce

32쪽

ire prima in v ferum. Hi iesis hic est arbiter, Di intuetur qui uideli,

Humana quo mens concipia . Hunc nemo factit iu secem. Remisso Pro milio. Cori positum pro simpli. Horat ait Poet. Sic verisfalsa remiscet , pro PsAIMus XII.

0 gulo J Repagulum 'oprie in circo illud

quasi obitaculum erat, quod emisso, qui curres ab excurrendi libertate cohibebantur eo- mq; sublato, ad cursum imittebatur, et in fur-

ffisci)Iagbaim. Accipitur etiam pro obice, u pessulo quo soles muniuntur, elu riges oder inrel.Vtrumque Plautus Cistellaria coniungit: cludite ades pessulis, repagulis. Nonnullis etiam te significa φ i scis η λυπῖηρ, seu opeiculum. Planctus J Propite eiulatus cum pectoris scr-lissione. Aure trahens Poetice pro,exaudiens. Toxica Toxicum pro veneno accipitur, teste mio; dictum a taxo arbore venenata vel ubdοῖς τοξοις, id est,sagittis illineretur. Dioscoridestnim lib. 6. scribit Toxicum dici ξατ culor, deducunt, quod venenum in imas cor- raris parte penetret. Utunturio Plautus, Hora-llus, Propertius&alii.Vide Plin. lib. I 6. c. Io.

33쪽

sCHOLIA IN

MEo doloregaudeant significat. χα με I 2 qui Germanis est emi chadenseo vitium propitum diabolo dc hominibus proisus malis.

AFfatim Abundanter. αδεύς. Cic. Puto me Dacaarcho agatim satisfecisse u uricolatio 'ro agri cultura Vox Columellat Stimi orpe lora Graecismus. pro pectus in Ilii stimulatur. Ita Horatius dixit Purgor bilem, est, bilis mihi expurgatur. Eurip. Hecuba, Τυφλ μ o. φέγγο ορ ματων. Tartari Pro inserno Virgil

m tartarus ipsi Tispatet in praceps tantum tenditis profundum,

Gavius ad therium absuspectu Olympum.

PSALMVs XVII. l

ognitorem Quhis proprie dicatur cognitor, o ptime patet ex commentatione Astonii in illud Ciceronis prima Verrina: Me defensorem ca

lamitatum suarum,me Ultorem istartarum,me o

gnitorem iurissui, meo a forem cause totius esse olluerunt. Sic enim ibi Asconius Sui defendit alterum in iudicio,Aut patronus dicitum, Orator I ZAut aduocativs siaut tu suggerit, aut praesentiansuam commodat amico: Aut proc&rator, negoricinsu cipit Aut cognitor,si praesentis causam nouit, os tuetur visuam. Ergo cognitorem dixit modosa

miliaras sinam defensorem. Cogi

34쪽

Cogitatum arcanos Pro arcanis cogitationibus Orbitam legum Ede uis metaphora. alias orbi proprie est tria αποῖ et, seu vestigiti rotae in adecurrentis Ein magenspa 3. Georg. Casia-

immotu diuertitur orbita: cIuo. Unde verbum orbitare utitur eadem voce Psal. 32.

Impotentum II inpotens hic non significat initidum sed eum qui irae aut aliis suis cupidita bus moderari non potest. Homo impotens, manicecst eri si gehasteuermetisci quales te sunt diuites fastuosi. Sussicisusniri Id est, suppeditas. Hilaras Ab hilaro, quod est exhilaro, seu iu-

Orrentibus aquis Torrens alias substantia Ei fluvium significat, non vitia aqua, sed pluuiis sescentem,qui Graecis est χαραδγεων si ποταμος et , cu 2'. Hic tanquam pa ticipio usus est,adfinitatione Virgilii, cuius Eclog. 7. hi sunt versus: isse tantum Borea curam re figori, quantum inti numerum lupus, aut torrentia fumina ripas. Et Geo g. r. Torrentem undam leuis innatat alnus.

Ohini, Olympus dictus est, Theone interprcle Arati teste, quasi λολαμ πος, qu bd totus lu-

35쪽

as ACHOZIA IN ceat. Quamuis Cesar Scaliger putet dictum; qui si λυο α ποί' , Ut esset montis nomen ob ali dinem , iacm clim ascenderent, interrogat mi oirent, dicebant, in caelum. Vnde caelo con municata vox Aristoteles tamen, aut quisqv est auctor libri de mundo, usitatum lymon plquoque probat bis et bis, interprete Budaeo D , in excelsossem LI I rivi ipse inpuro loco Stie locum tum , ανον ab origine vocis dicimus, qua τerminil extimumsupremoru corpori ut dictu .i P ος quassopo tum etiam O npun 'ν vo quas acidum, ab omni caligine secretum motus omni inco ad to,cui modisunt,qui su m venti an O tempestates. I quo his verbis signis

Eo fiunt diuis subnixum semper ob um

Fama erit haud ventis tremefactum, haud imbrii

Ac procula nivibus subduc Eum nubibu .igine plendida summoti candenss expanditur thra. Huius sit rei logia II mortalium consensus,regi one mundisumma non dubie Deo tribuentiu. luam ob causam ipsi manu siosi in sursum , inter vota cocipienda. Hs ibi Aristoteles. Locu aut Homeri quem citat, respexisse videtur&solynus cap. 13.

cum ait Olympu ab Homero non per audaciam e lebratum, docent qua in eo visuntur. Primum excellenti vertice anim attossitur, visumma eiu coetu Acco vocent. eLI in cacumine Iouidicata, cu

36쪽

PSALMUM VIII. aratu altaribus qua de extis inferntur,nec dissantur

nisi iritibus, ne pluuiis dili litur sed voluente

ero anno cuiusmodi relictafuerint, eis modi repe Matur. Et omnibus tempestatibus a corruptelis aurarum iudicatur,quidquid ibisemel es Deo conse ratu Littera in cinerescripta, et ad alteram anni arimonia permanet. H c Polyhiilor. Olympi alti-udinemXenagoram intienisse scribit Plutarchusia vita Emilii, atq; ideo erecto in montis vertice monimento, addito carmine rem posteritatiestatum esse Diodorus quoque Siculiis lib. . ins scriptione Panchaeae seu Arabiae felicis de O-Fmpo scribit, quod sit mons excelsus , dicatus iis, coeli quoque sedes dictus olympus tri-hylius.In fabulis. n. esse antiquuillum Coelum terrae imperantem, familiariter in hoc loco versatum, Jc ex eius altitudine coelum eiusques desa esse contemplatum Homerus quide primo Iliados Olympum αγαννεφον appellat,q. d. valde ni uib. conspersum. Sed interpres refert hoc ad partes Olympi, quae sunt In τοῖς νεφεσι τα ρ

37쪽

i tui Deo adscribit os, oculos,aures, manus, des,d similia, non propterea Deum corporeundebemus imaginari , quod olim fecerunt Amthropomorphitae. Tales enim loquendi forma non tam exprimunt, qualis sit Deus, quam elui notitiam incomprehensibilem tenuitati nostra accommodant. Iis enim, velut nutrices cum in fantibus solent, balbutire nobiscum Dominui voluit Ut cum naturam eius intelligere neque iam iis , quasdam suas proprietates membrotum nomine nobis adumbraret, ut prouidentiam. culis fortitudinem brachio iram naribus, atque

ita dereliquis s illa Cinis est calidus, sub quo ignis abs trusus latitat fouetur,de quo Horatius,dice uper ignes suppositos cineri doloso. Saxones vocantι

Fufica Color fuscus subniger est, ex rubro inlnigrum degenerans. Trallir. Adremigat J Quid sit remexec remigium in tre nautica, notum est. ubi a autem volantibus eundem, iam in aere praebent alae,quem nauiculariis in aqua remi eleganti metaphora, id quod de nauigio proprie dicitur , transfertur ad vota tum Ita Virgilius remigium alarum dixit. Furuo Color furuus est idem cum atro, seu lanthracino, id est, carbonis instar nigro.

oculis vibrat licui ammaJ Talis en iis est

vultus

38쪽

stus iratorum. Ita Virgilius de Turno irator Totolloquentis ab ore Scintilla absistunt oculis micat acribus entis. Sinuosa Sinus in corpore humano ea pars di- tur, quae it intra pectoris brachiorumq; con1- exum, ad ipsa praecordia Terent. Hiccine non

sandus insin est Hinc sinus vestium appella-unt plicas,ieuplicaturas vulgb dictas Virg. No- is sues collecta entes. Item sinus maris, seu artes littorii, propter excursiis maris incuruas. vi si maiores sint, a nostris nautis nominantur, inmur Graecis λ τ . Hinc quicquid incur-tlaum est, multos sinus habet, dicitur sinu-bstina, ut mare, vela, cauda serpentis, vestes c

alia.

Inane More Lucretii, pro vacuo,vel ipso aere. quod Horatio est. purum Plerunt per purulo inantes Egit equos. volucremi curril. Per purum,id lest,aera, quod Greci dicunt, per aethra, Laticum Latex Lucretio est omnis humori aut liquor, qui in reaij qua latet, ut latex absin- thii, pro succo de absinthio expressis. Idem liquo ris vitigeni laticem nominavit vinu in Ouid. Iadios latices, pro oleo. Hic simpliciter accipitur

pro aqua. Hians tellus Hisci sequentibus terraemotus indicatur,quo terra aut egeritur aut complana tur,aut in voragines dehiscit.

39쪽

έignificat rudem indigestamq; molem, seu coni: fusionem & congeriem rerum omnium infortviem ex qua mundum teliqua in mundo re ala esse Poetae fabulantur. Ouid. i. Metam. Caeca usarte Caecum hic est occultu Handestinum, siue αρρια ν, quod sit,adspectu non cadit. ita P ad. 27 Fram caecasi ormi ini. Celebri me in lucc, Ita Cicero ad Jrat in quis. Eius virtutem non latere ed in luceAsia in o .ulis clarisIma prouincia esse positam. Florentes aer phalanges id est splendentes

Arma enim exercitus, praesertim sole lucente, a te micant,dc elonginquo conspicua sunt. Respe , xit autem hic paraphrastes ad vetus illud oren- τε aere cateruas. Poetae verbEpici, Scruio etiam teste, verbo forenda variis omnino in rebus passi si misi sunt,ut apud Lucretium suntflorentia lu- .mrnaflammis, id est, splendentiari late lucentia. Eidem mare nauibuta, Urbespueri orent . . Maia nilius quoq; nomen foris elegantissime ad stellas liranstulit. Sicut Columesia non miniis elegan iter nonae stellarum&sid tum ad flores transtu . it terrestres. Quod enini in coelo sunt stellae, id in terra sunt flores, e contrario Versus Manili libro 3. Astronom. hisiant, pene in extremo Tim confert bcet fisigentia tempti Cernere em ibus densis, totist micare Floribus,vesicca currunt perlitus arena.

Sic γ' quoque surpant poetae Graeci. Si l

40쪽

ixit. Et Virgil se/mnasia mae, aliis rem ignis ixere , ut ad locum illii Manilii monet incom-larabili patri similis filius Iosephus Scaliger. Phalanges Phalanx proprie acies Macedonum uadrata octonis peditum millibus constans, in tua pes pedi, clypeus clypeo,Vir viro consertus eat qua nihil apud Macedonas validius , ut lib.

urtius scribit. Obsessa viarum J Pro viis insidiose obses is

rina loquendi Poetis Historicis non infreuiens, Ut, Ardua terrarum, opaca locorum, angusta Varum, abdita tittorum cauasaxorum deuias Larumsumma velinuia montium ata camporum, c. Ita Psal. 69. dixit,prosperas bellorum, sicuti H Ails, peracuta belli, dixit, quae Graece diceres,

Armis reparare ruinas noc Gr cis est ναμ is quod in extremis periculis propter despe-uationem saepe saluti fuit , cum aut vincere aut tmori pugnantibus est propositum. Ita autem alia fecti maxime sunt formidabiles. Huc illud Virgilia nam, Una se M victis, nuta peraresa latem Borea violentia Pro ipso Borea violeto,poetis e. Ita FIorat. Virtus Scipia δε semitissapientia a

ti, pro ipso Scipione do io.Videi sal id pietas.

Parere volentes εκουσίους ηέκον-ν m. viiii datus loquitur Obedictia enim voluntaria regi '