장음표시 사용
41쪽
CATILINAE somnia uictoribuspraemia posuit res,tempus, periculi, egestas, belli spolia magnifici, magis ,
quam oratio mea, uos hortentur uel imperato re, uel milite me utimini neque animus, neque
corpus a uobis aberit haec ipsa, ut spero, vobis. cum una consul agam nisi forte me animus fallit, cruos feruire magis quam imperare, parati sis. Postquam accepere ea homines, quibus ma: i ta omnia abunde erant sed neque res, neque bona ullari tametsi illis, quieta mouere, magna merces debatur tamen postulauere plerique, uti proponeret, quae codicio belli foret quae praemia armis peterent; quid ubique opis, auis ei haberent. Tum Catilina polliceri tabulas nouas,proscriptionem locupletum magistratus sacerdo tiae, rapinas, aliaq omnia , quae belli atque libido uictori et fert praeterea, esse in Hispania citeriore Pisonem, in Mauritania cum exercitu P. Sitium 2Vucerint consiti' sui participes: petere consulatum C. Antonium, quem sibi collegam fore speraret, hominem O familiarem , omnia
bus necestudinibus circumuentum cum eo consule se initium agendi a Iurum ad hoc maledi-Ectis increpabat omnes bonos suom unumquem- que nominans laudare . admonebat alium ege-
statis, alium cupiditatis suae, complures per culi, aut ignominiae, multos uis Ioriae Sullanae, i bi s praedae fuerat Tostquam omnium ani Mos alacres uides; cohortatus, utpetitione suam
42쪽
CONIVRATIO curae haberent conuentum dimisit. Fuere ea tempestate , qui dicerent, Catilinam , oratione habi ta, cum ad iusiurandi populares scelerissui ad diceret humani corporis sanguinem uinopermixtum in pateris circumt disse; inde, ci post exsecrationem omnes degustauissent scuti in follemnibus sacris fieri consueuit, aperuisse consilium suum atque eo dictitare feciste, quo inter se magis di forent, alius ali tanti facinoris conscii nonnulli fidii haec et multa praeterea existimabant abra, qui Ciceronis inuidiam, quaepostea orta est, leniri credebant atrocitate sitieris om, qui poenas dederant nobis ea res pro magnitudine parum comperta est Sed in ea coniuratione fuit Curius , natus haud obscuro loco I iiij atque facinoribus coopertus: quem senatu censores probri gratia mouerant Amic homini non minor uanitas , quam audacia, inerat neque reticere, quae
audierat, neque piamet ipsi scelera occultare, prorsus neque diceres, teque facere, quidquam pensi habebat erat ei cum Fuluia, muliere nobiali, supri uetus consuetudo cui cum minus gratus esset, quod inopia minus largiripoterat; repente glorians maria, montesq. polliceri coepit m nari interdu ferro, nis obnoxia foret postremo ferocius agitare, quam solitus erat at Fuluia, ex insolentia Curi caus*a cognito, tale periculum re . haud occultimi habuit; sed, sublato audiore, de Catilinae coniuratione quae quomodo audierat s
43쪽
lat i V N AE odierat, compluribus narrauit ea res in primis sudia hominum accendit ad consulatim mandandum M. Tullio Ciceroni. namque antea pleraque
nobilitas inuidia aestuabat , est quasi pollui coiij-- latum credebat si eum, quamuis egregius, o monouus adeptus foret sed , ubi periculum ad- uenit , inuidia, atque superbia pon fuere. Igitur, in cibi comit inabitis , consules declarantur M. Tul
lares coniurationis concusserat neque tamen C
tilinae furor minuebatur sed in dies plura agitare arma per Italiam locis opportunis parare; pecuniam,sua, alit amicorum fide sumptam mutuam Faesulas ad Marilium quendam portare; quiposteaprinceps fuit belli faciundi ea tempe flate plurimos cuiusquegeneris homines asciuisse sibi dicitur , mulieres aliquot etiam quae primo ingentes sumptus supro corporis toleraverant, post , ubi aetas tantummodo quaestui, neque luxuriae modum fecerat, aes alienumgrande constanerant per eas se Catilina credebat posse fera tia urbana sollicitare, urbem incendere, uiros e rem uel adiungere ibi uel intersicere sed in his erat Sempronia, quae multa saepe uirilis aud ciae facinora comisierat haec mulier genere, a queforma, praeterea uiro, liberis satis fortunata
fuit; litteris graecis datinis do Iai allare saltare elegantius, quam necesse es probae multalia , quae instrumenta luxuriae uni sed eis per
44쪽
cario is uim , quam decus, atque pudicitiafuit
pecuniae, anfamae, minus parceret, haud facile disierneres Albidine sic accensa, ut saepius pete rei uiros quam peteretur sed ea saepe antehac fidem prodiderat, creditum abiurauerat, caedis conscia fuerat, luxuria atque inopia praeceps ab ierat ueri cingenium eius haud absurdum posse se uersus facere, iocum mouere , fermone uti uel modesto, uel molli, uel procaci prorsus multae facetiae, multusq. lepos inerata His rebus comparatis, Catilina nihilo minus pii proximum annum consulatum petebat serans si designatus foret,facile se ex uoluntate Antonio usim . ne que interea quietus erat,sed omnibus modis in idias parabat Ciceroni neque illi tamen ad cauendum dolus, aut astutiae deerant namque principio consulatus sui , multa per Fuluiam pollicendo, olfecerat , ut 9 Curius, de quo paullo ante memoram, consilia Catilinae sibi proderet ad hoc, coli gam suum Antonium pactioneprouinciae perpulerat rie contraren .sentiret circum se praesidia amicorum atque clientium occulte habebat. Postquam dies comitiori lenit . Catilinae,
que petitio, neque in diae , quas consuli fecerat, pro stere cessere constituit bellum facere ex
trema omnia experiri quoniam, quae occulte tentaverat , steri, foedaq. euenerant. Igitur C. Manlimn Faesulas atque in eam partem Etruriae , Septimium quendam Camertem in agrum
45쪽
Ticenum, C. Iulit in Apuliam dimisit, prae terea alium alio, quem ubique opportunum sibi fore credebat interea Romae tuta simul moliri r consuli insidias tenderes parare incendia oppo tima loca armatis hominibus obsidereri ipsi cum telo 1se, item alios iubere hortari, uti semper intenti, paratiq. essent: dies, nos tesq. festinarer uigilare neque insomnia, neque labore fatigari. postrem , ubi multa agitanti nihilprocedit , rursus intempenia nocte coniurationis principes con-u0cat per M. Porcium Laecam ibiq. multa de ignat ia eort questus, docet si Manlium prae miselse ad eam multitudinem , quam ad capienda armaparauerat; item alios in alia loca opportuna, qui initium belli facerent seq. ad exercitum
proficisci cupere, si prius Cicerone oppress set reum suis consill smultum ossicere gitur, perterritis, ac dubitantibus ceteris , C. Chrnelius, e que I 'manus , operam suan pollicitus, O cum eo L. Vargunteius senator , constituere ea no te paullo post ci armatis hominibus sicuti salutatum, introire ad Ciceronem, ac de improuisio domi suae imparatum confodere Curius, ubi intelligit, quantum perici tum consuli impendeat, propere per Fuluiam Ciceroni dolum quiparabatur, enunciat ita illi ianua prohibiti, tanti facinus frustra si ceperant. Interea Manlius in Etruria plebem follicitare , egestate simul, ac dolore iniuriae
46쪽
tione, agros , bonaque omnia amiserat; praeterea , latrones cuiusque generis , quorum in ea regione magna copia erat non nullos ex Sullanis colonis , quibus libido atque luxuria ex magnis rapinis nihil reliqui fecerant ea cum Ciceroni nuuciarenturi ancipiti malo permotus, quod neque
urbem ab insidij priuato consilio longius tueri
poterat , neque , exercitus Manli quantus, aut quo consilio foret satis compertum habebat rem ad strati refert, iam antea uulgi rumoribus exagitatam itaque , quod plerumque in atroci negotio solet senatus decreuit darent operam consules , ne quid re* detrimenti caperet . ea po testas persenatum more R. omano magistratui maximapermittitur, exercitum parare, bellum g rere, coercere omnibus modis socios atque ciues:
domi militiaeqcimperii atque iudicium summum habere aliter, me populi iussu, nulli earum reri consuli ius est. Post paucos dies L. Senius senator in senatu littoras recitauit, quas Faesulis allata sibi dicebat; in quibus scriptum erat , C. Manlium arma cepisse ciun magna multitudine, ante diem v I xal P oujsimul id quod intuli re solet, at sportenta, atque prodigia nunciabat rati , conuentus fieri, arma portari, Capuae, at
que in Apulia feruile bellum moueri igitur senseti decretos Marcius Rex Faesulas,in Metellus creticus in Apulia circumq ea loca missunt hi utrique ad urbem imperatores erant impedi-
47쪽
ti, ne triumpharent , calumnia paucorim; quibus omnia honesta, atque inhonesta uendere mos erat sed praetores Q Pompeius imisus Capuam, Metellus Celer in agrum Picenum hisq. per-- misy , utipro tempore, atque periculo exercissicompararent. ad hoc sit quis indicasset de coniuratione, quae contra remp. ficta erat, praemium decreuere feria libertatem C, libero impunitatem eius rei, O iis CC itemq. decreuere,
uti gladiatoriae familiae Capuam, O in cetera municipia distribuerentur pro cuiusque opibus ;F 'maepe tota urbem uigiliae haberentur eisq. minores magistratus praee sent risus rebus
permota ciuitas, atque immutatim ies urbis erat: ex summa laetitia, atque lasciuia, quae diuturna quies pepererat, repente omnes tristitia inuasit oeninare, trepidare neque loco, rreque homini cuiquam satis credere neque bellumgerere, neque pacem habere suo quisque metu pericula metiri ad hoc, mulieres, quibus pro reip. magnitudine belli timor insolitus incest erat, aflictare sest: manus supplices ad caelum tendere miserari paruo liberos rogitare: omnia pauere super
bia , atque delicijs omissi ibi patriaeq. di de
re Catilinae crudelis animus eadem illa mouebat: tametsii praesidia parabantur 1 est ipsi lege Plautia interrogatus erat ab L. Paullo postr
mo, dismidandi caussa, quasi sui expurgandi, sicuti iurgi lacessitus foret , in Ibiatum uenit.
48쪽
tum M Tullius consul sue praesentiam eius tia
mens siue ira commotus , oratio, rem habuit luculentam , atque utilem reip. qua postea scriptam edidit. Sed, ubi ille sedit , Catilina, ut erat paratus ad dissimulanda omnia, demissis uultu vioce supplici, postulare a patribus coepit, ne quid
de si temere crederent ea familia orti , ita fieab adolescentia uitam instituisse , ut omnia bona in spe haberet ne existimarent sibi, patrici0h0-mm , cuius ipsius, atque maiorum plurima beneficia in plebem R. essent perdita rep. opus esse;
cum eam frusret M. Tullius anquilinus ciuis urbis Romae haec maledidia aliaci adderet; obstreperido sti, hostem, atque parricidam uocare tum ille furibis lus, VJoma quidem circumuentus, inquit, ab inimicis praeceps agor incendium meum ruina restinguam. Deinde se ex curia domum proripuit ibi multa secum ipsi uoluens quod neque insidiae confidi procedebant, et ab incendio intelligebat urbem uigili s misitam, optimum a tu credens exercitum augere, acprius , quam legiones sicriberentur, multa ante capere, quae bello usui forent , noste lucempesta cum paucis in Manliana castra prost Ius es sed Cethego, atque Lentulo, ceterisque, quom cognouerat promptam audaciam, mandant , quibus rebus possent, opes et Iionis confirmeni; insidias consuli maturent; caedem , incendia, aliaq belli facinora parent: sese propediem cumagno eXercitu ad urbem
49쪽
C A TILINA A accessurum Dum haec Romaegeruntur, C. Maulius ex suo numero legatos ad aes Marci regem mittit cum mandatis huiuscemodi Deos , hominesq. testamur, imperator, nos arma neque cotra
patriam cepisse, neque quopericidum alijs faceremus, sed uti corpora nostra ab iniuria tuta forent equi misim, egentes , uiolantia , atque crudelitate feneratorum plerique patria, sed omnes fama, atque fortunis expertes si usci neque cuiquam nostrum licuit, more maior , lege uti, neque , amissopatrimonio, corpus liberum habere tanta saeuitia feneratori atque praetoris fuit saepe maiores uestrum misieriti plebis decretis suis inopiae eius opitulati sunt sic noui tire memoria nostra, propter magniti ne aeris alieni, uolentibus omnibus bonis, argenti aere solutu est. saepe ipsa plebes, aut dominandi studio permota , aut superbia magi ratuu armata, patribus se cest at nos non imperium, neque diuitias peti mus , quarum reri caussa, bella, atque certamina omnia inter mortales sunt sed libertate suam nemo bonus, si cum animasimul, amittit Te atque senatum obtesta ur consulatis misieris crauibus; legis praesidium, quod iniquitas praetoris eripuit, restituatis ne ue nobis ea nec tudinem
imponatis, ut quaeramus , quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus. Ad haec Marcius restodit si quid absenatu petere uel lent ab armis discedant, Lymam supplices pro
50쪽
Mificantur: ea misiericordia, ac mansuetudine ρ- natum, populumq. I .semper fuisse, ut nemo umquam ab eo frustra auxilium petiuerit Cat lina ex itinere plerisque consularibus , praeterea optimo cuique litteras mittit se falsis criminibus circumuentum, quoniam factioni inimicorum, Mere nequiverit, fortunae cedere, Massitam in exsilium proficisci; non quo sibi tanti sceleris conscius esset; sed ut re p. quieta foret ne ue ex sua
contentione seditio oriretur. Ab his longe diue fas litteras Catulus in senatu recitauit quas sibi nomine Catilinae redditas Gebat earum e
tua fides, re cognita grata mihi, magnis in meis periculis , fiduciam commendationi meae tribuit quamobrem defensionem in nouo consilio nonstatuiparare satisfactionem ex nulla conscientia de culpa proponere decreui: quά medius fidius licet ueram cognoscas Iniurijs,c tumeli sq. concitatus quoi uisu laboris , indu-yriari meae priuatus statum dignitatis no obfinebam publicam mistro caussampro mea consuetudine suscepi non , quin aes alienum meisi