Oratio proverbiorum

51쪽

PROVERBIALIS

Deus.ambo extra omncm ingenii aleam positi rata ct im irent Iunistim inarrarentur:ec me hercules in utroq; omne,fandi.uirtutes lucescunt:de quoru audibus:melius est ad praesens tacero pauca dicere:cu

ad laudandum pro metito Virgilium d Tullium. Virgilio dc Tullio laudatoribus opus sit.praetcrea in

libro orationum mcarum extant utrius cli scriptoris luculenta praeconia o L Caeterum 1ac Parthis mendacior ut dicitur inue Parinas nivmeuc dicar utcstinueteri graecorum prouerbio edaci a MPmi2ciis hoc est Cretas mendaces imitati:tantisper i ξηπiPi orationes Ciceronis enodabimus Donec imprestar Apuleanis interpretamentis extremam manum minposuerit Imponetur autem continuo post solemnia domini natalicia Christianorumq; saturnalia:tuc si dem exoluam tunc nomen expungam:5 quod iam

diu promisi re ipsa praestabo:erit aulcm haec rcrasti natio scholasticis oppido a conducibilis Nanct in ,

terca aliquo Ciccionis orationcs explicabunt rimo bis:ea diligentia:eacp omnifaria eruditione:ut ianua laxistime reserata reliquis'claeps orationibus omnibus uideri possit:utiuel paucissimas audierit.caetoras sine interprete citram doctorem adire ipse dc per se intelligere queat/haud sane difficulter.Anno autea salute domini Millesimo quingentesimorquem Iubilcum nominitant.perinde ac auspicatissimo dc me

mprido anno Apuleiu sauste ac feliciter initiabimus

52쪽

De ubi leo seru

Iubilcus quid.

Remisse ORATIO

Et quoniam iubile frusta est mentio:non fuerit ab re pauca quaedam ad iubilcum peltinentiassio potissimum loco explicare. Vos ut coepistis quaeso libeti animis dc auribus auscultate. Iubileus res estoc dictio iudaeoru:apud quos qn quagesimus quilibet annus crat sacrosanctus. Nam ut in leuitico scriptum legimus. Dcus Mosi qui cum familiariter loquebatur praecepit ut ann qnquage sisum sati stificaret: coci remissio daretur cunctis iudaeae habitatoribus Itam omnis vcnditio redibat ad dominum omnis possessio ad pristinum possese forem. ditores a dcbito relaxabantur.serui libertate donabantur:&obiubile san stificationem agri crant sertati:ex hoc inditum est iubile nome. Quod lingua hebraicam docet Iosephus 1 libris antiquita tum . significat libertatem .Quida inter quos est se laus de Lira tradunt hebraico uocabulo buccinam Iobel nuncupari.Vnde iubilci nonae inclinatum sit: proptereat buccino tubaed clangore:mense septi mo iubileus dinunciabatur. Petronius arbiter ubi leum annum remissiuum significare auctor est.Item eo petateuchi libro:qui inscribitur numeri. Iubileus interpretatur annus remissionis.Sicut ergo apud tu daeos iubileo remissio dabatur rerum corporalium. sic nunc apud Christianos Indulgetur remissio uelut utar uocabulo Cypriani. Remissa peccatoru at pnoxarum legitimus autem iubileus est quinquage

53쪽

PROVERBIALIS

simo quom anno:qua in re subit admirari daicani institutioncm:quae ex contemplatu numeri septena rii:qui numerus est perseectissimus:mbilem obser uandum precepisse uideri potest.Septem enim annorum hebdomades .hoccst anni septies septem consi ciunt clima stera-humanae periculosum ut meritto post numerum potentissimum eundeq; in hominibus efficacem: De quo in libello septem sapientum copiose diserui subsequatur annus iubileus plenus bonorum θ beatitatis:quem cunet mortales faustu fortunatumq; ac felicem ominantur dc optat:quo cuipimus animis corporibust desecatis mundi puriis N perinde scelices reliquum aeuum posse traducere. Sicut ergo Prisci:quorum institutionibus:uita nostra formatur:kalendis Ianuarii principio anni au Kal. ianuspicabantur suas quisl artes:& litibus supersede ari auspibant de dulata gustabant:ut scelici auspicio totus an cabanturnus iret dulcis e fortunatus ita nos anno iubilci artes. hoc est anno libertatis anno remissionis anno sata ctificationis anno optatissimo ad quem mortalium uota suspirant auspicabimur una cum nostris comtimentariis Asinum Apuleianum lucre aureum uerebra fleatum .ut aurco scelici' auspicat uuita nostra scelicite fc fortunate progrediat tu possim deinceps commentando.legendo. scribendo prodesse nepotitibus posteritatii consulere dc ut nos ingenii monuunientis uixisse testemur.

54쪽

Epilogus. H abetis Vm clarissimi sententias popularesmon populari opinor trutina cxaminatas a nobis sed in rati potius d litterata statera perpensas.habetis pro uerbia quorum usurpatio minimc ludicra uideri deinbet.cum his calcant uolumina Philosophorum:cu

Prouer his non abstineant sanctarum legum conditores. hi in i Denticii scriptores omne genus prouerbiis perin bris philo de acc5dimentis libros suos resarciant:quorum, sophoru dierna explicatiod si iam quada tenus lectionibus

nostriSaccommodata est.nunc maxime adglutine tur 6 coherciarer adherescat.

Vulga Vulgares sententia sunt prouerbis Vulgares scrires Virgi tores sunt Virgilius&Ciccio. Quid enim magisli'dc.M. in ore uulgi est.quid usu populari magis detritum. Τullius. Docti docti iurbanidorustici opifices omnes puc ri muliercula Virgilium Ciceronemq; nouere:nihil uulgare magis: uterq; quotidie excutitur quotidie Quot ca comprobatur:d cum ex illo prouerbiali uerbo quot pila toc capita tot sentetiae fiat ut scriptor qui uni placet alte sentetiae . ri displiceat quod unus 5c alter probant pluscuIi m. probent:in Virgilio Ciceronem probando conspisserant omne tam amusotem y litterati. Noe tam pedi bus q)animis uadunt meadem sentcntiam laudatio

Drator nisAami uirit sibi hoc laudis prope peculistiter ue Tullius dicauerunt: in appellatione Oraton, M. Tullius.

55쪽

PROVERBIALIS

Appellatione Poetae Virgilius significentur quorum Poeta uarduom uirtus non indiga ullius praeconii amplius e gilius. Tanta claritas superfluit.Prouerbioru doctrina seriacsta frugifera ut docuimus i medulla succosior. Maronis M. M.Tullii doctrina' seriari frugifera sud medulla succosa qui nescit nihil prorsus scite qui ignorat nihil non ignorat i qui duo scriptores quanto magis leguntur tanto magis legendi suntiquorum lectio pueris necessarianuuenibus utilis se nibus periucunda.deniq; illi se profecisse sciant.quiιbus Cicero de Virgilius ualde placuerint: haud dulbie ostendulucrum esse pmuerbium illud moλλo Prouer

scipuli meliorcs praeceptoribus.Na , Maro:d Cice πολλοι in longe doctiores Doctoribus sui fuerint.nemo μα- Η unu homo dubitauitaeum doctrina illorum d nomi otina in uulgus ignota sint.aut per discipulas cognita Grammatici tradunt Sinonem Epicureum fuisse

Virgilii Praeceptorem.nonne hic inglorius ignobilli' eiu discipulus sit gloriosissim' inclytissimus p M Tullius perinde ac gratus discipulus hac gratiam suis magistris rependit:ci, eos laudabiliter celebrat:&honorifica nuncupatione percensetan tantum dissi initis istis:qui praeceptores suos:non solum parentis loco non habent:ut praecipitur:scdeos ciaculo in an

eulis uellicant conuicti' proscindunt ac obtreetanti

ti D

56쪽

ORATIO

Conrra Ita gloriam indipisci sperantes si doctoribus deroga

malevo uerint.Verae prorsus lauda, pertes.nam qui obtro Ios discit statione praeceptoris famam aucupatur infamiam mpulos uenit dc in omni proborum coetu exibilatur exploditur ut improbus formidatur ut uipera fit odium publicum non secus qua qui parentibus maledixerit. Magister Etenim Praeceptor animorum parens ac Brinator animor est:quem nisi omni uerborum honore prosequamur parens. nisi ubiq; Iocorum iubil hominum honorifica mentione dilaudemus. Impii nefati scelerati meremur nuncupari.Quanto magis ingenue& sancte de ossi Praecepto sese agit. M.Tullius noster qui nominatim magi

res.Mar stros suos celebratiuidclicet in arte oratoria enim

Tullii. tum stratonicensem tota Asia illis temporibus diser

tissimum id Dionysium magnete Xenoclem adra mytenum.Cumprimis uero memorat Apollonium

Molonem Rhodium clarissimum tunc dicendi magistrum:in dialect ica Diodorum Stoicum.In philo sophia Philonem c Antiochia quos omnis fama ob scura recondidisset:& uetustas oblitterassetulis disci puli gratissimi monumenta illorum nomina petire non sinerent.Qui fuit tanto maior doctoribus quanto maius est dare lumen jacc cre:& sane sui neces sarium ut discipuli meliores magistris existeret:alioquin genua disciplinae omnes iam decoxissent.Iam ad nihilum artes sere omnes rediissent: quas cerni

57쪽

PROVERBIALIS

mus ad summum fastigium ei uenisses dum prosi cientibus ingoniis prouerbiu hoc quotidie coprobat

multi discipuli meliores praeceptoribus . Ego quan tum ad me attinc connixus sum pro uiribus dies noctes incudem hanc litterariam tundendo ne praeco ptore meo Francisco Puteolano homine ut tunc tempora serebant eloquetissimo eruditissimoq; deterior ne minor existerem.Anidasccutus sim aliorum sit iudicium:in hoc haud dubie laudandus:q, ausiis sumi voluit ualui decertare cum illo ea uidelicci contentione:quae honestissima est In qua uincere dc

uinci peraeque pulchrum ait magnificum est.Nam ut inquit ille in magnis c uoluisse sat est . Ad hoc ut

pulcherrimum certamen uos omni prouoco: ut ira mecum decertetis:sicut ego feci cum magistro meo Francisco Puteolano quem honoris d amoris cavi

sanominorquem omnimodis laudibus celebro:qui litteras litteratas senio pene itermortuasta sitis qua lentes ad lucem nitoremq; cumprimis reuocauitaeui acceptum refero quicquid est in me doctrinarum ream illi mercedem liberaliter rependens:qua an draytus Thaleu pulcherrimam persoluit:& sane ex Iudo praeceptoris mei tana ex equo Troiano innuo meri bene litterati exiliere:qui ad se ias mox doeta nas Ochusstuosiora studia sese laudabiliter cotuleriat. preceptor meus fiaιciscus pu

58쪽

ORATIO

Laus i Ego uero sectam doctoris:nec poenitet fauorabiliterni Roscii feci atus sum Ecuna mecuDccus meum Minus Roscius:quo mihi homo nemo amicior est:quem nobi hum eruditissimum. Eruditornm nobilissimum pellare merito consueui:qui in hac politiora litteratu ratantum profecit tami est emunctus d tersus: ut

meum esse condiscipulum Symmiste consectanea possis agnoscere:Caeterum ut domum repedemus.cupios opto a uobis in hac pugna litteraria superari:in qua discipuli uicto ia ad gloriam redundat magistri superati. Etenim laus est Praeceptoris discipuli prose

elusata mecum contenditerut Virgilius S .M Tul lius cum suis praeceptoribus contenderunt:quos pub cherrimo incertamine uictos plausibiliter praeteri runt.Planissime ostendete uerisimum es e hoc pro

σκαλωψ. Multi discipuli praeceptoribus meliores. Pulchem Pulcherrima possessio homini doctrina est:ut musar

gilius Eloquentia inlisreditate mortalibus relicta. Similes Quorum uolumina sunt prato simillima.Nam sic prato tul , in eodem prato bos herbam' qustilaeanis' orem lius e ma Ciconia lacertam Villica sungos Virguncula fores. m. Ita Grammaticus Poeta orator Philosophaster

59쪽

PROVERBIALIS suis qui in studiis aptissima colligentis Ciceronis

Maionis lienoribus. Quoruni pabulum si citra fastidium:col ingem a maxime puctilia ac Iuveni Saginadiblia sunt saginada:dccum alios dulcia alios salsa alios pabulo austera alios subamara desces ent:Ciceroniana sere Tut icia dc Maroniana mire faciunt ad palatum omnium Virgil. ec stomachum.Nosnero instar archimagiri pulmen taria Ciceronis oc Maronis per se esculenta condime Similitotis quot nostris esculentiora facere tentabimus.& cu do fasti similitudo fastidii mater sit: e conditurarum uario dii matertate condiemus:ut succum scitissimi saporis longeq; noto dissimilem:gustantibus uobis edulia Tullianaec Maroniana habere uideantur.

Quod reliquum est uobis gratias agod habeo

multiiugas:qui me audivistis non ut pharmacopo lam:Sed auscultastis diligenter dc libenterrui orato remssicut Oratio prouerbialis a prouerbio inchoata Prouer prouerbio quot terminetur:uellem ut adagium cstitum. Graecorum o limiπελαργspidest grai m repende Antipsarre posse:quod illi usurpant de his qui gratiam benis Pin. uole reponunt.πελαργο enim idest ciconiae sene scentes parente educare eo' senio lassescentcsacalarum remigio desectos subleuare humeris ac succollare dicuntur.Vnde sconia auis pia uocat :& As t elargosis remuneratio ctributioq; beneficiorum nominaturandet ortum est prouerbium hoc αν τμ

60쪽

ORATIO

πελαργtili quod beneficium retribuere dc gratiam rcferre significat.Cuius enarratio in calce orationis hodiernae sit uobis pro gratiarum aes ione:d huiusee officii scholastici remuneratione.

Bononia per Benedictu He storis Bibliopo, iam Bon.accuratissimum Anno Salutis Millesimo angetesimo.die Xylti Nouembris sub diuo Ioanne Bentivolo secundo de patria be