장음표시 사용
261쪽
si uiro sociorum copiosissimo sese coniunxissent ess
enim in illo monstro, sicut ipaullo ante tetigimus, uis eximia facetiarum , ratio quaedam adumbrata uirtutum , facilis ad comprehendendum omnium hominum familiaritates. Hunc igitur Catilinam adepti Cethegus , ac Lentulus, ct ipsi lenocinus suis insignes, ad omnegenus beneuolentiae subeundum de agrare coeperunt admirabili quadam cupiditate sei diripiendae urbis, seu po-tridae dominationis. Hae sunt , iudices, huius nefari facinoris abominandae faces hisiunt crudeles igniculi, quibus exarsisse Catilinae ferocem aniamum, facillime credendum est talibus initi s consociati principes nefandae coniurationis, manum exiguam desperatorum hominum , atque obscenae iuuentutis pedetentim coegerim , coadiam, quid uellent, edocuerunt; edoctam, pari cupiditate sceleris in lammaverunt; inflammatam denique pepulerunt, ut in omni nostrum facultates, ac uitamfacillime conspirarent. Furias istas audistis iudices, commodi mas , ac paratas non modo adnisos commouendos in omne facinus,lierum etiam ad mortuos ex ipso erebo medi sq. bustis excitandos reperti sunt tamen atrocissimi sceleris p troni, quiq immanitatem detestandae rei tum contegere uerbis, tum excusare conati sunt L. Hortensiius, uir eximia caritate reip. summisq. ornamentis praeditus scientiae, O moderatio-vis, nequaquam omnia credenda esse dicit iubetq.
262쪽
grauissimis hominibus facilitatem iudiciorum di ligenter esse continendam primum vi a Catilinam in perpetua custodia senatus exstiti seid nique numquam ferim disces se a latere P. Caepionis, nobilissimi civis, atque integerrimi uir ita ut lepide dicat, separationi eorum neque solem
orientem umquam, neque occidentem interueni:
se Credo equidem apienti inum hominem Homtensium, ut es innocentia singulari , summaq. uirtute, cuncta ipsa, quae graui me simul, atque ornatissime complexus est, ita uel adse, sicut d
xerit, exstinare . sed longegraditura sententia mea. u sacro igitur de te, L. Hortensi, eq. obtestor, atque obsecro per ipsum ius uetustismae no-yraefamiliaritatis: si L. Catilinam constat dies miles omnis ciuium conscientia, meis foro, uein turmis agere, nunc stipatum catervis exoletorumsuorum, nunc uerogladiatoriis agminibus per ora uulgi palam obuolitare: si manifestum est,no-ZIes omnes aut in lustris scortoru, aut in antris M. Laecae ducere, uiri tuo iudicio, non abhorrentis a reip. caritate quid est, quod illum obuersatum dicas in perpetua custodia atque oculis senatorum 'nisi forte custodiam senatoriam uocas uel exiguam moram ipsius curiae consititiis obeudis iugod uero
pertinet ad i ius Caepionis familiaritatem assiduam , beneuolentiamq singularem nihil est, quod insimulatiom nostrae derogandum esse tum cetis . duximus enim superius , ingeni Catilinae
263쪽
Miros atque occulti Uimos esse recessus, nec qui cognosci, sim perlustrari facillimepossent uigendi nim in illa clade res diuersissimae pariter, continentia, et libido nihil illo pes ex asa ius ad colenda bonori consortia inihil sollertius ad illis insidiandum, ibi illius muni cenula in ignius nihil auidius rapacitate nihil acutius consillio; nihil te=n ritate contemptibilius . Usae cum ita ni Caspionem admirabimur in tantis uiarum ambagibus errauisset me , me, inquam, fateor udices uetustissma quadam familiaritate Catilinae coniun tum , persaepe delirauisse , miris perplexioniabus illius, neque umquam certi quidquam in illo ingenio comprehendere potui se . nihil igitur erit miri, si uirum integerrimum Caepionem uersuti si hominis doli, atque inconstanti mi mores fefellerunt. Pon erit itaque neque prudentiae tuae, neque grauitatis, Hortensi, candidisssimam opem humanitatis tuae summamq. dicendi copiam fio tibus ipsis polliseri, aut, quam bestiam irretitam iudicio tenemus , di issolutam, atque exsultantem reip. immittere quod te numquam commissim fuisse arbitrarer, nisi qui me mores ijdem te Catilinae ne dubio fefellerunt. Satis ostentatas uobis puta us, iudices, tum rationes periculi nostri, tum huius immanissimi sceleris atrocitatem . nam si odiosenatus maximo Catilinam arsisse demon- Brauimus si rationes uitae uae ueteres, ac nouas in exercitatione taeterrimarum libidinum colloca
264쪽
tas si spem perficiendi sceleris homini pro quentissimo inimicitiarum; si denique locorum, ac temporis opportunitates exstitisse praeterea sit rabiem quandam ambitionis in illo iusse diximus sinu
lampotestatem rcferendarum libidinum, aut ullum paenitentiae loci po tremo sit copiam innumerabilem desperatae iuuentutis cum illo coniundiam fili se patefecimus ut eam si ut ostendimus suopte ingenio furentem incredibili audacia summa l. cupiditate prodendae ac uexandae urbis in-fammatam quid erit, iudices, quod dubitetis deliberanda patria, eq. ulciscenda crudelissimi sceleris immanitates nouistis enim facinus inauditum omni homini memoria, facinus atrox, perbum, nefarium , perniciosum , remotissimum ab omni immanitate, line, consuetudine cuius cerbitatem nilaus animo bene per j existis, quaeso, meci diligenter attendite. Scelus illud, iudices, euersionem nefariam moliebatur amplissimae nostrae dignitatis, interitum crudelissmum senatori ordineti caedem communem omnium bonorum . huius sceleris libido reposita erat in diripiendis omniu ciuium facultatibus, atque opprimenda urbis libertate huic sceleriparabantur taeterrimae coniugi , ac liberorum nostrorum uexationes in hoc sielere uersabantur deniquefaces inferedae penatibus nostris,expilationes aedium, upra uirginum Vestalium, luctus , ac maeror miserabilis uniuersae ciuitatis. a ae si uobis, ut sunt in A
265쪽
indigna atque intolerabilia uidentur: non iniquuerit auctores horum mesorum militare taeterrimis
supplici's, clademq. omnis trudeli ae uisceribus reip. propulsare. Tenetis exempla maiorum, atque omnit gentium au toritate, qui semper fummas , ac ingulares poenas in eogenere hominu consumendas essee putauerunt qui rationes habuissentauiprodendaepatriae aut opprimendae publicaelibertatis nihil igitur erit impedimento, quin audaciam crudelissimi hominis Catilinae crudeli ogeneresuppliciorasin expietis ut ultionem ex illorum cruciatibus , ac poenis capiat resp. quorum erat conflagratura manibus, nisi sancitissmi imp ri R. cu todes, ac uindices di immortales nefariis uotis obstitissent. Credite iudices, hodierno die consurrexisse uniuersam urbem, conspeIturam ex iudicio uesro, planeq. animaduersuram, quid inpo-
serum de salute sua. q. facultatibus suis sperandum sit credite item, uim uniuersamflagitiosae viventutis aut hodierno Catilinaesupplicio simul conficiendam fore, aut illius liberatione laetani, atque exsultante non multo post in omnium nostrumpe
niciem una cum illo celerrime consurre tura agiatur quidem hodierna uestrasententia de salute huiuspulcherrimae atque optimae ciuitatis, de stabilitate imperi Romani, de legum incolumitate, delibertate ciuium, judicitia liberorum , ac conii gum uestrarum huius enim pestis ides us erat, ut non grassaturamper capita paucorurn, ed tam
266쪽
quam atrocissima uis ueneni, per omne corpus limbis demanatum quod scelus, aut quam pestemsi uindicandum O censebitis, ut reor, et rest.. sed vat: putate profesto deos immortales, et in primis Capitolinum Iouem , sempiternum custodem, aeuindis em huius imperii, pro liberatis eorum templis , ac caerimoni s gratias nobis ampli is a esse reddituros sputate pariter idem facturam esse curiam, pro defensa consulum uita, seruataq. si natori ordinis dignita te putate matronas urbis ac liberos nostros, obseruatam pudicitiam, sun ces,ac cogratulantes uniuersos ad genua uestra β- se obuersaturossore: putate uirgines Vestales, atque ipsam malebatem amplissimi numinis,ob liberationem suam summa uobis laetitia congratulaturam: putate denique ciues omnes, o retentam nitam, ac libertatem suam, penates pubistos, pro construatisfocis,atque aras arietes urbis,pro aeterrimogenere uastitatis propulsato, ferme incredibili gaudio exsultaturos putate tandem, hodie no iudisio paratu esse uobis aut immortale dedecus, aut memoriam nominis sempiternam multas tequidem in hac uita, quae turpiter, ac calamitose negle Ia restitutione tamen quanda quodam modo patiantur huius uero uindi andi sceleris si praesente facultatem neglaxeritis, fructrapostea recis-perandae copia quaeretis aut hodis uobis propu
fundas e uisceribus reip. penifera uis calamit iis aut ipsi patriae me dubio concidendum.
267쪽
ntri eligendum it, uos uideritis similestis iudices humanitate tanta, ne secordia dicam, ut eorum uitam, ac spiritum diutius in rep. commorari patiamini, qui uitae salutiq. ciuium crudeliter insidiatifuni proponite uobis ante ocidos,ac meditatione crebra reuoluit diem illi nefarii , quo salus omnium ciuiu, quofacultates nonrae, ira ipsa res, peritura fuerat quando scilicet ad 'eximus bestias istas emissas carceribusper urbem omnem, per domos nostras furialiter exsi itates, ipsi q. inprimis serandi facinoris ducem, ac principem
Catilinam, confirmatum hoc indicio, spe plenum, laetitia gestientem, vim hos ad caedem nostram, nunc illos ad rapinam, atque inflammationem a dium euocantem: coniuges e complexibus nostris
ad libidinem uidiorum raptae Dissent liberi ad stupra de gremi sparentum extorti, pretiosa supellexa portata: et taco lagrassent ignibus corpora caesupram iacuisnt omnia denique gemitu eluq. redimo sent haecfuisset imago miserrimae urbis; qua urbem a maioribus nostris forenti am accepimus, et, siprohibueritis claram atque excellentem posteris nostris tradituri sumus Per humaniatate denique uestram uos obtestor, atque obsecro iudices,per amore huius pulcherrimae,atque inui Issimae urbis,per omnia,quae uobis iu dissima sunt in uita, prouidete iterum atque iterum, ne liberati ponda tot amplissimis bellota periculis, tot imminetibus malis erepti, nunc per ignaro uenram,ac
268쪽
desidiampericlitemur eripite uitam ciuium amiseranda crudelitate prohibete penates uestros a nefarus ignibus: struatepudicitiam necestudinum noram a taeterrimis uexationibus liberate templa deorum a tristibus rapinis subtrahit fortunas publisas ab indigna direptione: protegit m gistratus uestros ab inaudita feritate defendite denique uniuersam urbem ab hoc inusitato promsus, tristissimo genere calamitatis. De sequenti oratione sic Quinctilianus
uid non SalluInius diredio ad Ciceronem, in quem dicebat,usus estprincipio, o quidem protinus Graviter, et iniquo animo maledicta tua paterer, M. Tulli.
RAVITER, iniquo animo maledicta G tuapaterer,M. Tulli, si escirem iudicio magis,quam morbo animi,petulantia istanti sed quoniam in te neque modum, neque modesiam ullam animaduerto respondebo tibi ut, si quam maledicendo uoluptatem cepisti ea male audiendo amittas Vbi querar quos implorem P.
Caliripi remp. atque audaci Umo cuique esse perfi-
269쪽
diae 'an apudpopula . qui ita largitionibus co ruptus est,ut siesie, ac fortunassos uenales habeat' an apud uos P. C. quorum auctoritas turpissmo cuique,et siceleratissimo ludibrio est' ubi M. Tullius leges,iudicia populi Odefendit,atque in hoc ordine ita moderatur, quasi unus reliquus exfamilia uiri clarissmi, Scipionis A ricani, ac no repticius, acciatus, aspaullo ante insitus huic urbicirus. An uero,
M. Tulli , D ta ac dicta tua obscuras , an nouita a pueritia uixisti, ut nihil flagitiosum corpori imputares, quod alteri collibuisseti auscilicet ista immoderatam eloquentiam apud M. Pisonem non pudicitiae a tura perdidicisi itaque minime mirad est sit eam flagitio si uenditas, quam turpi
me parasti. Verum, ut opinor,1 lendor domesticus tibi animos attollit,uxor acrilega, ac periuri idelibuta, filia matris pellex, tibi iucundior, atque obsequentior, quamparenti par est domum ipsam tuam ut, O rapinis, fune iam tibi ac tuis,compserasi uidelicet ut nos commonefacias, quam conuersa it re p. cu in ea domos tas, homo flagiti Ume,quae P. Crassi, uiri consularis, fuit. Atque haec cum ita sint ; tamen cicero se dicit in consilio deorum immortali fuisse; inde missum huic urbi, civibusq. unodem, absque carnificis nomine , qui ciuitatis incommodu in gloriam suamponit quasi uero non illius coniurationis caussafuerit consulatus tuus, et iccirco res' isiectae tempore, quo te custodem habebat. Sed, ut opinor,illa te magis e 3 tollunt
270쪽
tollunt, quae post considatum cum Terentia uxore de rep. consulmsi cum legis Planciae iudicia mi faciebatis: ex coniuratis alios morte, alios pecunia condemnabas cum tibi alius Tusculanu, alius Tompeianam uillam aedificabat,alius domum emebat qui uero albilpoteratus erat calumniae proximus, is aut domum tuam oppregnatum uenerat, aut insidiassenatui fecerat, denique de eo tibi compertu erat iuga si tibi at a b cio; redde rationem, quantu patrimoni acceperis , quid tibi lit bus accreuerit, qua ex pecunia domum paraueris, siculani o Pompeiani infinitosumptu aedi- . caueris. aut si retices cui dubium potes esse, qui opulentiam sani exsanguine, O uiliceribus ciuinparaueris Veru, ut opinor Iomo no spinas,ex C. Mari familia,eius uirtutem imitatur; contemnit simultatem hominum nobilium, populi Ibcuram habet; neque terrore, nequegratia com-Mouetur. Illud uero amicitiae tantum, ac uirtutis est animi immo uero homo leui mus, si plex inimicis , amicis contumeliosus , modo barum, modo illarum partium, sidus remini eui Umus senator, mercenarius patronus, cuius milia pars corporis a turpitudine vacat lingua uana, manus rapaci mae,gula immensa, pedes fugaces quae honeste nominari non possunt, inhoneseissima. tque is, cum ii modisit, tamen audet dicere: O fortunatam nata me consule I mam Te consule fortuna tam,Cicero φ immo uero infelice, et mi eram,quae