Danielis Heinsii orationvm

131쪽

enam properandu , ut ad summa quamquam. ouis lis neget maximaὶ sequamur qua non procu lemones tres, immani clade ac cIedibili virtute caesar. Quibus Montecucul nus , Belgis nuper felicissime elapsus Holc-kius Berileiniusque praefuere. Qi Orum big ac calamitatis vindex Tillius, cum vnmersa manu Cerbam subsecutus,aliquanto fortius, non vltra tamen quam evasit neque alio successu, nisi ut mox vinceretur Ferunt Ducem maximum, pene ad fastidium felicem,ac jam rebus prosperis defatigatum, parem sibi votis prope assiduis, cum quo certaret, poposcille. Nemini prolixius euenit quod optarat. quamlibet superiorem impetravit. Voto hostium ac suo die uno uno proelio , exilii-matione ac Germania, cum conjinati caeteris, exutuSest. Invencrvjam Ducem, qualem nec historiae loquuntur gentem, quam a tura rerum , extra se ac fines suos , extra

vota hominum ac luxum seposuerat , et, noua lege, insolita de se exempla daret qui ad libertatem aliorum vindicandam, hactenus de propria securi, animam inusitato more obstringunt qui cum serrum hoste iam vicino acuunt, non minus animos accendunt.

Imperator ergo tantus, summo Principi mi, helmo Hassio, ni Lipsiano foederi renunciaret, pridem grauiter minatus, minas in Saxo mam ac manus vertit Esam Lipsiam tenebat,

132쪽

bat. Princeps, tantis imaginibus, tot proauorum meritis illustiis, a consiliis votum dubias ad aciem conuersus, ami tanta mole opprellus, a dis imen agebatur. Cum Au-gdite, quanquam imparatus pugnae, quan-q m jam deseis agmine tuorum ana laboribus exhausto, scopulos ac rupes tuas, spe

jam triumphantibus superfudis legiones duas: triginta, non tam Austriae quam orbis

conjurati vires, invasisti. Nunquam acrius, pro patria, pro socis, liberis acciris, pro Ger-amaniae salute, decertatum. Hos is an victoria elatus, acer, fidens, pedes, eques, cui parem nemo armis habitu, experientia produxit loco, vento, Sole, caeteris, qua occupari solent, potior ac prior Dux, quem vinci posse nemo hactenus credebat; Principum summorum spoliator atque euersor ne quis hostituo detrahat virtutem, quae vici orem ma usquam cujusquam loquentia commendat. Tuus animis ac fide inuidhus, mori nec moueri certus, tanquam ad familiares epulas paratus. Ipse, in quo successas ac spes caeterorum, ita inter primos, ut fiduciam postremis quoque inares , circumire cuncta manu, voce vultu, singulis tacires: per communes spes ac decora majorum obtestari. Inter

quae', mens, Oculi vox gematus, ad Deum

vers. In ardore ipso pugnae, cui prope inermis praeeras, relicto equo, genu flexo, devictoria

133쪽

ci oriam diu distulit qui solus confert. Nihil autem dilicacius post Deum quam religiosus

Princeps qui ut Omlnia cum Deo, ita eadem quae Deus agit. Hunc in modum aliquam im pedes, ac mox eques, ordines ab hoste Oppressos aut nutantes, manu, verbis, atque alloquio, restituisti donec fugientem atque exutam castris , quae ferocientem senserat, Cermania conspexit. In qua libertatem per te consecuti, etiam qui nollent victus maxime, tui non adesset Diem prope integrum vir tute summa, horas quattuor euentu pari de-puPaatum. l Tillianum robur ac victori uanomentum , eques de se fiduciam conceperat, in acie probauic non turbatus

diu non retro actus. Donec pede StuUS,arruinustates, primis equitum ordinibus submis. scis, genu nixus partim partim modice inclinatu aut erectus, grandinum vi densa pauia Hos affiixit, obsistentes loco ac virtute ejecit. - Quis & quantus ille dies , quem Annales Gmnes , omnes poster loquentura usi ea uicie Britanni, Scoti, Galli, Belgae, Hungari,

Germani, Itali, Croatae ante Omnes, uniuersi

orbis candidati, neque minus hostes omnium Hispani. Haec gens est, Auguste, qua jam an os sexaginta internos gratiatur qua

134쪽

autotes vitae nostrae, flammis, crucibus ac laqueis addixit, in cruore nostro vixit, habitauit. Morientibus aut luce functis , vltra spiritum infesti , inter miserorum gemitus an uicti, inter arma, pauidi, fugaces quos Belgarum Indorumque manes, spoliandos, exuendos Majestati tuae tradunt. Vtut fremant, spirent, Belgium, Germaniam, Italiam,&, quicquid usquam est, commoueant, pontificatus, regna coelum, terram, spe ac animo invadant tributarios ac traduces Gothorum:aut, si nolint, nihil aliud quam auros. Quos ut Auster pluuialis ac tempestuosus naufragium hoc egit , ita Deum veneramur, ut Septentrio in fumum, quo constant, cum spe omni vertat ac distbluat ut, cum arma stringent, ex memoria antiquae seruitutis , quod Scytharum olim fugitiviscuenisse fertur , agris pristinae conditio-nlS moneantur, aut turgentes buccas, quas

fortuna ventris insat, dominis antiquis depalmandas tradant. Hoc compendi , tot gentium, Auguste, victor, metum ac terrorem per Germaniam circumtulisti. Ita tandem ad Franconiam deuentum. Terram, quae Italiam, reginam rerum , quam', non

Africa, non Asia, non Annibal, non Pyrrhus, non Antiochus , non insolentia Persarum, non Medorum fastus, nulla arma, nulla gens commouit, sola penetrauit ac deuicit quae viden

135쪽

tinus admisit. Adventantem, arcebur gum, sacris ac mitiationi Ducum destina ta , caeterisque iam defunccum , nundinae terrarum ac emporium, imperii augusta nazater, Francofurtum, ubi Romanorum Reges eligi mos tenet , omen rerum, quas etlisti, quas gesturus es , accepit. Viae amplexu amoenissimo, nonnihil respirantem, aliquamdiu arcte circumfusa, tenuit ut niuersiis orbis, proxime eo conuenturus, num admiretur atque extollat ut in Majestatis tuae vultu ac conspectu, tanquam terrae centro, haereat ac defigatur: ut in ipsa immortalitatis ossicina in qua omnium ingeniorum monumenta distrahuntur, libertatem studia Europae consequantur. Tandem vero lamberga aliquamdiu fraudibus munita, cari nis accessit hac prudentia,

ut nihil velles quod non posse. hoc successu, ut ubique posses quantum velles . ni

Principi in terris nato, fata omnia impendi, quicquid animo conciperet, ad exitum perduci, nouum ac insolitum, Auguste, Majestati tuae datum cujus famae coelum ac decreta numinis sic fauent, ut, cum omnia dispensent, via jamvacare videantur. Caeterum,

ne prisci quidem ea fide ac aequitate bella

susceperunt, aut suscepta post succestum moderati sunt Plerique, ut aliena possiderent,

136쪽

11 DANIELI HEINs II non ut redderent nonnulli, quod ambitiosi essent inuidam , ne non viderentur Sola quippe ambitio, ut nomine virtutis ac assinitate obrepit, ita affect atur. neque cuiquam satis placet, nisi cum apparet omnium aetatum, saeculorum, temporum, Annales euoluantur. Ne de Graecis aliisque gentibus jani dicam, quibus nunquam ad victoriam praetextu , nunquam artes , fraudes, strophae defueres: Populi Romani, celeberrimi, sanctissimi,grauissimi res expendantur non reperietur, qui non arma limpserit vestriumpharet , ut pomoeria diduceret , ut rebus , quas gessisset, frueretur quanquam aspecie, ut a defensione sociorum, adlinperium terrarum & oppressionem caeterorum clam progressi, soli fere ab aequitate commendentur. Ateoduata sic gesta, ut nec inchoante bellum causae aequitas deesset, nec gerente, Deus aequitati Vota omnia ac coepta antecessit pietas, nec defuit successus Deserisset autem quomodo , cum non deesset qui tunae ac natura solus imperat' quae e prae scripto ejus imperantibus ministrant. Jam, cum nihil aeque bellum moderetur ac deliberatio desine finem ipsum ac eiiciatu rerum ita direxisti, vidissicultates Omnes ante

exigere quam si 'erares. Superasti autem, quia tecum cum Deo exegisti ad quem stequentissimo accessu ac alloquiorum fa, prope

137쪽

tanquam ad suorum tabulas admisius, penetrabas. Vnum jam supererat, ut bellunt tuum hostis aleret, stipendia militibus praeberet ut, qua domo adferuntur, sumptus quoque ac commeatus, in victoria haberes.

Gnarus, ea manu qua tenentur arma, tuum

posse fieri quo pars aduersa praeualeret. Ne ino autem iustius ab intestato aut suprema Voluntate proximis quam imperator ex justitia ac aequitate causae hostibus succedit Adhuc interim Moguntia vicina, conjuratum oppidum, restabat Bruma media ac noctu expugnatum est , jam apte jussu mandatoque tuo Hassius V estphaliam tentarat. Illustrissimus Saxoniae lector , in Bohemia, auspiciis iisdem ac felicitate, Pragam, urbem Regiam, cum caeteris plerisque inuasit. In Megapole isti tractu, expugnato jana Rostochio, ismaria a suis cingebatur quae tandem occupata. Quis praesenti fasces,

Oppida, ac muros, non submitteret, qui absens, alio in orbe, tanquam praesen S, regna Occupare Nemo sic obambulando iter conficit, ut tu vicisti quem jam Trevirum a mari Baltico lictiorem peruenisse, viae,Auguste, credunt, qui ne dubitare quidem posssunt. Vno tempore eodemque, in Franconia , Silesia, ohemia , V cstphalia , ameras unus, tot in locis unus tot victoria

138쪽

DANIELI HEIN SI Irtim causi, arbiter director ut jam ΠIS, etiam non foederatis, etiam invitis ac nolentibus , minari libertatem videreris Gothos vestros summo studio cauisse discimus, ne fidem hostium promissis commodarent. Semper aut in judicasse, nulla techna aeque ac legationibus virtuti tempus eximi quod rebus destinatur Ludo, quem nunc quisque intelligit, nec sitis cauet quo victoriae aut ires hostium, per moram aut inducias s- nuntii hinterim sumaminata aut inhibitae, vici ori nocent aut eripiuntur Palatinum tr et iam tot jam annos reposcentibus Hispana gens ostendit nemo pueris sic verba vendit, aut hiantes circumducit. Et jam iis proprium ac fato quodam suum, ut deceptos fallant, nec credulitati magis nostrae quam memoriae illudant. Primus, armis ac succestii metuendus, expectandum non putasti quod praestare posses. Imperator eas terras an Hispanus vindicaret, aliquid fortasse ad usum illudentis, nihil ad vici oriam armati, inte esse in ambagibus ac mora, tumidos ac praeferoces istos, qui verborum minis acampullis orbem distant, nihil praeter Carsuum ac Regum vires crepant, ad lixarum instar ac calonum, locis munitissimis quos insidebant,

ejecisti inuosdam armis, quosdam ipsa hyeme, priusquam tentarentur, pallidos ac prope exsangues, excusasti nedum ut ad Aquilonis

139쪽

ORATIONE s. 77lonis tui spiritus os tollerent aut artus com

mouerent. Qibi, si quicquam apud Majestatem tuam pollunt, frigoriS inducias, quemadmodum nunc alibi armorum, poscunt ut Belgarum sanguinem securi digerant, quem

anondum concoxerunt quorum alios inseruitute adhuc inuitos tenent, alios jam formidare didicerunt. Singulis prope urbibus jam expugnatis, ad ingenium atque indolem, ut semper, rediisti Fredericum, Bolae morum Regem , Regio connubio ac proauis innexum, jam tot annOS exulem, extorrem, profugum adstio reuocastici tot Principibus ex eo genitis, quos ante vitae, tum sortis inclementia ac tonitru assiarat, spem splendorem, lucem peperisti Quo ut vim fortunae nouercalis expugnasti , ita Regum omnium ac tuam, magnitudine animi ac factis super pressus es, ac post te reliqyisti Diademata gestares, Auguste, ac sceptra , magnum ac illustre: moderari ac tueri majus. cum discri

mine silutis, vitae, regni occupata ac erepta, extorquere hCsti, redonare Regibus , amictae pietatis miseratione, opes .animo su rum ac virtutem experiri velle, morem ac fortunam Regum, tam excedit, quam inusitatum iis qui haec gestant. Nova nomina quaecunque nouis laudibus quaerantur licet, nemini occurret, quo id dicat, quod non ca

pit, non assequitur, non legit. Nulla aetas, nulla

140쪽

118 DANIELI HEINs II nulla gens, Auguste, nulla eloquentia, benignitatem istam aut dissimulabit aut promeritis extollet citiusque genus hominumquam illa interibit. Quid jam porro dicam hic , aut quo dilabar Vosite sanguis illibatus Procerum ac Regum, quibus pristina fortuna redditur, alteritur, defertur, precer aut admoneam , ut magnitudinem clbeneficii, vel meritum autoris, aequo animo ac veneratione admittatis' An ad te, Germania orationem vertam, te Belgarum prima genitrix, amica, dederata, hospita, compellem, quae Arminios , quae Maroboduos dedisti, quae Romana arma, nunquam victa, nunquam Prossi ata, nunquam domi-ra, tot annos vel ultimini vel registi Atesagitem, d poscam, non ut libertatem tuea

iis, sedit sortiter selieitatem tuam seras ut, quae toties pro libertate fortiter stetisti, nunc pro libertate cedas 3 Atqui sera nulla, nullum animal in ter is spirat aut hanc lucem videt, quod non sensu ejus intimo tangatur nulla gens, immanis quamlibet a barbara, quae ad communem ejus voluptatem obbrutescat. A te precibus contendam, vis laudis pristina non meminisse aut obliuisci potes, de hac credas quos vicisti in quandoquidem Romanis pariter ac Graecis usitatum scimus, ut in medio dicendi ursi testes audiantur omnium judicio probratum audi.