Danielis Heinsii orationvm

151쪽

ORATIONES. It 'iam satu, aut in posterum ab uno promittuntur. Et miramur, lachrymas quibusdam Yprin i, nonnullos linqui gaudio ac volupta- te Gid autem si immensum illum animum depictum cernant aut praesentem alibi intueantur Non si coelum cum aeternis illisi ignibus ac flammis, non si ipse Sol, Auguste, a qui ut tu, fulgore ac radiis ubique praeiens est, in terras veniat, plus admirationis pariet, plus juris in humanas mentes vindicabit. Legimus, cum restitutam Graecis libe tatem suam Q Flamininus in theatro per praeconem publice denunciari Achaeorum populo jussiliet, eas voces crupisse miseris, ut aues desuper collapis destinatum ludis stadium complerent. Et quis dubitat, quin eadem voluptas miserorum animos inuadat, qui ad libertatem domos suas quisque reuocantur Meum certe, quamuis nomine aliorum, ingens atque immensa qui quemadmodum si inter Sueones ac Fin nos , rei militaris toros ac lacerto , nulli patriae amore, nulli libertatis studio secundus, in extrema acie aut prima, ubicumque summo Duci visum esset, constitissem, tot pulcherrimis exemplis prouocatus,asicriptitius, contubernalis, comes, spiritum hunc Majestati tuaru dicarem cita literarum, quae tot belli tempestatibus neglectae aut eversejacent, candidatus, admirator, cultor, hunc eundem dico, Eo con-

152쪽

is DANIELI HEINs II consecro addico ad aeternitaten tanti Principis obstrictus cui morten suam miles, immoletalitatem iterae atque eruditi debent: vcri Principum legati, qui ad iacula ac postero mittuntur non enim armis, sed facundia, cum breuitate vita ac venturi temporis prosundiate decertandum. Producendi in apertum Vandali a Gothi quorum leges, aequitas justitia, successus, animi, aduersiis Graecos ac Romanos, caeterorum ut potentia sic eloquentia ac eruditione oppressores, in dicandi ves unius causa, qui memoriam suorum reuocat, qui lucem omnibus ac vitam donat, e quo, quotquot hactenus fuerunt, nasci denuo ridentur nunquam autem argumentum deerit de Majestate tua disterendi, cujus meritis atque expectationi nihil ad cujusquam prope vota restatjam aut superes hin terras. Quod Europa passam, libertatis uae adhuc memor, gaudio liquescit, tuum est Auguste. QiIod Germania, prostrata ac vix semiuiua,nianumittitur, quod spiritus majorum denuo resumit, quod triumphat, tuum est Auguste. Quod Italia quietem sperat ac jam sentit, sperant Galli, nec auxilium desperant Belgae, tuum est, Auguste. Quod Hi-panus totjam annos, armis, milite ac animis Belgarum fractus aut debilitatus, de ambitione, de imperio ac spe, nunc in Germania periclitatur, tuum est, Auguste. Quod liber

153쪽

dentem vidit, tuum est, Auguste. Aod Principibus exulibus, quod popularibus, potestas sua redditur ac splendor , tuum est , Auguste. Quod agricolae spem anni, pudicitiam matrona virginesquejam tuentur, tuum est, Auguste. Quae nisi pietate incredibilia Deo impetralles, nisi huic omnia acceptum ferres , nihil tuum hic, Auguste, esset qui, quod ni omnia jam asscripsisti , tua mitteruntque semper, quae suprema Majestati tecum caeteri asscribunt. Quare, ut acclamationibus, admissis olim in Senatum Pop. Rom. vel receptis, finianis Auguste, te, Felix, Triumphato , Deus te conseruet. Regum Principumque restitutor , populorum vindex, Deus te conseruet Tot prouinciarum restaurator atque assertor, Deus te conseruet. Servitutis tot annorum tot ubique gentium depulsor, Deus te conseruet Anni hujus auspicator, Deus te conseruet. Quiem tam laetum atque fortunatum Majestati Tuae Nobis, Omnibus precamur , quam superiores

hactenus inimitabiles fecisti, habuisti.

154쪽

mplissimos se Nobili mos cademia Curat rei, ct eorum cisiegati Vrbu Consules, pro Eibliothe-

earii munera Gratiarum Actio.

ORATIO VIII.

Quoties Mineruam illam, Viri Amplis

simi, aspicio, quae in omnibus Bibliothecae nostrae voluminibus, casside armata i liasta, iterarum, quae in urbe hac felicissime coluntur, imagori insigne habetur, toties de Academia hac vcstra cogito. Nam ut illam cum terribili armorum fremitu clamore ingenti emersitiee Jovis cerebio, Pocta ferunt ita vcstra illa Pallas, cujus nomen hodie splendore suo ultimos Europae limites excessit, inter tubas, galeas inses, ante impetus hostiles .conflictus cruentissimos, inter ipsa libertatis discrimina, nata primum .prudenter educata est. Ac prosecto mihi sepe in Remp. hanc tuenti, cum .plurima grauissimaque bella , terra pariter marique, duce inuictissimo, summorumque Patrum Patriae ausi iciis, gesta feliciter occurrunt, tot prope victorias notproelia, maxima animi corporis contentione partas contemplo , nihil tamen magis mirum videri selet, quam qua undique imminente bello, tanquam in pace gess stis. Nam dum in hostili agro fossas alii aperiunt ac vallos ferunt alii ipsas operibus con-

155쪽

O s. 733 cludunt ciuitates dum in vestro, urbes muniunt nonnulli aut defendunt, artes undique ac disciplinas, ouasi oberrantes in hanc ciuitatem compulistic viros iteratos toto orbe

conuocastis Regibus principibusque lumina ubique sua, inuasi oculos, eripuistis. quodque semel hic dicendum , dum visumma maximisque opibus foris oppugnati

estis, tanquam rebus omnibus compotitiS, domi tropharum erexistis non e trunci arborum aut fixis, non ex aere aut victorum

populorum poliis, sed ex aeternitate litera- Ium,in magnorum hominum ingeniis qui praeclaris tot laboribus , ac monumentis, sibi gloriamin decus, vobis nomen immortale pepererunt. Et de Academia nunctantum loquor. In qua siue partes videamus suagulas, fieri non potest, quin totius constitutionem admiremur siue totam simul via deamus, quin inprimis eas admiremur, quae ad totam constitutionem plurimum conferre videntur. Alia enim aliis cum disciplinis sint propria ac artibus , num omnium commune est. Bibliotheca inquam quam totius quasi sapientiae armamentarium, curae diligentiaeque nostrae commendatam voluistis. god quidem vestrum in me beneficium, si ex hominum ambitiosorum judicio

metiendum sit, vereor ne vix commemoran

dum videatur sine nostro& paucorum, qui Prae

156쪽

prae octo honesto, aeterna mentis agitatione, diligenti velitatis studio, plurinorum inuestigatione rerum, omnia esse contemnenda putamus, optimeri expensi vobis laccepti nobis constire hic rationem arbitror. Nam cum ab aetate prima, in praeclaris sapientiae

autoribus, studium ac diligentiam libenterposuillem, ita sere ab omnibus accepi: Esse quandam hominis felicitatem, quae ad mentem illam immortalem diuinitatem ipsem proxime accedit, in vera solidaque voluptate versatur. Eam vero nec virtute ipsa neque solis actionibus honestis posse comparari. Quippe sicut Deum ipsum, nemojustum, nemo sortem, nemo liberalem, nisi parum proprie vocavit quia actionum talium respectu, ut simul de objectis, haec dicuntur justus enim in contractu , bitis in bello, liberalis in pecunia censetur quae hanc sortem nostiami contagionum non

excedunt ita solis istis praeditus qui fuerit,

virum quidem bonum este, Deum vero nondum imitari, arbitramur. Illam ergo non in

corpore , quod quasi inuolucrum aliquod citi hominum non ipse homo , neque in opibus, quae visunt, caducae fragilesque possidentur, sed in parte quadam hominis peculiari, qua homo esse dicitur, quaerendam. cujus partis , proprium ac suum quoddam eue opus, quod, bonum ejus dicimus. Nam

157쪽

Nam ut oculus cum videt, lingua cum gustat auris cum audit, manus cum tangit,

opus suum agere putatur, illaec ipsa quoque in singulis dicuntur bona ita regia illa .augusta pars nostri, mentem quam Ο-cant, cum secura erum caeterarum , sibimet intenta soli , contemplaturin intelligit, id tu manum sapientes bonum, Viuinam merito felicitatem dicunt quae a perpetua Labsoluta esse posset, nihil a diuina differret nunc ut operis persectione superamur cita re opere ipso JrOxime accedimus ad Deum. In quo ut Ohiptas omnium bonorum, ita omnium quae bona nuncupantur , maximu contemptus.

9ippe t artifex qui mente titur , cum in disponendo opere aut formando secum Versatur ipse , caeteris neglectis hoc agit: ita illa rerum humanarum gubernatrix, cum incumbere ipsa sibi coepit, caetera aut non videt, aut neglecta transit Equidem, quo ties hanc eruditionis sedem , sapientiae hoc domicilium, hoc literarum securissimium sacrarium , hoc denique magnarum anima-Tum Prytaneum, aeternitatis quasi Capitolium, ascendo, quod praeclara vestra liberalitate nobis est commissum, toties de ambitione , qua plerumque magna mentes

comitatur, triumphoci non imperatorio ha-

tu quidem, cum armillis lauro , nec se

158쪽

ouente militum manu , sed astante tot illustrium excercitu ingeniorum, quorum nomina jam immortalitati consecrata sunt, astante Omni aevi omniumque aeculorum populo, qui Graece aut Latine, aut quocunque literarum genere, aliquam ipientia partem coluerunt. Horum bio propemodum cons ectu magnus immortalitatis & honesti aliqud dtentandi ardor mentem nostram inflammatam tenet, quae ne cogitare quidem aliud permittit. Ego enim, Deus bone, aurum ut cujusquam aut honores uide respiciam, qui,

quocunque me conuertam, nihil praeteranimorum monumenta magnis viris superesse, corporis vestigia ac notas , ne extare quidem , caeterorum vix memoriam aut nomen

ad posteritatem peruenire videam Ne profecto ne mouere quidem illa possunt qui cum in tranquallitatis hoc asylum me subduxi, quicquid reliqui perare possunt,avide obliviscor. Postquam enim semel omne aeuum quod lapsum , postquam semel longam' immensam illam faeculorum vastatatem animus ingressus est, postquam Rerum-

publicarum status ac mutationes , bella populorum atque clades, intueri coepi, vehementer eos admirari lubet, qui aut consulatus suos aut praeturas ore aeternas arbitrantur, mentem vero, quae corrumpi sola, sola

extingui non potest, sine ullo obsolere cul

159쪽

tu patiuntur. Quiod si ocium ignauiamque matrem si vitiorum , recte ab eruditis proditum memoriae est, nihil occupatione illa fructuosius excogitari potest. Nam quemadmodum in sylva, semper aut putandum , aut caedendum, aut plantandum denique est aliquid ita in hoc publico scientia- Ium penu, semper inuenire potest animus quod agat. Sive enim ad Theologos accedo, video delicias hic meas, Basilium Magnum Gregorium quorum in altero, facialitatem cum cura maximam, in altero, extimiam cum pietate in dicendo vim admirari satis non possum. Video Theodoreti lenitatem in dicendo, in interpretando sine ambitione ulla simplicissimum candorem, in errorum confutatione planam, neruosam eruditionis copiam maxima antiquitatis scientia instructam. Nam quid vim Tertullianiri lacertos, quid vas immani Clementis eruditionem, aut Hilarii cothurnum, aut Chrysostomi candorem ac facilitatem, tum digressiones melle dulciores, aut acumen,

solidamque in disputando vim Augustini,

aut exactam Hieronymi industriam , aut diffusam, cum solo Cicerone conferendam

Firmiani eloquentiam commemorem ne suauissimum Bernardum, aut amores meos vetere Leonem Primum nunc commemorem qui quo periodos tot diuina apophthe

omata

160쪽

gmata findit. Sive ad peritos Iuris praeter legum majestatem, quae a Principe splendorem suum mutuantur, priuata omni

laude beriores sunt, linguae elegantiam ac puratatem in diuinis Pandectarum libris, limitatam quasi conclusam video. Vt interpretes nunc Graecos pr. etermittam , quibus quantum debeatur pauci si equuntur pauci enim legunt. Sive ad scripta Medicorum:

quid cum bio conserendum Hippocrate Vlla aetas vidit mana vi nihil de doctrina viri&judicio coelesti, nihil de experientia plus uam humana , putide arrogare mihi vi-

ea , mira perspicuitas scribendi, accurata breuitas, summa Jonismi suavitas, etiam dicendi magistris pii lorem incussit. Eruditionis latifundium, Oceanus disciplinarum, Omnium ingenuarum artium commune quasi receptaculum, Galenus est. E quo Medici cum omnia hauserunt, infinita prope criticorum studiis ac diligentiae relinquunt cujus causa vix minores , Trallianus , Egi-ucta Oribasius, Actius in retarus, recensendi hic videntur quamuis ut dicendi, ita sua quoque illis docendi sit proprietas Jam si ad philosoph orurn libros animum Mocu

los conuertam, Aristotelem inueniam, qui diuersitate rerum solus humanam occu, par aetatem potest ordine vero ac tradendi ratione, omnium conatum excessit. Video