C. Sallustii. Crispi Coniuratio Catilinae et bellum Iugurthinum fragmenta eiusdem historiarum, e scriptoribus antiquis ab Aldo Manutio, Pauli f. collecta. Scholia Aldi Manutii index rerum, & uerborum memorabilium.

발행: 1563년

분량: 416페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

raDE . RE . ORDINANDA IO

bus locis de se festinat quanto in fecundis rebus forentior fisi tanto in aduersis asperius, sq. anxie agitat. Igitur ubiplebs enatui, sicut corpus animo obedit eiusq. consilia exsequitur: patres consilio ualere decet, populo superuacanea est calliditas itaque maiores nostri, cum bellis asperrimispremerentur equis, uiris, pecunia semissi, numquam deses seunt armati de imperio certare : non inopia aerarii, non uis hostium, non aduersa res ingetem eorum animum subegit, quin, quae uirtute ceperant, simul cum anima retia rent atque ea magisfortibus consiliis quam bonis proelijs, patrata sunt quippe apud illos unare'. erat; ei consulebant factio contra hostes parabatur corpus , atque ingenium patriae, nousuae quisquepotentiae, exercitabat at hoc tempore contra homines nobiles, quorum animos seco dia, atque ignauia inuasit, ignari laboris hostium, militiae, domi factione instru ti, per superbiam cunctis gentibus moderantur itaquepatres, quo rum consilio antea dubia si stabiliebatur oppressi ex aliena libidine huc, atque illuc fluctuates agitantur interdum alia, deinde alia decernunt ruti eorum, qui dominantur simultas ac arrogantia fert, ita bonum malum . publicum exist mant quod si aut libertas aequa omnium, aut siententia obscurior esset maioribus opibus rest. minus potens nobilitas esset sed quoniam coaequa

rigratiam omnium dociles; quippe cum illis

232쪽

A D. C. CAESARE Μ

maiorum uirtus partam reliqueritgloriam, dignitatem, clientelasci cetera multitudo pleraque inscia, sit fontentia eorum a metu libera ita occulto

sibi quisque alterius potentia carior erit libertas iuxta bonis, o natis, frenuis, et ignauis optabilis se uerum eam plerique metu deserunt stu id imi mortales, quod, incertamine dubium est, quorsio accidat id per inertiam in se, quasi uitii, recipiat. Igitur duabus rebus consimari possi senatum puto si numero auctus per tabellam sententiam feret tabella obtentui erit, quo magis animo libero facere audeat in multitudine,et

praesidi plus, O usus amplior est nam fere, his temperiatibus, ali iudici, publicis, ali priuatis

suis atque amicorum negoti, implis ali, haud sane reip. consiliis adfuerunt: neque eos magis occupatio , quam superba imperia disinuere homines

nobiles cum paucis fenasoriis, qim additamenta factionis habent, quaecuque libuit probare,reprehendere, decernere, ea uti, libido tulit, fecere. uerum ubi , numero senatorum austo, per tabellam sententiae dicentur , illi superbiamsuam dimittet, ubii sobediendum erit, quibus antea crudelissime imperitabant. Forsitan imperator perientis liti ris decernes, quem numerum senatori fieri pliceat quoq. modo in multa, O uaria vicia distimbuatur; et quoniam iudicia primae lalsis mittenda putem, quae descriptio, qui numerus in quoque genere futurus si ea mihi orania generatim descri-

233쪽

DE . RE . ORDINANDA Io

foribere haud dissicilefactu fuit: sed prius laborandum uisum es est ma consili, Hq. tibi probandum ueram s. siboeitinere uti decreueris; cetera in promptu erunt . uolo ego consilium meum prudens, maximeq usui esse nam ubicumque tibi res prospere cedet ibi mihi bona fama ueniet.

Sed me illa magis cupido exercet, ut quocumque modo, e quamprimi 'e' adiimetur liberi rem gloria clariorem habeo atque ego te oro, hortorque , ne clari us imperator, Gallica gente

suba ta , populi R . summi , atque inuictum imperium tabescere uetustate , ac per summam fecordiam dilabi patiaris prost Io, si id accidat,

neque tibi nox , neque dies curam animi fedau rit; quin insomni .excitus fimbimitus , atque amens alienata menteferaris namque mihiprouero constat omnit mortalium uitam mino numine inuisi neque bonum , neque malim facinusculi quam pro nihilo haberi: sed ex natura diuersa praemia bonos, malosq. sequi interea forte ea tardius procedunt suus cuique animus ex conscientia ' em praebet. quod si tecum patria, atqAeparentes possent loqui, scilicet haec tibi dicerent. Caesar, nos te gemimus fortissimium in optima

urbe, decus praesidiumq nobis restibus terrorem. quae multis laboribus periculis ceperamus, ea tibi nascenti cum animas ultradidimus,patriam maximam in terris, domum, familiamq inpatria clarissmam, praeterea bonas artes, bonena diu o tias,

234쪽

tias, postrerno omnia honestamentapacis, O pra mi belli pro his amplissimis beneficiis non flagitium a te neque malum facinus petimus, sed uti libertatem euersam restituas qua re patrata, pro- fedio per gentes omnes fama uirtutis tuae litabit namque hac tempestate, tames domi, miliatiaeq. praeclara fac mora egisti; tamen gloria tua cum multis uiris fortibus aequalis est si uero urbe ampli Umo nomine, O maximo imperio prope iam ab occasu restitueris; quis te clarior, quis maior in terris fueris quippe si morbo iam, aut sero huic imperio secus accidat cui dubium est, quin per orbem terrari ianitas, bella, caedes orianiti λ quod si tibi bona libido fuerit patriae,parentibus gratificandi postero tempore , rep. restituta, super omnes mortales gloria agnita , tu'. unius mors uita clarior erit nam uiuos interdum fortuna, saepe inuidia fatigat ubi anima naturaecessit demptis obtre Iatoribus ipsa se uirtus m gis, magisq. extollit ut ad mihi utilissimas ictu uisa sunt, quaeq. tibi usui fore credidi, quam paucissimis potui, perscripsit ceterum deos immortales obtenor , ut, quocumque modo ages, ea rest bi reiq.pub. prostere eueniat.

235쪽

DE . PORCI O . LATRONE

cuius infra Declamatio in Catilinam legitur, haec Seneca iii prologo Declamationum. IV V Porci, carissimi mihi d lis, memoriam saepius cogor retra Iare et aprima pueritia usque ad ultimum eius diem produ-ἱ tum familiarem amicitiam cum uoluptate maxima repetam. Nihil illo uirograuius,nihilsuauius, . nihil eloquentia sua dignius nemo plus ingenio imperauit, nemo plus indulsit in utraque pam

te uehementi uiro modus deerat nec intermittere

studiasciebat, nec repetere cumst adscribendum concitauerat, iungebantur no tibus dies, O me interuallo grauis sibi instabat; nec desinebat, nisi defecerat rursus, cum sie dimiserat, in omnes lusus, et in omnes iocos si resoluebat. Cum uero fiesiluis montibusq. tradiderat, omnes illos agrestes, insiluis ac montibus natos, laboris patientia ac venandisollertia prouocabat. est in tantam sic uia vendi peruenerat cupiditatem , ut uix posset ad priorem consuetudinem retrati at, cum sibi manum iniecerat, etsi blandiendo, quo abduxerat, reuocabat; tantis uiribus incumbebat in stu

236쪽

De eodem idem sic controuersiarum

lib., cap. XXIV.

Iu foro, ut nihil aliud, ipsum illosforum tumbat hoc, quod uulgo narratur, an verumst, tu melius potes scire declamatoriae uirtutis A TRONEM ORCIVM unitum exemplum,

cum pro reo in Hii ania Adlico Torcio, propinquo suo, diceret, usqtie eo esse confusum,ut solo cismo inciperet nec ante potuisse confirmari, ac parietes desiiderantem, quam impetrauit, ut indicium ex foro in basiilicam transferretur.

PORCII ATRONIS

DECLAMATIO CONTRA

L .sERGIVM. CATILINAM

I Q va precibus apud deos immora tales, functissimi iudices, uobiscum at quando ualui semus iamdudum potiremur rep. nostra foren ima , O ciues nostros

haberemus tum sudiosios rerumgerendarum,tum putriae simul , ac uirtutis amanti simos idq. temporis eximia laetitia frueremur, cum rationes omnes dicendi nostras in laudem summorum, atque optimorum ciuium consi endas esse uideremus. nihil enim saluimus animo dignius nec au Ioritate maiorum, nec opinione populari, quam in eo genere

237쪽

genere uersari forensis exercitationis, quae sexere laudes egregias summorum hominumpo siet, atque animos inflammare nostrae ciuitatis ad imitandum uerum dicendi uoluptas olim, sapientif- mo uiro, M. Catoni plane contigerit, nec nono Galbae, Scipioni, Gracchis, Porcinae, Crasso, atque Antonio summis, atque ornatissimis or toribus quorum tempora singulari praestantia uirtutis, ac studio paene incredibilipulcherrimam artium floruerunt nobiscu uero, siententia nostra, bene ageretur , si modo tanti labessemus abirula modestia tempori , atque homini , nec in

ridissemus in atrocissimos reip. fustius,ac misero o dam temporum calamitatem . Marco siquidem

Catoni, Scipioni coaetaneos monumentis

immortalibus huius urbis, et sine dubio clarismis luminibus temporram suori , de legibus dicendum erat,de institutis maiorum,de gloria militari, persaepe de laudibus, ac ui Iorijs nobis uero, qui

deuenimus in hanc truculentam temporum condiationem, sublata eri omnis gratia dicendi, atque interceptus locus omnis aut iucundissmifermonis, aut conciliandae beneuolentiae popularis nam ct quando uox nostra sive a foro, siue a curia desideratur Gendum est perpetuo nobis aut de ta terrimis huius patriae calamitatibus, aut de nefariis oppressionibus ciuium, aut deperditae iuuentutis nuc impudicitia flagitiosa, nunc ignauia δε- gulari. quampestium quanta in dies redundatio

238쪽

est , vos estis testimonii, iudices, quorum aures caluerunt assiduitate paene quotidiana, copiaq. incredibili milium controuersarum . Dixi sequidem paucis ante diebus, ut probe meminisse potestis de L. Glabrionis immanitate, atque audacia, furiosi simi hominis, et ne dubio crudelissimi; cuius insienatuscapridie deprehensa est,qua

M. Papirium, lucem omnis patriciae dignitatis, exstinguere moliebatur nunc uero Aendum est de L. Catilinaesceseratisma mente, atque inusitata nequitia quam nuper , in omnium ciuiu perniciem,ctragemq. redundaturam, di immortales in auctorem sceleris, tum benignitate sua, tum con sulari uigilia, retorserunt quaesio igitur, iudices, diligenter attendit , remq. cognoscite barbaram crudelitate, periculo uero ct calamitate re .pemniciosi si am Lucius siquidem Catilisia, non ignobili genere praeditus, neque infima uirtute, dotes egregias tum fortunae, tum corporis ad Agnitatem urbis, non ad peraiciem, costi re statutisset, rem nuper ex atroci mi bellorum nullum uulneribuspaulliser restirantem nouis insidiis opprimere conatus est quid exhorruistis, iudices λnon modo opprimere conatus cs, sed crudelis e

genere feritatis exsinguere man ad id comparat , diuersam quidem genere, sed magnitudine sceleris,uitaeq. milititili paene eandem quam exacerbatam continuapaenuria resfamiliaris, et ob

239쪽

ob id desiderio praedae mirabiliterflagrantem, tialecebrae sibi facillime conciliauerunt consilian furti facinoris in amplissimi ciuis M. Laecae domo decoquebantur ad eamgreges confluebat pomitorum adolascentium; quorum hic familiariti. tem eximiam consecutus fuerat, conciliatampam

tim assuetudine stupro, partim genere quodam

nefariae largitionis adhibiti sunt O coetusta barorum hominum, nobilitati non solum magnia tudine, et summa aeris alieni, uerum etiam consiuetudine ac Rudio turpismarum rerum nec alae muliebres ab eo coetu religiosio, non Iurno, prorsus abfuisse iudicaraesivit nulla deniqueportenta umbis, nullae finitimarum regionum pestes repertae sunt, quaero denotatae follertissime per hunc, per magnitudinem inopia facillime concitatae, repente deuolauerint in aream ipsam nefariae, atque flagitiosae coniurationis. I alio consiliorum fuit, ut Saturnalibus proximefuturis uniuersicum armis ad ipsius Laecae domu praesto forent; ibiq. dato mgno collaberetur omnes partim ad diripienda, i flammadamq. urbem, partim ad trucidandusen tu,partim ad eos conficie s,quipraesidii urbiferre uoluissent; Catilina interim omnes et ducem, et imperatore appellarent. Audistis, indices,satis euidenter, ut arbitror, consili scelerati ssimi hominis Catilinae,re'. indignissmae miserabile ac detest bilem crudelitatem: uero audienda causa est, agnoscedaeq. faces quibus illeflagrauit ad cupidia tatem

240쪽

PORCII. LATRONI statem huiusmodi sceserat facinoris obeundam. quas plane comprobatas uobis, ut arbitror, planeq. illustratas euidentibus signis attulero nihil erit impedimento,qui hostem reip.crudelissimum,

atque infestissimum summis supplici s summis cru

ciatibus multandum , ac mactandum esse iubeatis . Tria, iudices, sententia mea, scelerata, crudelia, flagitiosa, inaudita, quae mentem Catilinae semper immoderatam semperq nouis rebus sudentem, ad exitium patriae commouerunt, num

dicenda sunt primum, ratio quaedam tristi. multatis; qua si Ius uniuersum senatum ex memoria reput re consulatus capitaliterfuit semper insidiatus fecundi, rabies quaedam temerariae ambitionis, sitiens immodis gloriae, prorsusq. inflammata perpetua quadam, et ingulari cupiditate dominadi postremo,coetus infames turpifi morima hominum, non modo fatigati diuturno malo domesticae necessiatis , uerum etiam imbuti flagiti s ac consiuetudine sceleri a sempiterna comite, genitrice pessimarum cupiditatum. quod1e,in hominum Catilinam suum, etiam dormientem, Gomno facillime excitare uoluisset his autem ostensis breuiter saneq. confutatis, quae pro defensione gitioris suorum nostri aduersari dicenda esse putauerunt, finem adesse uobis intelligetis Bello Mithridatico , iudices, longis o quidem omnis ne dubio post Punicui periculosi mo, cum diutius in senatu de eligendo

SEARCH

MENU NAVIGATION