장음표시 사용
471쪽
Oid juris, si s rvis noxa deditus,
qua ita pecunia famnum do-mmo resarcierit 'ravore libertatis, invia novus dominus dom
nondum ure Quiritum plenum aequisti
Intiarum manumittitur, auxili Praetoris, eti- ae
am Havito novo domino, quia tune neutri b injuria non priori domino quia seruum ab
iubi est, quod amplius desideret. Sed unde resarciet serum Licet nihil proprium habere possit, quia
omnia domino suo acquirit, potest tamen devictu suo parcere, & peculium comparare. ventre deflaudat, aut etiam aliunde spe manumissionis mutuam pecuniam sumeres, pro mutendo, te, cinna manumissus fuerit, re itu.
Vnde descendunt hujusmodi noxa les actiones'
partim ex Iure Civili,partim ex Edicto Pr. toris atque hinc aliae Civiles, aliae Praetoriae mi m. Oviles sunt, actio noxalis furti nec manifesti quod vindicatur lege, i i Tabb. actio noxa 'lis damni iniuriae, quod vindicatur Lege Aqui- Iia Praetoriae, actio noxalis furti manifesti,cu-sus poena cum L. xii Tabb. ellet corporalis eam Praetor in pecuniariam quadrupli convertit item actio noxalis injuriarum, vi
Dantur adversus eum, qui servula io Do- β. omnis testate retinet, quia tamdiu ejus dedendi fa- autem. cultatem habet. Vnde etiam in successbres i. pen. . actiones dantur, jure tamen dominii, non uit . de jure
472쪽
IN3TIT IMPER.ri xul jure successionis. Proinde, si servus In alterni ali coeperit se rorest.lte, cum illo inciuiet cile acti, quia ne mi Giput se uitur , id est, poena irrogatetur ei, qui es caput servi Icleoqued furi. convenitur dominus , qui sui tempore initituta actionis non qui fuit m pore delicii commissi. Versat
Tunc ipse conveniri potetit eae suo delicto, utpote jam liber homo, qui in judicio consitiere possit de hoc casu fit directa actio, quae
prius uerat noxalis. Verum tamen ex contractu in servitute inito conveniri servus poti manumissionem non potest quia non tam ipsius, quam nomine domini initus videtur, cujus commodum solum spectabat Inspicit, 'cluc tempus contractus celebrati. Ita ut, ut iamnservus egit, proficere ipsi manumisi , non pol, it, ea tende, ut nec ei noceat
f siser Rii , si servim domino suo noxiam commiseri I
AAio tunc nulla nascitur , quia hater dominum, eum, qui in ejus potestate est , id est, servunt, nulla obligatio nasci potest vi cons L. I de quenter nec actio. Cur ita quia ipse domi- iudieiij ij, secum litigare videretur. Quod procedit, etiamsi in alterius potestatem pervenerit servus ille, vel manumisi is fuerit ut neque cum eo, in cujus nunc potestate est , neque cum maiau- missi, agere possit eo quod statim ex ipso facto nascatur obligatio, neque ex intacto vi 2.29. res sumat. Est enim reguli Quod ab initio ιι E. I. non subsistit, postea casu quodam non convales ere.
473쪽
derabatur: nam hae de necis potestis, Inio dolio e alienationis jus patri concedebatur. Sed sen-posto, sina duraan illam potestatem,asperitateriaque in t et liberos, respuendam duxit nova ciliti otio G de taminum conversatio, naaxime in filiabus, causa trib. qua pudicitiae: Haec enim quam n
exornae. Itaque filii famil ei /- OR tactibus, conveniri post initur L N post filii condemnationem in patrem dirigi noxal. iu depeculio actio. T. IX.
Si quadrupes pauperiem fecisse Gicatur.
Lui juris, si , rvi delinquant sed
quadrupes in domini alicujus consitura pauperiem fici res'
anima lascivia, servore, aut i litate, cola Texi tra naturam sui generis, non instigatum in 1 l. rab alio, pauperiem fecerit, noxalis actio L. xi s. Tabb. prodita est, inra tenetur dominus, vesaestimationem damni dati praestare, vel animal, quod noxiam dedit, noxae dedere puta , si equus calcitrosus aliquem calce percusserit, aut bos corida petere solitus, cornu petierit.
Luid vocar Pauperiem, qua saritio de pauperie
. Pauperier est damnum sine iniuria facten Text. Hii dat a nec enim potest aninaal injuriam . LAS. fecisse S.
474쪽
ε L INsTIT IMPER. fecissed ci, quod sentita latione caret. Atque, ut his irasci dementis est , quae anima carent, sic ut i nam nulla est in uita, nisi a corallii ic ta. Quia tamen praestari damnum ejusmodi ab eo , tui dedit, aequum est merito datur laeso Acilio de pauperie adversus animalis dominum , non cujus uelitani mal, cum noceret, sed cujus nunc est iam rein quadrupedibus noxa caput sequitur.
. Cessat . Si animal instigatum ab alio sue- , 7 iit, percutiente sortes hic enim in factum actione ex L. Aquilia tenetur. II. Si quadrupes ob culpam mulionis , aut plus justo onerata, in aliquem onus ever
III. Si pecudes alienam segetem clis, Vi non contra natinam tu. 1 Lla -
in V Aquilia agetur, si dominus .a 'ς ude immiserit alias in factum actione. Hδ uralis fuerit bestiae seritas, eaque ab ,' custodia domini elapsa nociterit, quia tunc
I' demum in naturali seritate videtur se secussi nocirit, cum eam dominus possideret. . Si arietes, vel boves,ad pugnam se commiserint, fueritque occisus aggress ,ri sin vero is, qui non provocaverat, perierit, dabitur actio. l. o. 'sisidet A. depra .
α id juris, si quis in pinc feram ha
beat, vel canem, 'ui noceat 'Si utique in publico, qua vulgo iter fit, aliquis canem , Verrem aprum, urtim, leonem, habuelit, eoque damnum datum sit, tunc ex
Edi AEdilitio prodita est actio noxalis in
dominum ad ducentos aureos, si homo liber m. e 3 p. occisus fuerit: sin laesus, damni aestimatio judicis permittitur arbitrio , cum liberi hominis nulla sit aestimatio. Quod si aliis rebus noci
475쪽
Lis. IV. Pr Vanimadvertitur in eos, qui sera Ieatum metum damnu iaciat uti 'actio e pauperis ξ
cra sint impunita. Ideo Si si di
sup que dictum est: se ii iii ἡ
nomme ita a eno , o nomin potest quilibet agere Dii
476쪽
-s INITIT INPER. dictum , non poterat per alios expediri, nec solannitas a donum paciebatur actionem per alium,quam per ipsum actorem, proponi. HO- . . o. o lice di suo dc alieno nomine experiti
xm O, olim licuit aliquando alie
no nomine agere 't.: si Iicuisse constat,quatuor ex causis. I. Prop
qicti puti , sive pro ure publico, interveniebat Syn, oicus. II. Pro libertate , seu servo ad liber miV tatem proclamante agebat Asertor. III. P .rimine tutela seu pupillo , Tutor Idque receptum erat favore populi, libertatis,ac aetatis pupillaris i Em etiam, quia populus, servus, pumpillus, in judicio non poterant flare. IV. r. absentibu , Reipubi causa, vel apud hostes, ex L. Hostilia intervenire quilibet poterat : idque ideo , ne indefensa relinquerentur res absen-
um, vel pupillorum. Hinc generaliter publi- visium in absentes a quibuscumque ' defendi
. r. h. re procuratorem, tutorem, curatorem quia nonnunquam morbus, ratas, nimirum iudiciti consilii infirmitas,de necessaria pere plinatio , itemque aliae multae causae homini- bus impcdimento sunt, quo minus ipsi rebus I suis superesse possint. Itaque necessitas usum ἴς' prociiratoris inito lis xit, per quem ogatu tarsic excipiatur,
d. l. r. aliena negotia mandata domini administra. Quae delicitio genetalis est, continens etianaeo , qui extra judicium negotia aliena
adminisuiau sed hic specialius sumitur procu
477쪽
Neque solennibus verbi, ne ni neque psa Gente adversario im
ipse per se doti est si uis consistu procurato potes I
Pimavri ad negotia recte constituatur ob animi vitium I i , ob aetatem
beneficium restitutioni, quod in uoti 'i:
tur. Alienis tamen causis, pta edentem
to recte priscitur,qui in ofellantis, ieitituitur dominus persona proelii
minoris sibi enim imputare debet .
In qui tu causis consitui potes p
tu intercile non potest, aut non Vult are autem est, quod in criminalibu res,tissum ' psius ei praetentia. Frustra, in ii ies ad is
ei publicum persequendum pro ii ibi in Oc, si crimen tali sit ilo Oni solet poena corporalis, socii,
lodi sit causis, ex quibus subseau solet poena
478쪽
i.8.1 Tam post litis comestationem, quam ante. 23.c. Imo iiocurator post litem contestatam pro de pro se constituere alium potest non autem ante. - Nam post litis conteitationem procurator fit litis dominus: non etiam ille cluent ipse procurator fissistituit cum talis non sit litem coim testatus, proinde non contraxerit.
l. is. Ante litis contestationem potest a domino seqq. . prolubitu revocari nisi in rem fiam datus, de tro qui loco domini habetur. Post litem eur. l. contestatam, quia res integra esse desit, 22. c. procurator jam factus sit litis dominus, none.d. nisi ex justis causis potest revocari quia talis remotio oneraret ipsius pudorem, existim conem laederet.
Cuid ex parte Procuratoris potisι-mum requiritur rLet . c. Vt habeat mandatum domini constituentis. d. l. Nam si illud non potcst exhibete, aut de eo fi-3Idfeod dem facere per alia documenta, non admittitur, utcumque de rato cavere sit paratus. Quin post litem contestatam , si falsus procinator inveniatur, judicium erit nullima. Sanguinis tamen conjunctio facit videri mandatum, si demente contraria non appareat. Estque enectus hujus mandati, quod domino constituenti mandanti facium procuratoris prostri noceat, cum per alium faciens per se facere videatur; hoc, si manda: fues sint setoli.
479쪽
Giddi serum Procurator, Defenso
Advocatim, Actor Synic , Delegatira, Legatu inia litis, ve ut a tutore, vel qui a collestio Icerta negotia constituitur. γηdistimes Funa, Rep. mittitur. Legatus vero otii a I T. XI.
Satisdationes ideo necessiaria sunt, ut iudicia, maxime si per alios exerceantur, sortiantur effectum qui perii probitatem actoris, vel rei, aliove modo impediri atque eludi poterit.
igitur si Satis re, Satisdati in
S Ati date nihil aliud est, quam aduersarium se g
erfaruina securum facimus pro eo a
480쪽
Duplex Iudi talis. Extraiudicialis. De Iudiciali hic sermo est, oijus tres sunt species. I. Iuriciosisti , id est quod usque ad exitum litis reus in judicio permanebit. II. Rem ratam haberi , id est, quod is, cujus nomine lis suscepta est, ratum sit habiturus omne, quod gestum erit. III. Iudicatum solvi, id est, quod litis praestabit aestimationem.
Eluomodo olim interponebotur 6 modistisdationes r
Aliter in Iudicio reali, aliter inpersonali': aliter ab actore, aliter a reo, aliter ab utriusque
Text. h. Actor non cogebatur setis lare, live reali live personali actione experiretur sed tantum Reus conventus actione reali fra: ibi bat,ne forte interim corrumperet, Vel l rem. At conventus actione personali latis lare non tenebatur quia ejus persona actori esset nota, nominatim obligata. I Procurator sive defensor Mi,praeter solitam ': ηι- cautionem Iudicatum solvi etiam cavete lexa ali bebat, Rem ratam dominum habiturum t in personali actione cavebat Iudicatum sol p, i f. d. non de rato Contra Actoris procurator solum procur cariato cautionem praestabat.
hac in rejure novo observatur Quod conventus Reus, sive personali, ita re tactione non satis let, Iudicatum solvi,st tantum Iudici sisti, id est , quod in iudici
permanebit ussiue ad terminum litis, seu aiententiam de nitivam, nec ab eo ne venrecedet, ibi succubuerit, quod impensas a praestare para us siti