장음표시 사용
181쪽
tandum arma cepisse: nam qumidiaepartem,unde Iugurtham expulerit, iure belli suam factam: eam uastaria Mario , pati nequiuisse praeterea, missis ante smam legatis, repubpum ab amicitia sceler m uetera omittere , ac tum, si per Marium liceret , legatos ad senatum missuri . Dein, copia sancta, animus barbari ab amicis fe-xus , quos Iugurtha, cognita legatione ullae,
Manli , metuens id , quod parabatur, donis com ruperat Marius intereae, exercitu in hibernaculis compositi, cum expeditis cohortibus pam
te equitatus proficiscitur in loca sola, obsessum turrim regiam, quo Iugurtha perfugas omnes praemdium imposuerat tum rursus Bocchus scilicet, seu reputando, quae sibi duobus proelijs euenerant , seu admonitus ab atra amicis suos incorruptos Iugurtha reliquerat, ex omni copia necessariorum quinque delegit, quorum Osdes cognita, ct ingenia ualidi*ma erant eos ad Marium, ac dein ,s placeat, I 'mam legatos ire iubet agendarum rerum , O quocumque modo belli componendi Acentiam illis ipsis permittit illi mature ad hiberna Romanorum proficiscuntur . deinde a latronibus Getulis in itinere circumuenti,spoliatique pavidi, me decore ad Dilam profugiunt quem consul,in expeditionem proficiscens, pro praetore reliquerat eos ille non pro uanis hostibus, uti meriti Grat,sed accurate,et liberaliter habuit quare barbari famam Romanorum auaritiae alsam, et Dilam
182쪽
iam, munificentiam in sese amicum rati narietiam tum largitio mustis ignota erat: munificus nemo putabatur, nisi pariter uolens dona omniam benignitate habebantur igitur quaestorim data Bocchi patefaciunt: simul ab eo petunt, uti fautor, consultorq. sibi adsit,copias, demum gnitudinem regis sui, O alia, quae aut utilia, aut beneuolentiae esse credebant, oratione exto lunt dem Dila omnia pollicito, docti quo modo apud Marium, item apud senatum uerba fac rent circiter dies et ibidem opperiuntur. 31 rius ubi, confecto negotio, quo intenderat , Cisetham redi t; de aduentu legatorum certior factus, illosque,et ollam adse uenire iubet itemq.L lienum praetorem ab Vtica, praeterea omnes dique sienatori ordinis quibuscum mandata Bu chi cognoscit legatis potestas eundi I 'mam fit ab consule interea indutiae postulabantur ei stae,etplerisqueplacuere pauci ueroferocius decernat, scilicet ignari humanarum rerum, quae fluxae,
mobiles saepius in aduersa mutantur . ceterum Mam, impetratis omnibus, tres Romam profe
cti sunt cum C. Octauio I in , qui quaestor si-
pendit in spicamportauerat duo ad regem redeunt. ex his Bocchus cum cetera, tum maxime
benignitatem, effudium Dilae lubens accepit. I 'mae quoque legatis eius, postquam , errasse, gem, Iugurabae scelere lapsi , precati sunt, amicitiam foedus petentibus hoc modo restonde
183쪽
tur. Senatus est populus R. bene scii, O iniuriae mori et solet ceterum Boccho, quoniam paenitet deli Ir, gratiam facit foedus, est amicitia dabuntur, cum promeruerit ut ibus rebus cognitis , Bocchus per litteras a Mariopctiuit , ut 53Llam ad se mitteret , cuius arbitratu de communibus negoth consuleretur is missus cum praesidio eqaitim , atque peditum, funditorum, baleariorum: praeterea iere sagittaris,et cohors Paeligna- cum uelitaribus armis, itineris properandi caussa:
neque his siecus, atque aliis armis, aduersus telaho Rium , quod ea leuia sunt, muniti sed in itinere qui cto denique die Volux filius Bocchi r pente in campis patentibus cum mille non amplius equitibus sese ostendit qui temere fuse euntes, Dilae, ali sq. omnibus O numerum ampliorem uero, est ho litem metum esciebant igitur se quisque expedire arma, atque tela tentare, tendere: timor aliquantus d stea amplior,quippe motoribus . aduersum eos, quos saepe uic
rant interim equites, exploratumpraemissi, rem,nti erat, quietam nunciant. Volux adueniens
quaestorem appellat dis itq. se a patre Boccho obuiam illi simul O praesidio missum deinde eum, O proximum diem me metu coniun Ii eunt post, tibi carira locata in diei uester erat ; repente Maurus incerto uultu pauens ad Syllam accurrit dicitq sibi a steculatoribus cognitum ,
Iugurtham haud pro habesse; simul, uti nostis
184쪽
clam fecum profugeret, rogat, atque hortatur. ille animo feroci negat si toties fusum P umidam pertimescere uirtuti suorum satis credere etiam se certa pestis adesset, mansurum potius quam, proditis quos ducebat, turpi fuga incertae, ac forsitanpost paullo morbo interiturae uitae parceret ceterum ab eodem nonitus , uti Itu proficiscerentur, consilium adprobat ac statim itates cenatos esse in castris, ignesq. quamcrebem- mos fieri deinde prima uigilia silentio egredi iubet. Iamqono turno itinere fessis omnibus, lat pariter cum ortu solis castra metabatur cum equites Mauri nuntiant , Iugurtha, circiter duum millium interuallo ante eos consed e quod postquam auditum est tum uero ingens metus nostros invadit: credere se proditos a Voluce in insidiis
circumuentos ac fuere, qui dicerent manu uindicandum, neque apud illum tantum scelus iis tum relinquendam. vi Sylli, quamquam eadem existimabat, tamen ab iniuria Maurum proh bet suos hortatur, uti fortem animumgererent: saepe ante a paucis Hrenuis aduersus multitud nem benesugnatum quanto sibi in proelio minus peperc iit, tanto tutiores fore: nec decere, quem manus . auerat , ab inermis pedibus auxilium petere, in maximo metu nudum , est caecum cor pus ad hostes uertere deinde Volucem, quoniam hostilia faceret, Iouem maximum obteilatus, ut
feleris, atque perfidiae Bocchi sis adesse castris abire
185쪽
IUGURTHINuM rabire iubet. Ille lacrymans orare, ne ea crederet:
nihil dolo factum , ac magis calliditate Iugurthae; cui uidelicet speculanti iter suum cogniti ,1set:
ceterum quoniam neque ingentem multitudinem haberet O pes , opesq. eius omnes ex patre suo penderent; credere illum nihil ausurum palam,
cum i esitas enis adesset quare optimum factu uideri, per media eius castra palam transire; si e , uel praemi s uel ibidem reli Iis Mauris solum
cum Sylla tisrt res , uti in tali negotio, probata ac statim prose Ii, quia de improuisio a cesserant, dubio, atque haesitante Iugurtha, incolumes transeunt deinde paucis diebus , quo ire intenderant, peruentum est. Ibi cum soccho PQ mida quidam, Aspar nomine,multum, famili riter agebat, praemissus ab Iugurtha postquam Syllam accitum audierat, orator, ubi les' culatum Bocchi consilia: praeterea Dabar, Massi gradae lius exgente Massanisae,ceterum materno genere impar . nam mater eius ex concubina orta erat 9 ob ingeni multa bona Mauro carus , acceptusque quem Bocchus fidum Romanis multis antea tempestatibus expertus , illico ad Syllam nunciatum mittit, paratum sese facere , quae populus R. uellet: colloquio diem,locum,tempus ipsi deligeret consulta siest omnia cum illo integra haberes neu Iugurthae legatum perti mesceret accitum esse rim res communis G centius gereretur ram ab inmiserius aliser ca- ueri
186쪽
neri nequiuisse. Sed ego comperior, Bocchum magis Punica fide, quam ob ea, quae praedicabat,smul I 'manos , O V qmidam spe pacis dem
isse multumq. cum animo suo uoluere forutum, Iugurtham I 'manis, an illi Dilam tria rei libidinem aduersi nos , metum pro nobis suasisse. Igitur Sylla restondit, pauca si coram instare locuturum, cetera occulte , autarullo, aut quampaucismi praefentibus, mini edocet quae responderentur . Hiquam , secuti uoluerant,
congressi dicit si missum a consule uenisse qua
situm ab eo, pacem, an bellum agitaturus foret. Tunc rex , uti praeceptum fuerat, post diem dec reum redire iubet ac nihil etiam nimc decreuiste,
sed illo die re stonsurum. Deinde ambo in sua castra digres sed ubi plerumque noIIis processiti Lla a Boccho occulte accersetur ab utroque tantummodo fidi interpretes adhibentur . praeterea Dabar inter iacius sanctus uir , iurat ex sententia amborum ac statim fore incipit. Vumquam ego ratus fore , uti rex maximus in hac terra, est omnium, quos noui, opulentissimus , priuato homini gratiam deberem est mehercule Dila, ante te cognitum, multis orantibus aliis ultro egomet opem tuli, nullius indigui id immutatum, quod ceteri dolere solent , ego laetor fuerit mihi pretium eguisse aliquado tuae amicitiae , qua apud animum meum nihil carius habeo Ad adeo experiri licet arma, uiros, pecuniam,postrem qui
187쪽
per Id me integra erit denique nihil me sciente frustra uoles nam, ut ego existimo, regem ammis, quam munificentia, uinci, Binus flagiti sum ceteri rep.uestra, cuius taccurator mi sus es paucis accipe Bellum Copopulo I , neque Ieci, neque fanti umquam uolui fines meos aduersum armatos armis tutatus sum . id omitto rquando uobis ita placet. gerite, uti uultis, cum Iugurtha bellum: ego flumen Mulucham, quod interme o Micipsam fuit, non egrediar, neque intrare Iugurtham sinam praeterea, si quid meq.
uobiri digni petieris, haud repulsus abibis. ea Sylla prose breuiter, modice, lepace, de communibus rebus multis disseruit deniaque regi patefecit, quod polliceatur, senatum populum R. quoniam amplius armis ualuissent, non ingratia habituros faciendi aliquid, quod illorum magis, quam Da, retississe uideretur id adeo in promptu esse; quoniam Iugurthae copiam haberet quem si I 'manis tradidisset, fore ut iuli plurimum deberetur: amicitiam , foedus, P
midiae partem, quam nuncpeteret, tunc ultro a uenturam Rexprimum negitare: nitatem, cognationem, praeterea foedus interuenisse: ad hoc metuere , ne luxa fide usus popularium animos auerteret; queis augurtha carus , O Romani
inuis essent. denique saepius fatigatus, leniter ex
188쪽
uoluntate Syllae omnias fas Iuri promittit c terum ad simulandam pacem, cuius Numida, d fessus bello, uidi simus erat, quae utilia uo, consituunt ita, composito dolo, digrediuntur. rex postero die Astarem, Iugurthae legatum g pellat dicitq)ibi per Dabarem ex S lla cogi;
tum, posse condicionibus bellum componi: quamobrem regis sui sententiam exquireret ille laetus in castra Iugurthae uenit deinde ab illo cuncta doctus, properato itinere, post diem octauum redit ad Bocchum: ei nunciat, Iugurtham clipe re omnia, quae imperarentur, facere oed Mario parum confidere saepe antea cum imperatoribus I smanis pacem conuentam stuBra fuisse uel rum Bocotas, si ambobus consultum ratam pacem uellet daret operam, ut una ab omnibus, quasi de pace in colloquium ueniretur; ibiq. ibi Dilam traderet cum talem uirum in potestatem
lubuisset; tum fore, uti iussu senatus, populique I .foedus feret; neque hominem nobilem non sua ignauia sed ob remp. in hostium potestate relidium
iri. Haec Maurus feci j e diu uoluens, tandem promisit ceterum dolo an uero cun latus p rum comperimus. Sed plerumque regiae uoluntates , ut uehementes sic mobiles sacpe ipsae sibi aduersae Tostea , tempore O loco constituto, in colloquium uti de pace ueniretur, Bocchus Syllam modo , modo Iugurthae legatu appellare benigne habere: idem ambobus polliceri illi pariter laeti,
189쪽
ae spei bonae pleni esse. sed nocte ea, quae proxima
fuit ante diem colloqisio decretunt, Maurus, adhibitis amicis , ac statim immutata uoluntate, motis ceteris, dicitur secum ipsi multa agitauisse uultu , colore ac motu corporis pariter atque nimo uarius quae sicili et tacente ipso , occulta
oris immutatione patefecisse tamen postremo D tam accersiri iubet: ex eius sententi da insidias tendit deinde, ubi dies aduenit ei nunciatum est , Iugurtham haud procul abesse cum paucis amicis, O quae lore nostro, quas obvius honoris caussa procedit in tumulum facilliamum uisu insidiantibus eodem PQ ida cum I risque necessariis suis inermis, uti di tum erat , a cedit ac Liatim, signo dato , undique simul ex insidi s inraditur ceteri obtruncati Iugurtha uiae uinctius traditur, et ab eo ad Marium deductus en Peridem tempus aduersum Gallos abducibus nostris Caepione C. Manlio male pug nati . quo metu Italia omnis contremuerat ii
lique, O inde usque ad nostram memoriam iliomani sic habuere; alia omnia uirtuti suae prona esse; et callis pro salute, non progloria, certare. Sed postquam bellum in Ninnidia confedium: Iugurtham Romamum tima addiιti nunciati mene Marius consul absens factus si ei decreta prouincia Gallia: isq. Kalendis Ian. magna gloria consul triumpliauit. Ea tempe late les,atque opes ciuitatis in illo suae.
190쪽
contra Syllam dict. EX LIB. I. HISTORIARUM
teste Frontone LEMENTIA, probitas uestra, uti irites, quibus per ceterasgentes maximi , ct clari estis, plurimum timoris mihi faciunt , aduersus tyrannidem L. Dilae: ne aut ipsi,nefanda,quae non aestimatis,ea parum credendo de atra, circumueniamini; praesertim ci illi spes omnis in scelere, atque perfidia sit, neqAesse aliter tutum putet, quamsi peior, atque intestabilior metu ueInro fuerit , quo captiuis libertinti curam miseria eximat aut siprouideritis, in tutandis periculis magis quam ulciscendo de semini Satellites quidem eius , homines maximinominis, non minus optimis maiorum exemplis, nequeo satis mirari dominationis in uos seruitium suum mercedem Diit utrumque per iniuriam maiunt, quam optimo iure liberi agere . praeclara Brutorum, atque Aemiliorum, O Luta tiorum proles, geniti ad ea , quae maiores uim tute peperere subuertenda. nam quid a Pyrrho,